John Ch.M. Jorna

KABINET VOOR DE RIJKEN

Hoelang gaat dit kabinet het uithouden? Het is een vraag, die bij velen opkomt. Ik vermoed, dat ze zeer hun best zullen doen om de hele termijn van vier jaar vol te maken. Ze hebben immers een beleid ten gunste van de eigen achterbannen uitgestippeld en nieuwe verkiezingen maken het mogelijk dat hun minieme meerderheid in rook op gaat. De raadsverkiezingen van maart volgend jaar zijn wat moeilijk te gebruiken als meetlat voor het vertrouwen van de kiezers in dit kabinet. Er spelen veel lokale onderwerpen mee en er doen lokale partijen mee. GroenLinks doet in veel plattelandsgemeenten niet mee met de raadsverkiezingen en maakt bijvoorbeeld in de gemeente Bunnik deel uit van de lokale partij Perspectief 21. Als je wilt nagaan of de opgaande lijn van GroenLinks doorzet, moet je daarmee rekening houden. Een goede uitslag voor de linkse partijen zal de huidige vier regeringspartijen alleen maar sterken om de coalitie in stand te houden, want nieuwe verkiezingen zullen waarschijnlijk voor hen geen meerderheid in de Tweede Kamer opleveren.

De samenstelling van de nieuwe regering vraagt ook commentaar. Er was de laatste jaren weer een sterke lobby opgang gekomen om het bijzonder onderwijs min of meer af te schaffen. Volgens sommige godsdiensthaters mogen ouders hun kinderen geen godsdienstige opvoeding geven. Dan zouden de kinderen niet vrij zijn hun eigen keuzes te maken. Allerlei onderzoeken laten zien, dat ouders duidelijke grenzen horen aan te geven, willen hun kinderen fijne mensen worden. Met Arie Slob aan het roer is de positie van het bijzonder onderwijs voorlopig zeker gesteld en dat geldt ook voor de omroepen, die beter in staat zullen zijn hun kleur te behouden.

Van deze regering zijn geen nieuwe initiatieven te verwachten wat betreft euthanasie en de voltooid leven problematiek. Maar de Nederlandse Vereniging voor een Vrijwillig Levenseinde gaat natuurlijk gewoon door met het eisen van hulp bij zelfdoding en het eisen van een recht op euthanasie. De huidige wetgeving geeft mensen geen recht op euthanasie, maar geeft slechts richtlijnen voor artsen. Als zij zich daaraan houden, zijn ze niet strafbaar als ze iemand laten sterven. Mensen mogen een eind aan hun leven maken, maar hulp bij zelfdoding is strafbaar. De vraag zal zijn of een middel tot zelfdoding ter beschikking stellen blijvend strafbaar is. Het feit, dat zo veel mensen niet meer verder willen leven is geen compliment voor onze samenleving.

Ik ben ook heel benieuwd hoe de samenwerking tussen Halbe Zijlstra op Buitenlandse Zaken en Sigrid Kaag op Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking gaat verlopen. Zij zijn allebei Minister van, dus hebben hun eigen ministerie en hun eigen begroting. Beiden maken gebruik van onze vertegenwoordigers in het buitenland. Sigrid Kaag is een wereldtopper. Dat kun je van Halbe Zijlstra niet zeggen. Merkwaardig is, dat niemand speciaal belast is met Europese Zaken. Het lijkt er op, dat de Europese regeringsleiders tot het besef zijn gekomen, dat de huidige structuur van de Europese Unie snelheid en effectiviteit in de weg staan. Dat komt vooral doordat in de Europese Raad niet het Europees belang van alle lidstaten samen op de voorgrond staat, maar het nationale belang. Dat laatste is dan het belang van het economisch centrum en het belang van de regeringspartijen. Het linkse Nederlandse geluid wordt in de Europese Raad niet gehoord. Tot mijn genoegen lees ik in de Volkskrant nu pleidooien voor een Europese Senaat, waarin naast de nationale belangen ook de regionale belangen aan bod kunnen komen en die als gekozen orgaan het principe van de democratie meer recht doet. Ik pleitte hier al jaren geleden voor. Zie daarvoor de rubriek Europa van dit weblog. Het betreft het laatste stuk met als titel: De Verenigde Staten van Europa.

Het doet mijn geografenhart goed, dat er een sociaal-geografe in het nieuwe kabinet zit, Cora van Nieuwenhuizen, minister van Infrastructuur en Waterstaat. Ze heeft in ieder geval ruimtelijk leren denken. Bij veel ontwikkelingen op verkeersgebied mis ik dat ruimtelijk inzicht. Als ze ook nog fysische geografie als bijvak heeft gehad komt dat bij Waterstaat zeker van pas. Ik ben benieuwd of onder deze minister het besluit valt voor de aanleg van de AUB-spoorlijn: Almere – Utrecht – Breda. Als die de A27 volgt, ook door Utrecht-Stad, kan het universiteitscentrum de Uithof een eigen NS-station krijgen met een snelle verbinding naar Brussel en Parijs.

Jaargang 10, Nr. 484.

JE MAAKT VAN ALLES MEE

Gisteren, 20 oktober was zo een dag. Er gebeurde van alles. Het begon met de afscheidsplechtigheid van een familielid. Ze was pas 67 jaar en de agressieve kanker zat overal. Binnen twee weken was het afgelopen. Man blijft achter, kinderen missen hun moeder, kleinkinderen, nog kleuters missen hun oma. Het is allemaal wat triest. Maar je ontmoet ook allerlei familieleden en we praten dan wat af. En al die mensen om hen heen zullen, hoop ik troostrijk werken.

Ik vertelde iemand, dat ik dit weblog heb en er elke week iets op publiceer. Ik vertelde ook, dat ik nog steeds schrijf voor ons parochieblad. Ik ben bezig met een verslag over een bijeenkomst met een groep, die onderzoek doet naar de lossere band met onze geloofsgemeenschap bij veel mensen. Zij ergeren zich aan alle regeltjes en de strengheid en de starre houding van kerkleiders. In hun hoofd zit nog het traditionele beeld van de Kerk. Ze hebben totaal niet in de gaten, dat een paus Franciscus een barmhartige Kerk wil met zorg voor de mensen, die in de problemen zitten. Hij wil de Kerk terugbrengen naar zijn oorsprong. De Kerk moet weer doen, wat Jezus van Nazareth ons heeft voorgedaan. De conservatieven in die tijd spraken er schande van, dat hij omging met zondaars. Hoe breng je die boodschap over aan mensen, die zich doof houden voor het geluid van een Kerk? Dat dan ook nog tegen het beeld in, dat door veel media verspreid wordt?

We wipten ook aan bij een oude scoutingvriend. Zoals altijd haalden we herinneringen op en hij meldde het overlijden van veel oude bekenden. Hij mist zijn vrouw, maar zijn dochters en kleinzonen zijn er voor hem.

We hebben kaarten voor een aantal voorstellingen in Figi in Zeist. Deze avond was daar in de grote zaal een concert van de zangeres Katell. Zij schijnt bekend te zijn van de Voice of Holland, Stilletjes vraag ik mij dan af of je dat als een aanbeveling moet zien. Katell is gewoon een heel goede vakvrouw, die het publiek ook meeneemt in het denken van twee Belgische zangers Jacques Brel en Stromae. Zij zingt de liederen niet met traditionele begeleiding maar met elektronische geluiden. Het past prachtig bij de liederen. Frans is niet bepaald mijn sterkste vreemde taal, dus de tekst was voor mij niet te verstaan en toch genoot ik, want door de toelichting proefde je in de muziek de inhoud van de liederen. Zo werd het een avond genieten, Het publiek reageerde enthousiast en iedereen was vol lof. We waren alle drie vooraf wat sceptisch. Waren we te veel afgegaan op de naam Brel? Het concert pakte ons. We kunnen het iedereen aanbevelen.

Katell heeft een Nederlandse moeder en een Franse vader. Ze beheerst beider talen uitstekend. Ze gaat met het concert “Deux Voices” nog optreden in Almere, Workum, Brielle, Rijen, Woerden, Barneveld, De Meern en Enschede, aldus haar officiële website.

Jaargang 10, Nr. 483.

De zwaksten gaan de zwaarste lasten dragen

Je wordt begraven onder de commentaren over het nieuwe regeringsbeleid. Zit u nu te wachten op mijn commentaar? Toch ga ik het proberen. De zwaksten in onze samenleving worden het hardste gepakt. Als regeringspartij hoef je niet bang te zijn. Velen van hen stemmen niet of ze stemmen op de PVV en die is tot toekijken veroordeeld. Je kunt tevoren weten, dat een stem op de PVV een verloren stem is en toch wordt er op gestemd. En zo zitten we nu met een Tweede Kamer waarin de linkse partijen veel minder zetels hebben dan je zou mogen verwachten. Alle mensen met een laag inkomen zouden vanzelfsprekend op een linkse partij horen te stemmen. Maar ze laten zich inpakken door beloften van minder belasting. Ze snappen niet, dat een lager tarief voor hen maar een paar eurootjes oplevert, maar voor de hoge inkomens vele honderden. Toch beginnen ze nu wakker te worden, want de vier hebben een stomme fout gemaakt. Ze gaan de dagelijkse boodschappen duurder maken door het lage BTW tarief te verhogen van zes naar negen procent. Een breed front is gevormd om dat te voorkomen. Voor ons tweeën scheelt het ongeveer dertig euro in de maand, dat we duurder uit zijn. Maar de premies voor allerlei verzekeringen gaan ook omhoog en de kaartjes voor bus of trein en de benzine voor de auto. Ik ben al blij, dat mijn pensioen niet omlaag gaat. Of het allemaal gecompenseerd wordt door lagere inkomstenbelasting? Ik moet het nog zien. De inkomensafhankelijke bijdrage voor de Zorgverzekeringswet gaat omhoog van 5,4 naar 5,65%. Maar de mensen met een minimumloon of een bijstandsuitkering, die gaan het keihard voelen. De achthonderdduizend armen in Nederland, waarvan meer dan 400.000 kinderen worden door de nieuwe regeringscombinatie niet geholpen. Hun inkomen blijft te laag om in de primaire levensbehoeften te voorzien. Het verplicht eigen risico blijft weliswaar op € 385,– per persoon, maar nu al zien we dat mensen de voorgeschreven medicijnen niet afhalen, omdat ze die niet kunnen betalen. Ze vallen onder het eigen risico.

De middengroepen worden omgekocht met een duidelijke koopkrachtstijging om dit asociale beleid te blijven steunen. Als je nog een beetje gevoel voor eerlijkheid hebt, weet je, dat je volgend jaar maart niet VVD, CDA, D66 of CU moet stemmen.

Terecht stoppen de leraren in het primair onderwijs niet met hun acties. Het beste bewijs voor te lage salarissen is altijd het grote aandeel vrouwen, dat in een sector werkt. Een meester voor de klas is een hoge uitzondering. Op de wat elitaire school van een kleindochter merkten we het bij de diploma-uitreiking. Vrijwel niemand koos voor een lerarenopleiding, maar wel voor allerlei studierichtingen, waar je veel kon verdienen en veel carrièrekansen hebt. De moderne jeugd kiest niet zo vaak meer voor een ideaal. Het duurt niet lang meer of de wet van vraag en aanbod gaat werken. De VVD voorstanders van marktwerking zien dan door pensionering van duizenden leerkrachten een enorme vraag ontstaan, terwijl er te weinig aanbod is. Tsja, dan stijgen de prijzen en moet je heel veel bieden, wil je genoeg studenten voor de Pabo’s krijgen. Je moet ruimschoots op tijd beginnen, want de hogere salarissen moeten tot het bewustzijn doordringen en de opleiding duurt dan nog vier jaar. De capaciteit van de opleidingen moet tijdig worden aangepast. En je moet ook zorgen voor genoeg goede directeuren van al die basisscholen. Maar die enorme tekorten ontstaan pas tijdens een volgende regeerperiode.

Het gaat niet alleen om hogere salarissen, maar ook om een betere kwaliteit van de leerkrachten. Dan moet je beginnen met hogere eisen voor toelating tot de Pabo. Zonder een voldoende voor wiskunde op de Havo kom je de Pabo niet binnen. Voor vakken buiten het pakket moet in de Havo-onderbouw minstens ruim voldoende zijn gescoord. Eigenlijk zou voor zulke vakken een toelatingsexamen moeten gelden. Veel ouders merken maar al te goed het lage niveau van veel leerkrachten. Als je de leerstof niet goed beheerst, hoe wil je dan jouw kennis overdragen? Veertig jaar verwaarlozing van het onderwijs laat de gevolgen nu zien. Of komt je kind straks weer in een dubbelklas met 46 leerlingen te zitten als waar ik de eerste twee jaar van mijn loopbaan voor stond? Of richten welgestelde ouders straks weer particuliere scholen op met kleinere klassen en beter betaalde docenten?

Omdat het allemaal toch betaald moet worden, is het ook zo schandelijk, dat de vennootschapsbelasting omlaag gaat. De “race to the bottom” gaat maar door. Het blijkt maar weer hoe hard het nodig is, dat de EU zorgt voor goede afspraken, waarbij een minimumniveau van de belasting op winsten wordt vastgesteld. Veel winstuitkeringen gaan naar Amerikaanse of Chinese of Russische aandeelhouders. Eigenlijk zou iedere onderneming de nationaliteiten van hun aandeelhouders en de waarde van hun aandelen in het jaarverslag moeten vermelden. Dan krijgen we een beter beeld van de winstafvloeiing. Overigens krijg je pas een compleet beeld als je ook weet, hoeveel Nederlanders verdienen met hun investeringen in buitenlandse bedrijven. Dan moet de EU ook effectieve maatregelen nemen tegen belastingontwijking.

Weer eens enkele hartenkreten. Ik kan nu eenmaal slecht tegen onrecht.

Jaargang 10, Nr. 482.

MET MILJOENEN ANDEREN IS ONS DE NOBELPRIJS VOOR DE VREDE TOEGEKEND

Ik ben al vele jaren lid van Pax Christi en ik procedeer met anderen al jaren tegen de Staat der Nederlanden, die tegen allerlei internationale wetten in nog steeds kernwapens herbergt en ze ook als eerste wil gebruiken. Ik demonstreerde met duizenden anderen in Amsterdam en Den Haag in de tachtiger jaren. Ik heb over die strijd tegen kernwapens al vaak geschreven. Ik voel me echt betrokken. Ik denk, dat er meer zijn, die het zo voelen. Het is daarom, dat ik ontroerd ben nu die jarenlange strijd is uitgemond in een Internationaal Verdrag tegen Kerkwapens en de toekenning van de Nobelprijs voor de Vrede aan de International Campaign to Abolish Nucleair Weapons, iCAN. De Nederlandse Vredesorganisatie PAX speelt in ICAN een grote rol, maakt ICAN eigenlijk echt mogelijk. PAX is ontstaan uit de samenwerking van de internationale katholieke vredesorganisatie Pax Christi, afdeling Nederland en het Interkerkelijk Vredesberaad, IKV. De strijd tegen kernwapens is een belangrijk onderdeel van het vele werk, dat Pax doet. We kennen Pax ook van de jaarlijkse Vredesweek in de maand september.

Heel veel landen hebben het verdrag tegen kernwapens ondertekend, maar Nederland niet. Dat is heel droevig, maar ook weer niet verbazingwekkend. Nederland herbergt kernwapens op de vliegbasis Volkel. Daar wordt door vredesactivisten vaak gedemonstreerd. Vaak dringen ze door op de basis, worden gearresteerd en veroordeeld. De rechtbank in Den Bosch is daar erg goed in. Maar eigenlijk zou de Nederlandse Staat veroordeeld moeten worden. Kernwapens zijn massavernietigingswapens, die bij gebruik ook miljoenen burgerdoden zullen veroorzaken. Het humanitair oorlogsrecht verbiedt wapengeweld tegen burgers. Elke minister van het nieuwe kabinet is straks weer een potentiële oorlogsmisdadiger. Overigens is ook het dreigen met massavernietigingswapens verboden. Bij onze jarenlange processen hebben Nederlandse rechters systematisch geweigerd hun werk te doen, namelijk de wet toepassen. Weinig mensen maken zich hier druk over. Nog veel meer mensen weten nergens van.

Er was een tijd, dat er veel gediscussieerd werd over kernwapens. Mensen waren erg bezorgd. Af en toe leek het kantje boord of er was een kernoorlog ontstaan. Denk aan de Cubacrisis. De Sovjet Unie wilde kernraketten plaatsen op Cuba. President Kennedy dreigde de Russische schepen met de kernwapens te vernietigen. De schepen keerden terug naar de Sovjet Unie. Langzamerhand kreeg men daarna de indruk, dat geen enkel land het zover zou laten komen. Wel sprak men over een conflict per ongeluk of de vrees, dat kernwapens in handen van gewetenloze terroristen zouden komen. Ook was er de vrees, dat een staatshoofd met kernwapens onder beheer krankzinnig zou worden. De staatshoofden van Noord Korea en van de USA wekken af en toe de indruk tot alles in staat te zijn. Bij Trump blijkt ook een ontstellend gebrek aan kennis. Het lijkt er op, dat hij geen enkel inzicht heeft in de werking van kernwapens. Het brute optreden van Noord Korea en het onbetrouwbare gedrag van Trump maken de discussie over de risico’s van kerkwapens weer actueel en daarom komt de toekenning van de Nobelprijs voor de Vrede aan ICAN precies op tijd.

Jaargang 10, Nr.481.

HET EUROPA DAT WIJ KENNEN IS TE LANGZAAM, TE ZWAK EN TE INEFFECTIEF

Dit zei Emmanuel Macron tegen een groot gezelschap internationale studenten aan de Sorbonne in Parijs. Hij hield daar zijn lang verwachte toespraak over de toekomst van de Europese Unie. Hij kwam met bijzondere ideeën, maar vermeed ook moeilijke thema’s aan de orde te stellen. Maar hij was duidelijk. We moeten Europa opnieuw uitvinden. Er valt in de EU veel te verbeteren.

Als ik het moeizame optreden van de EU meemaak, moet ik altijd weer denken aan de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden in de zeventiende eeuw. Trage besluitvorming, tegenstelling tussen de kustprovincies en de landinwaartse provincies. Het dieptepunt in het Rampjaar 1672. We hadden weliswaar een sterke vloot, maar de landsverdediging tegen de troepen van Frankrijk, Münster en Keulen faalde. Het volk kwam in opstand. De gebroeders de Witt werden vermoord.

Europa beheerst niet langer de wereld. Amerika heeft die rol overgenomen, maar China en Rusland tellen steeds meer mee en India en Brazilië komen ook opzetten. Alleen verenigd kan Europa zich in de wereld politiek, economisch en militair handhaven. Mij gaat het daarbij niet om de macht, maar meer om een dienende en beschavende rol in de wereld van vandaag. Het gaat om een betere en snellere besluitvorming. Dat vraagt meer centralisatie in de EU en dus ook versterking van de democratie in Europa. Zoals we nu voortdurend weten wat er speelt in Den Haag, zo moet ook de werking van de Europese democratie veel meer zichtbaar worden voor de burgers. Macron schenkt te weinig aandacht aan de kritiek en het wantrouwen van de Europese burgers. Hij toont zich een technocraat als hij een zelfstandiger functioneren van de Eurozone bepleit. Hij wil een Eurozone parlement en een Minister van Financiën met een eigen budget en Europese belastingen.

Zo kan het ook komen tot de oprichting van een Europees Monetair Fonds, dat lidstaten met financiële problemen kan bijstaan. Dat idee zal bijvoorbeeld in Duitsland niet met veel enthousiasme ontvangen worden. Er is met name in Duitsland angst de zeggenschap over de eigen portemonnee te verliezen. Het is daar ook wettelijk verboden. Was het in de Republiek moeilijk geld voor de landsverdediging los te peuteren bij Holland en Zeeland, nu is geldtransfer van de rijke Randstad naar de perifere gebieden met veel werkloosheid heel normaal. Ik denk, dat in elke lidstaat die solidariteit tussen welvarende gebieden en probleemstreken normaal is. Op Europees niveau is dat voor velen een stapje te ver. Dan krijg je van die vooroordelen, dat die armoede aan hen zelf te wijten is. Ze moeten maar harder werken. Het probleem is dan meer het gebrek aan efficiency. Als het aantal gewerkte uren het criterium zou zijn, dan behoren wij Nederlanders tot de meest luie Europeanen. In die weinige gewerkte uren presteren wij veel meer. Dat wordt althans beweerd.

Macron wil ook meer samenwerking op het gebied van defensie, asiel en belastingen. Defensie is meer een Navo-zaak en er wordt al aan gewerkt, maar er zou meer kunnen. Denk aan gezamenlijke inkoop. Over asiel schreef ik al eerder. Waar komt die weerstand tegen Islamieten in de Visegradlanden vandaan? Samenwerking op het gebied van belastingen kan veel geld voor de gemeenschap opleveren. Macron wil met name, dat bedrijven als Microsoft, Google en andere internetbedrijven in het land waar ze actief zijn belasting betalen naar hun omzet. Maar de EU zou veel meer kunnen doen tegen witwassen, belasting ontwijking en belastingontduiking. Het merkwaardige is, dat juist nationale staten daarbij op de rem gaan staan. Helaas ook Nederland en dat zal met het komende kabinet niet veranderen. Nederland blijft een belastingparadijs, vrees ik. Er dreigt zelfs een ‘race tot the bottom’ voor de vennootschapsbelasting. Macron en de VS willen naar 20% en het Verenigd Koninkrijk zit al op 19% om over Nederland maar te zwijgen. Het beste zou zijn dat in EU-verband een minimumtarief wordt vastgesteld. Landen moeten op een verstandige manier met elkaar concurreren.

Het is te hopen, dat de rede van Macron er toe leidt, dat er in Europa een stevige discussie komt over de vraag hoe we de EU beter laten functioneren. Dat is hard nodig.

Jaargang 10, Nr. 480.

BELASTINGPARADIJS NEDERLAND

Ik herinner mij van mijn geografiecolleges, dat het heel belangrijk is, dat de hoofdkantoren van multinationale ondernemingen in Nederland gevestigd zijn. Daar vallen immers de belangrijke beslissingen over uitbreiding of inkrimping van de onderneming of over verplaatsing van activiteiten. Kennelijk verwachtte de docent, dat de beslissingen eerder ten gunste van Nederland zouden uitvallen. Dit inzicht heeft er waarschijnlijk toe geleid, dat in Nederland multinationals maar al te vaak in de watten worden gelegd. Directies zijn niet zo sentimenteel. Ze laten zich leiden door keiharde cijfers. Als produceren in een lage-lonen-land voordeliger is, dan gaan we naar een lage-lonen-land.

Waarom zou de fusie-onderneming van Tata en Thyssen Krupp zijn directiezetel in Amsterdam plaatsen? Heinrich Hiesinger, de baas van Thyssen Krupp beweerde in een interview met de Westdeutschen Allgemeinen Zeitung, dat Amsterdam geografisch het meest gunstig ligt tussen het Ruihrgebied en het Verenigd Koninkrijk. Dat moge waar zijn, maar Sven Giegold, Europarlementariër voor de Duitse Grünen gelooft niet, dat het de ware reden is. Belastingtechnische voordelen spelen volgens hem wel degelijk een rol. Hij legt het haarfijn uit.

Nederland is het grootste belastingparadijs voor multinationals in Europa. Het is zer waarschijnlijk, dat Duitsland en het Verenigd Koninkrijk straks minder belastingen kunnen innen. Dat is maar een van de vele negatieve ontwikkelingen, die angst veroorzaken. Denk ook aan het banenverlies in Nederland en Duitsland. Het is maar de vraag of dat met natuurlijk verloop kan worden opgelost. Het nieuwe hoofdkantoor zal in Nederland maar weinig belasting hoeven te betalen.

Als je in Nederland betaalt voor het mogen toepassen van een patent, levert dat een aftrekpost op. Mooi idee om modernisering te belonen. Als een bedrijf zelf over patenten beschikt verkoopt het die patenten aan een dochteronderneming in een ver land en betaalt dan voor het toepassen van de patenten en zo hebben ze mooie aftrekposten. De rijksbelastingen accepteren 100% belastingvrijstellingen op dividenden en vermogenstoename. Rentebetalingen aan een eigen buitenlands nevenbedrijf worden als aftrekpost geaccepteerd. De Nederlandse belastingautoriteiten maken ook afspraken met buitenlandse ondernemingen, die zich in Nederland vestigen om het tarief wat lager te houden dan het offici:ele tarief voor de winstbelasting. Met boekhoudkundige trucjes kun je verliezen opvoeren, die dan weer afgetrokken kunnen worden. De advocaten en belastingdeskundigen van de brievenbusfirma’s hebben nog veel meer slimmigheden in hun kokers. Zij hebben een goed betaalde baan. Maar grote ondernemingen en rijke particulieren betalen nauwelijks belasting. Wij des te meer en bovendien kan de overheid minder voor ons doen: minder leerkrachten in de scholen, minder personeel in de verpleeghuizen, minder onderhoud aan wegen en bruggen, een minder goede defensie en te weinig personeel bij de politie.. Intussen matigen de vakbonden hun looneisen, want dat is goed voor de economie.

Wie profiteren van dit alles? Natuurlijk vooral de topleiding van elke onderneming. Vooral ook de eigenaren, dus de aandeelhouders. Die zitten maar al te vaak in het buitenland. Interessant is, dat ook de pensioenfondsen veel aandelen bezitten en dus profiteren van hoge koersen en hoge winstuitkeringen. En zo profiteer ik zelf als pensioengerechtigde ook een beetje. Zo zijn er heel wat oudere Nederlanders, die als spaarpotje wat aandelen hebben. Ze steunen het systeem bijvoorbeeld door op partijen te stemmen, die bezig zijn een regering te vormen. We mogen bepaald niet verwachten, dat het straks allemaal eerlijker wordt. En zo zien we opnieuw een reden waarom Jesse Klaver en Kathalijne Buitenweg voor dit uiterst rechtse beleid geen verantwoordelijkheid kunnen en willen dragen.

Al schrijvend vroeg ik mij af of Mark Rutte vanuit zo’n multinational in de politiek is gedropt om dit systeem in stand te houden. Tsja, je mag van iemand geen kwaad denken. En intussen geeft Geert W. de buitenlanders de schuld van alles wat er mis gaat. Bazenvriendje Geert houdt zo zijn bazen lekker uit de wind. Wie trapt daar nu nog in?

Jaargang 10, Nr. 479.

GEEN HAPPY END

De film geeft een goed beeld van een moderne verkiezingscampagne. Je kijkt achter de schermen. Jesse oefent zijn toespraak. Hij zoekt naar de meest overtuigende formulering met de juiste klemtonen. Intussen geven anderen commentaar. Soms speelt iemand de tegenstander. Het zijn voor de hand liggende beelden. Ik denk, dat het in elke politieke partij zo aan toe gaat. Het verschil zit in het show element. Een grote zaal vol met vooral jeugdig publiek. Muziek. Een bekende inleider als een soort voorprogramma. Jesse als de man met opgestroopte mouwen, die van aanpakken weet. Het is tot in de puntjes geregisseerd. Het doet denken aan de Amerikaanse verkiezingsshows. Jesse heeft geleerd van Obama en van de Canadese ook nog jeugdige premier Trudeau, maar hij wil zich zelf zeker niet met hen vergelijken. Niet de persoon Jesse staat centraal, maar de boodschap. We gaan Nederland veranderen. Er komt een nieuwe levensstijl, die rekening houdt met wat onze aarde aan kan. We gaan het armoedeprobleem oplossen. In Nederland, maar vooral in de Derde Wereld. Dan is er geen reden meer om naar Europa te vluchten. Het is af en toe ontroerend de blijdschap te zien als de opzet slaagt. Sommige commentatoren hadden de gesprekken willen zien over discussialbele programmapunten, maar die waren al lang geweest in afdelingsvergaderingen en voor en tijdens het congres. Het ging er nu om dat over te brengen.

De hele film straalde optimisme uit. Jesse bracht zijn boodschap met groot enthousiasme. Maar met de uitslag was hij aanvankelijk niet zo tevreden. Hij had meer verwacht, in ieder geval gehoopt. Daar zette hij zich snel overheen. We zijn er nog niet. We moeten verder bouwen aan ons programma en vooral aan onze beweging. Jesse wil een veel grotere groep aanspreken dan gebruikelijk bij groene partijen. Hij streeft naar een brede volkspartij. Een kort beeld laat dat mooi zien. Er is enthousiasme over de groeiende aanhang. Dan komt minister van defensie Jeanine Hennis-Plassaert met de opmerking: “Dat verandert wel als het Nederlandse volk de rekening gepresenteerd krijgt.” Met die opmerking illustreert zij voortreffelijk de enorme kloof tussen de VVD en GroenLinks. Aanhangers van de VVD denken op de eerste plaats aan hun eigen portemonnee en zitten bij voorkeur voor een dubbeltje op de eerste rang. Veel GroenLinksers hebben een uitstekende baan, maar hebben iets over voor de zwakkeren in de samenleving en voor het milieu. Wij van GroenLinks stellen het eigenbelang niet op de eerste plaats. Als je echter kijkt naar de verschillende politieke partijen, dan verdedigen zij op de eerste plaats het eigen groepsbelang, dat ze vervolgens wel aanduiden als het algemeen belang. In onze samenleving is minder solidariteit en meer egoïsme, meer denken aan de korte termijn en minder denken aan de toekomst van de kleinkinderen. Het zou prachtig zijn als het GroenLinkse denken een bredere aanhang krijgt, maar dat gaat dan wel in tegen de overheersende mentaliteit in onze samenleving.

Meerdere keren zien we de moeder van Jesse in beeld als ze bijeenkomsten bijwoont en na afloop haar zoon complimenteert. Maar de film geeft ook korte beelden van haar uitvaart. Aan het slot zien we ook de twee onderhandelaars van GroenLinks bij de formatieonderhandelingen, die uitleggen, dat er voor GroenLinks en dus voor de 800.000 inwoners van Nederland, die in armoede leven en dus ook voor het milieu en voor de vluchtelingen niets te halen is bij deelname van GroenLinks aan Rutte III. Zo eindigt de film toch een beetje in mineur. Ik ging met een wat bedrukt gevoel op weg naar lijn 41. Maar….., dat is des te meer reden om er flink tegenaan te gaan bij de komende verkiezingen voor de gemeenteraden. En een reden om er in de oppositie fors tegenaan te gaan.

Jaargang 10, Nr. 478.

EXTREME STIJGINGSREGENS

Hoe ontstaat regen? Waardoor zijn er zulke grote verschillen in neerslag? Ik merk, dat het voor veel mensen een raadsel is. In ieder geval moet je vochtige lucht hebben. Dat is lucht, die veel waterdamp bevat. Om neerslag te krijgen, moet die waterdamp condenseren. Dat wil zeggen weer water worden. Er ontstaan dan wolken. Mist is ook een wolk. Die bestaat uit fijne waterdruppels. Hoe dan uit de ene wolk wel regen valt en gelukkig vaak uit veel wolken niet, ga ik niet uitleggen. Soms spelen sneeuw of hagel een rol.

Waardoor condenseert waterdamp? Dat gebeurt als de lucht met waterdamp er in afkoelt. Meestal gebeurt dat als de lucht gaat stijgen. Als de zeewind tegen een gebergte opgestuwd wordt krijg je gebergte stuwingsregens. Als lichte warme vochtige lucht tegen een zware koudere luchtmassa opstijgt ontstaan frontale regens. Daarmee hebben we in Nederland vaak te maken. Als lucht boven een warm oppervlak sterk verwarmd wordt en dus uitzet, lichter wordt en dus gaat stijgen, krijg je stijgingsregens. Ze komen veel voor in de gebieden bij de evenaar en zomers soms bij ons. Dan spreken we over warmteonweders.

Waardoor koelt lucht af als die stijgt? Soms denken mensen: Hoe hoger hoe kouder, maar dat is niet de oorzaak. Als lucht stijgt, moet de luchtmassa de zwaartekracht overwinnen. Dat kost energie. Die wordt in de vorm van warmte aan de lucht onttrokken. Zo koelt de lucht af. Dan raakt de lucht verzadigd van waterdamp en condenseert de waterdamp.

Waardoor blijft die lucht alsmaar stijgen? Om water te verdampen is warmte nodig. Die warmte komt weer vrij als de waterdamp weer water wordt (condenseert). Zo wordt de stijgende lucht dus weer verwarmd en blijft stijgen. Dat gaat des te beter, wanneer de omgevende lucht koeler is. Dan spreken we over een onstabiele opbouw van de atmosfeer. We krijgen dan buiig weer, zoals nu terwijl ik aan dit blog zit te werken.

Bij zo’n heftige onweersbui valt soms hagel en de regendruppels zijn dan groot. In die bui zijn sterke stijgende luchtstromen. Een hagelsteentje wordt daardoor meegenomen, groeit door botsing met druppels, valt weer, stijgt weer en kan soms erg groot worden en dan veel schade veroorzaken aan kassen bijvoorbeeld. We verwachten, dat door de opwarming van het klimaat er meer waterdamp ontstaat en er dus ook meer verdampingswarmte in de luchtmassa zit. De bui wordt heviger. Als dan de grond al van water verzadigd is of er veel verhard oppervlak is van daken en wegen, stroomt al dat water in één keer weg. De riolering is daar niet op berekend. Straten veranderen in rivieren. Dat herinner ik mij uit mijn Arnhemse jeugd.

Zo’n stijgende luchtmassa vloeit op grote hoogte naar alle kanten af. Zo krijg je aan het aardoppervlak een lagere druk, soms heel erg laag. De lucht stroomt naar dat lagedrukgebied en stijgt daar op. Door de aswenteling van de aarde krijgt de lucht een afwijking naar rechts op het Noordelijk halfrond. Rond die bui krijg je een beweging tegen de wijzers van de klok in. Als de luchtdrukverschillen groot zijn, stijgt de windkracht, de draaiing rond de bui neemt toe. Het kan een wervelstorm worden. Van alles kan door die wervelstorm de lucht in worden gezogen. In de USA hebben mensen dan een ondergrondse schuilplaats, waar ze bescherming zoeken tegen het geweld van de hurricanes.

In het gebied bij de evenaar heb je soms twee korte droge tijden als de zon loodrecht boven de keerkringen staat. Maar bij de hoge zonnestanden krijg je bijna elke dag rond een uur of vier een heftige regenbui, ook boven zee. Soms groeien zulke buien uit tot een tropische orkaan zoals Harvey en José. Misschien worden die orkanen heftiger doordat de zee warmer is geworden door het versterkte broeikaseffect. Er ontstaat nog meer waterdamp, er wordt dus nog meer energie in die waterdamp opgeslagen. Alle processen worden versterkt. De luchtdruk in de kern wordt nog lager, de luchtdrukverschillen nog groter en dus nemen ook de windsnelheden enorm toe en valt er ook nog meer neerslag. Het probleem is hoe je het kunt bewijzen. Daarom is het van groot belang, dat er in die orkaan onderzoek wordt gedaan.

Jaargang 10, Nr. 477

WAAR PUBLICITEITSOFFENSIEF VAN DE TELEGRAAF

De rellerige publiciteit van de Telegraaf en daarna ook van andere media over de documentaire “Jesse”, die niemand nog gezien had, heeft vooral de nieuwsgierigheid gevoed. Ik verwacht dan ook flinke belangstelling voor de vertoning in Carré en in diverse bioscopen. Jinek gaf voor de tweede keer de politiek redacteur van de Telegraaf de kans dezelfde onwaarheden over GroenLinks te verkondigen. Volgens hem zouden vele GroenLinksers ernstig teleurgesteld zijn nu de partij niet aan een regering met een forse rechtse meerderheid wil deelnemen. De intensieve poging van de drie andere partijen in de formatie om het beeld op te roepen, dat het alleen was afgeketst op de migratieproblematiek zorgden aanvankelijk voor teleurstelling. Er was echter veel meer aan de hand en nu vindt iedereen, dat GroenLinks terecht weigert voor een dergelijk beleid verantwoordelijkheid te dragen. Men wil zich niet houden aan internationale migratieverdragen. De doelstellingen van Parijs zullen niet gehaald worden. Er wordt niets gedaan aan het feit, dat er meer dan 800.000 mensen in Nederland een zo laag inkomen hebben, dat ze niet kunnen voorzien in hun eerste levensbehoeften. Ze leven in armoede en onder hen zijn meer dan 400.000 kinderen. Daarover stuurde ik een bericht naar KRO-NCRV. De dienst communicatie heeft het bericht doorgestuurd naar de redactie van Jinek.

De weigering van BNN-VARA de documentaire uit te zenden, mede op aandringen van de leiding van de NPO is inderdaad een vorm van censuur. De documentaire is geen journalistiek product, maar meer een persoonlijke observatie. De documentaire wil terecht niet objectief zijn. Dat laat de maker ook weten aan de kijker. Het lijkt erop, dat machten buiten de NPO zoveel invloed kunnen uitoefenen, dat de publieke omroep onder die druk is bezweken. Het betekent, dat er sterke twijfel aan de onafhankelijkheid van de publieke omroep is gezaaid. Die onafhankelijkheid wilde men juist verdedigen. Paniekvoetbal!

De documentaire geeft een beeld van een moderne succesvolle verkiezingscampagne. We zien hoe de campagne naar buiten komt. Ook hoe hij is opgezet en hoe de mensen op hun rol worden voorbereid. Wat spontaan lijkt is in werkelijkheid uit en te na geregisseerd. Zo is de documentaire interessant studiemateriaal voor politicologen en leraren maatschappijleer of burgerschapskunde. Ze kunnen aan de hand van de documentaire hun leerlingen laten zien hoe het publiek tijdens zo’n campagne beïnvloed wordt en soms gemanipuleerd. Zo maak je je leerlingen weerbaar. Het is te hopen, dat dit ook het effect op het bioscooppubliek wordt. Bedenk daarbij, dat alle partijen deze trucs in hun campagnes toepassen. Het is wel een typisch GroenLinkse doelstelling mensen weerbaar te willen maken. De openheid van GroenLinks valt dus zeer te waarderen.

GroenLinks stelt zich met deze openheid ook zeer kwetsbaar op. De film is ook via betaal Tv te zien. Ik vraag mij af, of de film ook valt te downloaden. Het biedt anderen de gelegenheid beelden te manipuleren en zo een negatief beeld van GroenLinks te scheppen. Bedenk, daarbij dat de manipulator vooral zich zelf in een kwaad daglicht stelt. We gaan het allemaal zien.

Jaargang 10, 476.

LIED VAMN DE VRIJHEID

In het schooljaar 1945 – 1946 zat ik in de zesde klas, nu groep acht. Het vijfde leerjaar had ik door het laatste oorlogsjaar vrijwel geheel gemist. Er viel nogal wat in te halen om te kunnen slagen voor het toelatingsexamen van de HBS. Maar begin mei 1946 was het een jaar geleden, dat heel Nederland was bevrijd. Eén jaar bevrijding moest groots gevierd worden. We hebben toen een hele reeks vaderlandse liederen geleerd en dus ook het Wilhelmus. De bezetters hadden die liederen uiteraard verboden, want liederen over het verzet tegen een buitenlandse heerser, toen de Spaanse koning Filips II, dat kon natuurlijk niet. Het ondergrondse verzet was al lastig genoeg. Ik was dus bijna twaalf toen we tijdens de aubade op de Markt in Arnhem voor het eerst het met honderden kinderen het Wilhelmus zongen. Zo vierden we onze vrijheid. Het was een ontroerend gebeuren.

Het Wilhelmus is een ingewikkeld en voor velen een nogal onbegrijpelijk lied. De dichter of wellicht de dichters leggen de woorden in de mond van Willem van Oranje, Graaf van Nassau en leider van het verzet tegen de Spaanse tiran, Filips II. Willem was van hoge adel en werd aan het hof van Koning Karel V opgevoed. Hij was voorbestemd om namens de koning een hoge functie in het bestuur van de Nederlanden te vervullen. De Nederlanden kenden al een zekere vorm van democratie. De onderdrukking van het protestantisme en een belasting, de zogenaamde tiende penning veroorzaakten veel verzet. De Noordelijke provincies kwamen in opstand en sloten de Unie van Utrecht en de Spaanse koning werd afgezworen door het Placcaet van Verlatinghe. In dit manifest werd uiteengezet, dat een volk het recht heeft in opstand te komen tegen een heerszuchtige vorst. Eigenlijk is dit stuk de onafhankelijkheidsverklaring van de Noordelijke gewesten, de start van wat nu Nederland is.

Willem van Oranje zat in een gewetensconflict. Hij was een hoge ambtenaar in dienst van de vorst, maar hij wilde ook trouw zijn aan zijn volk, dat in opstand tegen die vorst was gekomen. Het Wilhelmus beschrijft dat gewetensconflict en laat zien welke offers Willem van Oranje en zijn familie brengt voor de vrijheid van de Nederlanden. Daarom is het Wilhelmus een echt vrijheidslied, een lied van verzet tegen een onrechtvaardige heerser. Juist linkse mensen zouden zo’n lied moeten koesteren.

Het Wilhelmus is niet alleen een stuk verantwoording voor de opstand naar enerzijds de koning en anderzijds het volk, het is ook een verantwoording naar God. Zou God deze opstand tegen de wettige vorst wel goedkeuren? De tegenwoordige ongelovige massa heeft daaraan uiteraard geen boodschap. Die heeft de laatste jaren de helft van onze vaderlandse geschiedenis overboord gegooid. Daarnaast wordt het Wilhelmus gezien als een lied van ons Koningshuis en velen zijn tegen de monarchie, want een erfelijk koningschap is ondemocratisch. Een staatshoofd dient gekozen te worden. Eigenlijk vind ik dat ook wel, maar ze doen het nog niet zo gek. Ze zijn een aardig symbool naar buiten toe. Ze hebben geen macht, wel invloed en de meerderheid van het volk wil heel democratisch de monarchie handhaven. Ik troost me met de gedachte, dat ook gekozen staatshoofden er soms een potje van maken en dat presidentsverkiezingen bepaald niet altijd tot vreugde stemmen. Wie heb je liever, Willem Alexander of Donald Trump? Het antwoord geen van beiden is te gemakkelijk.

Jaargang 10, Nr. 475.