Dit bericht is eerder geplaatst in het parochieblad Open Venster, editie Odijk voor maart 2016.

Gaat u 6 april JA of NEE stemmen bij het referendum over het associatieverdrag met Oekraïne?

John Jorna

De eerste vraag, die bij u opkomt zal misschien zijn waarom ons parochieblad over zo’n politiek onderwerp schrijft. Een eerste reden is om u op te roepen om te gaan stemmen. Dat is niet omdat het voor u zelf erg belangrijk is. Weinig mensen in Odijk zullen er iets van merken, dat Oekraïne met de EU geassocieerd is. Voor de mensen in Oekraïne is het wel belangrijk. Zij willen los komen van Rusland en zich economisch meer richten op het Westen. De ervaringen met Rusland waren en zijn voor het land niet bepaald prettig. In de Stalintijd zijn duizenden vermoord of naar Siberië verbannen en nu is er de voortdurende dreiging van het weer oplaaien van het conflict in het Oosten van het land. Oekraïne is afhankelijk van olie en gas uit Rusland en dat levert evenzeer voortdurend problemen op. Oekraïne is op die manier niet echt onafhankelijk.

We zien een land in nood, waar vooral de gewone mensen het erg moeilijk hebben. En in Odijk is het de gewoonste zaak van de wereld om mensen in nood te helpen. Als Oekraïne gemakkelijker handel kan drijven met de EU, kan het land tot welvaart komen. Meer mensen kunnen dan werk vinden. Het zou mij niets verwonderen als er mensen als adviseur in Oekraïne gaan werken om het land te helpen bij de modernisering van de landbouw en de industrie. Dat hebben we met andere landen in Oost-Europa ook gedaan. Een heel noodzakelijke hulp is de juridische bijstand bij het bestrijden van de corruptie. Na de val van het communisme hebben enkele mensen de macht over de vroegere staatsbedrijven weten te krijgen. Daarna hebben ze zich zelf enorm verrijkt. Zo hebben ze veel macht. Het zal veel moeite kosten dit te veranderen. Maar wij als katholieken hebben de plicht om het algemeen welzijn te bevorderen, niet alleen in ons eigen land, maar ook elders in Europa.

Oekraïne is ook een heel godsdienstig land. De onderdrukking van de godsdienst in de communistische tijd is er niet vergeten. Sommige kerken zijn met Rome verbonden en een deel van de met Rusland verbonden Orthodoxe Kerk heeft zich van het Russische patriarchaat los gemaakt en vormt nu een nationale Kerk onder de Patriarch van Kiev. Anderen zijn nog met de patriarch van Moskou verbonden. Vraagt u zich eens af, of u uw medechristenen wilt helpen door Ja te zeggen op 6 april.

De EU geeft vorm aan de sterke verbondenheid van de lidstaten. We realiseren ons niet zo vaak, dat de vroegere vijanden Frankrijk en Duitsland nu al zeventig jaar in vrede leven en intensief met elkaar samenwerken. Na eeuwen van telkens weer oplaaiende oorlogen is Europa een continent van vrede geworden. Het is dan ook geen wonder dat een land als de Oekraïne een nauwere band met Europa wil. We verlangen toch allemaal naar veiligheid. Het land kan nog lang geen EU-lid worden. Daarvoor moet er nog hard gewerkt worden om van het land een echte rechtsstaat te maken. Daarbij kunnen wij in de EU helpen. Het associatieverdrag maakt die samenwerking gemakkelijker.

Ik hoop u voldoende argumenten te hebben aangereikt om op 6 april uw stem te bepalen. Succes!

Dit artikel is als ingezonden brief geplaatst in het huis-aan-huisblad Bunniks Nieuws van 23 maart 2016

JA of NEE op 6 april?

Hoe bepalen we onze stem bij het Oekraïne-referendum?

Natuurlijk wil Oekraïne zich economisch meer op de EU richten. Het land wil los van de knellende banden met Rusland. De Stalinterreur zorgde voor miljoenen doden en velen werden naar Siberië verbannen. Nu lijdt het land onder de agressie van Rusland, dat de Krim annexeerde en de opstand in het Oosten steunt met manschappen en materieel. We moeten de fout van Chamberlain in München 1938 niet herhalen, maar krachtig optreden.

We kunnen het arme Oekraïne het beste helpen door de exportmogelijkheden te verruimen, door er te investeren, zoals Philips in buurland Polen en door juridische bijstand om de corruptie te bestrijden en meer aandacht te krijgen voor mensenrechten. Er moet nu meer stabiliteit komen.

Ondanks de voortdurende druk van Poetin heeft het land bij vrije verkiezingen in overgrote meerderheid gestemd op EU gezinde partijen. Poetin ziet liever niet, dat er straks een vrij en welvarend democratisch bestuurd land grenst aan Rusland. Moeten wij ons daar iets van aantrekken?

Voor ons betekent het ruimere toegang tot een markt van 45 miljoen inwoners. De wederzijdse handel zal toenemen. Meer productie betekent meer werkgelegenheid. Medische apparatuur van Philips kan daar het niveau van de gezondheidszorg opkrikken

Het referendum gaat niet over een lidmaatschap van de EU voor Oekraïne, want er is nog veel fout in Oekraïne.. Een JA stem betekent steun voor de EU. De samenwerking van nationale staten in de EU is de beste garantie voor vrede binnen Europa na eeuwen van oorlogen. De EU heeft ons meer welvaart gebracht. Bedrijven produceren goedkoper door de zeer grote en koopkrachtige markt.. Die grote bedrijven hebben veel economische macht. Ons kleine land kan die macht niet beteugelen. Dat kan alleen de EU. Er is alle reden om heel zuinig te zijn op onze Europese Unie.

COMECE-president Marx: help Griekenland!

Brussel (RKK) 16 juli 2015 – Kardinaal Reinhard Marx, president van COMECE, heeft de lidstaten van de Europese Unie opgeroepen er alles aan te doen om Griekenland zo snel mogelijk uit de economische crisis te helpen. De aanvoerder van de bisschoppenconferenties van de EU-landen verzet zich tegen een kleinering van het Griekse volk en wil dat Europa het proces van eenwording voortzet. “Europa is een project van verzoening, niet van scheiding”, aldus Marx in een vandaag verspreid communiqué over de Griekse kwestie.

Maandag bereikten de eurolanden een akkoord met de Griekse premier Alexis Tsipras over de noodzakelijke bezuinigingen, fiscale hervormingen en corruptieaanpak als voorwaarde tot financiële steun. Volgens Tsipras is het akkoord door de grote EU-landen opgedrongen als wraak voor het Griekse referendum van een week eerder. Desondanks verklaarde hij de overeenkomst uit te voeren, om te voorkomen dat Griekenland de eurozone moet verlaten.

“De onderhandelingen waren hard, zeer hard. Maar er stond voor alle deelnemers ook zeer veel op het spel”, zegt kardinaal Marx over de worstelingen die aan het akkoord voorafgingen. “Er was zeker meer dan voldoende reden om te vragen wie er schuldig is aan de huidige toestand. Maar belangrijker is het om vooruit te kijken en zich wederom op het gemeenschappelijke te bezinnen. Want het werk dat nu voltooid moet worden, is enorm en kan ook door Griekenland alleen met ondersteuning van de Europese partners tot stand worden gebracht.”

Volgens Marx wil de meerderheid van het Griekse volk dat Griekenland binnen de Europese Unie en de eurozone blijft. “Evenzo willen ook de andere lidstaten Griekenland binnen de gemeenschap houden.”

Iedereen heeft er volgens de COMECE-president belang bij dat Griekenland er weer helemaal bovenop komt en dat de Europese eenwording voortschrijdt. “Daarom moeten alle Europeanen zich nu op de gemeenschappelijke opgaven en doelen concentreren en daaraan gezamenlijk werken.”

Marx acht het noodzakelijk dat alle vooroordelen en clichés die er tussen de Europese volken heersen en die de afgelopen periode alleen maar sterker zijn geworden, “worden afgebouwd en overwonnen”. Het komt er nu op aan om vertrouwenwekkende maatregelen te treffen, aldus de kardinaal “om het klimaat in Europa tot kalmte te brengen en om een constructieve, gemeenschappelijke weg in de toekomst te vinden”.

“De Kerk heeft de Europese eenwording altijd met welwillendheid begeleid. In dat opzicht ben ik erg blij dat het tussen de staats- en regeringshoofden tot een Europese oplossing is gekomen en dat Europa en de eurozone niet uiteenvallen.”

“Er moeten evenwel nog veel vragen worden beantwoord. Is het huidige steunpakket ook rendabel? Komt Griekenland met de overeengekomen maatregelen weer op de been? Hoe blijft men de armen en zwakken in het oog houden?”, aldus Marx.

Naast de zorg voor Griekenland moet de Europese Unie zich volgens de Duitse kerkleider blijven bezighouden met andere dringende zaken: “de strijd tegen de jeugdwerkloosheid, de gemeenschappelijke zorg voor de vluchtelingen, de inzet voor de vrede in Europa (bijvoorbeeld in Oekraïne) en in de buurtregio’s (bijvoorbeeld het Nabije Oosten en het Midden-Oosten).

Reinhard Marx (61) is op de eerste plaats aartsbisschop van het Beierse aartsdiocees München en Freising. Ook is hij voorzitter van de Duitse Bisschoppenconferentie. Daarnaast is hij ook een prominente medewerker van paus Franciscus. Zo heeft hij zitting in de Raad van Kardinalen en is hij coördinator van het Secretariaat voor de Economie. In 2008 baarde hij opzien met zijn boek over de kredietcrisis, waarin hij vanuit de Katholieke Sociale Leer het kapitalisme kritisch onder de loep nam; de publicatie had dezelfde titel als het grote werk van Karl Marx: Das Kapital.

ZE BRENGEN EEN BOODSCHAP

Iedereen vond die stoet zwarte begrafenisauto’s met de stoffelijke overschotten van de slachtoffers van de ramp met vlucht MH17 zeer indrukwekkend. Velen stonden op viaducten en in de bermen van de A1 en de A27 om eer te brengen  aan de omgekomenen. Dat moet voor de nabestaanden van deze vliegramp een grote troost en bemoediging zijn geweest.

Maar deze stoet van zwarte lijkwagens omvatte ook een impliciete boodschap. Wij eren de slachtoffers van oorlogsgeweld en we weten, dat Russische machthebbers verantwoordelijk zijn voor deze moordaanslag. Poetin moordenaar zal menigeen gedacht hebben. En die boodschap ging de hele wereld over. In allerlei landen werden de beelden van die stoet zwarte begrafenisauto’s op de Tv vertoond. In Rusland waarschijnlijk niet.

Ik kan mij voorstellen, dat Poetin niet blij was met deze aanslag op zijn imago. Poetin een moordenaar, de Russen een volk van moordenaars. Zou dat de achtergrond zijn van de stoet witte vrachtauto’s op de Russische autobanen met voedsel en zuiver drinkwater en medicijnen en verbandmiddelen, die leven brengen aan de mensen in Oost Oekraïne, die belegerd worden door het Oekraïense leger, beschoten worden en gebombardeerd? De overeenkomst en tegelijk de tegenstelling wit en leven, zwart en de dood is opmerkelijk. Ook het aantal vrachtauto’s, gelijk aan het aantal slachtoffers van de vliegramp. Een ding hebben de organisatoren van de stoet vergeten. De applaudisserende toeschouwers langs de snelwegen.

Het is daarom niet verwonderlijk, dat de Oekraïense president met het bericht kwam, dat een Russische kolonne tanks en pantserwagens, die in het donker binnendrong door de artillerie van de Oekraïners werd vernietigd. Volgens hem is dat het ware gezicht van de Russen.

De tijden van politieke propaganda zijn weer terug. De roep om meer geld uit te geven aan defensie weerklinkt weer. Het is zaak dat we het politieke spel leren doorzien.

Een bericht van de Avaaz Foundation

Avaaz is een wereldwijde actiegroep, die door middel van handtekeningenacties aan allerlei misstanden een halt wil toeroepen. U kunt ook meedoen, door op de link te klikken en de petitie te ondertekenen. Aanbevolen! John.

Beste vrienden,

De rijkste 1% zou voortaan kunnen bepalen wat wij te zien krijgen op het internet. Het is het einde van het internet zoals wij dit kennen, en de vernietiging van de visie van een democratische informatiesnelweg voor iedereen, die de grondleggers van het wereldwijde web voor ogen hadden.

Met Avaaz hebben we samen voortgebouwd op deze visie door het web te gebruiken om corruptie te bestrijden, levens te redden, en rechtstreeks vanuit onze gemeenschap hulp naar landen in crisis te sturen. Maar de VS en de EU staan op het punt om de rijkste corporaties het recht te geven om bepaalde delen van het internet sneller te laten laden, en andere websites die hier niet voor kunnen betalen te blokkeren of te vertragen. Ook het vermogen van Avaaz om beeldmateriaal van burgerjournalisten uit Syrië aan de wereld te laten zien of om campagnes te voeren voor het redden van onze planeet wordt bedreigd!

Aan beide zijden van de Atlantische oceaan worden nu beslissingen genomen. Maar technologiepioniers, voorvechters van de vrijheid van meningsuiting en de beste internetbedrijven vechten terug. Als miljoenen van ons zich bij hen aansluiten kunnen we de grootste oproep ooit doen voor een democratisch en vrij internet. Teken nu en stuur dit aan iedereen door:

http://www.avaaz.org/nl/internet_apocalypse_pa_eu/?btBArbb&v=34993

Tot nu toe kwamen verbeteringen in het internet ten goede aan iedereen – wanneer bijvoorbeeld het ultraconservatieve Fox News van Rupert Murdoch een snellere manier kreeg om video’s te streamen, dan genoten de onafhankelijke media die de situatie in Oekraïne, Syrië of Palestina ter plaatse laten zien van dezelfde verbeteringen. Politici noemen dit “netneutraliteit” en er waren tot voor kort in de Verenigde Staten wetten van kracht die dit beschermden, totdat een rechtbank deze recentelijk nietig verklaarde. Nu dreigt ook het Europees Parlement regelgeving door te voeren die internet providers toestaat om het web op te delen en te bepalen wat we wel of niet kunnen zien, door sites die niet betalen langzamer te maken of te blokkeren.

Maar we kunnen dit tegenhouden. Eerst zullen we met de massale steun van onze wereldwijde gemeenschap aanwezig zijn bij de openbare vergadering in de VS deze week waar de herinvoering van beschermingsmaatregelen voor het internet wordt besproken. Daarna zullen we een sterk lobby team op de been zetten om de druk op het Europees Parlement op te voeren en ervoor te zorgen dat haar comités naar de wil van het volk luisteren. Dit zal de eerste grote overwinning zijn die we nodig hebben om deze belangrijke strijd te winnen over de komende maanden.

Internet providers zoals Verizon en Vodafone lobbyen hard voor een internet voor de rijken. Zonder een massale reactie van burgers zouden ze kunnen winnen ook, en al het werk van onze gemeenschap in gevaar brengen. Het grootste deel van ons internet ligt in de VS en de EU, dus dit gaat ons allemaal aan. We hebben geen tijd te verliezen. Klik nu hieronder om je hierbij aan te sluiten:

http://www.avaaz.org/nl/internet_apocalypse_pa_eu/?btBArbb&v=34993

Toen onze gemeenschap nog maar half zo groot was als nu, bundelden we onze krachten en hielpen we het ACTA-verdrag en de SOPA/PIPA-wetgeving die massale internetcensuur zouden legaliseren te verijdelen. Vandaag de dag zijn we sterker dan ooit. Laten we nu samenkomen om de toegankelijkheid veilig te stellen van datgene dat ons allen met elkaar verbindt.

Met hoop,

Pascal, Emma, Dalia, Luis, Emilie, Luca, Sayeeda en het hele Avaaz team

Vandaag hangt bij mij de blauwe vlag uit met de twaalf gouden sterren, de Europese vlag. Het is op 9 mei Europadag. Achtenzestig jaar geleden eindigde de Tweede Wereldoorlog. De laatste twee eeuwen is Europa nog nooit zo lang zonder oorlog geweest.

Oorlog speelt zich tegenwoordig af op ons Tv-scherm. Het is een ver van mijn bed show geworden. Sinds in 1989 de Koude Oorlog eveneens beëindigd is, kunnen we ons een oorlog in ons land en in de rest van Europa nauwelijks meer voorstellen. De angst, dat een bom of raket je huis treft. De vrees voor kernwapens. De huiver voor een bezettende macht. De rouw om de doden en het verdriet om de verminkten, lichamelijk of geestelijk. Het voortdurend op je woorden passen, want de verrader is dichtbij. We zijn er achtenzestig jaar vrij van.

En tegelijk zijn er weer die onverantwoordelijken, die weer vijandschap en verdeeldheid prediken. Die weer andere bevolkingsgroepen of het buitenland of “Brussel” aanwijzen als schuldigen voor alles wat verkeerd gaat. Zij beseffen niet, welk risico zij lopen met dit haat zaaien.

Daarom heb ik vandaag de Europese vlag uitgestoken. Om samen met andere Europeanen achtenzestig jaar vrede en vrijheid te vieren en tegelijk te wijzen op onze verantwoordelijkheid om met elkaar in heel Europa welvaart en vrede, vrijheid en geluk te handhaven. Wij moeten het zelf doen.

TOEKOMST VOOR DE EUROPESE LANDBOUW

Landbouw zal altijd een zekere mate van marktingrijpen vergen. Er is immers zelden een evenwicht tussen vraag en aanbod. Door de weersomstandigheden, maar bij ons niet zo vaak door ziekten of plagen kan de oogst mislukken met als gevolg hoge prijzen voor de consument, een hoog inkomen voor de boer, die wel een goede oogst heeft en een slecht jaar voor de boer, waarvan de oogst inderdaad slecht is. Het is ook een reden voor de EU zich vanouds met landbouw bezig te houden. Men wil voedselzekerheid voor de Europese burger tegen redelijke prijzen en men wil een gezonde boerenstand, boeren met een gezond bedrijf en een redelijk inkomen. Toch heeft de landbouwpolitiek van de EU voortdurend ongewenste effecten.

Ook GroenLinks heeft zich steeds met landbouw bezig gehouden en vooral in het begin werd de boer vooral als boosdoener gezien, die zorgde voor stank en zijn dieren onder erbarmelijke omstandigheden huisvesting bood. Er was weinig inzicht in de productie-consumptiekolom. Dat is gelukkig verleden tijd. GroenLinks heeft een moderne visie op de landbouw ontwikkeld en daarbij intensief met producenten, consumenten en deskundige organisaties overlegd. Zie hiervoor op de site van GroenLinks het document “De boer is troef” en een document van de Europese Groenen “The agricultural dimension of the New Green Deal”. Over dit alles werd op woensdag, 9 november intensief gediscussieerd in de Europawerkgroep van GroenLinks. Ik geef hieronder een aantal indrukken met mijn eigen commentaar.

In de dialoog tussen boer en burger komt steeds meer de nadruk te liggen op de kwaliteit: Het voedsel moet veilig en gezond zijn, dus zonder resten van bestrijdingsmiddelen, liefst zonder genetische manipulatie en zonder ziektekiemen. Het moet alle voedingsstoffen bevatten, waaraan een mens behoefte heeft. Consumenten letten daar steeds meer op en supermarkten merken dat en spelen er op in. Consumentenorganisaties controleren de producten in de winkels en publiceren erover. Er is een kentering merkbaar, maar een consument moet wel voldoende inkomen hebben om die wat duurdere producten te kunnen aanschaffen. Soms gaan ze naar boerenwinkels, maar als je midden in de stad woont, is dat wat lastig. Boeren geven voorlichting, bijvoorbeeld via open dagen of laten mensen tegen een kleine vergoeding zelf fruit plukken. Consumenten kunnen een boom of een dier adopteren. De nieuwste ontwikkeling is, dat burgers mee werken en mee investeren in een boerenbedrijf, een CSA. Er is een streven merkbaar om stad en ommelanden weer meer tot een zelfvoorzienende eenheid te maken en voedsel niet over duizenden kilometers aan te voeren. Toch kan het ecologisch slim zijn Griekse druiven naar Nederland te brengen  en ze niet meer hier in verwarmde kassen te telen.

Veel boeren houden behoefte aan inkomenssteun. Terecht worden daaraan voorwaarden verbonden. Boeren worden geacht het landschap te onderhouden en te beschermen.  Denk aan houtwallen, weidevogels, akkerranden, geriefhoutbosjes, erfbeplanting, slootkanten, wilgen knotten. Wat mij opvalt bij al die natuurbeschermende maatregelen is, dat handhaven van een evenwicht nooit als doelstelling wordt gehanteerd. Roofdieren (vossen) en roofvogels krijgen zo veel bescherming, dat hun prooidieren gedecimeerd worden. En dan maar klagen, dat de weidevogelstand zo achteruit gaat. De boeren hebben dat dondersgoed in de gaten, drijven de spot met het natuurbeschermingsbeleid en dit alles bevordert niet hun motivatie. Enige herijking lijkt mij verstandig. En kom dan niet aan met het verhaal, dat de natuur zelf voor correctie zorgt in deze zin, dat als alle prooidieren gedecimeerd zijn, de roofdieren vanzelf weer in aantal teruggaan.

Een andere kant van het natuurbesef is, dat natuur vooral opgevat wordt als levende natuur en dat er weinig aandacht is voor de basis van die levende natuur: bodem, moedermateriaal/grondsoort, (micro-)reliëf, helling, hoogteligging, waterhuishouding, (micro-)klimaat, vegetatietype. Als voor deze aspecten geen aandacht is, ondergraaf je de basis voor de biodiversiteit. Maar al deze aspecten hebben ook hun eigen intrinsieke waarde en dan met name allerlei bijzondere vormen in het landschap, waarin de geologische geschiedenis zichtbaar wordt. In Nederland moet vooral veel aandacht zijn voor het microreliëf. De kleine hoogteverschillen van 1 á 2 meter zijn bepalend voor de ontsluiting van het landschap, de bewoning, het kavelpatroon en het agrarisch bodemgebruik. Alles samen bepaalt de bijzondere waarde van een historisch landschap en doet menigeen al fietsend verzuchten: “Wat is Nederland toch mooi!” Dan hebben mensen het over cultuurlandschappen en niet over bos, hei en zandverstuivingen, ook geen echte natuur, maar door de mens bepaald. Wees zuinig op deze “public goods”.

Tenslotte nog iets over biobrandstoffen. Duidelijk is, dat ze in toenemende mate concurreren met voedselgewassen. Zo zorgen ze voor lokale voedseltekorten en in veel gevallen voor hogere voedselprijzen. Dat kan de bedoeling niet zijn. Mijn idee was altijd, dat het dwaasheid is goed landbouwgrond braak te laten liggen (dus niet vanwege een bepaald landbouwsysteem) om op die manier overproductie  tegen te gaan. Als je dan energie leverende gewassen verbouwt en daarbij zijn geen grote hoeveelheden kunstmest of gewasbeschermingsmiddelen nodig, dan is dat een zinnige zaak. De opbrengsten vallen vaak tegen. De inspanningen zouden meer gericht moeten zijn op planten, die veel effectiever zonlicht omzetten in chemische energie en daarbij werden algen genoemd. Boeren kunnen met windmolens op hun grond en zonnecellen op de daken, met mestvergisting (biogas) en energieleverende broeikassen ook bijdragen aan een vergroening van de energievoorziening.

Rechtsbescherming

De oproep van Stef Blok en Klaas Dijkhoff om het Europees Hof voor de Rechten van de Mens aan banden te leggen is vergelijkbaar met een oproep de Grondwet van ons koninkrijk buiten werking te stellen. Nederlandse wetten mogen niet in tegenspraak met de Grondwet zijn, maar evenmin met internationale verdragen, die door Nederland geratificeerd zijn. Bij de Nederlandse wetten zijn het vooral de Raad van State en de Eerste Kamer, die nagaan of een wetsvoorstel niet strijdig is met de Grondwet. Nederlandse rechters missen de bevoegdheid om wetten te toetsen aan de Grondwet. Een initiatief wetsvoorstel wil daar verandering in brengen. Als de Staten-Generaal toch een wet willen, die strijdig is met de Grondwet, dan moet de Grondwet in twee lezingen met twee derde meerderheid gewijzigd worden.

Het voorstel om een Europese Raad de bevoegdheid te geven om zo maar de Europese rechter aanwijzingen te geven hoe het verdrag moet worden uitgelegd is pas echt strijdig met de scheiding van machten. Heel wat Nederlandse burgers voelen zich keer op keer aangetast in hun rechtsgevoel door uitspraken van Nederlandse rechters op grond van Nederlandse wetten. Het is voor hen een goede zaak, dat hun rechten beschermd worden door het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) en door onafhankelijke rechters getoetst worden aan dat verdrag. Met die rechtspraak behoren politici zich niet te bemoeien. Dan is er tenminste nog enig tegenwicht tegen de voortdurende aantasting van burgerrechten door wetten van de huidige coalitie.

In: Geachte Redactie, De Volkskrant, 11-04-2011.

BRAINSTORMEN IN DE EUROPAWERKGROEP

Bedreigt de economische crisis de EU in haar bestaan? Dat was de prikkelende vraag in een bijeenkomst, die Hans van Zon, docent aan de Hogeschool van Rotterdam, ons voorlegde. De economische crisis legt een fundamentele onevenwichtigheid in de EU bloot en dat kan leiden tot het uiteenvallen van de Unie. Deze heeft te weinig bestuurlijke slagkracht om de crisis effectief te bestrijden.

Binnen de Unie nemen de tegenstellingen alleen maar toe. Een groep hoogontwikkelde landen neemt toe in welvaart. De rest raakt steeds verder achterop. Deze economisch zwakke landen hebben niet langer het middel van devaluatie om hun concurrentiepositie te verbeteren. In Duitsland namen de arbeidskosten per eenheid product (bijvoorbeeld een ton staal of 1000 liter melk of één auto) met 3% toe, maar in Griekenland stegen in dezelfde periode die kosten met 30%. In Griekenland wisten de vakbonden hogere looneisen gehonoreerd te krijgen, maar er was geen navenante productiviteitsstijging. De productie wordt onvoldoende gerationaliseerd: te weinig automatisering, geen betere organisatie van de productie, geen standaardisatie. De concurrentiepositie van Griekenland verslechtert voortdurend. Geen wonder, dat bedrijven sluiten en de werkloosheid toeneemt.

De aandacht was tot nu toe vooral gericht op de tekorten van de overheid, die ook nog eens verzwegen werden. De Griekse overheid dient allereerst orde op zaken te stellen. Lagere salarissen voor de ambtenaren, overbodige ambtenaren ontslaan, de belastingontduiking effectief bestrijden, de defensie-uitgaven verlagen, loonkosten verlagen door lagere loonbelasting, maar hogere BTW, uitkeringen verlagen en de pensioenleeftijd verhogen. Helaas werken de bezuinigingen contraproductief, want ze leiden tot minder bestedingen en dus minder productie en meer werkloosheid.

Het achterliggende probleem is de economische zwakte van Griekenland. Een belangrijke welvaartsbron als het toerisme lijdt onder de economische crisis. De agrarische export is niet indrukwekkend. De industrie is van weinig betekenis en de zeescheepvaart heeft het ook moeilijk. Nodig is een verbreding en verdieping van de economische structuur. Dat zal niet meevallen in dit perifeer gelegen land met een laag opgeleide beroepsbevolking, vooral in de sector techniek en natuurwetenschappen, een beroerde infrastructuur, weinig research & development, onvoldoende kapitaal, weinig natuurlijke hulpbronnen, een zwakke dienstensector, een te hoog loonniveau en veel corruptie. De ervaring met regionaal economisch beleid is, dat de ontwikkeling van binnenuit moet komen. De Grieken moeten zelf aan de slag en dan kunnen buitenlandse bedrijven daarop inspelen. Geen callcenters in India, maar in Griekenland, geen kledingindustrie in China of India, maar in Griekenland. Met dergelijke betrekkelijk eenvoudige activiteiten moet het beginnen.

Griekenland heeft niet allen te maken met binnenlandse problemen; het wordt ook van buitenaf bedreigd. Financiële instellingen als banken, hedgefondsen en handelaren op velerlei terrein speculeren op een Grieks failliet of op stijgende of dalende prijzen van grondstoffen. Griekenland wordt gedwongen een veel hogere rente te betalen.
Er moeten veel strengere regels voor financiële activiteiten  en veel strengere controle op die regels komen en minstens in Europees verband. Jammer , dat het Verenigd Koninkrijk daarin dwars ligt, maar daarvoor is het land ook lid van de EU geworden.

De welvaartsverschillen binnen Europa zorgen voor migratie. In de USA zie je dat traditioneel nog veel sterker. Massale migratie veroorzaakt altijd problemen. Weerstand tegenover die mensen, die anders zijn. Bijvoorbeeld katholieke Limburgers, die in de negentiende en twintigste eeuw naar Rotterdam kwamen of Friezen, die naar de Brabantse industrie verhuisden. De migratie is de afgelopen 50 jaar massaler geweest en de culturele verschillen zijn nu groter. Bij de Polen en Bulgaren is er een verband met hun aansluiting bij de EU. Het vrij verkeer van werknemers binnen de EU maakt het gemakkelijk. Daar profiteren overigens ook veel Nederlanders van. Maar als je werkloos bent en je ziet Polen wel werken, dan kan dat de weerstand tegen de EU doen groeien en wordt het moeilijker de bestuurskracht van de EU te versterken.

Een vierde uitdaging voor de EU is al die verschillen in belangen en in traditie te overwinnen om tot een gemeenschappelijke buitenlandse politiek te komen en zo gezamenlijk onze belangen in het buitenland, bijvoorbeeld de olie-import te verdedigen.

We staan in Europa voor een geweldige economische crisis. Alleen zeer intensieve samenwerking, een gezamenlijk optrekken maakt het mogelijk een effectief antwoord te vinden op die crisis, de welvaartsverschillen in Europa te bestrijden en tot een stabiele economische situatie te komen. Er moet meer macht naar Europa gaan. De Europese Raad lijkt dat ook steeds meer te gaan beseffen. In ons eentje redden we het niet meer. Een ineenstorten van de Euro zou gigantische gevolgen hebben voor alle lidstaten. Laten we hopen, dat ook deze crisis leidt tot een verdere en zeer noodzakelijk vooruitgang in de Europese integratie en laten we hopen, dat ook de eurosceptici dat gaan inzien.

N.B. Dit is geen verslag van de bijeenkomst van de Europawerkgroep van GroenLinks, maar meer een beschouwing naar aanleiding van deze discussie, waaraan ik intensief heb deelgenomen.