John Ch.M. Jorna

ZAL CORONA DE MENSEN TOT BEZINNING HEBBEN GEBRACHT?

Het Cronavirus is bijzonder gemeen. Je raakt snel besmet en je weet het nog niet. Maar je kunt al wel anderen besmetten. Daardoor verbreidt het zich zo snel. Voor kinderen en jongeren is het meestal niet gevaarlijk en voor 65-minners valt in de meeste gevallen wel genezing te vinden. Voor ouderen is het overlijdensrisico zeer groot. Door deze verschillen neigen velen tot een onbezorgd omgaan met de risico’s. Daardoor zorgen ze voor verbreiding van de ziekte en brengen ze anderen in levensgevaar. Dat beseffen ze kennelijk niet, want zonder schaamte gaan ze vlak naast anderen staan en houden zich niet aan de !,5 meter afstandsregel. Het gedrag van sommigen is schandelijk en ze beseffen het niet. Hoe haal je het in je hoofd om te gaan protesteren tegen de anti-coronamaatregelen?

Maar je zult maar werkloos worden en onder geen enkele regeling vallen, dus zonder enig inkomen komen te zitten. Morgenavond zit ik bij het Diaconaal Beraad van onze Odijkse geloofsgemeenschap en ga ik vragen of de zeer rijke Caritas zulke mensen kan helpen. Zolang er nog geen goed werkend medicijn is zitten we zonder meer in de problemen. Pas als er een verantwoord werkend vaccin is ontwikkeld wordt  een wat minder bezorgd leven weer mogelijk. We weten gewoon niet hoe lang dat nog gaat duren.

Toen het virus net had toegeslagen, bekenden mensen mij, dat ze verwachtten, dat de overgrote meerderheid van de mensen zou gaan beseffen, dat je niet onzorgvuldig met het milieu kunt omgaan. Er liggen altijd risico’s op de loer. De afgelopen decennia is voor een dergelijke pandemie al vaak gewaarschuwd. Als we dit Coronavirus de baas worden, moeten we beseffen dat er zo weer een ander minstens even gevaarlijk virus de kop kan opsteken. Het is maar te hopen, dat de generatie van onze kleinkinderen dan beter voorbereid is. Mensen vergeten zo snel en al die voorraden isolerende kleding en medische mondkapjes en al die IC-bedden en al die beademingsapparaten zijn zo kostbaar. Voordat je het weet wordt er weer op bezuinigd.

De vraag waar ik echt mee zit is de volgende. Velen waren zich bewust van de ernstige aantasting van het milieu, van de ziek makende vervuiling en van de opwarming van het klimaat, waardoor het landijs van Groenland en het Zuidpoolgebied aan het smelten is  en de zeespiegel stijgt. Er moet wat aan gedaan worden en vrijwel alle staten van de wereld hebben in Parijs afgesproken om maatregelen tegen die opwarming te gaan nemen. In Nederland moest de rechter in het Urgendavonnis de rijksoverheid verplichten om effectievere maatregelen te nemen, zodat aan de verpllchtingen van het Verdrag van Parijs zou worden voldaan. Je zou denken, dat de overgrote meerderheid van de mensen nu beseft, dat met de natuur niet valt te spotten. Toch zie je boeren druk bezig de maatregelen tegen te werken. Hetzelfde doen de energieondernemingen. Toerisme is in veel landen een belangrijke inkomstenbron en levert veel werkgelegenheid op. We wilden begin mei op familieweekend, maar dat kon niet doorgaan. Voor de eigenaren van de groepsaccomodatie is dat het hoofdinkomen en dat missen ze nu al maanden. Anderzijds zijn er ook extreme voorbeelden van korte vliegvakanties voor zeer weinig geld. Er wordt geen OZB en geen energiebelasting op vliegreizen geheven. Daardoor is het voor de trein zo moeilijk concurreren. Zo zijn er tal van voorbeelden van vervuilende activiteiten, waartegen maatregelen zouden moeten worden genomen. Hoeveel weerstand gaan ze straks oproepen? Af en toe lijkt het erop, dat velen terug verlangen naar de “NORNALE” mate van vervuiling. Het moet weer worden zoals het altijd was. Niets te bespeuren van enige bezinning. Hoeveel crisissen zijn er nog nodig voordat het echt tot die domme of zelfzuchtige hersentjes doordringt?

Vijf jaar geleden publiceerde Paus Franciscus zijn encycliek (een rondzendbrief ter grootte van een boek) over het Behoud van de schepping, onze gemeenschappelijke woonplaneet en over de armoede in de wereld. Hij vraagt ons deze week na te denken over dit onderwerp. Als oud-aardrijkskundeleraar kan ik de waarde van zijn encycliek goed beoordelen. Ik houd er niet van paniek zaaiende boodschappen te verspreiden, maar soms verlang ik ernaar, dat meer mensen zich even veel zorgen maken over de aantasting van het milieu als ik. Het is alsof de mensheid dansend en springend door een mijnenveld holt.

13e Jaargang, Nr. 615.

BIJ MIJ GING DE VLAG UIT

Elk jaar gaat bij mij de Europese vlag, blauw met twaalf gouden sterren uit op 9 mei. De dag valt ongeveer samen met het eind van de Tweede Wereldoorlog. Terecht, want door de eenwording van Europa is een nieuwe oorlog onmogelijk geworden. Dit jaar was het precies zeventig jaar geleden, dat de toenmalige Franse Minister van Buitenlandse Zaken, Robert Schuman zijn “Plan Schuman” publiceerde. Schuman stelde voor de Kolenmijnen en de IJzerertsmijnen, de Hoogovens en de Staalfabrieken en de schroothandel onder een bovennationaal gezag te plaatsen, de Hoge Autoriteit. Zo hoopte hij een toekomstige oorlog in Europa te voorkomen. Zonder staal kun je geen tanks en kanonnen maken.

Robert Schuman was afkomstig uit Elzas-Lotharingen. In 1914 was het gebied Duits. Na de Frans-Pruisische oorlog van 1870-1871, was het bij Duitsland gekomen. De jonge Robert vocht aan de Duitse kant. Duitsland verloor en Elzas-Lotharingen kwam weer bij Frankrijk. In 1940 vocht Robert Schuman aan de Franse kant tegen Duitsland. Zo iemand begrijpt pas goed de dwaasheid van de telkens weer oplaaiende oorlogen.

In 1952 kwam de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS) tot stand. De Bondsrepubliek Duitsland, alleen West-Duitsland toen, Frankrijk, Italië, België, Nederland en Luxemburg werden lid. In Nederland heerste een zeer pro-Europese stemming en men zag een federaal Europa voor zich. Het zou nu ondenkbaar zijn, maar bij mijn eindexamen HBS-b in 1952 maakte ik voor het vak Nederlands een opstel met een van de tien titels: “De Verenigde Staten van Europa”.

In Europa wilde men verder in federale richting. Er kwamen plannen voor een Europese Politieke Gemeenschap, dus gemeenschappelijk bestuur en een Europese Defensie Gemeenschap, dus een gezamenlijk leger. Beide plannen  gingen niet door. Frankrijk had zijn leger elders nodig.

Intussen liep de EGKS gesmeerd. Een belangrijke opdracht was het herstel na de verwoestingen van de Tweede Wereldoorlog, maar vooral de herstructurering van de verouderde oude industriegebieden op basis van steenkool als Luxemburg en Elzas-Lotharingen, het Ruhrgebied in Duitsland, Wallonië en Noord-Frankrijk. De oude combinatie van het ijzererts uit Luxemburg en Lotharingen enerzijds en het Ruhrgebied met steenkool anderzijds met uitwisseling via de gekanaliseerde Moezel liep niet echt goed meer. Hoogovens, die goedkope ingevoerde steenkool en hoogwaardig ijzererts uit bijvoorbeeld Brazilië op een kustlocatie deden het uitstekend. Denk aan Duinkerken, IJmuiden en Zuid-Wales. Nu houden ze het vooral vol als ze zich specialiseren in hoogwaardige staalsoorten.

Toen bestuurlijke en militaire eenwording op niets uitliepen, besloot men om dan maar verder te gaan met economische samenwerking. Ongetwijfeld hebben de Europese multinationale ondernemingen daarbij een belangrijke rol gespeeld. Ze produceerden steeds meer op grote schaal. Dus was er ook de behoefte aan een grotere markt dan alleen de eigen nationale markt.  De Europese Economische Gemeenschap (EEG) en de Euratom werden opgericht. Die drie gemeenschappen gingen steeds meer samenwerken. Dat kwam ook tot uiting in de naamgeving. Het werd de Europese Gemeenschappen, daarna de Europese Gemeenschap en tenslotte de Europese Unie. Het succes van die economisch samenwerking leidde tot de toetreding van steeds meer landen. Erg snel, in een aantal gevallen te snel, ging het na de ineenstorting van de Sovjet Unie na 1989, bekend met het Duitse woord “Die Wende”. De EU had 28 leden. Na de Brexit nog altijd 27.

Het belang van de Unie wordt nog steeds gemotiveerd door het succes van de samenwerking in een hogere welvaart, ook al is die te ongelijk over de Unie verdeeld. Er zijn nu ook andere redenen te noemen. De EU is niet het enige economisch blok in de wereld. Daar zijn ook de USA, China, India, Rusland, De Arabische wereld en Latijns Amerika. Al die blokken concurreren onderling, economisch en innovatief en vaak is er ook angst voor een militair overwicht. Hoe de huidige Coronacrisis gaat uitwerken op deze manier van denken weten we nog niet zoals we zoveel nog niet weten. Als we nu zien, hoe we door dit Coronavirus echt overvallen zijn, nauwelijks weten hoe te reageren, terwijl er duizenden slachtoffers vallen, zou het kunnen, dat zelfs machtspolitici gaan beseffen, dat samenwerking op wereldniveau veel belangrijker is dan onderlinge concurrentie. Maar ook in een toekomstige wereldsamenwerking kan en moet Europa een belangrijke rol spelen. Leven we in een overgangstijd naar mondiaal evenwicht, qua economische macht en samenwerking naar een duurzame wijze van leven en een vreedzame wereld? We weten het niet. Voor mij staat vast, dat de EU in het maken van de noodzakelijke keuzes een cruciale rol zal moeten en kunnen spelen. Voor mij is Europa van levensbelang.

 13^e Jaargang, Nr. 614.

eEN PARTIJ DIE ZICH ZELF OM ZEEP HELPT?

In Noord-Brabant heeft de Coronacrisis het hardst toegeslagen. Veel van die eenvoudige CDA-leden hebben wel iets anders aan hun hoofd dan de provinciale politiek. Het CDA is een partij van mooie woorden en heeft veel trouwe wat oudere aanhangers, die uit gewoonte of traditie op die partij stemmen. In de praktische politiek wijken ze vrijwel altijd van hun mooie programma’s af. De leden zeggen vanuit Roomse volgzaamheid altijd maar weer Ja en Amen. Zoals zo vaak heeft een kleine elite het echt voor het zeggen. Die elite was niet blij met het beleid, dat vooral bepaald werd door D66 en GroenLinks. Met name het boerensmaldeel, altijd al machtig binnen die partij was erg tegen. Er zou een streng stikstof beperkingsbeleid gevoerd worden. Dat betekende geen groei van de boerenbedrijven, eerder krimp van de veehouderij. Flora en fauna moesten weer terug naar die van de arme zandgronden. Er kwam een breuk in de coalitie van CDA, VVD, D66 en GroenLinks. Het enige alternatief was een coalitie met Forum voor Democratie en de lijst van lokale partijen.

Het provinciale CDA-bestuur ging de leden raadplegen. Een zeer klein deel reageerde en daarvan was iets meer dan de helft voor de samenwerking met Forum. Zo werd besloten tot samenwerking in een coalitie met Forum voor Democratie. Die onderschreven alle eisen, die het CDA stelde. Allicht, want in ruil daarvoor kregen ze erkenning als een fatsoenlijke partij en zo de mogelijkheid bij een volgende verkiezing nog meer stemmen te vergaren. Kijk maar eens. Plotseling is Forum in Noord-Brabant voor Europese samenwerking en voor vergaand klimaatbeleid en voor het ronselen van buitenlandse arbeidskrachten. Een provincie heeft over deze thema’s weinig te vertellen, want op deze terreinen wordt het beleid in Den Haag vastgesteld.

Dit alles was nodig om het stikstof beleid minder radicaal te maken. De Brabantse boeren en dan vooral de veehouders kregen hun zin. Die Brabantse veehouders hebben de afgelopen jaren niets geleerd. We hadden in Nederland de varkenspest en de gekke koeienziekte en de vogelpest en de Q-koorts en nu het coronavirus. Vaak moesten duizenden dieren worden afgemaakt om verdere verspreiding van zo’n veeziekte te voorkomen. De Q-koorts maakte ook veel mensen ziek en velen hebben daarvan nog steeds last. Een CDA-bewindsvrouw was veel te traag om maatregelen te nemen. Het milieu is bij het CDA allerminst in veilige handen.

Vijf jaar geleden bracht Paus Franciscus al snel na zijn uitverkiezing tot Bisschop van Rome en dus Hoofd van de Rooms-Katholieke Kerk een encycliek uit. Een rondzendbrief gericht aan alle bisschoppen, priesters en gelovigen en nu over het behoud van de Schepping. De Paus legt in deze encycliek uit hoe een betrekkelijk kleine machtige en zeer rijke groep in deze wereld de macht heeft over het mondiale bedrijfsleven. Zij streven naar zo hoog mogelijke winsten, dus zo laag mogelijke kosten. Schoon produceren kost geld en dus blijft het bedrijfsleven de wereld vervuilen en op den duur onbewoonbaar maken. Ze houden de lonen in veel landen zo laag mogelijk. Zo zijn ze verantwoordelijk voor de armoede in de wereld. Deze maand is het vijf jaar geleden dat deze encyclike Laudato si uitkwam en daarom vraagt Paus Franciscus aan alle katholieken en andere mensen van goede wil om van 16 tot 24 mei na te denken over het behoud van onze woonplaneet Aarde en over de armoede in de wereld. Het vanouds katholieke Noord-Brabant wordt dus uitgenodigd om na te denken over het milieubehoud. Het CDA noemt zich met de C in de naam christelijk. Wederom maakt de elite van het Brabantse CDA het Christendom te schande. Het wordt tijd, dat de traditionele CDA-stemmers een andere partij zoeken. Dan kunnen ze straks weer genieten van die vroeger zo prachtige stukjes natuur in hun provincie.

13e Jaargang,  Nr. 613.