John Ch.M. Jorna

BREXIT OVERWINNING VOOR DE DOMHEID

In Moskou worden vandaag heel wat wodka’s achterover geslagen. Hoe meer Europa verdeeld raakt, hoe meer Poetin zijn gang kan gaan. En zoals zo vaak, wanneer het oorlog op het continent was geworden, zullen Britse soldaten sneuvelen en komen er opnieuw oorlogsbegraafplaatsen van het Britse Gemenebest. En het zullen juist de zonen van de tegenstemmers zijn, die sneuvelen, want voor hen is er geen ander werk dan om het leger in te gaan. Want reken maar niet, dat er straks meer werk komt, ook niet als de grenzen gesloten worden. Welk bedrijf gaat zich in Groot-Brittannië vestigen als de toegang tot de gemeenschappelijke markt van de Europese Unie veel lastiger wordt? Hoeveel Britse bedrijven zullen een flink deel van hun productie naar het continent verplaatsen? Hoeveel talentvolle jonge Britten zullen voor een leven op het continent kiezen? Wat moeten ze nog op hun geïsoleerde eilandenrijk?

Het is een klap voor de rijkste Britten en een les voor alle rijken in de wereld. Ze hebben vooral aan hun winsten, topsalarissen, fantastische pensioenuitkeringen en bonussen gedacht en er geen been in gezien de werknemers bij duizenden te ontslaan. Intussen gaven zij de schuld aan de buitenlanders en de Europese Unie. De slimsten zullen ongetwijfeld hun pond tegoeden hebben omgezet in Euro’s of dollars, maar het gaat hen en het hele Britse volk ongetwijfeld geld kosten. Het is een – nu nog – onbloedige revolutie.

Die onvrede over de langdurige werkloosheid en de slechter wordende lonen en andere arbeidsvoorwaarden zie je wereldwijd. Wat in het Verenigd Koninkrijk gebeurd is, vormt een waarschuwing voor de gehele Europese Unie. Er moet een structurele oplossing komen voor de enorme uitstoot van arbeidskrachten door automatisering en robotisering. Het is niet voor niets dat Paus Franciscus in zijn encycliek ‘Laudato si’ waarschuwt voor de enorme hebzucht van de rijken, waarvan de armen en het milieu het slachtoffer worden.

Aan alle politici zeg ik: Houdt op met Brussel de schuld te geven van alles wat verkeerd gaat. In het Verenigd Koninkrijk krijgt straks Londen weer de schuld. Wees open over de Europese besluitvorming en vooral over alle maatregelen waarmee wij gewoon hebben ingestemd. Werk met andere parlementen samen om Brusselse buitensporigheden – als die er al zijn – een halt toe te roepen. Schenk als pers en andere media veel meer aandacht aan de successen van het Europees Parlement en van de Europese Raad, die nu eindelijk besloten heeft echt iets te gaan doen aan de belastingontwijking, die ons burgers elk jaar weer miljarden kost. Het is legale diefstal uit mijn en uw portemonnee. Als Brexit echt tot bezinning leidt, komt er toch nog iets goeds uit voort.

Jaargang 9, Nr. 416.

CRISIS IN DE KERK DE OORZAAK VAN KERKVERLATING

Ik ben bezig een boek te lezen over het feit, dat steeds minder mensen in Nederland en elders in Europa in God geloven. De auteur vraagt zich daarbij wel af of de mensen een alternatief vinden voor Gods geboden. Maar eerst beschrijft hij af en toe toch wat triomfantelijk het proces van secularisatie in West-Europa. Het triomfalisme deed me een beetje denken aan het vroegere Rijke Roomse leven, waarbij van tijd tot tijd het “Aan U o Koning der Eeuwen” werd aangeheven. Zou er al een seculier equivalent zijn?

In mijn jeugd maakte ik nog volop het Rijke Roomse Leven mee met plechtige Heilige Missen en processies, veel kaarsen en wierook, maar ook veelvuldig biechten en elke zondag naar de kerk. In 1953 was ik in Utrecht bij de viering van “Honderd jaar Kromstaf”, de herdenking van het herstel van de bisschoppelijke hiërarchie in 1853. Ondanks eeuwen onderdrukking en achterstelling waren er nog heel wat katholieken in Nederland. De kerk maakte een ontzaglijke groei door en bij elke volkstelling steeg het percentage Rooms-Katholieken. Toch was er bij Kardinaal de Jong in 1953 al een zekere ongerustheid, want hij deed vanaf zijn ziekbed een oproep tot de aanwezigen in het Utrechtse stadion de eenheid te bewaren. Wat jaren later werkte ik op een Lagere School en wij als collega’s vroegen ons af, wat we in vredesnaam aan moesten met de godsdienstlessen, want op de oude manier met de catechismus in vraag- en antwoordvorm ging het niet meer.

Toen kwam de goede paus Johannes XXIII, die het Tweede Vaticaans Concilie bijeen riep. Hij bracht daarmee de Kerk bij de tijd en er kwamen belangrijke antwoorden op de grote vragen van die tijd met een encycliek over de Vrede, Pacem in Terris en over de armoede en de onderontwikkeling in de wereld en over de verhouding met andere religies. Het zorgde vooral voor een enorm enthousiasme onder de leken, want wij waren een priesterlijk volk en hoorden een rol te spelen in het kerkgebeuren. Er gebeurde van alles. Er kwamen jongerenkoren met zogenaamde beatmissen, voettochten van Pax Christi, toespraken van Bisschop Bekkers op de Tv en voortaan mocht de pil. Tussen 1970 en 1975 daalde in Nederland het geboortecijfer pijlsnel, want ook de katholieken gingen aan geboorteregeling doen.

En toen kwam in Rome de conservatieve reactie aan de macht. De celibaatsverplichting werd niet afgeschaft en honderden priesters traden uit het ambt en er waren nauwelijks nog priesterroepingen. Paus Paulus VI kwam met een verscherpt verbod op voorbehoedsmiddelen. Nog weer later kwamen er strenge regels wat betreft de liturgie en tenslotte kwam er in een flink aantal landen het misbruikschandaal aan het licht. Allemaal redenen om kritisch te staan tegenover de kerk. Dan zie je, dat bij de meeste mensen de vernieuwing van Vaticanum II niet is doorgedrongen. Ze blijven de Kerk zien als een hiërarchisch instituut en richten hun kritiek op de bisschoppen en willen dan niet meer bij zo een kerk horen. Als ze de lijn van het Tweede Vaticaanse Concilie hadden doorgetrokken hadden ze hun eigen verantwoordelijkheid genomen en waren ze doorgegaan met de kerk te vernieuwen. Hier wreekt zich het gebrek aan diepgaande godsdienstige kennis en het ontbreken van een traditie om je zelfstandig daarin te verdiepen. Heel veel van die katholieken kenden slechts een oppervlakkig geloof en gingen naar de kerk omdat het nu eenmaal zo hoorde.

Zulke mensen wisten evenmin om te gaan met allerlei twijfels. Katholieken waren altijd gewend van alles voor waar aan te nemen op gezag van de paus, de bisschoppen en de priesters. Maar er kwamen steeds meer ontwikkelde mensen en die pikten dat niet meer. Intussen waren de conservatieven aan de macht gekomen en die bleven vasthouden aan de traditionele manier van geloven. Als je geluk had, dan trof je een parochiepriester, die op een intelligente manier oude waarheden op een moderne manier uitlegde. Dan klonken al die mysterieuze geloofswaarheden opeens heel aannemelijk. Het wordt tijd de overgebleven gelovigen niet langer dom te houden. De mensen serieus te nemen. De dialoog aan te gaan. Maar ik merk, dat het bij de bisdomleiding gewoonte lijkt te worden nergens meer op te reageren en zich op te sluiten in het kleine groepje traditionalisten. Al die dwalende schapen worden aan hun lot over gelaten. Het verhaal van de Goede Herder, Jezus van Nazareth wordt niet meer waar gemaakt. Dat is de crisis in de kerk.

Jaargang 9, Nr. 414.

DRIE DAGEN SCHOUWEN DUIVELAND

Soms verzinnen je kinderen een leuk verjaarscadeautje. Ze brachten ons weg met twee auto’s. We lunchten met z’n vijven en maakten een pracht van een strandwandeling. En zittend op het terras kregen we toch nog een buitje van een half uur. Gezien de weersverwachting viel dat hard mee. Zo met z’n vijven voelden we weer die verbondenheid van vroeger, toen ze nog thuis woonden. Een idee om na te volgen.

De volgende dag was bepaald niet stralend. Er werd onweer verwacht. We besloten het te zoeken bij een binnen-activiteit. Op naar de Neeltje Jans. Daar was ik vroeger met school en ook wel met familie al vaker geweest. We zijn er zelfs op schoolexcursie geweest toen je nog over een tijdelijke brug naar dit werkeiland moest.

Aan één keer in 1987 koester ik een bijzondere herinnering. Net op het moment, dat de leerlingen werden opgeroepen om de stormvloedkering van binnen te bekijken kwam er een heer op mij af. “Mag ik u iets vragen? Ik volg een Teleac-cursus Portret Tekenen.” “U hebt het goed gezien”, was mijn antwoord. En hij weer: “Ik heb u al zo vaak getekend!” . Mijn teken collega had mij gevraagd model te staan voor het hoofdstuk karikaturen. Zelfs in 2012 herkende mij iemand nog daarvan, maar die werkte zelf met het materiaal bij haar tekencursussen.

Zo kwamen we dus bij de Neeltje Jans, maar wat was dat veranderd. De binnen-activiteiten zitten in een fors gebouw, waarvan de helft wordt ingenomen door een uitstekend restaurant. Het oude model van de Deltawerken is er nog steeds met alle dammen en met dia’s en mondelinge toelichting wordt bij elke dam uitleg gegeven. Voor een aardrijkskundeleraar is dat natuurlijk gesneden koek, net als die kaart van Nederland, waar de samenhang van de Haringvlietdam met de grote rivieren wordt uitgelegd. Die is dicht bij matige of gemiddelde afvoer. Dan gaat al het water via de Nieuwe Waterweg naar zee en wordt daar de zouttong over de bodem terug gedrongen. Bij grote rivierafvoer gaan de spuisluizen open. Het boeiendste zijn de vier zalen met films. Ocean 1, 2 en 3 laten iets zien van de Deltawerken, het zeeleven en de Stormvloedramp van 1953. Maar heel bijzonder is de Delta Experience. Je ervaart die stormnacht heel realistisch en voor mij best angstaanjagend met rondom filmprojectie, geluid, lichteffecten en steeds dat kind, dat om zijn mama roept. Alleen daarvoor is een bezoek al de moeite waard. Allerlei buitenactiviteiten waren bij dit slechte weer gesloten, maar we zagen nog wel een metersbreed aquarium met haaien en een windmachine, die ons een storm van 133 KM/uur in het gezicht blies. En je kunt nog steeds in de Stormvloedkering, waar nu een uitgebreide tentoonstelling over de Deltawerken te zien is.

Voor de windmolenhaters nog een bijzonder bericht. Het wolkendek hing zo laag, dat de windmolens tot de wolken reikten. Bij hun hoogste stand verdwenen de wieken in de wolken. En omdat het ook nog mistig was, zag je de windmolens nauwelijks. Daar moet je als windmolenhater toch van in de wolken raken.

Na de regen van de vorige dag was de laatste dag heerlijk zonnig. We maakten een fijne strandwandeling, lunchten weer aan het strand en na de wandeling terug ging het op huis aan.

Tsja, en ‘s avonds ontdekte ik, dat ik toch wat was vergeten om in te pakken, maar de medewerksters van Resort Zee en Land wisten het te vinden en stuurden het op. Dat is Zeeuwse service van deze Zeeuwse Meisjes.

Jaargang 9, Nr.413.