John Ch.M. Jorna

HET MILIEUBEWUSTZIJN GROEIT

Het eerste alarmsignaal van wereldwijde betekenis was het Rapport “Grenzen aan de groei”. Duidelijk werd, dat er op onze planeet maar beperkte hoeveelheden grondstoffen en energiebronnen zijn. Het boek waarschuwde voor een spoedige uitputting. Dat is allemaal wel meegevallen, al vraagt het nog steeds een waakzame houding. Daarom pleiten we ook voor een kringloopeconomie. Ernstiger is de toenemende vervuiling van de lucht, het water en de bodem. We worden er ziek van. We lopen het risico vergiftigd te worden. Voor veel mensen is geen zuiver drinkwater beschikbaar. De aarde dreigt onbewoonbaar te worden. Het gebruik van fossiele brandstoffen zorgt voor een toename van het CO₂ gehalte van de atmosfeer en daardoor een versterkt broeikaseffect.

Zo ver was het toen ik in juli 1994 afscheid nam van school. Af en toe had ik al gemerkt, dat leerlingen zich wanhopig toonden over het gebrek aan daadkracht ten aanzien van het zoeken naar een oplossing voor de inmiddels bekende milieuproblemen. Er lag een duidelijke taak voor het onderwijs. Bij mijn afscheidstoespraakje voor de collega’s sprak ik daar indringend over. Ik was ook blij te horen, dat in de daarop volgende jaren een milieuwerkweek werd ingepland. De leerlingen van toen zijn nu allemaal ouder dan 36 jaar. Ze tellen mee in de maatschappij.

In 1979 gingen we ons huis verbouwen en kregen we er een flinke aanbouw bij. We zorgden voor verschillende milieumaatregelen: dubbel glas, spouwmuurisolatie en isolatie tussen de slaapkamers en de vliering. Helaas bleek het materiaal in de spouw niet duurzaam. Het verpulvert langzaam. Achtereenvolgens kwamen er een zonneboiler, een hoog rendementsketel, isolatie in de kruipruimte, acht zonnepanelen en in juni 2017 nog eens acht, die twee en een half keer zo veel elektriciteit produceren. Toch moet er nog veel verbeteren. We zijn dus “Early adapters” en dat blijkt ook nadelen te hebben. Maar dankzij de aanjagers zien we nu steeds meer zonnepanelen op de daken verschijnen.

Op een inspiratieavond hierover hoorde ik, dat 70% van de mensen zich zorgen maakt over de opwarming van het klimaat en de daardoor veroorzaakte zeespiegelstijging. Ze blijken ook bereid tot maatregelen, variërend van wat zonnepanelen tot een complete aanpassing van hun huis naar nul-energiewoning. Dat is een kostbare zaak. Het zit me dwars, dat mensen in een huurhuis maar moeten afwachten of de huurbaas of de woningbouwvereniging er ook iets aan wil doen. Intussen zitten zij met een laag inkomen en met hoge energielasten. Toch is het heel bemoedigend, dat de gemeente Bunnik als doelstelling heeft klimaatneutraal te worden. De rijksoverheid en de gemeenten zijn eindelijk zo ver, dat er effectieve maatregelen genomen worden. Ik ben blij, dat nog te mogen meemaken. Maar zijn we er als heel Nederland of zelfs heel Europa klimaatneutraal is geworden? Neen, want de aantasting van ons gemeenschappelijk huis, de planeet Aarde is veel breder dan alleen de opwarming van het klimaat. Onze hele manier van produceren en consumeren zal moeten veranderen en dat vraagt een innerlijke ommekeer in mentaliteit.

Heel mooi komt dat tot uiting in de milieu-encycliek van onze huidige paus Franciscus. In die rondzendbrief aan zijn collega-bisschoppen van over de hele wereld laat hij zien, dat de grootschalige aantasting van het milieu en de weid verbreide armoede in de wereld een gemeenschappelijke oorzaak hebben, namelijk de manier waarop ons productiesysteem is ingericht, waarbij winstmaximalisatie voorop staat. Eerlijke lonen en schoon produceren kosten geld en dat gaat in de ogen van de rijke bezitters ten koste van de winst. Dus blijven de lonen laag en blijft de milieuvervuiling voortduren. Het vergt dus een innerlijke ommekeer van de mens om tot een blijvend leefbare aarde te komen.

Daarom ben ik heel nieuwsgierig of dat besef ook doorgedrongen is bij de drie Bunnikse politieke partijen, die hierover op woensdagavond 14 maart om 20.00 uur in het Gemeentehuis in Odijk gaan discussiëren. Een van die partijen heeft als leus “Groen en Sociaal”. Dan mag je toch hopen, dat het wat dieper gaat en het niet bij een oppervlakkige kreet blijft. Maar ik heb heel wat vertrouwen in de kandidaten van Perspectief 21 of kort gezegd P21.

Jaargang 10, Nr. 500.

Lieve Avaazers,

Er ligt een 168 pagina’s tellende dagvaarding van Monsanto op mijn bureau.
We hebben een paar dagen om erop te reageren. Ze “eisen” dat we elke privémail, elke notitie en elk dossier dat we over Monsanto hebben overdragen, inclusief de namen en e-mailadressen van Avaazers die onze Monsanto-campagnes ondertekenden!!
Dat is nogal wat. Het gaat hier om een megabedrijf dat €50 miljard waard is, en berucht is voor dit soort juridische intimidaties. Hun financiële middelen zijn oneindig en niemand kan voorspellen wat ze doen als ze al onze privé-informatie in handen krijgen.
We gaan dit dus bestrijden. Monsanto heeft misschien oneindig veel geld, maar Avaaz heeft de oneindige kracht van burgers. En Avaazers laten zich niet bang maken.
Het is een kwestie van dagen voor we moeten reageren op de dagvaarding — doe een eenmalige bijdrage om onze beweging te beschermen — en een boodschap af te geven: elke keer als zij ons kapot willen maken zullen wij er sterker uit komen:
Als we een kans willen maken tegen de topadvocaten van Monsanto moeten we dringend een excellent juridisch team inhuren. Alleen al het bestrijden van deze dagvaarding (hier te lezen) wordt kostbaar, en dat is misschien nog maar het begin.
We weten niet wat Monsanto van plan is, maar wel waar deze dagvaarding vandaan komt — Avaaz heeft verschillende keren de strijd om nieuwe wetgeving gewonnen van Monsanto. Zo blokkeerden wij een lange-termijn vergunning voor de pesticide glyfosaat, de hoeksteen van hun chemische imperium. We zijn aan de winnende hand, dus Monsanto wil de regels van het spel veranderen.
Uit de dagvaarding maken we op dat Monsanto onze privé-informatie nodig heeft om een collectieve rechtszaak aan te vechten waarin kankerpatiënten claimen dat glyfosaat hun ziekte heeft veroorzaakt. Als je dat absurd vindt, dan ben je niet de enige. Maar een Amerikaanse rechtbank heeft de dagvaarding gesteund en daarom moeten we snel de beste advocaten in de arm nemen — doneer om Avaaz te verdedigen en op te staan tegen Monsanto:

Monsanto is de grote boze wolf onder de megabedrijven. Dat wij het tegen hen kunnen opnemen laat zien hoe groot de macht van onze burgerbeweging is geworden. Als we één front blijven vormen kunnen we écht de wereld veranderen!

Met hoop en vastberadenheid,

Ricken, Emma, Fatima, Danny, Hui-Ting, Spyro, Marigona en het hele Avaaz-team

IS D66 EEN REGENTENPARTIJ?

We gaan ver terug in onze geschiedenis naar de tijd rond het jaar 1000. Na Karel de Grote en zijn opvolgers werd de rol van de keizer minder belangrijk. Edelen grepen de macht en vanuit hun kastelen beheersten ze hun gebiedjes. De boeren rondom waren horigen. In ruil voor de bescherming van hun heer oefenden ze hun bedrijf uit, maar verrichtten ook herendiensten: oogsten op de velden van de heer, onderhoud van wegen, zorgen voor brandhout en zorgen voor bedienend personeel op het kasteel.

Sommigen waren erg goed in houtbewerking of het smeden van ijzer of het spinnen van de wol en er stoffen van weven. Geleidelijk ontstonden de ambachten en kwam er ook handel in de overschotten van de boerenbedrijven en de producten van de ambachtslieden. Ze zochten een gunstige plek voor hun bedrijven op een goed bereikbare plaats. Amersfoort bij een voorde, een doorwaadbare plaats in de Eem, Utrecht bij de splitsing van Rijn en Vecht, Arnhem waar een beek met watermolens in de Rijn uitmondde. Rovers keken met gulzige ogen naar de rijkdommen in die nederzettingen. Dus werden er muren om de stad gebouwd met een gracht er voor. Wie was nu de baas, nog steeds de edelen of de burgers in de steden en de welvarende boeren? De boeren en de burgers kregen de steun van de heer van het gewest, de Graaf van Holland, de bisschop van Utrecht of de Hertog van Gelre. De strijd, die nu ontstond staat bekend als de Hoekse en Kabeljauwse twisten. Elders tussen de Heeckerens en de Bronkhorsten of de Schieringers en Vetkopers. Uiteindelijk won overal de heer. In die strijd werd Graaf Floris V door de edelen vermoord. Het resultaat was, dat de steden zich zelf gingen besturen met steun van de heer. Al vroeg was hier de democratie geboren.

Karel V, koning van Spanje, keizer van het Duitse rijk wist de 17 Nederlandse gewesten onder zijn heerschappij te verenigen. Zijn opvolger koning Filips II van Spanje toonde zich te heerszuchtig. Uit die Tachtigjarige oorlog ontstond de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. In het Placcaet van Verlatinghe verklaarden zij zich onafhankelijk van de heer. Elke provincie werd bestuurd door een volksvertegenwoordiging, de Staten. De Republiek door een vergadering van afgevaardigden van elk van de Staten en dat was de Staten-Generaal. Die leden van de Staten kregen veel macht en waren meestal ook rijk. Zo vormde zich een klasse van rijke bestuurders, die vaak meer lette op hun eigen belang in plaats van het algemeen belang. Als het dan misliep zoals in 1672, het Rampjaar. zocht het volk steun bij de stadhouders en dat waren de Oranjes. De raadpensionaris, voorzitter van de Staten-Generaal Johan de Witt en zijn broer Cornelis werden door het gepeupel vermoord en stadhouder Willem III moest het land redden. Opnieuw de tegenstelling tussen de regenten en het volk gesteund door een heer.

Tijdens de Franse tijd ontstond er al een eenheidsstaat, het Koninkrijk Holland onder Lodewijk Napoleon, maar daarna kwam het Koninkrijk der Nederlanden tot stand onder Koning Willem I. Aanvankelijk gedroeg onze vorst zich als een absoluut heerser, maar in het revolutiejaar 1848 werd de Grondwet herzien en de macht van de koning aanzienlijk beperkt. De macht lag bij het parlement, dus bij het volk, maar het duurde nog lang voordat alle mannen en vrouwen kiesrecht kregen, namelijk tot 1919. Dat wil niet zeggen, dat het volk ook werkelijk echte invloed had. Steeds bezwijken volksvertegenwoordigers voor de verleiding van de macht en steeds weer verzet het volk zich en zoekt steun bij de Oranjes. Maar opeenvolgende Oranjevorsten kunnen steeds minder voor het volk doen, want stapje voor stapje worden hun alle taken ontnomen. De onvrede van het volk uit zich in hun stem op de PVV, want Wilders zegt echt wat hij denkt. Hij gaat tegen de macht van de regenten in. Daarom is het streven van Jesse Klaver om tot een brede volkspartij te komen ook zo goed. Hij wil het volk weer een stem geven tegen de macht van de grote ondernemingen en hun vazallen van de VVD in.

Hoort D66 nu ook bij die kliek van rijke ondernemers, bankiers, handelaren en industriëlen, de regentenkliek? Met hun streven het wetsartikel van Majesteitsschennis af te schaffen zou je het haast zeggen. Op zich is het slechts het wegnemen van een symbool van koninklijke macht. Nu maar hopen, dat dit soort regenten er niet opnieuw een potje van maakt, zoals je nu al ziet bij zo vele VVD regenten. De onvrede onder het volk neemt steeds meer toe. Het wordt tijd meer rekening te houden met het algemeen belang in plaats van het aandeelhoudersbelang. Philips commissaris Timmer liet dat deze week in de Volkskrant uitstekend zien

Jaargang 10, Nr. 499.

EEN VERBOND VOOR HET LEVEN

Maar weer eens iets heel anders. Een huwelijk is bedoeld als een band voor het leven, ook al is dat in de vorm van samenwonen al dan niet met een notariële akte. Toch mislukken heel wat huwelijken en veel meer dan vroeger. Dat heeft consequenties voor beide partners en voor de eventuele kinderen, maar ook gevolgen voor de samenleving als geheel. Het lijkt er op, dat mensen al dan niet vrijwillig ervoor kiezen maar helemaal niet te huwen. Het aantal alleengaanden neemt immers toe. Men heeft geen vertrouwen meer in een eventuele huwelijksband.

Hoe kom je tot een stabiele huwelijksband? Ten eerste moet je dat natuurlijk willen. Het lijkt er tegenwoordig op, dat sommige mensen hun partner even gemakkelijk inwisselen als hun auto. Voor een stabiel huwelijk is het nodig, dat beide partners als permanent doel hebben de ander gelukkig te maken. Is je primair doel zelf gelukkig te worden, dan slaat de teleurstelling gemakkelijk toe en volgt de mislukking van je huwelijk. Elke scheiding verloopt weer anders en een schuldige aanwijzen heeft weinig zin, zo het al mogelijk is.

Als de relatie al helemaal stuk is en de twee partners vijandig tegenover elkaar staan, er dus herhaaldelijk heftige ruzies zijn, wordt het al snel een vechtscheiding, die lang door kan gaan. Kinderen hebben het er moeilijk mee. Voor wie moeten ze partij kiezen? Bij wie gaan ze wonen? Ongetwijfeld werkt een scheiding lang door in hun leven. Als je nooit hebt gezien hoe je ouders elkaar liefhebben, elkaar af en toe een lieve aai geven of een zoentje in het voorbij gaan, dan hebben die kinderen het later weer moeilijk hun relatie tot een succes te maken. Mensen die het toejuichen, dat er zo gemakkelijk gescheiden kan worden, hebben kennelijk geen idee welke schade ze bij hun kinderen veroorzaken. Al die huwelijksproblemen van hun ouders hebben ook invloed op hun schoolprestaties. Op school moet gezorgd worden voor extra aandacht. Gelukkig zijn er veel scheidingen waar de relatie tussen de twee partners prettig blijft, zodat de kinderen er zo min mogelijk onder lijden. Een tweede partner van een van hun ouders kan een positieve rol spelen naar de kinderen, die zich door hem of haar begrepen voelen.

Een ander maatschappelijk gevolg is, dat de toename van het aantal alleengaanden leidt tot een grotere vraag naar kleinere woningen. De totale vraag naar woningen neemt toe en daarmee de ruimtebehoefte voor die woningen. Het leidt tot meer verkeersstromen, dus meer wegen en meer openbaar vervoer. Alleenstaande moeders met jonge kinderen moeten vaak een beroep doen op de bijstand. Het is dan te hopen, dat in de woongemeente een regeling is om het voor die kinderen financieel toch mogelijk te maken aan sport te doen of muziek of scouting.

Dit soort analyses wordt niet veel gemaakt. Meestal juicht men de “vrijheid” toe om te doen waar men zin in heeft. Het ware te wensen, dat al die lieden, die zo graag van hun “vrijheid” genieten ook de maatschappelijke lasten van hun gedrag gaan dragen.

Jaargang 10, Nr. 498.

ALLEEN DE PROBLEMEN VAN EUROPA KOMEN IN DE KRANT EN NIET DE SUCCESSEN

Tweede Kamerlid Bram van Ojik was 29 januari 2018 op bezoek bij de Europawerkgroep van GroenLinks. Hij is niet blij over de manier waarop de EU functioneert, maar ziet tegelijk, dat het allemaal gewoon doorgaat en dat er wel degelijk successen worden geboekt. Zorgenkindje Griekenland komt langzamerhand toch uit de problemen. Dat komt ook doordat veel schulden zijn kwijtgescholden en daarbij ging het vaak vooral om de banken, die de schuldeisers waren. Eigenlijk gaat het om de principiële vraag of de EU de taak heeft economisch zwakke gebieden te steunen net zoals binnen Nederland geld van de rijke Randstad en het rijke Groningen (nog even) naar gebieden met veel werkloosheid gaat.

Een ander punt van aandacht is de Brexit. Ambtenaren onderhandelen en hebben een nauwkeurig omschreven opdracht gekregen en ze voeren die heel formeel uit. Eigenlijk zou er veel soepeler naar een zachte Brexit gewerkt moeten worden, zodat straks de tegenstellingen zo klein mogelijk zijn en de economische schade in het Verenigd Koninkrijk en in de EU zo beperkt mogelijk blijft. Dat vergt politici. die onderhandelen. De reactie van Rutte is echter overal in de EU steun te zoeken voor straks als hij de steun van bondgenoot het Verenigd Koninkrijk gaat ontberen. Bram van Ojik ziet veel goeds in de ideeën van Macron en Merkel, die een meer slagvaardige EU willen.

Binnen de EU bestaat vrij verkeer van werknemers. De idee daarachter is, dat werkzoekenden naar gebieden trekken, waar tekorten aan arbeidskrachten bestaan. De Nederlandse land- en tuinbouw is blij met de Polen en Roemenen. Maar er treden daarbij ook misstanden op. Mensen, die hier werken horen ook de Nederlandse cao-lonen te ontvangen. Anders verdringen Oosteuropese chauuffeurs hun Nederlandse collega’s. Bram vraagt zich af of er geen Europees minimumloon moet komen. Maar in sommige gebieden is het lage loonniveau de enige doorslaggevende locatiefactor. Er is bijvoorbeeld een ongunstige marktligging. Er zijn te weinig hooggeschoolden. De infrastructuur is zwak. Er zijn geen grondstoffen of energiebronnen. Hoe wil je dan investeringen aantrekken? Toch moet het uiteindelijk doel zijn, dat de inkomensverschillen binnen lidstaten en tussen de lidstaten onderling verdwijnen.

In theorie kan de EU goed functioneren en beschikken de lidstaten en in het bijzonder de nationale parlementen over instrumenten om de nationale belangen binnen de EU te behartigen. Het gebruik van de gele of rode kaart vergt goede contacten tussen de verschillende nationale parlementen en vooral voor GroenLinks met andere groene fracties. Dat blijkt nogal problematisch al heeft Jesse onlangs afspraken gemaakt. In de EU worden de besluiten genomen in de Raden van vakministers en in de Europese Raad van regeringsleiders. Ons parlement heeft tot taak de eigen ministers te controleren, maar die zijn niet bepaald scheutig met informatie. Vooral voor de oppositie is dat van belang, want de regeringspartijen zeggen te vaak toch zo maar ja en amen. In Brussel en Den Haag zouden een of meer medewerkers voortdurend bezig moeten zijn elkaar over Europese besluitvorming op de hoogte te houden en zo de fractie te informeren. Maar ja, het is veel gemakkelijker voor een minister in Brussel besluiten te nemen en daarover geen kritiek uit de Kamer te krijgen.

Een interessante vraag ging over het streven van Jesse Klaver naar een brede volkspartij. Iemand maakte zich zorgen, want zouden dan niet allerlei idealen van GroenLinks gaan sneuvelen. Als je de rol van de grootvader van Jesse in zijn leven kent, dan is het streven van Jesse niet verwonderlijk. Het probleem voor GroenLinks is, dat de partij steeds weer geframed wordt als een elitaire partij met als achterliggende gedachte een partij van goed verdienende hoger opgeleiden, dus niets voor een eenvoudige arbeider. Het streven van Jesse lijkt mij nu juist, dat hij dit frame wil doorbreken GroenLinks is een partij, die opkomt voor de zwakkeren in de samenleving, de werkzoekenden, de ouderen met alleen AOW, de bijstandsmoeders, de asielzoekers, de ongeschoolden en de natuur. Wij zoeken niet op de eerste plaats ons eigen belang. Daarom zoekt Jesse contact met de mensen in de fabriekskantines om hen dat duidelijk te maken. Nu zoeken ze te vaak hun heil, bij de partij die buitenlanders de schuld gefft van de werkloosheid. Het zijn wel buitenlanders, namelijk de bazen van de grote investeringsfondsen, die besluiten fabrieken te sluiten of naar lage lonen landen te verplaatsen.

Wil je meer weten en ben je nog flink mobiel. Op donderdagavond, 15 februari is er in Maastricht in de Muziekgieterij een meet up met Jesse Klaver en Bas Eickhout over de GroenLinksvisie op Europa.

Jaargang 10, Nr. 497.