John Ch.M. Jorna

EUROPA IN DE REGIO: BEZOEK IN ASSEN

De Europawerkgroep van GroenLinks wil meer contact met de afdelingen en zo waren wij afgelopen vrijdag, 22 juni naar Assen getogen. In het Provinciehuis ontmoetten we Noordelijke GroenLinksers en Duitse Grünen uit het aangrenzende Niedersachsen. Twee leden van het EP spraken over de crisis: Sven Giegold en Bas Eickhout. Het Groningse Statenlid Harrie Miedema en een Duitse Grüne vertelden over de pogingen om het verlies aan natuurwaarden in het Eems-Dollard-gebied te herstellen. Toch enigszins geplaagd door de taalverschillen ontstond er  een geanimeerde bijeenkomst.

Sven Giegold begon met de stelling, dat de huidige crisis veel wijder is dan alleen de economie. Er is een financiële crisis, een kredietcrisis, een werkgelegenheidscrisis, maar ook stijgen de energie- en grondstoffenprijzen steeds meer door de dreigende uitputting en soms door speculatie. Tegelijk is er een ecologische crisis door steeds meer vervuiling en vermindering van de ecologische diversiteit en is er een mentale crisis door het toenemende egoïsme en nationalisme. Maar in plaats van de crisis fundamenteel aan te pakken, reageert de EU vooral op actuele problemen. We willen niet de consequenties trekken uit de onderlinge afhankelijkheid. Sven onderscheidt vier economische problemen: We willen niet hervormen. We brengen de financiële markten niet onder controle en laten ze hun gang gaan. We willen bijvoorbeeld belastingen niet harmoniseren. We gebruiken de gemeenschappelijke markt om overschotten op de wereldmarkt te dumpen. En tenslotte weigeren de lidstaten regels te stellen aan financiële instellingen. We proberen een veenbrand te blussen met hier en daar wat te spuiten. Steeds duidelijker wordt, dat we het zonder verdere politieke integratie niet redden. Alleen een krachtig en eensgezind Europees gezag, kan veranderingen afdwingen. En er is veel meer onderlinge solidariteit noodzakelijk, zodat de problemen niet worden afgewenteld op de armste medeburgers en sommigen profiteren ten koste van hen en nog rijker worden dan ze al zijn.

Bas stelt, dat de Euro niet overeind te houden is zonder politieke unie. Daartegen bestaan niet alleen emotionele weerstanden. Bedrijven kunnen bij een krachtig Europees gezag de afzonderlijke lidstaten niet meer tegen elkaar uitspelen en evenmin de regels ontduiken. Het Europees Parlement slaagt er onvoldoende in een brug te slaan tussen de Europese burgers en Brussel. Vooral het Voortgezet Onderwijs zou over de volle breedte veel meer basiskennis en inzicht moeten bijbrengen, zodat iedereen de complexe ontwikkelingen wat beter kan begrijpen.

Bas is ook verbaasd over de geringe weerstand binnen GroenLinks tegen Eurobonds, die in het ontwerpverkiezingsprogramma Euro-obligaties worden genoemd (p. 28, M5). Nederland moet dan weliswaar een hogere rente betalen, maar voor de Zuidelijke lidstaten wordt het wat minder moeilijk om de staatsfinanciën op orde te brengen. Daarna zal het particulier kapitaal niet meer uit het land verdwijnen. Dan is er weer investeringskapitaal beschikbaar en kan er werkgelegenheid worden geschapen. Daarbij denken beide Europarlementariërs aan de voorstellen uit de Green New Deal. Voor Griekenland zou dan specialisatie op zonne-energie een mogelijkheid zijn. Dan is het Europese netwerk voor elektriciteit nodig, zodat Griekenland elektriciteit kan exporteren. Aanleg en onderhoud gaan veel werkgelegenheid brengen. Of dat genoeg is, betwijfel ik. Het toerisme moet gerevitaliseerd worden. Griekenland zou gezien de perifere ligging een “footloose industry” moeten vinden van weinig omvangrijke producten, die tegen lage transportkosten overal kunnen worden afgezet. Een “Nokia” voor Griekenland.

Maar vroeg ik Bas, hoe zit het dan met het bezwaar van de Jager tegen Eurobonds?  Het is goed mogelijk, dat de Jager overdrijft. De lidstaten hebben hun lesje geleerd. Maar die Euro-obligaties zijn alleen mogelijk als er een krachtig Europees bestuur is, dus met een politieke unie. En je kunt een grens stellen aan de mogelijkheid van Euro-obligaties uitgeven. Als je met je staatsschuld boven de 60% van het BNP komt, dan mag je geen Euro-obligaties meer uitgeven. Zo wordt een stimulans geschapen om de staatsschuld laag te houden.

Nederland heeft een groot belang bij herstel van de economie in heel Europa. Dat betekent veel handel en dus veel transport. Daar zijn wij specialist in. Als exportland profiteren wij steeds weer van een economische opleving. Dan moeten we daar ook iets voor over hebben.

Uit de Eems en de Dollard is alle leven vrijwel verdwenen door de vervuiling. Ten dienste van de scheepvaart wordt de vaargeul voortdurend uitgebaggerd. Buiten de vaargeul verlanden geulen en komen de kwelders steeds hoger te liggen. De capaciteit van de vloedkom wordt steeds minder en dus neemt het getijverschil toe. Bij Papenburg is het drie meter meer geworden. De combinatie van natuurlijke processen en menselijk ingrijpen (baggeren en vervuiling) werkt erg nadelig. Er worden tot 22 maatregelen voorgesteld, maar er is te weinig geld. Kunnen Den Haag en Berlijn bijspringen? Kan Brussel iets? Bas geeft aan, dat hulp vanuit de EU pas in een gevorderd stadium mogelijk is.

Al met al een leerzame bijeenkomst. Twee uur heen en twee uur terugreizen bleken de moeite waard. Wanneer worden we in Limburg, Brabant of Zeeuws-Vlaanderen uitgenodigd?

Jaargang 5, Nr. 220.

WILLEN WIJ GEWETENLOZE AMBTENAREN?

Laat ik een ding voorop stellen: Ik ben voor de mogelijkheid, dat mensen van hetzelfde geslacht een huwelijk sluiten. Ik vind het geweldig als mensen, die elkaar liefhebben elkaar eeuwige trouw beloven, dat zij voor elkaar willen zorgen, er voor elkaar willen zijn in goede en in slechte tijden. Ik heb er geen moeite mee, dat ze hun gevoelens voor elkaar ook metterdaad tot uitdrukking brengen. En ik ben blij voor alle homo’s en lesbiennes, dat in enkele tientallen jaren het denken  over hun geaardheid in Nederland zo sterk is veranderd en de meeste Nederlanders zeer tolerant zijn geworden waar het homoliefde betreft.

Dit alles neemt niet weg, dat er daarnaast ook nog veel homohaat bestaat en niet alleen bij Islamitische landgenoten. Er is nog steeds anti-homogeweld en het lijkt zelfs weer toe te nemen. Ik ben het ook volstrekt niet eens met de 44 zogenaamde weigerambtenaren. En tegelijk respecteer ik hun mening, namelijk dat het gedrag van homo’s en lesbiennes in strijd zou zijn met goddelijke wetten. Maar ik ben het daarin niet met hen eens. Ik begrijp daarom ook heel goed, dat zij als ambtenaar van de burgerlijke stand weigeren aan de registratie van zo’n huwelijk mee te werken. N.B. Een ambtenaar sluit niet een huwelijk of voltrekt het niet. Dat doen de twee die huwen. Een ambtenaar dwingen op straffe van ontslag vind ik het verkeerde middel om een goede doelstelling te bereiken  Hij wordt gedwongen te kiezen tussen zijn geweten en zijn baan. Ik zie dat als gewetensdwang en die wijs ik af. Waarom? Deze dwang heeft als impliciete boodschap, dat de ambtenaar maar minder belang aan zijn geweten moet hechten. Als je naar je werk gaat, dan laat je je geweten maar thuis. En dat terwijl iedereen weet, dat je in je werk van alles kunt tegenkomen: diefstal, bedrog, belangenverstrengeling, omkoping, gemis aan integriteit, leugens tegenover de gemeenteraad, corruptie. Hadden die klokkenluiders hun geweten maar thuis moeten laten?

Een tweede risico is, dat je door dit gebrek aan tolerantie tegenover een overheidsdienaar de deur open zet voor allerlei andere vormen van intolerantie. Er zijn heel wat gedragingen en overtuigingen van medeburgers, waaraan wij ons flink kunnen ergeren. Dat is al eeuwen zo. We hebben geleerd om daar tolerant tegenover te staan, want zonder die tolerantie is het samenleven in ons vaderlandje niet goed mogelijk. De laatste jaren zie je die tolerantie minder worden. Voor minderheidsgroepen wordt het leven in Nederland er niet prettiger op. Dat merkt de Nederlander met een zwarte huid of met een Marokkaans uiterlijk. GroenLinks lijkt mij een partij, die pal staat voor tolerantie. Als liberale partij gunnen we iedereen zijn overtuiging.

Voor ambtenaren is er nog een andere reden. We mogen nooit uitsluiten, dat er wetten komen, waarmee velen het in geweten hardgrondig oneens zijn. Dan zou een overheidsdienaar een beroep moeten kunnen doen op gewetensbezwaren. Als GroenLinks nu die gewetensbezwaren van weigerambtenaren niet wil erkennen, dan hebben wij straks geen poot om op te staan als wij een beroep willen doen op gewetensbezwaren.

Nog zo’n beladen onderwerp, dat in het ontwerp programma aan de orde komt is abortus. Nu is het zo, dat abortus strafbaar is, maar als een arts een abortus uitvoert en zich daarbij aan strikte regels houdt, dan is hij niet strafbaar. Het lijkt mij voor de betreffende vrouw en voor de arts geen prettig idee, dat de boodschap is, dat zij weliswaar een strafbaar feit plegen, maar dat zij daarbij niet strafbaar zijn. Moeten we het dan omdraaien? Abortus is pas strafbaar als een arts zich niet aan de voorwaarden houdt. En dan volgt er ook nog het zinnetje, dat abortus uit het Wetboek van strafrecht moet. De bewijslast wordt nu bij justitie gelegd. Aantonen, dat een arts zich niet aan de voorwaarden heeft gehouden lijkt mij niet gemakkelijk en het vraagt de nodige opsporingscapaciteit. Maar het voornaamste bezwaar is de boodschap, dat abortus mag. Mag het oude wijf met de breinaald aan de gang? Het lijkt mij niet verstandig de wet te veranderen. Je moet altijd uitgaan van mogelijke kwade bedoelingen. Dat geldt trouwens ook bij euthanasie en hulp bij zelfdoding. Liberaal betekent niet, dat alles maar moet kunnen.

Jaargang 5, Nr. 219.

TERUG NAAR DE AARDAPPELETERS?

Laat ik beginnen met Jolande Sap geluk te wensen met haar uitstekende resultaat. Je krijgt gelukkig de kans om verder te groeien als boegbeeld van GroenLinks. En Tofik? Je wist toch nog redelijk wat stemmen te vergaren. Hoor je op de tweede plaats? Helaas mag ik er niet over mee stemmen, maar plaats 6 lijkt mij uitstekend. Je komt er dan alleen in als de kiezers GroenLinks meer dan vijf zetels toebedelen of als ze jou bij voorkeur kiezen. Laat de kiezers het maar zeggen.

Ergens in het nieuwe concept programma kwam ik als punt tegen, dat vlees onder het hoge BTW tarief zou moeten vallen. Nu wordt er wel wat gedaan om de laagste inkomens wat op te krikken, maar de uitkomst zou kunnen zijn, dat voortaan vaak vlees eten alleen nog is weggelegd voor de meer welvarende landgenoten. Vlees eten was lange tijd een teken van welstand. Dat was niet voor iedereen weggelegd en zeker niet voor armoedzaaiers. Natuurlijk ken ik alle argumenten over het lot van slachtdieren, het gezond zijn van vegetarisch eten en de milieubelasting door veehouderij, maar biedt mensen de mogelijkheid een eigen keus te maken en dwing ze niet via het prijsmechanisme. Dan spreekt de passage over het goed isoleren van sociale huurwoningen mij meer aan. Dan dalen de energiekosten voor mensen met lage inkomens, al zal het mogelijk tot een iets hogere huur leiden.

Het is één verband tussen groen en sociaal. Het hanteren van het prijsmechanisme via groenbelastingheffing is op zich een goed middel tegen milieuonvriendelijk gedrag, maar zorg er dan altijd voor, dat er voor de lagere inkomens alternatieven zijn. Veel interessanter is, dat vergroening van de economie veel banen schept. GroenLinks biedt Nederland met de Green New Deal een krachtige banenmotor en daarvan zullen ook de lagere inkomens profiteren. Je hoeft niet veel scholing te hebben om grote zaken met piepschuim korrels leeg te schudden in een kruipruimte en zo de vloer te isoleren. Ik ben al erg benieuwd naar de jaarafrekening van ons gasverbruik. Wij GroenLinksleden moeten nog veel meer aan de hand van eenvoudige voorbeelden dat vaak wat abstracte programma concreter en zo begrijpelijker maken.

Zo is het voor veel mensen onbegrijpelijk, dat de pensioenleeftijd omhoog gaat, terwijl ze toch hun hele werkzame leven pensioenpremie en AOW-premie hebben afgedragen. Terecht wordt er op gewezen, dat al dat sparen voor het pensioen niet voldoende is, als we onverwacht gemiddeld veel langer leven. Maar de AOW-uitkering wordt opgebracht door de mensen, die nu werken en ten dele ook dor alle belastingbetalers. Alle AOW-premies zijn al lang niet meer voldoende om de uitkeringen te bekostigen. Mensen met een goed pensioen dragen zo al jaren bij aan hun eigen AOW. Voor de jongere gepensioneerden is dat ook heel terecht. De babyboomers hebben zelf relatief weinig kinderen gekregen, 1,5 tot 1,7 per vrouw. Er zijn dus nu veel minder jonge werkende mensen, die opdraaien voor de kosten van de AOW en voor de kosten van de zorg van steeds meer ouderen. Het werkt ook door op de woningmarkt. Er zijn nu veel minder starters op de woningmarkt dan tien jaar geleden. Wil je gepensioneerden duidelijk maken waarom de pensioenleeftijd omhoog moet en waarom mensen met een goed pensioen mee moeten betalen, dan moet je het verband met het voortplantingsgedrag van hun generatie wel duidelijk maken. Het positieve daarin is, dat de bevolkingsgroei enorm is afgenomen en uiteindelijk tot bevolkingsafname zal leiden. Bevolkingsgroei heeft een lange remweg.

Jaargang 5, Nr. 218.

EEN OPEN DEBATPARTIJ?

Als er weer eens hevige meningsverschillen zijn, dan hoor je steeds weer, dat GroenLinks als ideaal heeft een open debatpartij te zijn. Het klinkt dan wat vergoelijkend. Maar zulke meningsverschillen kunnen naar buiten veel onduidelijkheid scheppen. Wat wil de partij nu eigenlijk? Dus toch maar wat minder openheid? Het voordeel zou zijn, dat we als partij minder kwetsbaar lijken. Met al die open discussies verschaf je eventuele tegenstanders de nodige munitie. Kijk naar de PVV. Een partij, waar ogenschijnlijk nooit gediscussieerd wordt. Wilders’ wil is wet. Maar dat geeft niet meer duidelijkheid, want daar is ook Wilders’ willekeur. Elke keer wil hij weer wat anders. Chaos! Laten we eens wat orde scheppen.

Is interne en eventueel ook externe discussie wenselijk? Discussie is de moeder van de vooruitgang. Zonder discussie komt er geen verandering, tenzij een autoritaire leider daartoe besluit. Kijk naar de Rooms-katholieke Kerk in de wereld en zeker ook in Nederland. Men snakt naar vernieuwing, maar de verandering is een terugkeer naar honderd jaar geleden. Dat zie je niet alleen daar, maar ook in onze vaderlandse politiek. Terwijl er toch een dringende noodzaak is om onze levensstijl te vergroenen en tegelijk ervoor te zorgen, dat het sterk internationaal vervlochten economisch systeem aan strakkere regels gebonden wordt. Dat kan alleen door een krachtig bovennationaal gezag worden afgedwongen. Ik vermoed, dat de historici over één á twee eeuwen deze tijd zullen kenschetsen als een draaipunt in de geschiedenis. Dat maakt het leven in deze tijd erg boeiend en ook met al dat brainstormen over hoe we nu verder moeten erg vermoeiend. Bij al die discussies moeten we ons niet opsluiten in onze eigen partij. Met andere Europese groene partijen trachten we een groene economie vorm te geven en daarbij de welvaart ook nog eerlijk te verdelen, zowel internationaal als binnen ons eigen land. We zouden ook veel meer met andere partijen de discussie aan moeten gaan. Jongeren van allerlei partijen zijn er voortdurend mee bezig. Door de nood gedwongen en uiteraard met alle kenmerken van de haast, waarmee het moest gebeuren kon er toch maar een vijf-partijen-akkoord tot stand komen. Die vijf partijen verschillen enorm, maar het inzicht van de noodzaak maakte de geesten rijp.

Wil het debat goed verlopen dan zijn drie waarden cruciaal. In GroenLinks hebben vier kleine linkse partijen elkaar gevonden met elk hun eigen tradities. Daarnaast zijn er veel nieuwe vaak jonge leden, die nooit iets met die moederpartijen gehad hebben. Onze jongste leden waren nog niet geboren toen GroenLinks ontstond. Vooral bij de PSP, maar ook bij de PPR en bij de EVP waren pacifistische opvattingen sterk vertegenwoordigd. Iedereen wist, dat een oorlog nooit leidt tot oplossing van een conflict. Dat komt daarna pas, als het tenminste komt. Het atoompacifisme is sterk verbreid. Maar over vredesbevordering of het afdwingen van vrede verschillen in de partij de opvattingen sterk. Kijk naar de kwestie Kunduz en eerder het optreden in Uruzgan. Een flink deel van de partij is voor geweldloos optreden door vredesteams. Een goed debat vraagt dan respect voor ieders opvatting. Dat is best moeilijk, want bij deze onderwerpen zijn de opvattingen vaak ook  emotioneel geladen.

Ik vind, dat een GroenLinkslid ook loyaal hoort te staan tegenover het bestuur en de fractie. Loyaliteit houdt in, dat als na veel discussie er een besluit is gevallen, dat men bereid is dat besluit ook tegenover anderen wil verdedigen of tenminste wil uitleggen, zelfs als men het niet eens was met het besluit. Dat is heel moeilijk. Loyaliteit houdt ook in, dat men bereid is het bestuur of een fractie te behoeden voor fouten. Als ik hoor hoeveel mailtjes onze volksvertegenwoordigers dagelijks ontvangen, zijn er heel wat partijleden in dit opzicht actief. Een ander woord voor loyaal is trouw. Het gaat om trouw aan de mensen, waarmee je samenwerkt, de mensen in jouw afdeling, in je bestuur of in je fractie. En trouw aan de afspraken, die je samen maakt.

Een oude vaderlandse deugd komt steeds meer op de tocht te staan. Dat is de tolerantie. Dat is iets anders dan permissiviteit, alles maar goed vinden ook als het slecht is voor anderen of voor de persoon zelf. Als opvoeder behoor je eisen te stellen en daar duidelijk over te zijn. Bij tolerantie gaat het om verschillen in opvatting bij verschillende deelculturen binnen ons land. GroenLinks noemt zich een liberale partij. Dat zou moeten betekenen, dat men mensen zo vrij mogelijk laat in hun opvattingen zolang zij anderen niet benadelen. We hebben dus ingestemd met het homohuwelijk, met gemakkelijker scheiden in een huwelijk, met abortus. Zestig jaar geleden was dat in Nederland nog ondenkbaar. De secularisatie heeft ervoor gezorgd, dat dit mogelijk werd en velen, die dit voor zich zelf afwijzen zijn zo tolerant, dat zij er geen bezwaar in zien het wettelijk mogelijk te maken. Waar we voor moeten oppassen, dat de tolerantie naar mensen en gemeenschappen met erg traditionele opvattingen verdwijnt. Denk aan de houding tegenover het luiden van kerkklokken of het sluiten van zwembaden op zondag of zondagse winkelsluiting, niet om sociale redenen maar vanwege religieuze opvattingen en natuurlijk de weigerambtenaren en de op religie gebaseerde slachtvoorschriften. Soms lijken de o zo liberale seculiere medeburgers even dogmatisch en intolerant als de meest obscure religieuze genootschapjes. Tsja, het blijft moeilijk, dat samenleven in een multicultureel Nederlandje.

Jaargang 5, Nr.217.

FORENSISME IS DURE LUXE

Als ik vertel over vroeger roepen mijn kinderen altijd weer: “Maar Papa, het zijn nu andere tijden”. Dat moge zo zijn, maar door stil te staan bij het verleden, word je je bewust van veranderingen en realiseer je je, dat zaken opnieuw kunnen veranderen. Zo was het vroeger heel normaal, dat een werkgever eiste, dat je je binnen drie jaar in of nabij je werkgemeente vestigde. Na drie jaar stopte de reiskostenvergoeding. Mijn eerste baan was 26KM van mijn woonadres. Maandagochtend stapte ik om half zeven op de fiets, was ruim een uur later bij mijn pension, kleedde me snel om en was om acht uur in de kerk voor de schoolmis. Zo was dat toen. Door de week was ik in de kost. Alleen in het weekend was ik thuis in Arnhem. Toen ik bijna veertig jaar later weer contact had met mijn eerste werkgever, was ik verbaasd te horen, dat mijn collega in Arnhem woonde. Ik realiseerde mij in eerste instantie niet, dat leerkrachten tegenwoordig meer verdienen, dan de 195 gulden in mijn eerste maand in 1954. Nu ben je er met de auto in een half uur en je kunt ook nog goedkoop tanken in Duitsland.

Auto rijden is zo gewoon geworden, dat de auto als iets noodzakelijks wordt beschouwd, net als eten en drinken, kleding en een dak boven je hoofd. Je hebt er recht op. Vrijwel alle autorijders staan er vrijwel nooit bij stil, dat aan dit zo nuttige vervoermiddel ook een aantal nadelen kleven. Lijders aan astma of COPD weten er over mee te praten. Mensen worden ziek van het voortdurende lawaai. Het autoverkeer is door de uitstoot van broeikasgassen ook een van de oorzaken van klimaatverandering. Door de uitstoot van stikstofoxyden draagt het bij aan de overbemesting en zo aan het verdwijnen van plantensoorten. Maatregelen hiertegen worden door de toename van het autogebruik te niet gedaan. Autogebruikers realiseren zich nauwelijks, dat zij een dodelijk apparaat hanteren. Als er elk jaar alleen in Nederland twee volle passagiersvliegtuigen zouden neerstorten, zou er aanzienlijk minder gevlogen worden. Het autoverkeer gaat gewoon door met evenveel slachtoffers. De kosten van de revalidatie van verkeersslachtoffers zijn enorm. Het zo nuttige en comfortabele vervoersmiddel is voor velen ook een plaag geworden.

Als door het belasten van de reiskostenvergoeding als een vorm van inkomen met name het lange afstand forensisme per auto gaat verminderen, is dat nuttig voor natuur en milieu. Maar het is ook economisch nuttig, wanneer het er toe leidt, dat de gemiddelde woonwerkafstand weer gaat verminderen en zo ook de totale reiskostenvergoeding. Terecht wijzen werkgevers er voortdurend op, dat het belangrijk is, dat de loonkosten niet te veel stijgen, zodat Nederland concurrerend kan blijven. Het verbaast mij elke keer weer, dat werkgevers niet massaal eisen, dat werknemers binnen drie jaar naar hun werkgemeente verhuizen. Ik ken alle smoezen over sociale contacten en het werk van de partner en de school van de kinderen. De partner heeft zo weer werk. Krijg je je huis niet verkocht? Dan wordt het tijd, dat er snel weer een woningruilbureau met site komt, zoals veertig jaar geleden heel gewoon was. Ideetje voor een werkloos geworden makelaar?

Wat doe je met die tien uur per week extra vrije tijd? Meer tijd voor je partner en je kinderen? Vrijwilligerswerk? Sport? Hobby’s? Lekker luieren? Ik hoor keer op keer weer over mensen, die zo druk zijn. Fitter worden nu je per fiets naar je werk kunt. Het wordt tijd, dat mensen eens oog krijgen voor het irrationele van ons denken over woon-werkverkeer. Dat geldt ook voor de klagerige journalisten in mijn favoriete Volkskrant. Benader het eens positief.

Jaargang 5, Nr. 216.

DE AFFAIRE DIBI EN NOG MEER

Als je vandaag aan de dag met vrienden en bekenden een kopje koffie drinkt heb je heel wat uit te leggen. Zo zei iemand op het zonnige terras, dat hij van de politiek niets meer snapt. Daar kun je dan mooi op inhaken.

De geschiedenis van GroenLinks kent heel wat miskleunen. We zijn ze allemaal weer te boven gekomen. Zo was er een duolijsttrekkerschap, dat geen succes werd. Er was een kamerlid, dat een ziekte simuleerde, waar zelfs de medefractieleden intuinden. Politici moeten over een flinke dosis acteertalent beschikken. Er was de affaire Sam Pormes, die evenmin tot vreugde stemde. Het is dus ook geen wonder, dat er vervolgens een strakke procedure kwam voor de selectie van kandidaten voor verkiezingen. We willen mensen op de lijst, die ons vertrouwen waard zijn, die geschikt zijn en die clean zijn. Getuige de profielen voor kamerlid en fractievoorzitter weten we inmiddels uitstekend aan welke eisen iemand moet voldoen.

Nu is de procedure enorm versneld en dus niet volledig gevolgd. Tofik Dibi hield zich niet aan afspraken in de procedure, die terecht zwijgzaamheid voorschrijven, zolang de kandidatencommissie de lijst niet heeft vrijgegeven. Elk van de 165 sollicitanten moet er op kunnen vertrouwen, dat een negatief oordeel niet zo maar openbaar wordt. Tofik Dibi meende boven de wet te kunnen staan en trad te vroeg naar buiten en toen het oordeel negatief uitviel – naar mijn mening terecht – kon hij niet meer terug en ging vechten als een leeuw. Zo toonde hij zelf het gelijk van de kandidatencommissie aan. Tsja!

Dan waren er nog mensen, die wilden kunnen kiezen. Binnen GroenLinks zijn meer mensen geschikt als lijsttrekker m/v, maar die hebben zich niet aangemeld. Anders was er inderdaad iets te kiezen geweest. Nu krijgen we een gemankeerd referendum. Wat de motieven zijn van de mensen, die dat referendum zo graag wilden is onbekend. Ik neem aan, dat mensen niet op Dibi gaan stemmen omdat ze het zo zielig vinden, dat hij streng beoordeeld is. Evenmin niet omdat ze het beleid van Jolande Sap niet steunen, want Dibi was het inhoudelijk altijd met haar eens. En ook niet, omdat Dibi uit de grote stad Amsterdam aan het IJ komt en Jolande Sap uit het stadje Venlo aan de Maas, want de beste moet het worden.

Al babbelend bij de koffie komen ook het vijf-partijen-akkoord en Griekenland voorbij. Het belangrijkste argument van de PvdA is, dat lastenverzwaring de consumptie onder druk zet. Maar de overheid gebruikt de opbrengsten om de koopkracht van de minima zo goed mogelijk te handhaven en mensen in het speciaal onderwijs en de cultuursector aan het werk te houden evenals mensen met een beperking. Hun koopkracht blijft behouden. Zo wordt voor de laagste inkomens het grotere eigen risico geheel gecompenseerd. Behoud van koopkracht leidt tot behoud van consumptie. Is het zo erg, dat er wat gematigd wordt in de overconsumptie aan luxe goederen en diensten, die je bij veel middelbare en hogere inkomensgroepen kunt waarnemen? Het is economisch toch hoogst ondoelmatig en ecologisch zeer schadelijk, dat mensen elke dag vele tientallen kilometers heen en weer reizen naar hun werk en de reiskosten ook nog eens belastingvrij door hun werkgevers vergoed krijgen.

Nederland heeft als handelsnatie enorm geprofiteerd van het ontstaan van een grote gemeenschappelijke markt. Onze ligging aan de Noordzee bij de monding van de Rijn en de Maas zorgde voor veel doorvoer en voor de verwerking van grondstoffen en halffabricaten tot eindproducten, waarbij we dan ook nog heel gunstig lagen in een dichtbevolkt en welvarend gebied met veel koopkracht. Wij profiteerden volop van de vele vestigingsvoordelen. Maar al in de tachtiger jaren waarschuwde ik mijn leerlingen voor het feit, dat er in de uitgebreide EU ook gebieden zijn, die alle vestigingsvoordelen missen en waar de economie de concurrentie met Noordwest Europa zal verliezen. We zien het nu in Griekenland gebeuren. Alleen door het loonniveau enorm te verlagen, kunnen de Grieken weer concurrerend worden. Dan moeten de rijke Grieken en de West-Europese ondernemingen ook nog bereid zijn in de Griekse economie te investeren. Wees maar blij, dat je niet in Griekenland woont. Iedereen was het daar volkomen mee eens.

Jaargang 5, Nr. 215.

EENSGEZINDHEID UITSTRALEN

Het is prachtig en uiterst democratisch, dat GroenLinks zo graag een open-debatpartij wil zijn, maar het maakt ons wel uiterst kwetsbaar. Dat zie je aan het vettige lachje als mensen zich zogenaamd vergissen en over Kunduz-akkoord spreken en zich dan quasi verontschuldigend corrigeren met oh nee, lente-akkoord. Dat helpt niet erg bij het pogen bij de peilingen een hoger zetelaantal te bereiken.

De verplichting het begrotingstekort terug te dringen naar 3% zit velen hoog. Het spoort met het VVD-programma om de overheidsuitgaven terug te dringen. Rutte heeft er niet voor niets steeds op aangedrongen. Het lente-akkoord heeft nu ook een lastenverzwaring met zich meegebracht. Het hogere Btw-tarief stijgt van 19 naar 21% en er komt een extra schijf bij de inkomstenbelasting voor de zeer rijken. Als mensen meer belasting betalen zou dat de consumptie doen dalen en dus negatief uitwerken naar de economie. Is dat zo? Een groot deel van de rijksuitgaven bestaat uit lonen en uitkeringen. Als er minder leerkrachten en ambtenaren worden ontslagen en de uitkeringen niet worden verlaagd of mensen hun uitkering behouden, stimuleert dat toch de consumptie en dus de economie. Wat zou de economie nu meer stimuleren? Een zeer welvarende pensionado gaat á € 20.000,– voor een maand op vakantie in Florida of Hawaii of de koopkracht van 200 mensen met alleen ouderdomspensioen wordt gehandhaafd met een extraatje van 100 Euro? Ik kan er dus niet zo erg om treuren, dat het aantal jaarlijkse vakanties naar exotische oorden wat wordt beperkt. Het lijkt mij ook wenselijk, dat voor mensen met een minimuminkomen de stijging van het eigen risico bij de ziektekosten wordt gecompenseerd. Voor hen zijn het enorme bedragen.

Mijn eerste reactie bij het gerucht, dat Tofik Dibi zich zou willen kandideren als lijsttrekker was: “Dan valt er iets te kiezen!” Daarbij dacht ik, dat hij weinig kans maakt. Hij is inmiddels een ervaren en verdienstelijk  kamerlid, maar mist toch de inhoud en de statuur om lijsttrekker te worden. Maar als het een complotje is om weer een Amsterdammer op de eerste plaats te krijgen, zou hij toch voor een verrassing kunnen zorgen.. In dat verband zou het interessant zijn om eens te onderzoeken of Amsterdammers onder de 2000 aanmeldingen voor het congres oververtegenwoordigd zijn. Als er een ledenreferendum komt, moet vooral iedereen stemmen.

Ik was zelf te laat met mijn poging mij aan te melden. Wat is er aan de hand? Is iedereen opeens vreselijk enthousiast? Ik vind het een probleem, dat ik als zeer betrokken lid, nu niet mee kan stemmen over het programma en de lijst. Er zal wel geen grotere zaal te vinden zijn op zo’n korte termijn. Kunnen er grote tenten bijgeplaatst worden? Het is dan hartje zomer. Ik hoop, dat er serieus bekeken wordt of meer congresgangers kunnen worden toegelaten.

Jaargang 5, Nr. 214.

EEN KLEINE VOLKSVERHUIZING NAAR LOURDES

Met 18 bussen naar Tourcoing en vandaar met twee TGV’s dwars door Frankrijk plus twee vliegtuigen en meerdere Lance-bussen voor bedlegerige patiënten, totaal 1500 mensen uit de provincies Utrecht, Overijssel, Gelderland benoorden de Waal en een stuk van Flevoland naar Lourdes; het is op zich al een bijzondere prestatie. Ik was erbij en het is een fijne ervaring geworden.

Kort voor mijn vertrek sprak ik met iemand van de actiegroep tegen het Rijsbruggerwegtracé. Ik moest daar in Lourdes maar een kaarsje opsteken, dat de weg niet zou doorgaan. Maar er waren ook Houtenaren in onze groep en als die nu eens een kaars zouden opsteken, dat de weg wel zou doorgaan, dan kwam Maria wel voor een dilemma te staan. De pastor voor onze groep weet op alle vragen een antwoord. Maria zorgt, dat de beste oplossing wordt gevonden. Dus Bunnik, er is nog hoop.

Zo’n grapje tussen door tekent de gezellige sfeer in de groep van de Paus Johannes XXIII parochie. Dat voelden zelfs de jongeren in de leeftijd van 14 tot 21 jaar, die samen optrokken met mensen tot dik in de tachtig. Twee van hen hadden een eigen website opgezet, waarop ze dagelijks verslag deden van hun belevenissen en foto’s plaatsten. Kijk maar eens op  www.lourdesreis.webnode.nl . Ze duwden ook ijverig de rolstoelen of deelden de lunchpakketten uit in de trein. Sommigen waren misdienaar en stonden dus vooraan bij de vieringen. Er waren aparte programma’s voor de jongeren. Wat mij trof was hun grote nieuwsgierigheid naar kerkelijke gebruiken en geloofszaken. Tijdens zo’n gesprek vroeg een meisje: “Hier zie je overal beelden van Maria en andere heiligen. Waarom zie je nu nooit een beeld van God?” Wij kwamen tot een antwoord en ze toonde zich tevreden. Wat zou u zeggen?

Gebeuren er wonderen in Lourdes? Worden mensen er genezen? Een beperkt aantal gevallen is als wonder erkend omdat na zorgvuldig onderzoek er geen aannemelijke wetenschappelijk verantwoorde verklaring kon worden gevonden, althans bij de toenmalige stand van de wetenschap. Voor mij is dat niet zo belangrijk. Als mensen na een bezoek aan Lourdes zich beter voelen of beter met hun ziekte of beperking kunnen omgaan, wie zou ik dan zijn als ik zou beweren, dat ze het zich allemaal maar verbeelden?

Ik voerde gesprekjes met mensen uit onze groep, want ik wilde weten hoe het staat met de Mariadevotie onder deze betrokken katholieken om er een artikel over te kunnen schrijven. Het beeld bleek heel divers. Een ouder echtpaar vertelde, dat ze nu voor de vierde keer in Lourdes waren. De eerste keer in 1962 hadden ze in de jaren ervoor tot drie keer een kindje kort na de geboorte verloren. Een jaar na Lourdes werd een gezonde dochter geboren en daarna nog vier kinderen en inmiddels hebben ze tien kleinkinderen. Kun je je voorstellen, dat ze dankbaar zijn voor dit geluk?

Bernadette sprak tijdens de verschijningen met Maria en toen zij vroeg, wie zij was, antwoordde zij: "Ik ben de Onbevlekte Ontvangenis.” Bernadette had daar nooit over gehoord en het was voor de pastoor reden om te geloven, dat Maria er werkelijk aan Bernadette verscheen. Onder de deelnemers uit onze groep waren er maar weinigen, die weten wat het betekent, Onbevlekt ontvangen. Veel relibeten onder journalisten maken elke keer dezelfde fout, dat zij denken, dat het betekent, dat Maria maagd bleef, toen zij zwanger werd. Fout! De Katholieke Kerk gelooft, dat Maria nooit bevlekt is geweest met de erfzonde vanaf het moment, dat zij bij haar moeder Anna verwekt werd. Anders zou zij niet waardig zijn geweest moeder van Gods Zoon te worden. Het is niet erg als je het niet weet, want bij katholieken gaat het veel meer om het beleven dan om de leer. Ook relibeten kunnen luidkeels het refrein van het Lourdeslied meezingen, Ave, Ave, Ave Maria (2x).

Als dat lied door duizenden uit heel Europa wordt gezongen tijdens de internationale viering of de lichtprocessie, dan zie je dat daar een grote verbondenheid bestaat. Ik ging er weer meer in Europa geloven. Dus gaan we Europadag vieren op woensdag, 9 mei en ik steek de blauwe vlag met de twaalf gouden sterren uit. Wist u, dat sommigen die vlag niet lusten omdat ze er een Mariasymbool in zien?

Jaargang 5, Nr. 213.

DE EU EN DE VERKIEZINGEN

Hoe stimuleer je als overheid de economie? Ga je volgens Keynes extra veel geld uitgeven en zo werk creëren of ga je bezuinigen om zo het bedrijfsleven te stimuleren veel te investeren en de consumptie op te peppen doordat de belastingen laag zijn, zoals wijlen Reagan praktiseerde? Elke Nederlandse partij zal hierin een keuze behoren te maken. De weg volgens Keynes is door Nederland zelf afgesloten door in de Europese Raad keiharde garanties te eisen, dat alle lidstaten zo snel mogelijk hun tekort onder de 3% van het BNP zouden brengen. Het kwam Rutte goed uit, want dan zou hij het VVD-programma van veel bezuinigen kunnen uitvoeren en de EU de schuld geven van de noodzaak te bezuinigen. Maar hij presenteerde de rekening vooral aan politiek en economisch zwakke groepen als mensen met een beperking, ouderen en uitkeringstrekkers. Dat kon Wilders niet aan zijn achterban verkopen en zo struikelde het kabinet. De oplossing moet gezocht worden in hervormingen en zo bezuinigen, dat niet juist zwakke groepen worden getroffen en de economie stimuleren door deze krachtig te vergroenen. Het zal mij benieuwen of dat de vijf of zes partijen lukt. Het GroenLinks-programma moet dit gedegen uitwerken.

Hoe moet onze houding tegenover de EU worde?. De huidige crisis heeft overduidelijk aangetoond dat de EU een duidelijke en krachtige leiding mist. Was die er wel geweest en had deze vroegtijdig en stevig ingegrepen en daarvoor al veel scherper het begrotingsbeleid van de lidstaten gecontroleerd, dan zou de crisis niet zo omvangrijk zijn geworden. Nu moest de Duitse Bondsrepubliek voor die krachtige leiding zorgen. Het kwam neer op een Duits dictaat, volop gesteund door Nederland, Finland, Oostenrijk en schoorvoetend door Frankrijk. De huidige aanpak strookt niet bepaald met de Franse traditie, waar de staat een belangrijke rol speelt en de eigen economie zoveel mogelijk beschermt.

Het is mooi, dat er nu toch een zekere consensus is ontstaan, maar wat heeft dat een moeite gekost. Er zullen ongetwijfeld nog heel wat crisissen volgen en elke keer zal dan weer oneindig lang overleg volgen om een moeizaam compromis te bereiken. Allerlei problemen in Europa (en de rest van de wereld) vragen om een duidelijk antwoord: krachtige regelgeving en scherpe controle op de uitvoering. Die uitvoering van de Europese regelgeving ligt nu nog bij de lidstaten en in eerste instantie de controle op de uitvoering ook. Daar ligt een duidelijke zwakte van de EU. Er gaat van alles mis.

De voorbereiding en de besluitvorming over die regelgeving gebeurt vooral door de Europese Raad. Eigenlijk zie je hier een vermenging van uitvoerende macht, die een beleid voorstelt en wetgevende macht, die de voorstellen goedkeurt. De verdere uitwerking gebeurt dan door de ambtenaren onder leiding van de Europese Commissie. De politieke opstelling van de Europese Raad wordt bepaald door de kleur van de afzonderlijke regeringen. In Europa is de meerderheid van de regeringen nu rechts en dus komt er een rechts beleid uit. De nationale opposities zijn in de Europese Raad niet vertegenwoordigd. Uit democratisch oogpunt gezien zou het rechtstreeks door alle Europeanen gekozen Europees Parlement een veel grotere zeggenschap moeten hebben. Vanuit het principe van de scheiding van machten zou de voorbereiding van de besluitvorming en de uitvoering van de besluiten veel meer bij de Europese Commissie moeten liggen. De toestand in de wereld vraagt om snelle en doortastende en democratisch verantwoorde besluitvorming. Allerlei praktijken van financiële machten en criminele organisaties moeten aan banden worden gelegd. Afzonderlijke landen zijn hiertoe niet in staat. Een ontwikkeling naar een federaal Europa is onontkoombaar.

Jaargang 5, Nr. 212.

EENZAAMHEID

Komt eenzaamheid in deze tijd meer voor dan vroeger? Komt het vooral voor bij ouderen of ook bij jongere volwassenen en bij kinderen? Komt het meer voor in de stad dan op het platteland? Kiezen mensen voor eenzaamheid en is eenzaamheid een probleem? Zo maar wat vragen nadat ik las, dat in mijn gemeente Bunnik met ruim 14.000 inwoners, verdeeld over drie dorpen en het buitengebied, 38% van de ouderen aangeeft zich eenzaam te voelen.

We praatten er met elkaar over in het Diaconaal Beraad. Mensen van de bezoekgroep vertelden over hun ervaringen met eenzame mensen. Ze probeerden hen over te halen mee te gaan naar een gezellige middag of een koffieochtend van de Zonnebloem. “Ik kom je ophalen en dan gaan we samen” hadden ze voorgesteld. Maar nee, daar voelden ze toch niet voor. Zulke mensen lijken wat mensenschuw, maar er wordt nog contact met ze gemaakt. We maakten ons bezorgd over die mensen, waarvan we geeneens in de gaten hebben, dat ze eenzaam zijn. Odijk heeft 5500 inwoners en ze kennen niemand. De mensen, die ze vroeger kenden zijn dood of ze wonen ver weg en zijn niet meer mobiel genoeg voor een verre reis. Hun kinderen hebben het te druk om vaak te komen – zeggen ze – of er is ruzie geweest en alle contact is verbroken. Toen ze zelf nog vitaal waren, stonden ze ook alleen, maar toen was er nog het werk en wat oppervlakkig contact met collega’s, maar op de jaarlijkse reünie zie je ze niet. Mensen, die zo weinig contactgevoelig zijn vervallen bijna automatisch in eenzaamheid. Och, zeggen ze, ik vermaak me zelf wel. Het wordt pas echt een probleem als ze hulpbehoevend worden. Dan is het maar te hopen, dat een goede huisarts de weg naar de thuiszorg wijst en eventueel maatschappelijk werk inschakelt of een gespecialiseerde maatschappelijk werker voor ouderen.

Was het vroeger anders? Mensen hoorden toen nog ergens bij. De dominee of de pastoor kwam op bezoek of iemand van de vakbond of de politieke partij kwam de contributie ophalen of bezorgde een krantje en maakte een praatje en dat deed ook de postbode als hij de cheque van de AOW kwam afleveren. Zo kwam ook de bakker en de melkboer langs. Zo nodig werden de buren getipt. Houd een oogje in het zeil! De vooruitgang heeft ook zijn kwade kanten.

Veel meer mensen zijn alleen gaand. Soms kiezen ze er heel bewust voor. “Ik wil met niemand iets te maken hebben”. Soms overkomt het ze. Ze vinden de ideale partner niet en dat is ook al moeilijker dan vroeger doordat veel sociale verbanden niet meer bestaan. Of hun partner overlijdt of ze scheiden en er is geen economische noodzaak een ander te vinden. Veel van zulke mensen bouwen een netwerk van vrienden of vriendinnen om zich heen en elke keer weer merken ze, dat ze op elkaar kunnen rekenen. Soms gaat het zo ver, dat men voor groepswonen kiest met iedereen een eigen appartement en toch het een en ander gezamenlijk.

Juist die groep van geseculariseerde mensen zou er over moeten nadenken, hoe je nieuwe verbanden schept, die mensen enig houvast bieden. Ouders en onderwijs, sport- en jeugdverenigingen zouden veel meer aandacht moeten schenken aan sociale opvoeding. Hoe maak ik contact en hoe onderhoud ik contact? Hoe gedraag ik mij in een groep? Hoe speel ik mijn maatschappelijke rol in de straat, de buurt, de wijk of het dorp? Hoe herken ik eenzaamheid bij mijn klasgenoten en hoe kan en wil ik daarop reageren? Hoe betrek je mensen bij activiteiten? Hoe reageren we allemaal samen naar de misschien toch wat doorgeschoten tendens tot individualisering? Hoe bieden we elkaar wat meer geluk en plezier in het leven?

Jaargang 5, Nr. 211.