John Ch.M. Jorna

EEN HELE WEEK MET GOED NIEUWS

Kranten lezen of het journaal bekijken is slechts zelden erg prettig. We hebben weliswaar een dikke huid gekregen voor al dat slechte nieuws, maar je wilt ook wel eens een prettig gevoel krijgen over de vele goede dingen, die gebeuren. Of je wilt eens kunnen lachen over iets leuks. Dat gebeurt af en toe als uitsmijter na het weer. Maandagmiddag beluisterde ik een toespraak van Doekle Terpstra. Hij vertelde, dat veel mensen last hebben van gevoelens van angst, onveiligheid en onzekerheid. In de discussie werden de media verantwoordelijk gesteld. Zij zijn gefixeerd op het slechte nieuws. Goed nieuws is geen nieuws.

In de toespraak van Doekle Terpstra ging het over de veranderingen in onze samenleving. Vijftig jaar geleden waren we nog verzuild en speelde het grootste deel van je leven zich af binnen de zuil. Nu zijn er opeens niet alleen Protestanten, Katholieken, Joden en Humanisten, maar ook Islamieten, Hindoes, Boeddhisten en zelfs Ietsisten. Werkers in de woon- en thuiszorg krijgen daar steeds meer mee te maken. Ze kunnen nu begeleiding krijgen van de nieuwe Stichting Even Anders als zij in hun werk met zingevingsvragen te maken krijgen. Als een bewoonster gaat zien, dat haar leven in het verzorgingshuis toch zin heeft, dan krijgt ze weer zin in het leven. De stichting geeft bijvoorbeeld een kaartspel uit met op elke kaart informatie over de genoemde geloven en levensovertuigingen. Zo krijgen mensen meer kennis over het geloof van een medebewoner en kan er een gesprek ontstaan.

Donderdag gebruikte ik mijn vrij reizen om in Rotterdam twee tentoonstellingen te bekijken. Als je Rotterdam binnenkomt, moet je eerst langs allerlei bouwputten. Dat OV-knooppunt Rotterdam Centraal wordt enorm uitgebouwd. Zo houd je de stad leefbaar. Dat er nog steeds gebouwd wordt is kenmerkend voor het optimisme, dat de stad beheerst. Dan kom je in de Kunsthal en je bekijkt het werk van de Noorse Edvard Munch (1863-1944). Sommige schilderijen zijn vol symboliek, “Jaloezie II” bijvoorbeeld, waar je een jonge man ziet praten met een aantrekkelijke jonge vrouw, terwijl op de voorgrond een wat oudere man vertwijfeld de toeschouwer aankijkt. Munch schildert vaak vele versies, zoals  “Madonna”, die hier in drie versies naast elkaar hangen. Ik herinner mij, hoe ik vroeger bij de tekenles leerde een bos te tekenen. Ik zie dat terug in een schilderij “De gele boomstam” met een geschilde stam prachtig in perspectief. Het schilderij “De Schreeuw” hangt er niet, maar er is genoeg ander moois. Zoals “Het zieke kind”, dat zo bleek en uitgeteerd, haast doorschijnend is geschilderd, dat het ontroert. Toen het de eerste keer tentoongesteld werd, wekte het hoon en verontwaardiging. Volgens het publiek was het niet af.

Dichtbij in museum Boijmans van Beuningen is er de tentoonstelling van werk van Kees van Dongen (1877-1968), die in Delfshaven, nu een wijk van Rotterdam, is geboren. De tentoonstelling  heet “De grote ogen van Kees van Dongen” en dat slaat op zijn meestal vrouwenportretten, waarvan de ogen sterk vergroot zijn afgebeeld. Ik val op mooie ogen en zijn schilderijen boeiden mij zeer. Ze zijn in Rotterdam behoorlijk trots op hun wereldberoemde kunstenaar, maar dat was in 1949 wel anders, want toen werden negen schilderijen als aanstootgevend van een tentoonstelling in Rotterdam verwijderd. Je kunt je het vandaag nauwelijks meer voorstellen.

Twee tentoonstellingen. Twee keer genieten en dat in Rotterdam, de stad met al die problemen met multiculturaliteit en criminaliteit. Voor mij opnieuw goed nieuws. Zo was het voor mij ook goed nieuws, dat je vandaag met senioren van geheel verschillend pluimage kunt discussiëren over godsbeelden en dat de katholieke kerk orgaandonatie, dus door een levende donor als een buitengewone daad van naastenliefde beschouwt en eveneens zeer positief staat tegenover orgaantransplantatie.

Voor mij was het hoogtepunt van de week de officiële opening van het speelfort of klimfort in de speeltuin “De Duizendpoot” in de Daalse buurt in Utrecht. Begin 2009 bleek het oude fort te bouwvallig geworden om er nog veilig op te kunnen spelen. De kinderen uit deze multicultibuurt vonden het heel erg en ze schreven een brief aan de burgemeester en aan de woningbouwvereniging Portes. Het bleek, dat een nieuw fort honderdduizend Euro zou gaan kosten, een ongelofelijk bedrag. Maar ze lieten zich niet afschrikken. Ze zamelden statiegeldbonnen in en organiseerden een sponsorloop. Die brachten een mooi bedrag op, maar bij lange niet genoeg. Dus werden sponsoren gezocht door de Fortgroep van kinderen onder leiding van buurtpastor Monique. Het geld kwam bij elkaar. Vanmiddag was ik bij de opening door de burgemeester. Kinderen vertelden hun verhaal en een was de presentatrice. Ze gaf keurig mensen het woord. Het is een schitterende fort geworden daar langs de spoorlijn naar Amersfoort. Het is geweldig om er in te spelen of je eventjes terug te trekken in een van de torens. Ik was diep onder de indruk van het feit, dat in een buurt met de nodige problemen en een grote verscheidenheid aan bewoners zo goed samengewerkt kan worden en er dan zo iets moois tot stand kan komen. Die kinderen zijn de toekomst voor de stad Utrecht. Het goede nieuws is er volop als je je grote ogen maar open houdt.

Jaargang 3, Nr. 130.

BIEDT KIEZERS EEN WENKEND PERSPECTIEF

Zo af en toe moet ik mij weer realiseren, dat dingen, die je hebt meegemaakt voor jongeren geschiedenis zijn. Zo ook de start van GroenLinks. Vier linkse splinters waren allesbehalve een succes. Er was af en toe al samenwerking tussen PPR, PSP, CPN en EVP als ze al in de Tweede Kamer vertegenwoordigd waren. Uiteindelijk vonden de vier elkaar. Voor velen in de PPR of de EVP, jarenlang volgestouwd met anticommunistische propaganda, was het heel erg wennen. Al pratend leerden we elkaar kennen en waarderen en wisten we tot gemeenschappelijke standpunten te komen.

 Aanvankelijk was GroenLinks euro-sceptisch. Stap voor stap kwam daar verandering in en mijn afdeling Bunnik heeft met amendementen daaraan een belangrijke bijdrage geleverd. Ik ben ervan overtuigd, dat wij evenzeer in staat zijn de mensen van de euro-sceptische SP ervan te overtuigen, dat de enige manier om de macht van multinationale ondernemingen te beteugelen ligt in internationale samenwerking in de Europese Unie. Geen enkele nationale regering is in zijn eentje daartoe in staat. Als de economie globaliseert, vraagt dat internationale regelgeving. Als behalve de USA  en Japan nu ook China, India en Brazilië economische grootmachten zijn, dan vergt dit een gemeenschappelijk optreden binnen de EU.

Dit is één voorbeeld hoe wij over allerlei onderwerpen  de discussie over de samenwerking van links moeten en kunnen voeren, zoals wij dat ook in het net ontstane GroenLinks hebben gedaan. Zo hebben we het ook gedaan in de gemeente Bunnik, waar de samenwerking van GroenLinks, Partij van de Arbeid en niet aan een landelijke partij gebonden leden in Perspectief 21 zeer succesvol verloopt. Van vier zetels in 1998 en geen wethouders stegen we elke keer tot dit jaar zeven van de vijftien zetels en twee van de drie wethouders. Natuurlijk is het in een kleine gemeente gemakkelijker dan op nationaal niveau. Ik merk overigens ook, dat willen samenwerken afhangt van de mensen, die op de cruciale posten zitten. Als het klikt tussen de fracties, ze elkaar verstaan en kwalitatief niet te veel verschillen, dan is er een goede kans op succes. Je moet elkaar niet als concurrenten beschouwen maar als waardevolle leuke collega’s waar een twee-eentje elke keer weer prachtig lukt.

Altijd liggen er ook mensen dwars. Er is een geschiedenis met bijvoorbeeld een flinke aanvaring. Sommige mensen denken erg dogmatisch. Ze hebben onwrikbare standpunten. Bij het ontstaan van GroenLinks scheidden een aantal communisten zich af en richtten een nieuwe communistische partij op. Meestal zijn het de oude partijtijgers, die hun positie zien wankelen als er een nieuwe partij ontstaat.

Het is dan ook uiterst merkwaardig, dat het nu de jongeren van Dwars zijn, die bij monde van hun voorzitter, Eline van Nistelrooij in de Volkskrant grote vraagtekens zetten bij linkse samenwerking. Karel van Broekhoven beticht haar, wederom in de Volkskrant, bijna van baantjesjagerij en het naar de mond praten van de partijleiding. Maar zo onaardig wil hij toch niet zijn. Dat veel politici hun carrière begonnen zijn in de jongerenafdeling van hun partij is een bekend feit. Dat Dwars op congressen veel invloed kan uitoefenen is bij elke congresganger bekend. Ze zijn met velen en ze zijn goed voorbereid en hebben veel spreekbonnen. De gewone leden, die verder alleen actief zijn als er huis aan huis gefolderd moet worden, die komen niet op congressen. De laatste congressen viel het op, dat het juist de jongeren waren, die de nogal liberale voorstellen verdedigden. Vooral bij de discussies rond de ontslagbescherming viel mij dat op.

Vroeger was je als jeugdige links en als je carrière gemaakt had en goed bij kas zat dan schoof je op naar rechts. Zo hoorde dat. Waarom is het nu anders? De jongste generatie, jonger dan 25 jaar, wordt wel de “Grenzeloze generatie” genoemd. Hun ouders hebben nooit grenzen gesteld. Als ze iets wilden, dan werden hun wensen altijd vervuld. Hun ouders verdienden goed, waren vaak tweeverdieners, en ze hadden maar een of twee kinderen. Ze kregen ook een goede opleiding en hun ouders konden hen daarbij  goed helpen. Steeds meer jeugdigen volgen VWO of Havo en daarna HBO of universiteit. Maar ze waren met weinigen. Het aanbod op de arbeidsmarkt daalde dus, minder schoolverlaters, en dus hadden ze snel een baan met een goed salaris en een auto van de zaak. Maar ja, verre vakantielanden lokken en Armanipakken zijn niet goedkoop. Dus maar weer job hoppen en in de volgende baan nog meer verdienen. Het kon niet op. Er was geen enkele reden om tegen flexibilisering van de arbeidsmarkt te zijn. Dat ook winkelbedienden slechts een jaarcontract kregen en met eenentwintig er echt uitvlogen, daar hadden ze geen weet van. Deze jonge veelverdieners hebben geen idee hoe het hun minder goed opgeleide leeftijdsgenoten vergaat om maar niet te spreken van de ouderen in verzorgings- en verpleeghuizen. Arm Nederland ligt buiten hun gezichtsveld. Het is een andere wereld. De mensen, die ik hierboven beschrijf worden “Opwaarts Mobielen” genoemd en ik vraag mij af hoe sterk zij bij Dwars vertegenwoordigd zijn. In de grenzeloze generatie hebben ze een aandeel van 24%. Bekend is, dat de leden van GroenLinks vooral tot de mentaliteitsgroep van de “Postmaterialisten” behoren. Het lijkt mij interessant de leden van Dwars eens te laten doorlichten door Bureau Motivaction, dat al jaren de mentaliteit van de Nederlandse bevolking onderzoekt. Als je wilt bouwen aan je eigen persoonlijkheid, is een voorwaarde eerst zicht te krijgen op jouw eigen mentaliteit. Ken U Zelve!  De politiek vraagt mensen, die niet alleen intelligent en ervaren zijn, maar vooral wijze vrouwen en mannen. Misschien met je eerst wijs zijn om te begrijpen en te voelen, dat links het aan Nederland verplicht is tot intensievere samenwerking te komen.

Jaargang 3, Nr. 129. 

BESTAAT DE POLEMOLOGIE NOG?

De laatste Amerikaanse gevechtstroepen zijn uit Irak vertrokken. Weet u nog waarom ze kwamen? Saddam Hussein zou massavernietigingswapens verborgen houden. VN wapeninspecteurs zouden niet vrijelijk onderzoek kunnen doen. Hoe zeer er ook naar gezocht is, de wapens zijn nooit gevonden. Dus werd het doel veranderd. De dictator Saddam moest worden verdreven en er moest een democratisch regime gevestigd worden. Het land moest veiliger worden. Er is weinig van terecht gekomen en toch zijn de Amerikanen vertrokken. Klopt het verhaal eigenlijk wel?

In 1989 viel de Muur. Oost en West-Duitsland werden daarna weer verenigd. De USSR viel uiteen. De communistische regimes in Oost-Europa werden vervangen. Het Warschau Pakt was niet meer. De Koude Oorlog was ten einde. Er heerste een wat euforische stemming. Nooit meer oorlog. Eindelijk vrede.

Twee jaar later merkte ik tegenover de GroenLinks buitenland specialiste op, dat men al weer druk bezig was een nieuwe vijand te creëren: de Islam. Amerika had Irak volop gesteund in de oorlog tegen Iran en had Bin Laden geholpen in zijn guerrillaoorlog tegen de Russen in Afghanistan. Ze waren bondgenoten van Pakistan en de beste maatjes met de Arabische oliesjeiks. Alleen de Palestijnen waren wat minder, maar dat vond bijna de gehele Arabische wereld. En plotseling veranderde het allemaal. Saddam deed weliswaar dom met zijn aanval op Koeweit, maar Bush senior loste dat keurig op en hij was niet zo dom het wespennest Irak verder binnen te vallen. In Afghanistan stelden de Taliban orde op zaken, maar ze gingen zich wel erg fanatiek gedragen naar vrouwen en meisjes en historische Boeddhistische beelden. Toen kwam de 11^e september en begon de oorlog tegen het internationale terrorisme.

Tijdens de Koude Oorlog wezen polemologen erop, dat het Militair Industrieel Complex er alle belang bij had, dat die koude oorlog voortduurde. Er konden voortdurend nieuwe wapens worden uitgevonden en in massa worden geproduceerd. Voor militairen was volop werk. En tijdens de vredesweken werd het allemaal haarfijn uitgelegd. We wisten waar we tegen demonstreerden: de door de Amerikanen opgezette bemoeienis met de oorlog in Vietnam en later tegen de neutronenbom en de kruisraketten voor de middellange afstand. Maar het thema van de komende vredesweek is “Buurten voor Vrede”, ook belangrijk, maar van een geheel andere orde. Bij al dat onderzoek van polemologen was de kernvraag steeds: “Wie hebben er belang bij?”. Bij de huidige oorlogen wordt gewezen op Amerikaanse oliebelangen. Maar soms vraag ik mij af of het niet heel ordinair draait om veel geld verdienen. Wie zijn de eigenaren van al die bedrijven, die wapentuig en munitie en uitrustingen en foerage leveren? Profiteren ook rijke Arabieren? Waarom wagen de Amerikanen zich in Afghanistan, terwijl ze weten, dat in dat land geen oorlog te winnen valt? Doorzien we de berichtgeving als propaganda tegen de nieuwe vijand, de islam? Waarom lees ik tegenwoordig nooit meer iets over deze vragen?

Jaargang 3, Nr. 128.

GESPREKKEN TIJDENS DE FIETSTOCHT

Er wordt heel wat afgepraat tijdens zo’n fietstocht, niet alleen al fietsend, maar ook tijdens de rustpauzes. We houden het tempo redelijk laag, want er zijn er nogal wat bij van dik in de zeventig. Behalve een mooie tocht met interessante dingen om te bekijken gaan de mensen juist vanwege dat gezellige kletsen mee. Deze keer fietsten we langs Bunnik, Houten, door Schalkwijk en langs Culemborg. Wat een mooie groene oostkant heeft die stad. Ons doel was Buren, een interessant stadje met een Oranjetraditie. Beatrix is immers ook gravin van Buren. Deze keer bezocht ik het Marechausseemuseum. Je moet niet schrikken van uniformen, maar het is een interessant museum omdat het veel van de historie laat zien. Zo had ik vaak gehoord, dat een van mijn overgrootvaders majoor was bij de Rijksveldwacht. Ik kon nu zien in wat voor een uniform hij zo rond 1900 had rondgelopen. De Rijksveldwacht is in 1940 opgegaan in de marechaussee.

Maar al pratend kwam ook de politiek om de hoek kijken. Geen wonder gezien alle gebeurtenissen de afgelopen week. Ik liet mij wat spottend ontvallen: “Dat CDA heeft toch nog drie Tweede Kamerleden met een geweten. Drie op de eenentwintig, dat is bijna 15%. Een vrij hoog percentage.” Mijn gesprekspartner stemde er mee in. Hij begreep niet hoe mensen op de PVV kunnen stemmen. Ik zei, dat er natuurlijk best mensen zijn, die overlast van sommige buitenlanders ervaren. Maar zonder die overlast zijn er genoeg, die een hekel aan buitenlanders hebben en hen verwijten, dat ze niet integreren. Ik zei ook, dat je zulke mensen eigenlijk moet vragen wat zij zelf gedaan hebben om buitenlanders bij hun integratie te helpen. Ik vertelde hoe ik mensen geholpen heb en hoe overal in het land mensen zijn die dat doen. Migratie geeft altijd aanpassingsproblemen. Het gaat er om die problemen op te lossen. Wilders heeft geen echte oplossing.

Thuis gekomen dacht ik verder over mijn opmerking over het geweten. Geweten wordt vaak gezien als iets dat te maken heeft met religie, maar dat is natuurlijk niet zo. Jouw geweten is jouw verstand oordelend over jouw daden of jouw voornemens iets te doen. Areligieuze mensen hebben ook een verstand en zij oordelen eveneens over hun eigen daden. Jouw oordeel hangt samen met jouw opvattingen over goed en kwaad. Zulke opvattingen noemen we waarden. Vaak werden die waarden ontleend aan de godsdienst. De geboden en verboden waren van God afkomstig. Ik geloof, dat het afspraken zijn, die mensen op grond van eeuwenlange ervaring met elkaar gemaakt hebben omdat ze weten, dat zonder die afspraken een gemeenschap niet goed kan functioneren. Het goddelijke sausje versterkte de werking. Daarmee wil ik een goddelijke werking overigens niet ontkennen. Maar God werkt niet zoals dat mooie verhaal over de twee stenen tafelen met de Tien Geboden, die Mozes van God ontving. Ook al kent een kerk allerlei geboden en verboden, regeltjes en voorschriften, als het gaat om jouw doen en laten dan is altijd jouw geweten beslissend. Jij bent verantwoordelijk. Je kunt je nooit verschuilen achter een bevel van hogerhand. Je mag nooit slaafs een bevel van een paus of bisschop opvolgen. Je moet altijd je eigen beslissing nemen. Dat is wat de R.-k. Kerk ons leert.

Onze samenleving wordt steeds meer een gemeenschap van mensen zonder God. Kan zo’n maatschappij zonder waarden? Moeten we ons geweten maar thuis laten? Arnon Grunberg suggereert dat af en toe in zijn columns op de voorpagina van de Volkskrant. Ik weet niet of ik hem wel goed begrijp. Wil hij onbekommerd genieten van alles wat hij doet en niet op zijn vingers getikt worden omdat hij normen overschrijdt? Maar waar liggen dan zijn grenzen? Stelt hij grenzen aan het gedrag van anderen naar hem toe of naar zijn dierbaren? Mogen die hem voor zijn kop slaan of zijn vriendin lastig vallen als ze dat leuk vinden? De columns van Grunberg zijn soms leuk, soms bevatten ze echte eyeopeners, maar af en toe erger ik mij groen en geel.

Terug naar de politici. Willem de Bruin schetst vandaag (4 september 2010) het dilemma, waar zij vaak voor komen te staan. Bijna elke partij heeft prachtige beginselen, maar in Nederland en andere landen hangt de politiek aaneen van compromissen en bij het sluiten daarvan komen die principes gemakkelijk in het gedrang. Om bepaalde principes kun je niet heen. Je vindt ze in de Grondwet. Weliswaar kunnen sommige van die grondrechten botsen, maar dan moet in elk bijzonder geval een afweging worden gemaakt en soms vraagt dat een rechterlijke uitspraak.

De laatste tijd lees of hoor ik nogal eens, dat een democratisch genomen beslissing altijd gerespecteerd moet worden. De veroordeelde drugscrimineel Bouterse is onlangs democratisch gekozen. De slavernij werd vroeger vrijwel algemeen aanvaard in sommige landen. In “De Negerhut van Oom Tom” van Harriet Beecher-Stowe lezen we hoe sommige mensen slaven helpen bij hun vlucht naar de Noordelijke staten en bewust de wet overtreden. Zo zijn er nu in Nederland mensen, zelfs lokale overheden, die uitgeprocedeerde asielzoekers in strijd met democratisch vastgestelde regels onderdak verschaffen. Democratie biedt mijns inziens geen enkele garantie voor ethisch juiste beslissingen. Ik zal ook bij het gehoorzamen aan Nederlandse wetten en voorschriften altijd ook mijn eigen geweten moeten raadplegen. Gelukkig is er in Nederland een traditie om de principes van minderheden te respecteren en hun een uitweg te bieden. Denk aan het dienstweigeren of het niet verzekeren tegen ziekte en in plaats daarvan een spaarpotje vormen.

Af en toe krijg ik de indruk, dat er een tendens ontstaat minder rekening te houden met minderheden en gewetensbezwaren terzijde te schuiven. Ik vind dat een gevaarlijke ontwikkeling. Het althans voorlopig niet tot stand komen van een rechts kabinet is dan ook een goede zaak. Ik vreesde, dat er voorschriften zouden komen, die veel mensen in gewetensnood zouden brengen. Vaak leidt een antireligieuze houding tot zo’n houding van niet respecteren van de principes van anderen. Mensen, die zo’n hekel aan religie hebben zouden zich eens af moeten vragen of allerlei narigheid afkomstig is van de religie of dat de religie misbruikt wordt voor politieke doeleinden. Als de paus het condoom verbiedt, waar maar weinig katholieken zich iets van aantrekken, dan kun je dat de R.-k Kerk verwijten. Bij het uiteenvallen van Joegoslavië werd het vuurtje opgestookt door godsdienstige verschillen te benadrukken. Zij zijn Moslim en wij zijn Oosters-Orthodox. Dat benadrukken van het anders zijn van de tegenstander is van alle tijden. We moeten nu niet de verschillen tussen wel en niet-religieus gaan benadrukken. Het wordt tijd, dat we in Nederland weer meer begrip voor elkaar krijgen.

Jaargang 3, Nr. 127.

INTEGRITEIT VER TE ZOEKEN

De provincie Utrecht heeft een volgende stap gezet naar de realisatie van een derde aansluiting van Houten naar het rijkswegennet. De “Notitie Reikwijdte en Detailniveau voor de Milieueffectrapportage”, verzorgd door de Grontmij is opnieuw een staaltje van manipulatie. De notitie geeft aanwijzingen voor de MER en laat nu al zien, dat er weer naar het Rijsbruggerwegtracé toe wordt geschreven. De Grontmij was al berucht door een eerder rapport, waarbij het Mereveldsewegtracé in strijd met de waarheid zo negatief werd voorgesteld, dat het als niet kansrijk buiten beschouwing kon worden gelaten bij het MER-onderzoek.Waar gaat het om? Houten is met de Vinex wijk Houten-Zuid sterk in inwonertal gegroeid en bovendien is er veel werkgelegenheid geschapen. Dat leidt op werkdagen tot veel woonwerkverkeer van en naar Houten. De gemeente kreeg de toezegging, dat er een derde aansluiting op het rijkswegennet zou komen. Het blijkt, dat de huidige aansluitingen naar de Staart en via Laagraven het verkeer niet kunnen verwerken en dat er tot op de Rondweg filevorming optreedt. Dus moet er een derde aansluiting komen.

Tot nu toe werd steeds de te geringe capaciteit van de A27 en van het verkeersplein Lunetten als oorzaak gegeven. Als daar het verkeer vast stond, kwam het ook op de Staart en zelfs op de Rondweg vast te staan. Terwijl de capaciteit van de aansluiting al is verhoogd en de A27 nu al wordt verbreed naar drie rijstroken en in de toekomst naar vier, waardoor het verkeer niet meer vast komt te staan, wordt nu gezegd, dat de aansluiting bij de Staart onvoldoende capaciteit heeft en dat de capaciteit niet kan worden verhoogd. Zo probeert men te ontsnappen aan de werkelijkheid, dat het verkeer door de verbreding van de A27 gemakkelijker Houten kan verlaten.

De A27 zal over grote afstand verbreed worden. Een probleem vormen de bruggen, die je niet zo maar kunt verbreden. Daarom is het tussen Houten en Vianen waarschijnlijk, dat er een regionale parallelweg komt, die Houten met Nieuwegein en Vianen verbindt. Maar voor de verbreding is nog geen geld beschikbaar gesteld. Gezien de slechte financiële situatie zal de verbreding “dus” wel niet doorgaan. “Dus” houden we er geen rekening mee. Logischer en fatsoenlijker zou zijn beide mogelijkheden door te rekenen. Een verbinding tussen Houten en Nieuwegein, de zogenaamde Meerpaalvariant scoorde immers nog beter dan het Rijsbruggerwegtracé. Het verkeer naar Nieuwegein en verder naar het Zuiden hoeft immers niet meer van de Staart of van de route via Laagraven gebruik te maken. Deze verbindingen worden daarmee ontlast en zo kan het verkeer gemakkelijker richting de stad Utrecht rijden. De aansluiting bij Bunnik is dan niet nodig. Maar die conclusie moet vooral worden vermeden.

Een volgende omissie in de notitie is het buiten beschouwing laten van een verbinding van Houten naar het Oosten. Realisatie daarvan via het Rijsbruggerwegtracé(RBW) zal geheel andere verkeersstromen veroorzaken dan een opwaardering van de N410. Maar elke verbetering maakt het mogelijk gemakkelijker van Houten naar Zeist te rijden en door Bunnik. Er is dus wel degelijk een inhoudelijke reden voor Bunnik om niet in te stemmen met het RBW. In de MER werd er van uit gegaan, dat de Achterdijk het RBW ongelijkvloers zou kruisen. Nu wordt gesproken over spitsafsluitingen terwijl bekend is, dat men Fort Vechten via het RBW en de Achterdijk wil ontsluiten met name ook voor touringcars, die niet door de tunnel bij Vechten kunnen. Mistige toestanden!

Nog een omissie is, dat geen rekening wordt gehouden met het gereed komen van Randstadspoor tussen Houten-Castellum en Utrecht en verder richting Woerden. Deze metro-achtige verbinding biedt ook nog de mogelijkheid bij de halte Bleekstraat over te stappen op de sneltram om de zuid naar de Uithof. In het gehele plan wordt geen aandacht besteed aan de rol van Hoogwaardig Openbaar Vervoer en de rol van de fiets in de Fietsstad Houten blijft zwaar onderbelicht.

Mijn grootste bezwaar tegen de gehele planvorming is van het begin af aan geweest, dat niet als uitgangspunt werd gekozen, dat een nieuwe doorsnijding van het landschap zou moeten worden vermeden. Daarom had het Mereveldsewegtracé van het begin af mijn sterke voorkeur en wist ik ook voor ALLE geopperde bezwaren een oplossing te vinden. Ook nu kiest de notitie ervoor dit tracé, de snelste verbinding met de stad Utrecht buiten beschouwing te laten. Jammer, dat er vandaag al grof vuil is opgehaald. Als ik eraan gedacht had, dan had ik deze notitie meteen mee kunnen geven!

Jaargang 3, Nr. 126.

OP DE BLAREN ZITTEN

Als wij vroeger iets doms gedaan hadden en klaagden over de gevolgen, gebruikte mijn moeder altijd het spreekwoord: “Wie zijn bips verbrandt, moet op de blaren zitten”. Toen onze kinderen nog jong waren hadden we nog een kolenhaard en later een gashaard. Mijn vrouw was altijd bang, dat de kinderen zich aan de haard zouden branden en hield ze er altijd bij weg. Soms zei ik wat pesterig: “Ze hoeven maar één keer die haard aan te raken en daarna doen ze het nooit meer!”. Daar moet ik vaak aan denken als ik mij verdiep in de PVV-stemmer en soms ook als ik denk aan een deel van de CDA-stemmers. Het zou mij niet verbazen als zij straks ernstig teleurgesteld zijn in het nieuwe beleid. Als ze merken hun vingers te hebben gebrand, zullen ze het dan nooit meer doen? Het CDA verstaat de kunst met een redelijk sociaal program te komen, waarna er vervolgens een beleid komt waarbij vooral de welgestelden bevoordeeld worden. Het lijkt erop, dat de kiezers dat langzaam doorkrijgen. De welgestelden zijn voor de zekerheid naar de VVD gegaan en de ontevredenen hebben uit protest PVV gestemd. De brave CDA-ers zijn gebleven, maar als het CDA met de PVV in zee gaat zullen velen daarvan het CDA voortaan mijden. Zullen de VVD- en PVV-stemmers terugkomen? Zullen veel PVV-stemmers weer even hard weglopen als ze gekomen zijn? Namelijk als ze merken, dat van de mooie sociale beloften van Geert W. in dit rechtse kabinet weinig terecht komt. Vroeger moesten sommige van mijn leerlingen op hun eerste rapport een forse onvoldoende scoren, voordat ze beseften, dat je ook voor een vak als aardrijkskunde wat moet doen, goede aantekeningen maken, je huiswerk maken en leren, verdacht zijn op onverwachte overhoringen en zorgen, dat je ook bij inzichtvragen goed antwoord kon geven. Eigenlijk geldt dat allemaal ook voor de politiek. Als je niet oplet krijg je gemakkelijk teleurstellende resultaten. Maar ja, op dit moment is dat rechtse kabinet er nog niet. Trouw meldde vanmorgen, dat een dissident in de CDA-fractie zit. Dan is ook het GPV nodig. En er zijn nog genoeg CDA-ers, voor wie hun geweten meer telt, dan de centen.

Er worden ook vreemde dingen over democratie gezegd. Geert W. beweert, dat de democratie eist, dat er rekening gehouden wordt met de anderhalf miljoen PVV-stemmers. Wel de 24 PVV-Kamerleden kunnen toch gewoon stemmen en die stemmen worden toch gewoon meegeteld. Maar de bijna een zesde van de stemmen zijn natuurlijk niet belangrijker dan de 30 van de PvdA en de tien van D66 en de tien van GroenLinks en de vijftien van de SP en de vijf van de CU en de twee van de Dierenpartij. Dat zijn er samen 72, precies drie keer zoveel als de PVV. Deze partijen zouden evengoed regeringsverantwoordelijkheid moeten krijgen als je de redenering van Geert W. volgt.

Van democratie heeft de PVV toch al weinig kaas gegeten. De kiezers kennen Geert W. en een paar Kamerleden, die al in de vorige kamer zaten, maar de rest was en is onbekend. Twee kandidaten moesten zich terugtrekken, toen er het een en ander over hen bekend werd. Er zijn geen partijleden, die bepalen wie er op de lijst komt. Dat wordt nog wat als er straks kandidaten voor de Provinciale Statenverkiezingen moeten worden geselecteerd. Het wordt vooral interessant om te zien of Geert W. iedereen in zijn fractie in de hand houdt. Een paar dissidenten over de pensioenen en de AOW-leeftijd en er zijn al problemen met het gedogen. Dat de VVD en het CDA er zomaar op rekenen, dat de PVV een betrouwbare partij is; het is zeer verwonderlijk.

Als de coalitiebesprekingen slagen worden het bijzondere tijden. De belastingen gaan dan misschien niet omhoog, maar mijn AOW-uitkering zal nauwelijks stijgen en mijn pensioen wordt zeker niet geïndexeerd en allerlei voorzieningen worden duurder, het eigen risico in de ziektekostenverzekering wordt hoger en sommige zaken verdwijnen uit het basispakket. We komen er wel doorheen, maar we moeten er nog meer dan tot nu toe op letten, of er mensen in onze omgeving echt in de problemen komen.

Jaargang 3, Nr. 125.

WAT IS NEDERLAND TOCH MOOI!

Bijna elke fietstocht hoor ik het weer, deze opmerking en natuurlijk plannen we de route zo, dat er alle reden is om het hier mooi te vinden. Deze keer viel de nadruk op de Utrechtse-Gelderse Vallei, een wat ondergewaardeerd gebied. De stedeling heeft meestal weinig kijk op een agrarisch landschap.

Vanuit Odijk moet je altijd eerst de Heuvelrug over. Dit keer langs Zeist en langs Austerlitz door de bossen naar de asfaltweg langs de zuidkant van de Leusderheide. Dat is een stevige klim voor mensen van mijn leeftijd, die dat niet dagelijks meer doen. Het gaat tot bijna 50 meter plus NAP. De afdaling naar de weg Maarn-Amersfoort is steil en helaas is de weg niet zonder kuilen. Daarna verder langs hotel De Treek, oorspronkelijk een fraai landhuis. We volgden een tijd de Heiligenbergbeek, die dit gebied in de richting Amersfoort ontwatert. We fietsten tussen Woudenberg en Scherpenzeel door, langs het Valleikanaal, onderdeel van de voormalige Grebbelinie. Bij het einde van het fietspad gingen we linksaf over de Broekerweg en volgden een fietspad naar de Heuvelsesteeg. We kruisten de spoorlijn en de A12 en vervolgens het lijntje naar Rhenen. Daar direct rechtsaf de Haarweg op en na een tijdje linksaf de Bovenhaarweg op. Die komt uit op een weg naar Leersum. Sinds september 2009 is dit bekend gebied voor veel GroenLinksers, want op het vakantiecentrum Ginkelduin discussieerden we daar toen “in de tent”. Wij wipten er aan om onze dorstige kelen te lessen. En toen ging het verder richting Leersum over een fietspad onderlangs de Heuvelrug, de Utrechtse Baan, door het “Gat van de Berg” en zoveel mogelijk door het bos naar Odijk terug. Totaal 55KM. Bij NS station Driebergen-Zeist kun je door de week fietsen huren. Daar komt deze tocht langs.

Als je het landschap begrijpt, weet je beter wat je ziet en waar je op moet letten. Dat maakt het fietsen interessanter. Dus daarover maar iets verteld. Odijk ligt in een grote bocht van de Kromme Rijn. In het verleden heeft de rivier elke keer zijn loop verder in de richting van de huidige bocht verlegd. Zo’n gebied met een opeenvolging van oude lopen met oeverwallen noemen we een kronkelwaard. Het gehele Kromme Rijngebied bestaat uit een afwisseling van hoger gelegen oeverwallen en stroomruggen en 1 tot 3 meter lagere kommen. Op de hogere delen vind je de wegen, de oudere boerderijen, de akkers en de boomgaarden en daarbij veel met kersen. Als je van Odijk naar station Driebergen-Zeist fietst, passeer je onder de A12 door een oude loop van de Zeister Rijn, waar de rivier in de Romeinse tijd nog door stroomde. We gaan nu aanvankelijk heel langzaam omhoog eerst door een gebied met dekzand, dat er vooral tijdens de laatste ijstijd door de wind is neergelegd en daarna door een stuifzandgebied met heide en bos. Als de helling iets steiler wordt zitten we op het fluvioglaciaal, dat in de ijstijd door smeltwaterstromen is afgezet. Dan komen we vervolgens op de echte stuwwal, die bestaat uit rivierafzettingen, vooral zand en grint, door het ijs vanuit de Vallei in de een na laatste ijstijd, het Saalien opgestuwd. Daardoor is deze kant van de Heuvelrug ook veel steiler dan de westkant. Maar ook aan de oostkant kom je weer op fluvioglaciaal en stuifzand, bedekt met bos en heide. Overal in dit gebied worden stroken bos gekapt om er weer heide van te maken en zo ook de verschillende heidegebieden met elkaar te verbinden. Bij hotel de Treek komen we pas echt in de Vallei.

Tijdens het Saalien drong een ijsmassa het gebied binnen, dat we nu de Vallei noemen. Het ijs schuurde een diep dal uit en aan weerszijden werden lagen riviersediment in bevroren toestand opgestuwd. In zandgroeves zijn die schuin gestelde lagen, soms zelfs geplooid mooi te zien. Er kunnen ook Noordelijke stenen en rotsblokken tussen zitten. Dit morenemateriaal liet het ijs vooral ook achter op de bodem van het uitgeschuurde dal. In de warme tussenijstijd gebeurde er hier niet veel, maar in de laatste ijstijd, het Weichselien werd het gletsjerdal eerst opgevuld met fluvioglaciaal en vervolgens werd er met hoofdzakelijk Zuidwestelijke winden licht golvend dekzand neergelegd. Dat vormt nu de oppervlakte van de Vallei, een afwisseling van dekzandruggen met laagten ertussen. Daartussen door stromen beken, die vooral van de Veluwe af komen. Zo kruisten we over een brug de Barneveldse Beek, waar die in het Valleikanaal uit komt.

Als je goed kijkt, kun je de agrarische geschiedenis van het gebied uit het landschap aflezen. De eerste fase is die van de potstalcultuur. Op de dekzandruggen en de hoger gelegen dekzanden aan de rand tegen de stuwwallen aan kwamen boerderijen met daarbij de akkers, waarop voedsel voor de mens werd verbouwd. De boer had ook schapen en die werden geweid op de heide, bijvoorbeeld op de Heuvelrug. In de winter stonden de schapen in de potstal en hun mest werd vermengd met heideplaggen. Dat mengsel werd gebruikt om de akkers te bemesten. De heide was beperkt in oppervlakte, dus ook het aantal schapen en dus ook de hoeveelheid potstalmest en dus ook de oppervlakte bouwland, de hoeveelheid verbouwd voedsel en het aantal mensen, dat ervan kon leven. Het sterftecijfer lag hoger en het geboortecijfer bleef laag, doordat veel mensen door gebrek aan een inkomen gedwongen ongehuwd bleven. De lagere gebieden bij de beken en tussen de dekzandruggen werden als weiland en hooiland gebruikt.

Door de kunstmest veranderde er veel. De schapen waren niet meer nodig als mestproducent. De heide kon ontgonnen worden. De boeren schakelde over op een vorm van veehouderij, waarbij op de akkers vooral veevoer werd verbouwd, terwijl de producten van de veehouderij: melk, vlees, eieren werden verkocht. Na de Tweede Wereldoorlog bleken deze bedrijfjes veel te klein om een redelijk inkomen op te leveren. Aanvankelijk schakelde de boeren over op intensieve veehouderij in enorme stallen en kippenschuren, waarbij veevoer werd gekocht. Dat leverde overbemesting op en flinke stankoverlast van varkenshouderijen en het uitrijden van de mest. Dat kon je vroeger goed merken. Nu kreeg ik sterk de indruk, dat veel boerderijen geen agrarische bestemming meer hebben en dat de paar overgebleven boeren op veel grotere schaal aan rundveehouderij doen, waarbij ze over een veel grotere oppervlakte grasland en maisakkers beschikken. Het lijkt, dat de situatie weer evenwichtiger is geworden. Aanvullende inkomsten krijgen de boeren uit hun boerderijwinkels of een minicamping.

Een aantal landgoederen en versterkingen van de Grebbelinie zorgen verder voor afwisseling in het landschap. Er zijn veel fietsroutes, sommige gemarkeerd en je kunt er ook langs knooppunten fietsen. Zo zorgt ook de Vallei ervoor, dat de provincie Utrecht de op een na mooiste provincie van het land is. Nu maar hopen, dat we het zo houden.

Jaargang 3, Nr. 124.

EEN HEEL BREDE RING ROND UTRECHT 2 

In een vorige Column van de Week, nr. 20 over dit onderwerp schonk ik al aandacht aan de motieven van automobilisten. Ik wees op hun gewoontegedrag, dat neigt naar verslaving, op de gehechtheid aan hun beste kameraad, de auto en op het zoeken naar een moment van privacy tijdens de dagelijkse autorit naar het werk en terug. Een file verlengt het genot alleen maar. We wezen op de auto als statussymbool. Ik wil nu wat dieper gaan graven. 

Een automobilist is niet dom. Hij weet vanzelfsprekend best, dat er aan die heerlijke auto en aan de automobiliteit in het algemeen ook nadelen kleven. Honderden doden en duizenden gewonden per jaar in Nederland alleen al, milieuvervuiling en daardoor gezondheidsklachten, ruimtebeslag, zodat die ruimte niet voor iets anders gebruikt kan worden, aantasting van het landschap, waarvan het waardeverlies zelden als kostenpost wordt meegerekend, versterking van het broeikaseffect in de atmosfeer met een klimaatcrisis als gevolg, die onmetelijke schade veroorzaakt en tevens kostbare aanpassingen vergt en aantasting van de vitaliteit van de automobilist, die te weinig beweegt. Het vele autogebruik maakt het openbaar vervoer minder rendabel en dat leidt weer tot verwaarlozing. De vele files betekenen een forse schadepost voor het bedrijfsleven en de automobilist kan het geld voor de auto niet besteden aan andere leuke dingen. Dat weten we allemaal al jaren en toch gaan we door in hetzelfde autosysteem. Het enige wat we doen is “ Kurieren an Symptom”. We proberen de weg en de auto veiliger te maken om zo het aantal verkeersslachtoffers te verminderen. We maken de auto’s schoner en zuiniger. We maken de dijken hoger. 

Waarom volharden de meeste automobilisten in hun gedrag? Er is sprake van een “sociaal dilemma”. Waarom zou ik stoppen met per auto naar mijn werk te gaan, als drie miljoen anderen vrolijk doorgaan met autorijden? Door mijn verandering van gedrag verandert er niets. De problemen blijven even groot. 

Automobilisten weten heel goed, dat het vele auto rijden nadelen heeft en toch veranderen ze hun gedrag niet. Net als rokers, die elke keer weer lezen, dat roken dodelijk is en vrolijk doorgaan. In de psychologie heet dat “cognitieve dissonantie”, een onprettig gevoel, wanneer je weet, dat je iets fouts doet en er toch in volhardt. Om dat onprettige gevoel kwijt te raken probeer je de negatieve gevolgen weg te redeneren. Dat beetje auto rijden van mij is niet van betekenis. Er zijn er genoeg, die nog veel meer rijden. Of ik heb een heel schone en zuinige auto, dus het valt bij mij wel mee. De automobilist bedenkt ook allerlei redenen, dat hij wel moet auto rijden. Hij kan niet zonder. Het alternatief kost te veel tijd. Het openbaar vervoer is te duur. Als iemand auto rijden alleen maar als prettig en comfortabel ervaart, dan denkt hij niet aan al die negatieve aspecten. Of als hij een auto van de zaak heeft, dan is het wel heel vreemd als je die niet gebruikt. De verantwoordelijkheid wordt bij de baas gelegd. 

Als je de automobiliteit wilt beheersen heeft een aanpak gericht op de individuele automobilist weinig kans van slagen. Het sociale dilemma moet worden doorbroken en er moet niet de mogelijkheid zijn de cognitieve dissonantie weg te redeneren. Naar mijn mening kan dat alleen door een vorm van een verplichting, die iedere automobilist opgelegd krijgt. Die verplichting kan worden opgelegd door de overheid en dat blijkt heel moeilijk. Die verplichting kan ook komen van het bedrijfsleven, dat er immers zeer veel belang bij heeft, dat de files verdwijnen. Daarbij kan de aanpak gericht zijn op het belonen van goed gedrag of op het straffen van slecht gedrag of een combinatie daarvan. 

Eerst het bedrijfsleven. Het heeft in de afgelopen halve eeuw Nederland extreem autoafhankelijk gemaakt. De overheid is daarin meegegaan. De eis om in je werkgemeente te wonen is vervallen. Er worden forse reiskostenvergoedingen gegeven van onbeperkte duur of werknemers krijgen gemakkelijk een leaseauto van de zaak. Bedrijven zoeken vaak een vestigingslocatie aan de snelweg en ver van een halte van hoogwaardig openbaar vervoer en ver van de woongebieden. Bij de bedrijven wordt gezorgd voor ruime gratis parkeergelegenheid. Het wordt tijd, dat het bedrijfsleven gaat inzien, dat het zelf verantwoordelijk is voor de files. Ik denk, dat dit inzicht bij de specialisten al bestaat. Maar veranderen is moeilijk. Meer mobiliteitsmanagement en er daarbij vooral op wijzen, dat de alternatieven voor de auto aantrekkelijk zijn en door belonen nog aantrekkelijker kunnen worden. Elke drie jaar de aanschaf van een fiets vergoeden. In plaats van de leaseauto een gratis OV jaarabonnement. Een vergoeding voor een werkplek thuis en één of meer dagen per week thuis werken toestaan. 

Wat de overheid zou moeten doen, wordt in de Kracht van Utrecht al duidelijk omschreven. Zorgen voor een dicht net van Hoogwaardig Openbaar Vervoer en een prima fietsnetwerk en eigenlijk ook het beprijzen van het autorijden. Tot nu toe blijft het nog te veel bij kleine maatregelen tegen de leaseauto, maar het echt veranderen van het systeem, daarvan merken we nog niets. Tot het te laat is.

Jaargang 3, Nr. 123.

SCOUTING IN NEDERLAND HONDERD JAAR JONG 

Ik was een dagje op de JubJam100, de jubileum jamboree van Scouting Nederland in de Maasuiterwaarden bij Roermond. Daar kampeerden ruim tienduizend jongens en meisjes met hun leiding en de vele hulpkrachten. Ik was benieuwd hoe Scouting veranderd was sinds ik in 1946 als twaalfjarige verkenner werd en in 1982 afscheid nam. De verschillen zijn groot, maar gelukkig de overeenkomsten ook. Toen, in 1946 was Nederland een arm land. Sommige dingen waren nog op de bon. Textiel was schaars. De uniformen waren bijeen verzameld en een verkennershoed was een zeldzaamheid. We hadden weliswaar witte patrouilletenten, maar daarmee moest je erg voorzichtig zijn bij regen. We sliepen op strozakken in dekenzakken met dekenspelden vastgemaakt. Donzen slaapzakken en luchtbedden waren een onbekende luxe. We kookten op houtvuur en dat betekende elke keer weer pannen schuren. Een DVD bij het herdenkingsboek geeft er een mooi beeld van. De tenten van nu zien er heel wat degelijker uit en er zijn gewone tafels en banken en stoelen en er wordt gekookt op gas. Houtvuur mag niet meer en zeker niet op de grond.. Hier zou het helemaal te gevaarlijk zijn met alle tenten zo dicht opeen. Koken op houtvuur is voor een keertje leuk ,net als steen grillen of een barbecue. 

Het echte verschil zat veel meer in de enorme variëteit aan activiteiten: Zendamateurs, internetcafé, communicatie, toneelimprovisatie, grimeren, streetdance, schilderen en boetseren, scoutingspullen verzamelen, postzegels verzamelen, kampkrant, kampradio en scoutingTV, modelvliegen, roeien, kanoën en zeilen en buiten het kamp zwerftochten en stadsbezoek. Ik zag zelfs een wellnesstent.  Veel van die activiteiten vond je rond Jubilee Plaza, het centrale plein met een café, een Pizzatent, een snackbar, een supermarkt, de Scout-shop en een tentoonstelling van honderd jaar scouting. Het zijn dan ook doorsnee jongens en meisjes, die hier rondlopen. Velen in hun gewone kleding en anderen min of meer in een uniform, dat overigens heel wat vlotter staat als het traditionele uniform van vroeger. Daaraan doet het nauwelijks nog denken. Je zou het haast vergeten doordat het je niet meer opvalt, maar Scouting is nu iets van jongens en meisjes samen, terwijl dat vroeger strikt gescheiden was. 

Toch zijn al die uiterlijkheden en activiteiten niet het wezenlijke waar scouting om draait en wat scouting voor mij zo waardevol maakte. En voor al die meisjes en jongens vandaag nog steeds. Voor mij is wezenlijk, dat scouting nog steeds bepaalde waarden probeert hoog te houden: onderlinge verbondenheid, iets voor een ander over hebben, internationale broeder- en zusterschap, trouw, liefde voor de natuur, maatschappelijk plichtsbesef, eerlijkheid en openheid. In deze columns heb ik al vaker mijn bezorgdheid geuit over het verlies aan dergelijke waarden, dat je in onze samenleving bij te velen kunt constateren. Een andere belangrijk punt is het patrouillesysteem. Een groep is onderverdeeld in groepjes van zes kinderen, die nauw samenwerken, waarbij er één de leiding heeft. Voor mij zelf weet ik, dat ik daarvan in mijn werk en bij allerlei andere activiteiten enorm heb geprofiteerd. Van scouting word je meer mens. Dat is goed voor het kind en goed voor onze samenleving. Zo kun je de woorden van de stichter, Lord Robert Baden Powell waar maken: “Laat de wereld een beetje beter achter dan je haar gevonden hebt!”

Jaargang 3, Nr. 122.

GELOOFSVISIES ZULLEN BLIJVEN BOTSEN 

Pastoor Vlaar krijgt een bezinningsperiode van twee maanden opgelegd. Hij mag wel terug naar zijn parochie in Obdam. Maar het is geen conflict over de Oranjemis tussen de pastoor en de bisschop. Het is het conflict tussen een bisschop en het volk. Als je de brief van de bisschop leest, blijkt, dat hij alle contact met de hedendaagse gelovigen heeft verloren en geen benul heeft van hun manier van geloven. Wat hij waarneemt interpreteert hij heel anders dan het werkelijke denken en voelen en geloven van de mensen van vandaag. Dat is de tragiek voor de meeste behoudende Nederlandse bisschoppen en het duidt op het totaal mislukken van de tactiek van de paus en de Romeinse Curie om de problemen in de Nederlandse kerk op te lossen door maar zo veel mogelijk uiterst traditioneel denkende bisschoppen te benoemen. 

Zelf heb ik niet zo veel met het huidige topvoetbal. Het is een vorm van entertainment, waar enorme financiële belangen mee gemoeid zijn. Veel profvoetballers oefenen hun beroep op een goede manier uit. Ze presteren beroepsmatig heel veel. Maar het gaat om het geld. Sportief spelen is geen doel. Misschien nog wel om de voorstelling fraaier te maken zolang het geen geld kost. Maar met mijn idee over sport heeft beroepsvoetbal weinig te maken. Het is geen leuke vrijetijdsbesteding. Fit blijf je niet omdat het lekker voelt, maar omdat je dan meer geld kunt verdienen. De educatieve waarde van de amateursport wordt door het profvoetbal vaak teniet gedaan. Ik realiseer me, dat dit geen populaire uitspraken zijn. Het moet duidelijk zijn, dat ik niet schrijf als een te emotionele voetbalgek. 

Veel mensen vonden de spanning, de opwinding, de ontroering soms, het enthousiasme, de blijheid van het samen beleven van dit enorme festijn geweldig. Het vulde weken lang hun leven. Daar buiten was er weinig van belang. Zo komt men ertoe voetbal de religie van deze tijd te noemen. Mensen krijgen hemelse gevoelens. Voetballers worden als heiligen vereerd. Ze zijn voorbeelden voor de jeugd. Voetbal draagt bij aan je geluk. Voetbal versterkt het gemeenschapsgevoel. De voetbalsuccessen zouden bijdragen aan een groter optimisme aangaande de economische situatie. 

Wilde pastoor Vlaar meeliften op het succesvolle WK? Zo’n opportunist lijkt hij mij niet. Ongetwijfeld is er in zijn parochie een goed functionerende werkgroep liturgie. Ook die mensen waren er vol van. Een goed uitgangspunt is dan bij al die emoties aan te sluiten in de viering van de Eucharistie. Ze gingen nadenken over overeenkomsten. God oordeelt over ons doen en laten. Hij is als een scheidsrechter. Die fluit als er iets aan de hand is, zoals in de kerk een bel geluid wordt. Als het goed is, is ons leven op God gericht. Hij is ons doel. Zoals bij het voetbal de bal in het doel van de tegenstander moet belanden. Voetbal is ook een teamsport. Goed samenwerken in het team geeft een grotere kans op succes, zoals je ook samen parochie bent. 

Hoe geef je dat vorm? Hoe zorg je dat de boodschap overkomt bij de mensen in de kerk? Een belangrijk uitgangspunt van de liturgische vernieuwing, sterk ondersteund door het Tweede Vaticaanse Concilie, is, dat men veel meer moet aansluiten bij de plaatselijke cultuur. Dat heeft pastoor Vlaar  en zijn parochie volop gedaan. Je ziet dat ook bij het fenomeen Carnavalsmis. Dat is vaak een vrolijke boel.  

Maar de heiligheid van de Heilige Eucharistie wordt zo aangetast, schrijft de bisschop. Een doel op het priesterkoor; dat kan toch niet.. De bisschop heeft een heilige eerbied voor het altaar. Want daar is God aanwezig. De Almachtige, de Alwetende, de Gestrenge, de Wrekende, de Enige God. Zijn manier van denken lijkt meer op de Oudtestamentische omgang van de Israëlieten met het heilige. Dit Godsbeeld kwam tot uiting in het schilderij met een driehoek en daarin het alziende oog. 

Maar de betrokken gelovige van vandaag wil vooral het leven van Jezus van Nazareth naleven, doen zoals Hij. En door Jezus komt men tot de Vader. En God wordt ervaren als je beste vriend, die dichtbij jou staat en jou helpt en mensen op jouw weg stuurt, die jouw hulp nodig hebben. God is daar te midden van ons als we samen naar het voetbal kijken of samen ons werk doen of sport bedrijven en vooral als wij samen Eucharistie vieren en doen zoals Jezus ons heeft voorgedaan. Wat bisschop Punt zegt, dat het allemaal gezellig en leuk moet zijn is in werkelijkheid  voor de mensen een diepe religieuze ervaring, samen vieren, er zijn voor elkaar, gesteund door Gods Geest, met Jezus van Nazareth als voorbeeld en de Vader dichtbij.

Jaargang 3, Nr. 21.