Onderstaand stuk schreef ik om parochianen voor te lichten over het uiteengaan van de ontwikkelingsorganisatie Solidaridad en de Bisschoppelijke Adventsactie. Solidaridad richt zich op het lot van werkers in de goudwinning in de eigen Adventsactie. De Bisschoppelijke Adventsactie laat parochies kiezen uit vijftien projecten.

Actie Solidaridad wordt bisschoppelijke Adventsactie

John Jorna

De ontwikkelingsorganisatie Solidaridad is oorspronkelijk opgericht door de Kerken. Elk jaar werd in de Advent de Actie Solidaridad georganiseerd, in het begin vooral gericht op Latijns Amerika. De ontwikkelingsorganisatie werd steeds zelfstandiger. Ze ging ook in andere werelddelen werken en ontwikkelde het Max Havelaar keurmerk. Solidaridad groeide wat weg van de stichters. Bovendien wordt door de rijksoverheid intensievere samenwerking bepleit. Er zou te veel versnippering zijn en organisaties lopen elkaar in de weg. Ook voor de ontwikkelingslanden is het vaak erg onoverzichtelijk. Solidaridad is dus bezig op te gaan in een grotere organisatie. Het contact met de Protestante kerken werd al eerder verbroken en begin dit jaar heeft Solidaridad de bisschoppen gevraagd te worden ontheven van de taak de Adventsorganisatie te organiseren. Een andere reden daarvoor was, dat Bisschop Punt, verantwoordelijk voor de missieactiviteiten, eiste, dat elk project de handtekening zou krijgen van de plaatselijke bisschop. Solidaridad werkt vaak samen met betrouwbare lokale organisaties, maar sommige bisschoppen zijn er niet bepaald op uit iets te doen aan het lot van de armen en de machtelozen. Heel bewust wordt contact met hen vermeden. En dan zou Solidaridad aan zo’n bisschop de handtekening moeten vragen?

In enkele maanden is nu de Adventsactie opgezet. De bisschoppen vragen een keus te maken tussen vijftien projecten. Die projecten zien er allemaal prima uit. Ze zijn ook allemaal duidelijk gericht op een ontwikkelingsdoel. Het gaat er om de armoede, de machteloosheid en de onwetendheid te bestrijden. Maar elk project loopt veel duidelijker via kerkelijke kanalen. Kerken helpen kerken. De acties gaan ook op basis van vertrouwen. Via derden, die er zelf geen belang bij hebben is de betrouwbaarheid van de partner in de Derde Wereld nagegaan. Bewust heeft men niet gekozen voor een kostbaar controleapparaat. Het gaat zoals het met het missiewerk altijd gegaan is. Je geeft aan een pater of zuster of broeder en je weet, dat ze er goed werk mee doen. Juist door de hongerigen te voeden en de zieken te genezen laat je de boodschap van Jezus van Nazareth zien. Er is alle reden om de Adventsactie te steunen.

De leiding van onze kerk houdt ons nogal eens bezig. Ons Aartsbisdom Utrecht heeft sinds kort een nieuwe bisschop, Mgr. Wim Eijk, tot nu toe bisschop van het noordelijke bisdom Groningen – Leeuwarden. In Parochiekontakt van februari verscheen de volgende beschouwing.
PK februari 2008   

In verwachting

John Jorna Het aartsbisdom Utrecht heeft zijn lang verwachte nieuwe bisschop Mgr. Dr. Wim Eijk. Ik zat rustig mijn krant te lezen toen mijn vrouw naar beneden riep: “Het is op de radio. We hebben een nieuwe aartsbisschop, Mrg. Eijk van Groningen-Leeuwarden.” Mijn eerste reactie was: “Niet direct waar we op hoopten, maar het had erger kunnen zijn.”

Intussen zijn we een maand verder en we hebben het nodige gehoord en gelezen. Johan Bosboom sprak in de Adventstijd over het echte Adventsthema ‘Verwachting’ en betrok het op de nieuwe bisschop. “Eigenlijk weten we niet echt wat we van hem te verwachten hebben, maar laten we hem de kans geven en laten we bidden, dat hij een bisschop wordt, die aan onze verwachtingen voldoet.” Dat sprak mij wel aan. Dus ben ik erg benieuwd naar de nieuwe bisschop. Zou hij ook in die eerste honderd dagen ook in onze parochie komen? Hoe zou dat gaan? Zouden de mensen zeggen wat ze op hun hart hebben? Wat zou ik de nieuwe bisschop willen zeggen?

Beste Vader Bisschop,

Zo sprak ik uw voorganger ook wel aan. Ik vind, dat een bisschop als een vader moet zijn, maar dan wel met volwassen kinderen. Kardinaal Simonis heeft erg zijn best gedaan. De groei van het aantal onkerkelijken en randkerkelijken kon hij niet keren. Daar had hij moeite mee. Soms toonde hij zich echt teleurgesteld, in de steek gelaten. Maar ik heb het nooit meegemaakt, dat hij die mensen afschreef. Er waren ook mensen, die zeiden, dat er uiteindelijk een minderheidskerk zou overblijven bestaande uit echte zuivere Rooms-katholieken. Ik heb de kardinaal maar nooit gevraagd of het niet andersom was, dat de kerk die mensen in de steek heeft gelaten. Wat ik zo hoop is, dat u in staat zult zijn de dialoog met al die vroegere katholieken aan te gaan en vooral goed te luisteren en al hun grieven tegen de kerk serieus te nemen en er van te leren. Bij mijn leeftijdsgenoten, de zestigplussers zie je de boosheid over al die verboden en geboden, die ‘centimetermoraal’ over wat een dagelijkse zonde was en wat een doodzonde. We zien de boosheid over de manier waarop we vroeger dom werden gehouden nu we gedegen bijbeluitleg krijgen en gaan begrijpen waarom we veel dingen niet letterlijk moeten nemen en hoe we het dan wel moeten begrijpen. Dat is in het begin soms schokkend, maar later zeer inspirerend en hoopgevend. Het maakt je blij.Bij jonge mensen zie ik veel onbekendheid met de kerk, veel vooroordelen, die elke keer weer gevoed worden door al dan niet verkeerd geciteerde uitspraken van kerkelijke hoogwaardigheidsbekleders. Dat verandert al snel in onverschilligheid en zich afsluiten voor alles wat met de kerk te maken heeft. Ik heb die kerk niet nodig. Ik leef toch goed. Het nuttigheidsdenken noem ik dat. Soms zeg ik, dat het er niet om gaat wat je er zelf aan hebt, maar dat het er om gaat, dat anderen jou nodig hebben.Wat ik van u zou willen is, dat u deze mensen niet afschrijft, maar hen echt probeert te bereiken. Dat is moeilijk voor u, want als theoloog en als moraaltheoloog zult u geneigd zijn vooral te spreken over de leer en over de moraal. Daar zitten de mensen niet op te wachten. Overigens was dat ook niet de aanpak van Jezus van Nazareth. Hij ging juist naar die mensen, die aan de rand stonden, de zondaars, de prostituees, de tollenaars, de zieken, de blinden en de lammen. Hij kwam bij hen niet aan met geboden en verboden en dogma’s. Hij kwam met goedheid en barmhartigheid. In mijn omgeving merk ik elke keer weer, dat het daarom gaat. Leven uit het Evangelie en laten zien, dat het een blijde Boodschap is. Houd de mensen idealen voor. Breng een boodschap van bevrijding. Geef mensen het geluk hoop te vinden en geloof in een betere toekomst. Volg Paus Benedictus na zoals hij zijn eerste encycliek schreef over het ideaal van echte liefde in relaties tussen mensen. Volg Jezus na. Dan worden we pas echt een missionaire geloofsgemeenschap. 

Hedendaags Godsbeeld

Soms wordt er meewarig gesproken over moderne mensen, die als in een supermarkt uit allerlei religies en wereldbeschouwingen hun eigen persoonlijke geloofje samenstellen. Er zal best veel kaf tussen het koren zitten, maar laat de mensen zoeken. Waardeer hun zoektocht. Denk met hen mee. Denk mee met de mensen, die niet meer in een god kunnen geloven, misschien nog net in Iets. Die ietsisten, neem ze serieus. Wantrouw ze niet. Want we weten niet hoe of wat of wie God is. We kunnen hoogstens iets van Hem ervaren en dat kan een ervaring van diep geluk zijn  Want zo’n intense relatie met Jezus van Nazareth en Hem, die Hij Zijn Vader noemde kan mensen brengen tot diepe liefde tot mensen rond  hen en ver weg. Want waartoe zijn wij op aarde? Om God lief te hebben en onze naasten en daardoor gelukkig te worden. Misschien begrijpen zulke zoekers beter wat Jezus ons geleerd heeft dan alle dogmatiekdocenten bij elkaar.Dan zijn er de atheïsten en de agnosten, mensen, die niet in het bestaan van een God kunnen geloven of het gewoon niet weten. Als ik uitga van de Godsbeelden, die ons zijn voorgehouden kan ik mij hun twijfel en ongeloof goed voorstellen. Zijn dat nu ‘slechte’ mensen? Ik heb ze nooit ontmoet onder al die godsontkenners. U krijgt het druk als bisschop, maar toch vind ik, dat ik van u mag verwachten, dat u ook atheïsten niet als de vijand ziet, maar als naasten, waarmee u in gesprek zult gaan als de kans zich voordoet. 

Regeert de angst?

De laatste tijd merk ik bij actieve pastores een zekere angst om zich te uiten over controversiële onderwerpen. Het lijkt of ze denken, dat het hen hun baan kan kosten. Hoe zou u tegenover een pastor staan, die een artikel als dit schrijft? Krijgt hij een schouderklopje? Een vaderlijke vermaning? Een ernstige waarschuwing? Een schrijfverbod in kerkelijke publicaties?De gehele kerkgeschiedenis zien we het opkomen van ideeën. Sommige zijn na een paar jaar vergeten. Onrijp fruit voor de composthoop. Andere blijken van blijvende waarde voor de kerk. Hoe wil de kerk die ontdekkingstocht naar steeds dieper inzicht in het geloof mogelijk maken zonder een zekere vrijheid in verantwoordelijkheid? Geef parochies de vrijheid om te experimenteren met nieuwe vormen en laat ze zelf ontdekken wat goed is en wat anders moet. Zorg, dat de kerk kan leven. Het moet geen dood in de pot zijn. Zorg, dat de mensen weten, dat ze bij u terecht kunnen om goede raad in plaats van onmiddellijk een streng oordeel te krijgen. Overwin uw eigen angst, dat het uit de hand zal lopen. Als jong onderwijzer had ik die angst ook. Ik wilde de kinderen beschermen tegen verkeerde keuzes en was – achteraf gezien – vreselijk streng. Dat gaf nare conflicten. Uiteindelijk begreep ik dat ik kinderen niet moest dwingen naar mijn model. Juist door ze vrij te laten ging het veel beter. Vaak heb ik jonge collega’s over die les verteld. Als u mensen hun vrijheid gunt, zullen ze u niet teleur willen stellen. Dan wordt u onze echte Vader Bisschop.   

Betrokkenheid bij de komst van een

nieuwe bisschop

Vier keer per jaar zijn er op de Eerste Vrijdag van de maand vieringen voor de ouderen uit onze parochie. Zo ook op vrijdag, 4 januari 2008. Het was druk met zo’n tachtig aanwezigen en Lidy van der Graaf uit Cothen bleek een fijne voorgangster in de Woord- en Communieviering. Daarna gezellig koffie drinken met cake. In de cake was een boon mee gebakken, want we vierden ook Driekoningen. Fons had de boon en kreeg een ‘gouden’ kroon op zijn hoofd. Ik vond het jammer de mensen bij hun gesprekken te storen, maar wilde toch weten wat hun hoop en verwachting is naar de nieuwe bisschop. Ik vroeg ze onderstaande zin af te maken en ik kreeg een veelheid aan antwoorden. Daaruit blijkt de grote betrokkenheid van deze mensen bij onze parochie en bij de gehele kerk. 

Ik hoop, dat de nieuwe bisschop Wim Eijk . . . . .

hier de weg goed kan vinden.   grote steun zal geven aan onze pastorale werkers.   een bindende factor zal zijn tussen de generaties.   open mag staan voor de jonge generatie met nieuwe ideeën.    niet zo conservatief is.    voor ogen houdt, dat wie de jeugd heeft de toekomst heeft.     niet alles terug draait wat in jaren is opgebouwd      met de tijd meegaat.   net zo is als Mgr. Muskens, de emeritusbisschop van Breda.     een modernere regie voert dan zijn voorganger.      iets moderner is dan zijn voorganger.          ruimte geeft.      komt tot een goede verstandhouding en wederzijds begrip.    niet zo conservatief is als ze zeggen.      goed overweg kan met deze tijd.      als Simonis op dezelfde lijn verder gaat.    de lijn van Simonis volgt.   niet zo conservatief blijft.    ons niet doet verlangen naar zijn vertrek.    vrouwen laat voorgaan in vieringen.     ons het gevoel geeft, dat wij op dezelfde beproefde manier kunnen doorgaan met samen kerk te zijn.    luistert naar de mensen aan de basis en alle goede dingen waardeert.     tussen alle klippen door kan varen.      open staat voor het verlangen in onze parochies naar een bindende figuur in elke parochie.     midden in de wereld staat.     stand houdt. Als we zouden mogen adverteren voor een nieuwe bisschop hadden we zo een prachtig profiel. Maar als altijd bij het opstellen van een benoemingsprofiel willen we een schaap met vijf poten. Tsja…! 

In april 2006 besprak ik in Parochiekontakt de eerste encycliek, een rondzendbrief van Paus Benedictus XVI. Het was merkwaardig, dat hij nu juist inging op een van de opmerkingen in bovenstaand artikel en daarom plaatsen we nu de bespreking van deze encycliek.

Benedictus XVI verrast ons met encycliek “God is Liefde”

Door John Jorna

Met spanning werd gewacht op de eerste encycliek van onze nieuwe paus Benedictus XVI. Die zou de toon zetten voor zijn pausschap. Kort na zijn verkiezing hoorde je van menig deskundige de opmerking, dat deze Jozef Ratzinger ons als paus nog wel eens zou kunnen verrassen. Parochiekontakt nodigde onze heilige vader daartoe uit. En zie deze eerste encycliek verrast in meerdere opzichten.  

Een moderne docent aan het woord

Onze paus behandelt het onderwerp echt als een docent. Elk nieuw begrip wordt eerst duidelijk uitgelegd. Je weet nu waar hij het over heeft. Dan wordt het onderwerp punt voor punt behandeld. Zo zit dat in elkaar, beste studenten en je ziet als het ware de vroegere hoogleraar college geven. Maar het leuke is, dat hij de lezer zelf de conclusies laat trekken. Hij komt niet met gedetailleerde gedragsregels, maar laat het aan de lezer over zijn gedrag te bepalen. Zo sluit hij aan bij de moderne levenshouding, waarbij de mensen zelf uitmaken wat zij willen doen of laten. Ouderen, die zijn opgegroeid met de centimetermoraal, waarbij precies werd aangegeven wat mocht en wat niet, kunnen alleen maar beamen, dat dit zeer vernieuwend is. 

Het draait om de liefde

God liefhebben en je naaste als je zelf; dat is het belangrijkste gebod. Dat is nogal wat ‘in een wereld waarin soms wraak of zelfs de plicht tot haat en geweld met de naam van God verbonden wordt’. Het woord liefde heeft vele betekenissen, soms heel platvloerse en soms ook mooie zoals vaderlandsliefde of liefde voor het vak of liefde voor je kinderen en kleinkinderen. Maar als oertype van de liefde ziet de paus de liefde tussen man en vrouw. De paus maakt dan onderscheid tussen de liefde, die een mens overweldigt en lichamelijk en geestelijk tot verrukking brengt en intens gelukkig maakt, de eros en de liefde, die geleidelijk groeit en twee mensen voor langere tijd aan elkaar bindt doordat ze alles voor elkaar over hebben en steeds bezig zijn elkaar gelukkig te maken, de agape. Terwijl eros vroeger met wantrouwen werd benaderd, zegt de paus nu, dat eros en agape beide nodig zijn en niet zonder elkaar kunnen. De paus houdt ons een mooi ideaal voor, heel nastrevenswaardig en wijst ook op allerlei ontsporingen, die mogelijk zijn, zoals de vroegere tempelprostitutie. De paus geeft ook toe, dat de kerk vroeger vaak vijandig stond tegenover de lichamelijke liefde, maar ook nu zien we ontwikkelingen, waarbij de eros beperkt wordt tot seks, alleen maar lichamelijk. Het wordt een handelsartikel.Het bijbelse Hooglied is qua oorsprong waarschijnlijk een bruiloftslied, maar wordt gezien als een beeld van de liefde van God voor de mens. De liefde van God voor de mens komt vooral tot uiting in het offer van Zijn Zoon, dat we steeds weer herdenken in de Eucharistie. Jezus van Nazareth had alles voor ons over, zelfs Zijn leven. De liefde van Jahweh voor de mens kwam ook tot uiting in het schenken van de Tora, de tien wegwijzers naar een goed leven. “Gods eros voor de mens is ook geheel en al agape. Dit is niet alleen het geval omdat deze liefde volledig om niet wordt geschonken, zonder enige voorafgaande verdienste, maar ook omdat het vergevende liefde is.” Deze gedachte wordt in de encycliek uitvoerig uitgewerkt en die uitleg maakt het wellicht mogelijk een antenne te krijgen om die liefde van God voor jou te ervaren.Via de liefde van God voor de mensen komt de paus dan tot de naastenliefde. Zelfs de mens, die je niet kent of de mens, die je eigenlijk niet zo mag; je bent in staat hem lief te hebben. De rol van de kerk bij het gestalte geven aan de naastenliefde wordt in het tweede deel van de encycliek uitgewerkt. 

Caritas

Deel twee van de encycliek behandelt het beoefenen van de liefde door de Kerk als een ‘gemeenschap van liefde’. Daarbij gaat het om materiële en om geestelijke noden. In de gemeenschap van gelovigen mag geen armoede bestaan, maar de naastenliefde beperkt zich niet tot kerkleden, maar geldt iedereen, zelfs zij, die zich als vijanden beschouwen. Al kort na het ontstaan van de Kerk werden zeven mannen aangewezen als diakenen, zodat de apostelen zich vooral aan de verkondiging konden wijden. Zoals in onze parochie onderscheiden we drie werkvelden: verkondiging of catechese, het vieren van de sacramenten, de liturgie en de dienst van liefde, de diaconie. Deel twee is vooral interessant voor allen in onze parochie, die zich met diaconie bezighouden. 

Scheiding van Kerk en Staat

De paus ziet het scheppen van een rechtvaardige samenleving als een taak voor de staat. Faalt de staat daarbij, dan is het de taak van de Kerk de staat te wijzen op de eisen van gerechtigheid overeenkomstig de sociale leer van de Kerk. Het mag nooit de opdracht van de Kerk worden die rechtvaardige maatschappij af te dwingen. Hier herhaalt de paus de eerdere kritiek op de bevrijdingstheologie, die ons opriep tot bewustwording van het onrecht in de wereld en tot verzet tegen dat onrecht. Zo kwamen sommige priesters ertoe zich aan te sluiten bij verzetsbewegingen in Latijns Amerika en de Filippijnen. Berucht is de vernedering van de Sandinistische minister en priester Ernesto Cardenal door de vorige paus bij zijn bezoek aan Nicaragua. Het probleem is, dat het prachtig is de staat steeds weer te wijzen op de eis van een rechtvaardige samenleving, maar wat moet je doen als zo’n dictatoriale staat zich nergens iets van aantrekt of zelfs het verzet onderdrukt? Aan dat dilemma schenkt de paus geen aandacht. 

Wat er nog meer niet in staat

Ik wees er hierboven al op. De encycliek is geen stuk met allerlei verboden. Je vindt er niets in over condooms of geboorteregeling. De encycliek houdt ons op inspirerende wijze het ideaal van de liefde voor. Maar wat te doen als dat ideaal niet haalbaar blijkt? Het monogame huwelijk tot de dood ons scheidt is zeer waardevol, maar in onze maatschappij zien we, dat een op de drie huwelijken op een scheiding uitloopt. Daarover kun je niet generaliseren. Elke scheiding staat op zich en heeft de eigen specifieke oorzaken en speculeren over de schuldvraag heeft meestal weinig zin. De scheiding is er nu eenmaal en er valt weinig aan te veranderen. Hoe ga je om met mensen, die lijden onder die scheiding, er dagelijks de pijn van voelen? Hoe ga je als Kerk om met mensen, die vervolgens toch weer geluk vinden in een nieuwe relatie en daar de idealen van eros en agape wel vorm geven? Misschien is een encycliek niet de plaats om antwoord te geven op zulke vragen over de concrete pastorale zorg, maar het lijkt mij logisch, dat ook hier de vergevende liefde van God blijft gelden.Zo zullen mensen, die alleen liefde kunnen voelen en beleven voor mensen van hetzelfde geslacht zich in de kou gezet voelen. Zelf ben ik er van overtuigd, dat de idealen, die in de encycliek worden geschetst evenzeer op hen van toepassing zijn. Er zal nog wel een eeuw voorbij gaan voordat onze Kerk de eigen natuur van hun zijn en van hun relaties erkent en er haar zegen aan geeft. Gelukkig maar dat God Liefde is en zo veel geduld met die mensenkerk heeft.  

Horizontaal en verticaal in  elkaars verlengde

Voor de zestiger jaren met alle veranderingen in de kerk viel de nadruk in ons geloofsleven sterk op een persoonlijke relatie met God en met heiligen. De blik was als het ware naar boven gericht. Het was een verticaal geloofsleven. Altijd was daar al kritiek op, want het kwam ook toen voor, dat mensen veel in de kerk kwamen en veel baden voor en na het eten en een ochtendgebed en een avondgebed en het rozenhoedje en toch in het dagelijks leven als werkgever bijvoorbeeld hun personeel schandalig behandelden. Of anderen, die in hun werk de kantjes er af liepen of mensen, die altijd weer roddelden over anderen. Als je zo vroom was, moest je persoonlijk leven ook in orde zijn.In de zestiger jaren kwam de horizontale geloofsopvatting naar voren. Je diende God door goed te zijn voor je naasten hier op aarde. In de naaste in nood herkende je God. Eigenlijk is dat tot vandaag een sterk op de voorgrond tredende geloofsopvatting. De persoonlijke relatie met God krijgt minder aandacht.De encycliek laat nu juist zien, dat de liefde tot God en de liefde tot de naaste alles met elkaar te maken hebben. Je kunt God niet liefhebben en dienen als je je naasten niet liefhebt. God heeft jou lief, zelfs als je van de naastenliefde weinig terecht brengt. Maar kan deze sceptische moderne mens die liefde van God nog ervaren, nog werkelijk voelen en beleven? Zien we God nog als een persoon, waarmee we een relatie kunnen hebben? Eerder schreef Parochiekontakt over de boeken van Ruud Sonnen, die na een ernstige ziekte het geloof in God hervond en in dat contact met God een intens geluk kon ervaren. Dat overkomt een mens van vandaag niet zo gemakkelijk, maar je moet je daarvoor ook open stellen. Voel je je gelukkig en heeft dat iets met God te maken?Mensen durven daarover ook maar moeilijk te spreken. Je mag je er niet op laten voorstaan, dat God zo goed voor je is, denken de mensen. Maar waarom niet van Gods goedheid getuigen en zo mensen helpen God te vinden? Daarom tot slot een recente persoonlijke ervaring. Ongeveer een jaar geleden kwam ik weer in contact met een ver familielid. Zij vertelde over haar verslaafde zoon, waarvan ze al twee jaar niets meer gehoord had. Hij had wel contact met een instelling voor hulp aan verslaafden en ik kreeg de kans die instelling op een vrijdag te bezoeken. Ik informeerde naar de zoon en hoorde, dat hij zijn leven nog steeds redelijk op de rails had. Een paar dagen later belde ik op en deed verslag. Ze was zeer dankbaar en vertelde verder. Donderdag was hij jarig en ik heb de hele dag gebeden, dat ik weer eens iets zou horen. Ik heb zelfs een kaars opgestoken. En nu bel jij. Je hebt geen idee hoe gelukkig je me maakt.Was dit nu toeval of was dit een voorbeeld van Gods liefhebbende zorg voor ons mensen?

Is God Liefde? De encycliek is voor € 3,– te bestellen bij Secretariaat RKK, Postbus 13049, 3507 LA Utrecht, tel. 030 – 232 69 09, E-mail: bestel@rkk.nl  

Onder deze titel publiceerde ik in juni 2005 in Parochiekontakt Odijk onderstaand artikel. Inmiddels heeft de paus ons verrast met twee encyclieken, die goed leesbaar zijn en waardevol van inhoud en niet vol geboden en verboden, maar vooral inspirerend.

Heilige Vader, verras ons eens! Open brief aan onze nieuwe paus 

Heilige Vader Benedictus XVI,Het moet me van het hart. Ik schrok nogal toen we uw naam hoorden als die van de nieuwe paus. U staat niet direct bekend als een kerkvernieuwer, die ons vrolijk laat experimenteren en de kans geeft fouten te maken. Om die vervolgens weer te herstellen en alle goede dingen uit die experimenten te behouden.Maar mensen, die u kennen verzekeren ons, dat we maar eens moeten afwachten. U zou ons nog aardig kunnen verrassen. Ik heb genoeg levenservaring om dat vaker te hebben meegemaakt. Oorlogszuchtige diehards blijken in een andere rol plotseling vredestichters, bijvoorbeeld. Zo zou u als bewaker van de geloofswaarheden in de rol van paus kunnen openstaan voor nieuwe formuleringen, die de mens van vandaag meer aanspreken.Ik vind, dat je als lid van een gemeenschap de plicht hebt het bestuur van die gemeenschap steeds te ondersteunen met ideeën en het bestuur feedback te geven, zodat het snel merkt, dat zijn woorden anders begrepen worden dan ze zijn bedoeld, ook weer als voorbeeld.Hieronder kom ik met een aantal opmerkingen met het verzoek in uw beleid daaraan aandacht te schenken. 

Het Tweede Vaticaans Concilie

Altijd heb ik de indruk gehad, dat het Tweede Vaticaans Concilie de teneur had, dat veel meer zaken op het niveau van een bisdom of een kerkprovincie geregeld zouden worden. Dan zou beter rekening gehouden kunnen worden met de situatie ter plaatse en zou de kerk gemakkelijker de juiste toon kunnen treffen. Ik ben ervan overtuigd, dat uw voorganger op den duur begrepen heeft, dat een autoritaire benadering bij Nederlanders automatisch weerstand oproept, terwijl het in andere landen gezien wordt als zeer wenselijke duidelijkheid.U zou ons kunnen verrassen met flinke schreden te zetten op het pad van de decentralisatie, ook al zult u dan weerstand bij de Curie moeten overwinnen. Dat kunt u, want u kent de curie en u bezit een krachtige persoonlijkheid. Daarbij zou u ook de rijkdommen van het Tweede Vaticaans Concilie verder dan tot nu toe kunnen doorvoeren in de gehele kerk. 

Uw vaderlijke zorg voor meer herders voor de kudde

Het tekort aan priesters en pastoraal werkers heeft een belangrijk positief effect. Wij zogenaamde leken gaan onze verantwoordelijkheid voor de kerk beter beseffen. Uw voorganger sprak daarover lovende woorden toen onze bisschoppen in Rome waren voor het ad limina bezoek. Maar het tekort aan gewijde priesters noopt tot het samenvoegen van parochies, hetgeen de bloei van de plaatselijke kerkgemeenschappen in gevaar brengt. De celibaatsverplichting heeft ervoor gezorgd, dat vele zeer goede en toegewijde pastores gedwongen werden het ambt te verlaten. Velen zouden zo weer als pastor willen beginnen, al zijn ze inmiddels wel oud geworden. Wij gelovigen krijgen de indruk, dat de celibaatsverplichting juist zeer evenwichtige mensen van het priesterschap afhoudt. We constateren bij herhaling hoe goed de gehuwde pastorale werkers en werksters functioneren vooral doordat ze zich veel beter kunnen verplaatsen in wat ons gewone mensen dagelijks bezighoudt.De instelling van het verplichte celibaat was een reactie op misstanden, die toen bestonden. Misschien, dat de misstanden van vandaag een reden kunnen zijn de verplichting weer af te schaffen.De argumenten om vrouwen van het priesterschap uit te sluiten zijn uitermate zwak of ontbreken en dat geldt zeker voor het diakenschap.Heilige vader, verras ons eens door de discussie over deze onderwerpen in de kerk te bevorderen in plaats van te verbieden en zorg ervoor, dat er snel vrouwelijke diakens gewijd worden zoals dat eeuwen gewoon is geweest in onze kerk. 

De fixatie op de voortplanting

Voor ons gewone mensen is het ideaal, dat de seksualiteit een middel is om de onderlinge liefde tot uitdrukking te brengen. Vrijwel altijd is de keuze voor kinderen een bewuste keuze. Een goede onderlinge liefdesband is daarbij een belangrijke voorwaarde. Het gebruik van voorbehoedmiddelen kan tot sleur leiden en zo de onderlinge liefde in gevaar brengen.Als ik dit zo opschrijf, vraag ik mij af of die celibatairen het ooit zullen snappen. De kerk leert nog steeds, dat de seksualiteit altijd in dienst moet staan van de voortplanting. Accepteer nu eens, dat die twee al jaren zijn losgekoppeld. Houdt de mensen de liefde als ideaal voor en ga in dialoog met ze, hoe je liefde in een relatie moet verstaan en hoe je de liefde steeds weer kunt voeden. Echte onbaatzuchtige liefde en zorg is iets anders dan verliefdheid en iets anders dan louter genotzucht.Als u zo over de deugd van liefde nadenkt, dan gaat u wellicht ooit beseffen, dat een vaste band tussen mensen van hetzelfde geslacht geen probleem is, maar een deel van de oplossing.Heilige vader verras ons met een initiatief om de dialoog te beginnen over de betekenis van de liefde in menselijke relaties. 

Maar drie van de vele hete hangijzers

Deze brief zal u wel nooit bereiken. U hebt vast heel veel te doen. U zou heel veel meer medewerkers kunnen krijgen als u met deze punten aan de slag gaat en er met bisschoppen, priesters en leken over gaat praten. De wereld zal aangenaam verrast zijn.Ik bid, dat de Geest u zal sterken en verlichten in de uitoefening van uw ambt tot heil van ons en van de gehele heilige kerk. 

John Jorna