John Ch.M. Jorna

ALLEEN DE PROBLEMEN VAN EUROPA KOMEN IN DE KRANT EN NIET DE SUCCESSEN

Tweede Kamerlid Bram van Ojik was 29 januari 2018 op bezoek bij de Europawerkgroep van GroenLinks. Hij is niet blij over de manier waarop de EU functioneert, maar ziet tegelijk, dat het allemaal gewoon doorgaat en dat er wel degelijk successen worden geboekt. Zorgenkindje Griekenland komt langzamerhand toch uit de problemen. Dat komt ook doordat veel schulden zijn kwijtgescholden en daarbij ging het vaak vooral om de banken, die de schuldeisers waren. Eigenlijk gaat het om de principiële vraag of de EU de taak heeft economisch zwakke gebieden te steunen net zoals binnen Nederland geld van de rijke Randstad en het rijke Groningen (nog even) naar gebieden met veel werkloosheid gaat.

Een ander punt van aandacht is de Brexit. Ambtenaren onderhandelen en hebben een nauwkeurig omschreven opdracht gekregen en ze voeren die heel formeel uit. Eigenlijk zou er veel soepeler naar een zachte Brexit gewerkt moeten worden, zodat straks de tegenstellingen zo klein mogelijk zijn en de economische schade in het Verenigd Koninkrijk en in de EU zo beperkt mogelijk blijft. Dat vergt politici. die onderhandelen. De reactie van Rutte is echter overal in de EU steun te zoeken voor straks als hij de steun van bondgenoot het Verenigd Koninkrijk gaat ontberen. Bram van Ojik ziet veel goeds in de ideeën van Macron en Merkel, die een meer slagvaardige EU willen.

Binnen de EU bestaat vrij verkeer van werknemers. De idee daarachter is, dat werkzoekenden naar gebieden trekken, waar tekorten aan arbeidskrachten bestaan. De Nederlandse land- en tuinbouw is blij met de Polen en Roemenen. Maar er treden daarbij ook misstanden op. Mensen, die hier werken horen ook de Nederlandse cao-lonen te ontvangen. Anders verdringen Oosteuropese chauuffeurs hun Nederlandse collega’s. Bram vraagt zich af of er geen Europees minimumloon moet komen. Maar in sommige gebieden is het lage loonniveau de enige doorslaggevende locatiefactor. Er is bijvoorbeeld een ongunstige marktligging. Er zijn te weinig hooggeschoolden. De infrastructuur is zwak. Er zijn geen grondstoffen of energiebronnen. Hoe wil je dan investeringen aantrekken? Toch moet het uiteindelijk doel zijn, dat de inkomensverschillen binnen lidstaten en tussen de lidstaten onderling verdwijnen.

In theorie kan de EU goed functioneren en beschikken de lidstaten en in het bijzonder de nationale parlementen over instrumenten om de nationale belangen binnen de EU te behartigen. Het gebruik van de gele of rode kaart vergt goede contacten tussen de verschillende nationale parlementen en vooral voor GroenLinks met andere groene fracties. Dat blijkt nogal problematisch al heeft Jesse onlangs afspraken gemaakt. In de EU worden de besluiten genomen in de Raden van vakministers en in de Europese Raad van regeringsleiders. Ons parlement heeft tot taak de eigen ministers te controleren, maar die zijn niet bepaald scheutig met informatie. Vooral voor de oppositie is dat van belang, want de regeringspartijen zeggen te vaak toch zo maar ja en amen. In Brussel en Den Haag zouden een of meer medewerkers voortdurend bezig moeten zijn elkaar over Europese besluitvorming op de hoogte te houden en zo de fractie te informeren. Maar ja, het is veel gemakkelijker voor een minister in Brussel besluiten te nemen en daarover geen kritiek uit de Kamer te krijgen.

Een interessante vraag ging over het streven van Jesse Klaver naar een brede volkspartij. Iemand maakte zich zorgen, want zouden dan niet allerlei idealen van GroenLinks gaan sneuvelen. Als je de rol van de grootvader van Jesse in zijn leven kent, dan is het streven van Jesse niet verwonderlijk. Het probleem voor GroenLinks is, dat de partij steeds weer geframed wordt als een elitaire partij met als achterliggende gedachte een partij van goed verdienende hoger opgeleiden, dus niets voor een eenvoudige arbeider. Het streven van Jesse lijkt mij nu juist, dat hij dit frame wil doorbreken GroenLinks is een partij, die opkomt voor de zwakkeren in de samenleving, de werkzoekenden, de ouderen met alleen AOW, de bijstandsmoeders, de asielzoekers, de ongeschoolden en de natuur. Wij zoeken niet op de eerste plaats ons eigen belang. Daarom zoekt Jesse contact met de mensen in de fabriekskantines om hen dat duidelijk te maken. Nu zoeken ze te vaak hun heil, bij de partij die buitenlanders de schuld gefft van de werkloosheid. Het zijn wel buitenlanders, namelijk de bazen van de grote investeringsfondsen, die besluiten fabrieken te sluiten of naar lage lonen landen te verplaatsen.

Wil je meer weten en ben je nog flink mobiel. Op donderdagavond, 15 februari is er in Maastricht in de Muziekgieterij een meet up met Jesse Klaver en Bas Eickhout over de GroenLinksvisie op Europa.

Jaargang 10, Nr. 497.

WE LEVEN IN ONZEKERE TIJDEN

De historicus Willem Melching schreef onlangs in de Volkskrant een opiniestuk, waarin hij liet zien hoe een duidelijk perspectief op de toekomst van Europa ontbreekt. Het maakt mensen onzeker en ze verdenken Brussel ervan een toekomst voor Europa te willen, die zij nu juist niet willen. Ze willen liever de vertrouwde nationale staat en ook liever geen immigratie van vreemdelingen met een totaal andere cultuur. Al die veranderingen bezorgen ons een onbehaaglijk gevoel.

Van een historicus zou je mogen verwachten, dat hij het historisch proces voor de minder geschoolde burger verduidelijkt. Zo kan hij laten zien, dat er eigenlijk weinig nieuws gebeurt en dat alleen de schaal van de gebeurtenissen in de loop van de geschiedenis verandert. Zo was ik in mijn aardrijkskundelessen altijd bezig de situatie van nu historisch te verklaren. Daarbij kon ik er altijd weer op wijzen, dat er gebieden zijn, waar die historische werkelijkheid van Europa nog (even) voortduurt. Tot de Industriële Revolutie was de stad met ommelanden het leefgebied voor de eenvoudige burger. Velen kwamen nooit daarbuiten. Bijna alle levensbehoeften kwamen ook uit dat gebied. Handel was betrekkelijk beperkt. Wetenschappers en kunstenaars trokken door heel Europa. Alleen een elite was bekend met grotere gebieden.

In Europa kwam de grote verandering met de Industriële Revolutie en tegelijk een agrarische revolutie en het kolonialisme. Havensteden en steenkoolgebieden trokken industrie en daarvoor arbeiders van het agrarische platteland. Dat was wennen. Al die vreemden bij elkaar in sterk groeiende steden. Een land vormde nu een economische eenheid. Allerlei zaken moesten goed geregeld worden. De nationale wetgeving nam sterk toe en o.a. Duitsland ging een eenheid vormen. Industriële bedrijven automatiseerden. De productie groeide sterk en de nationale markt was niet groot genoeg om alles te kunnen verkopen. Zo ontstond de Europese Economische Gemeenschap, de EEG. Binnen die EEG moest ook van alles geregeld worden en dat gebeurt nog steeds. Het probleem is, dat al die lidstaten het steeds weer met elkaar eens moeten worden. Hun belangen verschillen. We kennen dat probleem van de tijd van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. Uiteindelijk ontstond toch een eenheidsstaat. De meest logische ontwikkeling voor de EU is een groei naar steeds meer eenheid. Daarbij moet wel rekening gehouden worden met de belangen van elke lidstaat afzonderlijk. Zo komen in Nederland de provincies op voor hun belangen.

Zo’n welvarend gebied als de EU is aantrekkelijk voor werkzoekenden van elders of voor mensen, die een beter betaalde baan willen. Bovendien is in veel lidstaten de bevolkingsgroei sterk afgenomen. Bedrijven hebben moeite voldoende arbeidskrachten te vinden en zoeken die bijvoorbeeld in India. Europa wil niet langer onderlinge oorlogen. Zo’n vreedzaam gebied is aantrekkelijk voor oorlogsvluchtelingen. Ook dat is niets nieuws. Zelf heb ik voorouders uit Friesland, Zeeland, Noord Brabant en Duitsland. Ik ben het resultaat van voortdurende migratiestromen. De komst van katholieke boertjes naar Rotterdam leverde spanningen op. Al die spanningen waarmee de verzuiling gepaard ging zijn sterk verminderd door enerzijds de secularisatie en anderzijds de toegenomen oecumene. Het is niet vreemd te verwachten, dat ook het islamitische deel van onze landgenoten gaat seculariseren en ook veel meer tot een interreligieuze dialoog zal komen. Joden en christenen staan daar echt wel voor open. Het vraagt wel enig geduld.

Om weer terug te komen op de toekomst van de EU. Gelukkig heeft de EU een open einde. Al werkend kunnen wij aan onze toekomst bouwen. Wat is er nu eigenlijk zeker in ons leven? Niets. We maken er gewoon het beste van.

Jaargang 10, Nr. 496.

NOG ÉÉN WEEK LUTHER TENTOONSTELLING IN CATHARIJNE CONVENT

Tot en met zondag 28 januari kunt u de Luther tentoonstelling nog bezoeken. Voor mij was het heel leerzaam: een stuk herhaling en een stuk uitbreiding van alle geschiedenislessen, die over mij zijn uitgestort. Op een heel lange wand laat men een reusachtige tijdbalk zien met het leven van Luther en van de vorsten zoals Karel V, de verdeeldheid, die Luther bracht uitmondend in oorlogen en tenslotte de Vrede van Wurzburg. Maar ook de onhandige reactie van de officiële kerk en de enorme invloed van de boekdrukkunst, waardoor de geschriften van Luther een snelle verbreiding vonden. Hij zorgde voor een vertaling van de Bijbel uit het Grieks in de Duitse taal en zo kregen wij in de Nederlanden de Statenbijbel. Die taal van de Bijbel zorgde ervoor, dat het Nederlands als zelfstandige taal vorm kreeg. Luther wilde, dat de mensen zelf de Bijbel lazen, want alleen daar vind je de waarheid. De Katholieke Kerk raadde tot in de vorige eeuw het zelfstandig de Bijbel lezen af. Iedereen zou zo tot een eigen Bijbeluitleg komen. Dat zou de eenheid in de weg staan. Tijden veranderen. Gelukkig maar.

Een tijd geleden hadden we het in onze gespreksgroep “Geloven Nu” over het belang van genade. Genade was in onze ogen de hulp, die je van God krijgt om het goede te doen.. Bij een sacrament ontvang je genade. Als twee mensen elkaar het Sacrament van het Huwelijk toedienen en de bedienaar van de Kerk zijn zegen erover uitspreekt ontvang je Gods hulp om van je huwelijk iets goeds te maken. Maar bij Luther kwam ik een ander begrip van genade tegen. Hoe zit dat?

De Rooms-Katholieke Kerk leert ons, dat we door goede werken te doen in de hemel komen. Dus als je zieke mensen verpleegt of oudere mensen helpt bij het werk in huis of als je gevangenen bezoekt of geld geeft aan de armen, dan doe je een goed werk en met al die goede werken verdien je een plekje in de hemel. Het komt sterk naar voren in de Bergrede. Zie Mattheus Hst. 5 e.v. Maar in Luthers tijd kwam er nog wat bij. Als je geld gaf aan de Kerk, dan verdiende je een aflaat. De straf wegens zonden werd je kwijt gescholden. Het geld van de aflatenverkoop gebruikte de Paus om de Sint Pieter in Rome te laten bouwen. Luther vond het maar niets. Dit was niet wat de Bijbel ons leerde. Alleen door Gods genade werd je zalig. Daar was geen tegenprestatie voor nodig..

 Niet alleen door de boeken van Luther werd zijn boodschap verspreid, ook door de schilder Lucas Cranach de Oudere (1472-1553). Op de tentoonstelling laat een schilderij van de op overspel betrapte vrouw het prachtig zien. Rond Jezus en de angstige vrouw staan de farizeeën en Schriftgeleerden met stenen in de hand, echte boosaardige lieden. Jezus troeft hen af: “Wie zonder zonde is, werpe de eerste steen.” De een na de ander druipt af. Het beeld draagt de boodschap uit, dat Jezus de vrouw al vergeven heeft. Door Gods genade is zij gered.

Jaargang 10, Nr. 495.

OPVOLGERS VAN HOGE KWALITEIT MELDEN ZICH

Het is nu twintig jaar geleden, dat we besloten samen op te trekken in een lokale progressieve partij. Het kind kreeg de naam Perspectief 21, maar inmiddels hebben we het meestal over P21. Leden van GroenLinks en van de Partij van de Arbeid zijn automatisch lid. P21 heeft een eigen bestuur. Terugkoppeling naar de moederpartijen is niet voortdurend nodig. Toen in 1997 had GroenLinks twee zetels en de PvdA één. In 1998 haalden we als Perspectief 21 vier zetels en vervolgens in 2002 vijf, in 2006 zes en in 2010 zeven van de vijftien zetels in de raad. Er moest ook over controversiële zaken beslist worden en zo bleven we in 2014 met zes zetels de grootste partij. We vormen een coalitie met de Liberalen, een soortgelijk samengaan van VVD en D66. Het CDA met viet zetels vormt de oppositie. Voor de komende verkiezingen zijn zeventien setels te verdelen.

Waarom is een progressieve partij zo belangrijk? Bunnik is een langgerekte gemeente met drie dorpen, die ongeveer drie kilometer uit elkaar liggen. Dat maakt het belangrijk in ieder dorp diverse voorzieningen te hebben. In Werkhoven zijn die er, maar nogal minimaal: een bakker en een kleine buurtsuper, één school, sportvelden en twee kerken. Odijk en Bunnik zijn veel beter voorzien. De liberalen komen nogal eens met het idee alle sport te concentreren op één plaats. Ze denken dat het goedkoper is, maar niet voor de ouders, die kinderen met de auto moeten brengen en halen. Bunnik heeft grote gemeenten als buren: Utrecht, Zeist en Houten en verder Wijk bij Duurstede en Utrechtse Heuvelrug. We willen graag zelfstandig blijven om te zorgen, dat het open landschap van de Nieuwe Hollandse Waterlinie en het Rivierengebied zo goed mogelijk behouden blijft. We willen dus zorgen voor recreatieve ruimte en daarnaast ook starterswoningen bouwen voor de eigen jonge mensen en woningen van hoge kwaliteit voor mensen, die gaan werken in het Science Park bij de Universiteit op De Uithof. Al die activiteiten zorgen voor veel verkeer en wij zien de fiets en het Openbaar Vervoer als de beste oplossing. We willen niet dat het mooie landschap verpest wordt door autowegen en een spoorlijn naar de Uithof. Daarom willen we als gemeente ook zelfstandig blijven. Dan kunnen we er goed op letten, dat er voldoende aandacht is voor zorgbehoevenden, waar gemeenten nu verantwoordelijk voor zijn. Het gaat niet alleen om behoud van het groene landschap, maar ook om minder vervuiling en dus om omschakeling naar zon- en windenergie. Dat vindt u allemaal terug in ons programma op de website van Perspectief 21.

Willen we dit allemaal realiseren, dan hebben we een grote fractie nodig met mensen, die wat kunnen. Het was een zeer aangename verrassing kennis te maken met onze topkandidaten. Elke noodzakelijke deskundigheid is vertegenwoordigd. Er is een prima evenwicht tussen mannen en vrouwen en tussen mensen met GroenLinks en met PvdA sympathieën. Alle leeftijden zijn vertegenwoordigd. Die fractie moet natuurlijk een goed team worden. Teambuilding is een aparte kunst, maar ook die is in de fractie vertegenwoordigd. Sommige zijn lid van een landelijke partij en die kunnen gebruik maken van de cursussen of opleidingen van die partij. Zo kan een fractielidmaatschap ook een eerste stap zijn in een politieke carrière. Dat geldt trouwens ook voor onze wethouder kandidaat. Ze toonde zich al heel goed ingewerkt en we willen haar graag houden. Gelukkig is de eis om te wonen in de eigen gemeente niet meer zo belangrijk. Als ze zo doorgaat zie ik haar nog burgemeester worden. Ik herinner mij minstens twee Bunnikse wethouders, die het zo ver geschopt hebben. Dat is wel erg lang geleden.

Ik merkte, dat de onderbezetting van het ambtelijk apparaat en het gebrek aan ervaren krachten de aandacht heeft. We krijgen steun van de gemeente Utrecht. Het is immers de gemeente Utrecht, die de omliggende gemeenten opzadelt met een alsmaar toenemende vraag naar woningen. Van ons burgers mag dan verwacht worden, dat we enig geduld hebben. Ambtelijke molens malen ook in Bunnik soms wat langzaam, vooral als nieuw beleid ontwikkeld moet worden.

Nu is het zaak met een enthousiaste campagne onze medeburgers er van te overtuigen, dat een slimme Bunniker, Odijker of Werkhovenaar weet, dat je het beste op P21 kunt stemmen. Ik ben al in training voor het folders rondbrengen.

Jaargang 10, Nr.494.

Vrede en Alle Goeds

Zo af en toe maak ik het mee. Mensen komen voor het eerst in hun leven in een kerk. Dat wil niet zeggen, dat ze ook een kerkdienst mee maken. Voor anderen is het tientallen jaren geleden, dat ze met hun ouders in een kerk kwamen. Ik merk het ook bij een uitvaart. Sommige aanwezigen zijn nieuwere gebruiken niet gewend. De vredeswens bijvoorbeeld. Sommige mensen kenden het uit het buitenland. Voor anderen was het in het begin wennen, maar al heel wat jaren wensen mensen elkaar op uitnodiging van de voorganger de vrede: Ze geven elkaar een hand en zeggen: “De Vrede van Christus”. Zelf gebruik ik de franciscaanse vredesgroet: “De Vrede en Alle Goeds”. Het is altijd een blij moment. Je kunt ook merken, dat vrede voor iedereen erg belangrijk is. In het evangelie lees je hoe Jezus zijn leerlingen begroet met de woorden: “Vrede zij u”. In het Latijn: “Pax vobis”. Maar niet alleen het christendom kent de vredesgroet. Joden groeten met “Sjaloom”, Islamieten met “Salem aleikum”. We zien, dat het streven naar vrede tot de kern van de grote wereldgodsdiensten behoort. Tegelijk weten we maar al te goed, dat het behoren tot zo’n godsdienst bepaald geen waarborg is voor vredelievendheid. Er zijn onderling zo veel oorlogen geweest, dat sommige auteurs van ingezonden brieven de godsdiensten verantwoordelijk achten voor alle oorlogen. Daarom kun je maar beter verre blijven van welke religie dan ook. Die brieven worden maar al te gemakkelijk geplaatst en een weerwoord wordt vervolgens “met belangstelling gelezen”. Maar er wordt geen ruimte voor gemaakt.

Uit de geschiedenislessen weet ik, dat elke oorlog zijn eigen oorzaken heeft. Zo is er het streven naar macht of men wil uitbreiding van het grondgebied of men verovert een gebied met belangrijke delfstoffen of men wil zoals Rusland een ijsvrije haven en zo toegang tot de wereldzeeën. Soms voert men een preventieve oorlog. Men wil de ander vóór zijn. Dat heeft allemaal weinig met religie te maken. En de Kruistochten dan? Of de verdrijving van de Moren van het Iberisch schiereiland? De paus wilde vrije toegang tot het Heilig Land, waar Jezus geleefd heeft. Maar daardoor ging het net als in Spanje om strijd tegen de Islam. Men wilde niet, dat Moren of Turken macht uit oefenden over Europa. De Islam werd – en wordt door sommigen – als een vijand beschouwd.

Heel duidelijk kwam die strijd om de macht naar voren in de Dertigjarige oorlig, waar Duitse vorsten met elkaar streden en beweerden, dat ze het Rooms-katholicisme wilden beschermen tegen Lutherse vorsten of andersom. In Noord-Ierland herinneren velen zich nog de Burgeroorlog en de aanslagen van de IRA. Maar analyse van het conflict leerde, dat het in de kern een sociaal conflict was. De katholieken waren armer en hadden meer last van werkloosheid. De godsdienst wordt dus maar al te vaak misbruikt door machtswellustelingen om steun te verwerven voor hun strijd.

Tenslotte, heel wat beruchte massamoordenaars waren niet bepaald enthousiaste aanhangers van een religie: Jozef Stalin met dertigmiljoen landgenoten als sl achtoffer. Adolf Hitler de uitvinder van de Holocaust, die zes miljoen Joden het leven kostte en daarnaast nog miljoenen andere oorlogsslachtoffers. Idi Amin in Oeganda. Pol Pot in Cambodja. Rwanda en Burundi. Bosnië.

Of mensen nu godsdienstig zijn of niet; onder al die mensen vinden we mannen en vrouwen van goede wil. Samen kunnen we aan een wereld van vrede werken.

Jaargang 10, Nr. 493.

TERUGBLIKKEN EN VOORUITBLIKKEN

Hoe was 2017 voor mij? Wat waren hoogtepunten en dieptepunten? Een hoogtepunt was zeker de grandioze terugkeer van GroenLinks naar een behoorlijk aantal kamerzetels. Ik verwachtte heel weinig van een mogelijke regeringsdeelname. Dat heeft pas zin als het zeteltal boven de twintig komt en dat kan. Maar dan moet de partij ook meer aanwezig zijn op het platteland. De keuze bij de coalitieonderhandelingen was tussen een klein beetje meer invloed door deel te nemen aan een overwegend rechtse regering of de oppositie en verder bouwen aan de partij. Daar zijn we nu mee bezig.

Ik vertelde de lezers, die mijn weblog regelmatig bezoeken over ons familieweekend in Stevensbeek, een nog heel jong dorp in Oostelijk Noord-Brabant. En we hadden een bijzonder fijne vakantie in Zuidwest Engeland. Achteraf merken we hoe gezond wij ons daar voelden in de veel schonere oceaanlucht. De laatste tijd hebben we allebei last van een hardnekkige verkoudheid, gepaard met een schorre hoest. Het heerst hier in Odijk en ik herken bij veel mensen dat gemene hoestje. Het duurt ook heel lang voordat je er van af bent. Maar we zitten dan ook in Midden Nederland, waar de lucht door de vele autowegen ontzettend smerig is. Dat is zo’n dieptepunt.

Twee keer per jaar hebben we bij mijn broer bij de Mill Hillers in Oosterbeek een ontmoetingsdag. Er komt dan altijd iemand een inleiding houden en we praten er samen over. De laatste keer ging het over “Voltooid Leven”. Er wordt ook door gelovige protestanten en katholieken heel verschillend over gedacht. Ik mag daar dan altijd een verslag van maken voor het Contactblad van Mill Hill. Ik plaats het ook altijd in ons parochieblad. Mensen hebben recht op informatie over zulke actuele onderwerpen. Ze kunnen dan beter tot een eigen standpunt komen. Ons parochieblad is te vinden op de website www.nicolaaskerkodijk.nl . Kijk bij parochieblad. Het staat in het novembernummer onder de titel Dood en Leven. We maken vaak kennis met nieuwe methoden van pastoraat, zoals een ontmoetingscentrum in Oosterbeek. Dat brengt ons in Odijk ook weer op ideeën.

Voor mij eindigden het jaar met een aantal tekenen van hoop. Ik wacht al zo lang op een opnieuw vitaal worden van de vele geloofsgemeenschappen. Dan publiceert de Volkskrant een artikel. Vier mensen, die in hun jonge jaren afscheid hebben genomen van de kerk, vinden haar weer terug en zijn zielsgelukkig. Een klasgenote van mijn vrouw, al haar leven lang Dominicanes en lid van een uitstervende congregatie meldde ons, dat er plotseling zes vrouwen te kennen hebben gegeven te willen intreden. Bij de Franciscanen zien we ook jongeren lid worden. Op Eerste Kerstdag gaat een jonge pastoraal Werkster voor in een Woord- en Communieviering. Ze heeft zich pas op haar achttiende laten dopen en is toen theologie gaan studeren. Naast haar staan twee jonge knapen als assistent. Ze vertegenwoordigen de gemeenschap aan het altaar en doen het werk van een acoliet en een lector. Drie jonge mensen: de toekomst van de Kerk? En op 14 januari krijgen we in het kader van de revitalisering van onze Odijkse Geloofsgemeenschap een programma voor het komende half jaar toegelicht. Wat later komt het eerste nummer uit van het nieuwe parochiemagazine. Ik ga ook daarin weer mijn stukkies schrijven. Het beeld van 2018 straalt optimisme uit.

Alle bezoekers van mijn weblog wens ik voor het nieuwe jaar 2018 Alle Goeds.

 Jaargang 10, Nr. 492.

FEEST VAN HET LICHT

Mij geeft het een prettig gevoel. De dagen gaan weer lengen al duurt het even voordat je het merkt. Ik moet me altijd verzetten tegen een gevoel van somberheid tijdens die donkere dagen voor Kerstmis. Dit jaar is het nog erger door het vrijwel voortdurend zwaar bewolkte weer. De Germanen vierden vroeger het feest van de zonnewende. Het schijnt dat het geknal met Oud en Nieuw een oud heidens gebruik is om de boze geesten te verjagen. Ook al een reden om het vuurwerk maar af te schaffen.

Toen het christendom doordrong in deze streken wilde men de mensen hun feest niet ontnemen, maar men stelde een christelijk feest ervoor in de plaats: Kerstmis, de geboorte van Jezus van Nazareth. Hij wordt gezien als het Licht, dat ons verstand verlicht. Hij wijst ons de weg, zoals schepen de vaarweg vinden met behulp van het licht van een vuurtoren. In het Kerstverhaal speelt licht ook een rol. De herders zagen een groot licht en hoorden de engelen zingen en de wijzen uit het oosten volgden de ster, die hen naar Bethlehem bracht.

Zo kun je Jezus zien als een licht, dat je de weg door het leven wijst. Jezus was een Joodse Wijsheidsleraar. De apostelen en nog vele anderen waren zijn leerlingen. Zij leerden van zijn manier van leven. Zieken genezen, lammen weer laten lopen, blinden laten zien, armen helpen en aan iedereen de blijde boodschap verkondigen, namelijk, dat leven zonder te zondigen mogelijk is. Hij hield ook lange redevoeringen. Het meest bekend is de Bergrede. Voor mij een zeer inspirerend stuk van het Nieuwe Testament. Daar kwamen duizenden mensen op af om naar hem te luisteren.

Jezus was geen man van de regeltjes. Keer op keer kregen Farizeeën en Schriftgeleerden ervan langs als ze weer op de Joodse wetten hamerden. Het mooiste verhaal gaat over een vrouw, die op overspel was betrapt. De Wet schreef voor, dat zij gestenigd moest worden. Goed, zei Jezus, de Wet zegt het. Wie zonder zonde is werpe de eerst steen. De een na de ander droop af tot de vrouw alleen achter bleef. Ga ook maar naar huis en zondig niet meer. We hebben een paar pausen gehad, die ook zo op de regeltjes waren en zorgden voor bisschoppen, die de regels handhaven zien als hun belangrijkste taak. Maar er is nu een paus, die het voorbeeld van Jezus volgt en ons uitnodigt barmhartig te zijn. Zo vindt hij, dat een man of vrouw, die gescheiden is en een nieuwe liefde heeft gevonden, best te communie mag gaan. Dat was officieel verboden.

Juist al die strenge regels hebben veel mensen de kerk uit gejaagd. Ze roemen nu hun vrijheid. Vandaag nog Grunberg in zijn Voetnoot op de voorpagina van de Volkskrant. Als mensen samen een gemeenschap vormen, is het prettig te weten wat hun levensidealen zijn. Dan weet je waar je aan toe bent. Als iemand trouw als ideaal heeft, dan is dat fijn voor zijn zakenpartner of levenspartner of sportpartner. Je weet, dat je op zo iemand kunt rekenen. Dat geeft een veilig gevoel. Als kinderen van hun ouders steeds weer ervaren, dat ze van elkaar houden en dat ze trouw zijn aan elkaar, dan voelen kinderen zich veilig. Duizenden kinderen missen dat gevoel van veiligheid. Ze staan niet zeker in hun leven. Werkgevers wensen “VRIJ” te zijn om hun werknemers te ontslaan. Zo missen duizenden in hun leven de zekerheid van een vaste baan. Hun leven is niet veilig. Politieke partijen hebben het woord “VRIJHEID” in hun naam, maar de maatregelen, die zij voorstaan zorgen voor minder vrijheid voor werklozen, bijstandstrekkers, migranten, gehandicapten. Juist voor die mensen kwam Jezus van Nazareth op. Als we zijn voorbeeld vergeten zorg je misschien niet langer voor hen, die het moeilijk hebben. Ik ben bang, dat de C in de naam van een politieke partij geen garantie is voor het naleven van je christenplichten.

We gaan het feest van de geboorte van Jezus vieren. Voor velen is hij een voorbeeld, een bron van inspiratie. Maar er zijn meer bronnen van inspiratie, wegwijzers in het leven. In Nederland wonen mensen, die zich door andere religies of door een politieke leer laten leiden. Samen moeten we het hier redden en zorgen voor een vreedzame samenleving. Moge Kerstmis in onze wereld een Feest van Vrede zijn.

Jaargang 10, Nr. 491.

EU BEWIJST OPNIEUW ZIJN BETEKENIS VOOR EEN EERLIJKE ECONOMIE

Eigenlijk zou het de opening van alle dagbladen moeten zijn. Het Europees Parlement heeft in het gemeenschappelijk overleg tussen de Europese Raad, de Europese Commissie en het Europees Parlement tal van maatregelen erdoor gekregen, die het voor ondernemingen, maar ook voor terroristen en criminelen moeilijker maakt zwart geld wit te wassen of de belasting te ontwijken of te ontduiken. Judith Sargentini van GroenLinks maakte deel uit van de onderhandelingsdelegatie van het Europees Parlement. Tot nu toe lagen de regeringen van de lidstaten dwars. Ze weigerden maatregelen te nemen tegen deze misstanden en weigerden hun status van belastingparadijs prijs te geven. Ook Nederland heeft wat dit betreft een slechte naam, ook al ontkent het dat keer op keer.

Het Europees Parlement wil dat niet langer miljarden aan de gemeenschap onthouden worden. Bedrijven, maar ook welgestelde particulieren stelen van de Europese burgers. Regeringen bestrijden deze misstanden niet of te weinig. Ze geven vaak alle medewerking. Het wordt tijd, dat Rutte een aanklacht aan zijn broek krijgt. Deze criminele activiteiten worden straks een stuk moeilijker. Elk land moet dan een register hebben van alle bedrijven, dochterondernemingen, stichtingen en andere rechtspersonen met steeds de eigenaren. De namen van de eigenlijke eigenaren mogen niet verborgen blijven achter een stichting of een stroman. Zo wordt het voor onderzoeksjournalisten of onderzoekscollectieven gemakkelijker na te gaan langs welke wegen winsten aan het oog van de fiscus onttrokken worden. De onthullingen, die de Panama Papers en de Paradise Papers brachten laten steeds duidelijker zien welke wegen bewandeld worden, waartegen dus maatregelen genomen moeten worden. Het is goed, dat het Europees Parlement de nationale regeringen steeds meer onder druk zet, waar de nationale parlementen falen. Wie zich zoals het Forum voor Democratie tegen de EU verklaart, maakt zich verdacht als groepering, die kritiekloos staat tegen witwassen van zwart geld of crimineel geld, kritiekloos staat tegenover belastingontwijking en belastingontduiking. Ook in het Europees Parlement zijn het de conservatieven en de Christendemocraten, die de acties van Groenen, Linksen, Liberalen en Sociaal Democraten niet steunen. Als je de lijst ziet van maatregelen, waarover geen overeenstemming is bereikt, dan sta je verbaasd over de onwil van de nationale regeringen. Zo komt er voorlopig nog geen anti-witwasinstituut in de EU. Zou de onderwereled ook al doorgedrongen zijn in de ambtenarij op de ministeries? Ons parlement moet heel wat kritischer worden.

‘Jaargang 10, Nr. 490.

NASRDIN DCHAR IN DAD

De Gouden Kalf winnaar Nasrdin Dchar filosofeert in een solovoorstelling op indrukwekkende wijze over het vaderschap. We kennen de problematiek van de afwezige vader, die in Nederland werk heeft gevonden en het geld verdient voor zijn gezin in Marokko. Kinderen worden er geboren, terwijl vader er niet bij is. Als het gezin ook naar Nederland komt, worden ook hier nog kinderen geboren. Zijn die kinderen Nederlanders of Marokkanen? Dchar geeft tijdens de voorstelling een soort antwoord. Daar waar je geboren bent is jouw thuis.

Dchar laat ons kennis maken met de levensomstandigheden van de kleine boeren, die in de hitte zwoegen om wat graan te verbouwen. Ze komen niet tot welvaart en ze wonen in een soort eenkamerhut. Daar worden kinderen geboren en de vader geeft de cultuur en de levenswijsheden steeds weer door aan een volgende generatie. Zo zien we hoe thee gezet wordt in de zilveren theepot en hoe hij van een meter hoog de thee in kopjes schenkt. Zo hebben we het in Marokko ook gezien.

Dchar groeit op in Steenbergen en de familie is het enige gastarbeidersgezin in het dorp. Hij zit op voetbal en heeft daar ook zijn vriendjes. Maar dan komt Steenbergen jaren later in het nieuws als de bewoners zich verzetten tegen de komst van een Azc. Ze zijn tegen, behalve een dappere vrouw. Zij heeft het geweten. Heel Nederland heeft het geweten. Hoe reageren de vroegere voetbalvrienden? Het is een spannende en confronterende episode in de voorstelling.

Steeds speelt zijn aanstaande vaderschap een rol. Het komt steeds dichterbij. Hoe gaan hij en zijn westerse vrouw het kind noemen en het later opvoeden? Is het kind Nederlands of Marokkaans? Wat is het vaderland van dit kind? Heel bijzonder is, dat hij bij de geboorte aanwezig is. Dat is niet de traditie in Marokko en zijn vader was vaak afwezig, zelfs toen zijn eerste kind, een dochter geboren werd. Pas maanden later zag hij het miesje voor het eerst.

 Heel knap is ook hoe hij steeds van rol wisselt. Als hij zijn vader speelt heeft hij een mutsje op en zijn voetbalvriend spreekt het Steenbergense dialect. Soms is er een andere kleur licht of wordt het licht helderder. Toneeltechnisch is het een feilloze voorstelling. Mooi is ook wanneer hij met het publiek in gesprek gaat.

We waren alle drie diep onder de indruk van de voorstelling. Je wordt aan het denken gezet. Er wordt een standpunt van je gevraagd. We leren elkaar kennen. Het stuk is een bijzondere bijdrage aan een multiculturele samenleving, die er nu eenmaal is of we dat willen of niet. Maar zoals zo vaak zullen de mensen, die het het hardst nodig hebben niet komen. Ze weten niet wat ze missen.

Jaargang 10, Nr. 489.

De Derde reactie van Ron Johanna en mijn commentaar

Het is een zeer uitgebreide reactie in een aantal punten. Op elk punt reageer ik cursief. Zo hoop ik tot beter wederzijds begrip te komen. John Jorna

Je eerste drogredenering is Blaming The Victim: “ze lokken zelf racistische reacties uit”. Je zult zelf ook hebben kunnen constateren, dat sinds de discussie in alle hevigheid is losgebarsten het aantal racistische bejegeningen is toegenomen. Mensen zijn boos. De echte racisten onder de witte inwoners zien hun kans schoon er nog een schepje bovenop te doen. Ik ben tegen al die racistische uitlatingen en zoek de dialoog.

Je tweede drogredenering is de incorrecte aanname dat anti-raciale-karikatuur-activisten niets doen of uitspreken tegen discriminatie op de arbeidsmarkt, racisme bij de politiemacht, het antivluchtelingen-beleid van Fort Europa, etc. Ik ben blij dit te lezen, maar helaas was mij dat tot nu toe niet opgevallen. Wel weet ik, dat de discriminatie op de arbeidsmarkt zich vooral richtte tegen Marokkanen en Turken en opmerkelijk weinig tegen Surinamers. Ik ben bang, dat het door het actie voeren erger wordt. Hartstikke fout natuurlijk.

Denk er maar over na: er is juist een samenhang tussen de raciale karikaturen (van “ze zijn dom” tot en met “ze komen islamiseren”) en alle vormen van discriminatie en racisme. Actieve tegenstanders van het ene zijn daarom juist heel vaak ook actieve tegenstanders van het andere. Ik hoop niet, dat je mij verdenkt van dit soort vooroordelen en welke vorm van discriminatie dan ook. Die heb ik nu juist altijd bestreden.

Je derde drogredenering is: irrelevante geschiedenis. Je kijkt niet naar hoe Zwarte Piet vandaag wordt gebruikt, maar hangt alles op aan een mooie historische oorsprong. Terwijl zwarte kinderen vandaag op school worden geïsoleerd en gepest, en vandaag het idiote beeld over zwarte mensen wordt versterkt, grijp jij terug naar een glinsterende oorsprongfantasie over een dappere bisschop van Myra en Europese mythes en sagen. Maar oorsprong doet er niet toe. Nog los van het feit dat de oorsprongverhalen zeer betwist worden door serieuze historici, is elk oorsprongverhaal voor vandaag gewoon irrelevant. Helaas voor de zwarte mens bepalen die legenden rond de H. Nicolaas wel het beeld van de goedheiligman en zijn medewerkers. De Sinterklaastraditie is ons zeer dierbaar. Die medewerkers worden evenals Sinterklaas met alle égards behandeld. Kinderen zijn heel beleefd tegenover Zwarte Piet. Hoe de Zwarte Piet zijn (of haar) rol invult is sterk van hem (of haar) afhankelijk.. Daar gaat wel eens iets fout: krom praten, onnozel doen. Men denkt dan grappig te zijn. Ik heb op meerdere wijze ervaring.

Ga je zwarte kinderen vertellen dat ze vandaag gepest mogen worden want de oorsprong van vroeger was zo mooi? Nee. Die gele untermensch-sterren die Joden opgeplakt kregen zou je toch ook niet legitimeren met een mooi oorsprong verhaal over een koning David? Gelukkig is de houding van christenen tegenover de Joden sterk veranderd. Op de kleuterschool heb ik nog meegemaakt, dat de non het verhaal over lijden en dood van Jezus zo vertelde, dat de Joden de schuld kregen. Kleine Johnnie werd erg boos op de Joodse buren. Dat was kort vóór WOII.

Je vierde drogredenering is: woorden in de mond leggen. We zeggen niet dat mensen racisten zijn. We zeggen dat Zwarte Piet racistisch is. We zeggen dat het een raciale karikatuur is. Dat het pijn doet vandaag. Het versterkt, bewust en vaak onbewust, het denigrerende beeld over zwarte mensen. De narigheid is, dat wij wel erkennen, dat een deel van de zwarte mensen dat zo voelen, maar dat de meeste witte mensen vinden, dat de actievoerders die raciale karikatuur op Zwarte Piet geplakt hebben. Wat een onzin zeggen we tegen elkaar. Als Zwarte Piet wordt afgeschaft verdwijnt het racisme en de discriminatie echt niet.

We zeggen niet dat de mensen die Zwarte Piet hebben gevierd racisten zijn. We zeggen dat die mensen te weinig hebben gehoord hoe vreselijk naar het slavernijverleden van Nederland is. We zeggen dat die mensen te weinig horen hoeveel racisme en discriminatie er is buiten hun witte voordeur. Velen wisten aanvankelijk niet dat die raciale karikatuur niet oké was, omdat ze zijn opgegroeid met een vrolijk gevoel erbij en zelf de gevolgen niet ondervonden. Als docent aardrijkskunde heb ik uitgebreid les gegeven over de driehoekshandel Nederland – West Afrika –Amerika.. Over de slavenschepen. Over de plantages. Over het rassenprobleem in de VS. Maar ook over de Ashanti, die elk jaar weer oorlog voerden en de krijgsgevangenen als slaven verkochten. Maar ja, dat was op Havo en Vwo en een beetje op de Mavo. Kinderen vergeten veel. Ook vandaag nog probeer ik het racisme en elke vorm van discriminatie te bestrijden.

Het is natuurlijk pijnlijk om er nu achter te komen dat dat helemaal niet oké was. Dat snappen we heel goed. We noemen gewone mensen niet racisten. We noemen het raciale beeld racistisch. Het lijkt misschien zo, maar er ontstaat een beeld van de witte mensen als slavenjagers en slavenhouders en de zwarte mens als slaaf. Er waren ook witte slaven en zwarte slavenjagers en zwarte slavenhouders.

Maar als je dit eenmaal weet en toch bewust ervoor kiest om de racistische karikatuur door te zetten, ja, zelfs te promoten, dan kies je voor racisme. Dan zullen we hun voortaan ook racist noemen. Maar daar begonnen we niet mee. We begonnen met begrip en wilden een redelijk gesprek. Maar dat wordt ons nauwelijks toegestaan. Wat zou het mooi zijn als de figuur Zwarte Piet de witte kinderen zou leren hoe aardig en slim en lief en vrolijk zwarte mensen kunnen zijn. Helaas is door alle strijd dit een gepasseerd statio0n. Die onzin van roetveegpieten en regenboogpieten is evenmin de goede weg. De Sint hoort in de toekomst geholpen te worden door keurig geklede witte pages. Tegen racisme en discriminatie zal het niet helpen, maar de ergernis over deze racistische karikatuur wordt tenminste weggenomen.

Jaargang 10, Nr.488.