John Ch.M. Jorna

ONTROEREND

The Passion is een bewerking van de laatste levensdagen van Jezus van Nazareth, zijn lijden en sterven. De rollen van Jezus, Maria, Petrus, Pilatus, Judas Iskariot, Maria Magdalena en anderen worden gespeeld door acteurs of actrices, zangers of zangeressen. Zij zingen liederen uit hun repertoire, die meestal niet echt met het lijden van Jezus te maken hebben. Het verhaal wordt verteld door een verteller, Ruud de Wild. Er is ook een verslaggeefster, die gesprekjes heeft met publiek of ontvangen reacties meldt.

Deze aflevering was bijzonder omdat de rol van Maria, de moeder van Jezus veel nadruk kreeg. Noortje Herlaar als Maria trad vaak op en zij wist in haar rol het intense verdriet van een moeder, die haar kind ziet lijden met veel realiteit te brengen. Zo droeg zij vooral bij aan het ontroerend karakter van deze Passion.  In de live uitvoering wordt een groot wit verlicht kruis mee gedragen naar de plek van het sterven van Jezus, Golgotha. Daar bleef het kruis stil liggen. En daar zong Noortje haar slotlied. Het ontroerde mij zeer.

Jezus bij de Romeinse landvoogd Pilatus was bewerkt tot een beoordeling van de situatie door een gespreksgroep onder leiding van Jeroen Pauw. Die moest dus de objectieve gespreksleider spelen, terwijl hij bij zijn eerdere  optredens als gespreksleider vaak blijk gaf van een zekere aversie tegenover religieuze zaken. Het optreden van Pilatus kreeg zo een veel realistischer karakter. Het gebeuren van ongeveer 2000 jaar geleden zou ook nu kunnen geschieden. En hoe sta jij er zelf dan vandaag tegenover?

Deze twaalfde editie van The Passion vond plaats in de Gelderse stad Doetinchem en trok ruim 2, 2 miljoen kijkers. Dat is zeker geen record. Dat staat op de editie van 2015 in Enschede met 3,5 miljoen kijkers. Er liep ook geen publiek mee. Dat kon niet meer georganiseerd worden op zo’n korte termijn nu er geen coronamaatregelen meer gelden. De verslaggeefster kon dus ook geen reacties van het publiek vragen. Maar desondanks was dit een boeiende en ontroerende aflevering. Je kwam niet op de gedachte dat het allemaal maar erg aanstellerig gedoe was en niet erg passend als een verhaal van Jezus lijden. Goed werk van KRO-NCRV.

15e Jaargang, Nr.708.

SCHELDEN OP OEKRAÏNERS

Waarom roept Poetin steeds over Nazi’s als hij het over Oekraïners heeft? Om dat te begrijpen moet je terug in de geschiedenis. Het Rusland uit de tijd van de Tsaren kende een enorme ongelijkheid. Op de grote landgoederen van de landadel leefden zelfs nog lijfeigenen, naast vaklieden en huishoudelijk personeel en administratie. In de steden was een elite van bestuur, advocaten, notarissen en intellectuelen in het onderwijs en dan natuurlijk de detailhandel. In de negentiende eeuw begon industrie en mijnbouw op te komen. Er waren veel mensen met een laag inkomen. Het land was rijp voor een revolutie, een opstand tegen de tsaren en de rijken. De dictatuur onder de tsaren werd vervangen door een partijdictatuur. Er was nog steeds geheime politie. Mensen werden nog steeds verbannen naar Siberië.

Het verdwijnen van de adel leidde tot het opkomen van een zelfstandige boerenstand, maar dat strookte in het geheel niet met de communistische idealen. Die wilden geen rijke boeren, die de landarbeiders uitbuiten. De Sovjet-dictator Jozef Stalin kwam met het plan de landbouw te collectiviseren. De boeren moesten het land gezamenlijk bewerken en hun bedrijven collectief besturen onder leiding van een voorzitter. Die collectieve bedrijven heetten kolchosen. Sovchosen waren grote staatsbedrijven, vaak in ontginningsgebieden. Er was hevig verzet onder de boeren. Velen werden terecht gesteld of naar Siberië verbannen. Dat was het werk van de geheime politie. Daar werkte Poetin voordat hij president werd.

Hitler en Stalin sloten een niet-aanvalsverdrag, het Molotov-von Ribbentrop Pakt Ze verdeelden Polen en daarom verklaarden de Geallieerden Nazi-Duitsland de oorlog. Hitler viel de Sowjet Unie toch aan. Vooral in de Oekraïne zagen de mensen hun kans schoon. Samen met de Duitsers gingen velen in dienst van de Duitsers jacht maken op hun moordenaars, de leden van de geheime politie. Zelfs toen de Nazi’s en Duitsland al lang verslagen waren hielden in de wouden van Oekraïne de strijders hun strijd tegen de geheime politie van de Russen nog jaren vol.

Dan is het niet verwonderlijk, dat een lid van die geheime politie, nu president van Rusland het over Nazi’s heeft als hij over Oekraïners spreekt. Niet dat hij gelijk heeft. Het is maar een kleine groep, die nog fel anti-communistisch is en het communisme als economisch systeem, is uit Rusland verdwenen. Bij mij zelf merk ik het en ook bij anderen: anti-Russische gevoelens en wantrouwen tegen de Russen laaien ook in Nederland weer heel gemakkelijk op. Die Poetin is niet te vertrouwen. Ik heb moeite zulke gevoelens jegens de gewone Russen te onderdrukken. Dergelijke complicaties maken het conflict wel weer moeilijk oplosbaar. Zo’n conflict aanjagen is buitengewoon onverstandige politiek van President Poetin.

15^e Jaargang, Nr. 707.

OOK VOOR DE AGRESSOR?

Toen ik nog voor de klas stond – inmiddels ruim 27 jaar geleden – kwam het af en toe voor, dat een jongen mij aansprak over  een wereldprobleem en me om raad vroeg.  Ik moest er weer aan denken toen een pastor mij aansprak. Ik heb tijdens de viering gebeden voor de mensen in Oekraïne. Iemand sprak mij na de viering daarop aan. Je had ook voor de Russen moeten bidden. Die lijden ook onder de oorlog. Het was niet zo maar iets. Er werd een serieus antwoord verwacht. Ik vrees, dat ik er niet in geslaagd ben zo snel tot een bevredigend antwoord te komen. Ik heb er nog veel over nagedacht.Het is zo gemakkelijker om systematisch en puntsgewijs het probleem te behandelen.

Kun je het Russische volk verantwoordelijk stellen voor deze aanvalsoorlog?  Het besluit tot de aanval is genomen door President Poetin van Rusland. Hij wil het geen oorlog noemen, maar een militaire operatie. Het is in Rusland zelfs strafbaar de term oorlog in de mond te nemen. Wij in het Westen zien, dat deze militaire operatie alle kenmerken van een oorlog heeft. Demonstranten tegen de oorlog worden zeer snel opgepakt en hen wacht een jarenlange gevangenisstraf. De echte verantwoordelijkheid ligt duidelijk bij President Poetin. Daarbij is het niet erg duidelijk wat zijn motief is om een zo wrede oorlog te beginnen Heeft Oekraïne aanleiding gegeven? In Poetins ogen wel degelijk. In Oekraïne is een sterke neiging om zich te richten op de Europese Unie en ter bescherming tegen de grote buur de Russische Federatie lid te worden van de NAVO. Voor Poetin en zijn landgenoten is dat een grote dreiging. We zouden wel gek zijn om na de nederlagen van Napoleon en Hitler opnieuw Rusland aan te vallen. Intussen zijn Estland, Letland, Litouwen lid van de NAVO en de EU, terwijl ze deel uitmaakten van de Sovjet Unie en zijn Polen, Oost-Duitsland, Tsjechïe, Slowakije, Hongarije, Bulgarije en Roemenïe niet langer aangesloten bij het Warschaupakt, maar ook lid van de NAVO en de EU. De positie van Rusland is na het uiteenvallen van de Sovjetunie aanzienlijk verzwakt en dat zit Poetin uiteraard erg dwars. Aansluiting van Oekraïne bij het Westen is dus onverteerbaar. Kun je de gewone Russen nu verantwoordelijk stellen voor deze oorlog? Er zijn Russen, die deze oorlog afwijzen, maar de massa is niet bestand tegen de propaganda en gelooft alles.  Ze willen een krachtige president en hebben hem met grote meerderheid herkozen.. Als je voor de Russen wilt bidden, dan gaat het veel meer om een fatsoenlijk regime. Hebben de Oekraïners gelijk met hun verlangen tot aansluiting bij het Westen? In de dertiger jaren zuchtten ze onder de Stalinterreur waarmee de collectivisering van de landbouw gepaard ging. Duizenden doden. Verbanning naar de kampen in Oost-Siberïe. Een president afkomstig van de geheime politie vertrouwen ze uiteraard niet. Daarom zijn ze ook zo gemotiveerd om te vechten voor hun vrijheid. Maar de gewone Russen ; hebben zij ook te lijden onder deze oorlog? Hebben ze te lijden onder dit Poetin-Regime?  Ik zou denken van wel. Hun zonen sneuvelen. Zij krijgen de lasten van de sancties te verduren. Minder welvaart. Zij kennen geen echte vrijheid zoals wij die kennen. Er is alle reden om ook voor het Russische volk te bidden.

15e Jaargang, Nr. 706.