John Ch.M. Jorna

DE TARWEOOGST ALS ER GEEN BRANDSTOF MEER IS VOOR DE COMBINES

De moderne landbouw is uiterst energie-intensief en daardoor op termijn uitermate kwetsbaar. Kent u de plaatjes van enorme graanakkers, waar vijf of zes combines naast elkaar en een beetje achter elkaar de tarwe oogsten. Die wordt dan met vrachtauto’s naar reusachtige silo’s vervoerd en dan per trein naar de havens van Canada, de Verenigde Staten, Argentinië of Australië op weg naar Europa of andere gebieden, die zelf te weinig produceren. Maar voor de oogst is er al geploegd en geëgd, bemest, gezaaid en zo nodig gespoten. En alles kost energie, ook het produceren van al die machines en het maken van kunstmest en gewasbescher-mingsmiddelen. Denk ook aan de relatief lage kosten van het massatransport ook binnen Europa. Dan is het verbazingwek-kend, dat brood zo goedkoop is en tegelijk weet je hoe kwetsbaar wij zijn wat betreft dit basisvoedsel. Nu in het Middenwesten van de VS de graanoogst dreigt te mis-lukken, vliegen de graanprijzen omhoog.

We weten, dat de voorraden aardolie eindig zijn en we vragen ons af of peak-oil, het moment van de maximale wereld-aardoliewinning al gepasseerd is. De komende jaren zullen de olieprijzen zeker omhoog gaan en dus ook de voedsel-prijzen. Tenzij we ons tijdig onafhankelijk maken van benzine of diesel.

Zou dat kunnen? Zijn er accu’s van vol-doende capaciteit om landbouwwerktuigen op elektriciteit te laten werken of moeten we met de groene elektriciteit waterstof produceren als motorbrandstof? Kunnen windmolens in die graangebieden voldoen-de elektriciteit produceren of moet elke farm een zonnecentrale krijgen? Het ontwikkelen van dit alles gaat tientallen jaren duren. Het lijkt mij hoog tijd te worden om er nu aan te beginnen. Nederland zou op dit terrein al onderzoek kunnen doen, maar voor landen al Griekenland, Italië en Spanje ligt er een uitgelezen kans om iets geheel nieuws op de markt te brengen. Voor de vele akker-bouwproducten zijn aparte machines nodig. Kansen genoeg!

De Nederlandse tuinbouw was steeds erg energie-intensief. Er zijn heel wat kubieke meters goedkoop aardgas verstookt. Dat kon zo niet blijven doorgaan. Een eerste verandering was de warmte-kracht-combinatie. Er wordt elektriciteit en warmte geproduceerd. Zo gaat weinig energie verloren. De warmte werd gebruikt om ’s winters de kas te verwarmen en de elektriciteit om de kas dan te verlichten. Planten hebben licht nodig om te kunnen groeien. Folies op het glas van de kassen zorgden ervoor, dat de zonnewarmte wel instraalde, maar de uitstraling veel minder werd. Langzamerhand zijn de tuinbouw-kassen energieproducenten geworden in plaats van grootverbruikers. Onze tuinbouw is zo steeds duurzamer geworden.

In Nederland hebben we ook veel veehouderij. Veel veevoer komt uit het buitenland. Bij de sojaboon wordt eerst de olie eruit gewonnen en de rest wordt in het veevoer verwerkt. Maar vrijwel alle ingevoerd veevoer is van de energie-intensieve akkerbouw afkomstig. Daar begon ik deze column mee. Nederlandse veehouders produceren zelf ook veevoer, bijvoorbeeld snijmaïs, kuilgras en hooi. De productie vraagt weer veel energie. Als de koeien nooit in de wei komen is er meer energie nodig om gras te maaien en het is nog maar de vraag of de iets hogere melkopbrengst de extra energiekosten compenseert. Ik hoor al, dat een plaatselijke boer overweegt de koeien weer de wei in te sturen. Dat is ook een leuker gezicht voor de recreanten, die van ons mooie buitengebied komen genieten. Als je dan ziet hoe een koe, die gemolken wil worden zelf de melkinstallatie opzoekt, automatisch wordt herkend, van aange-past voer wordt voorzien, automatisch op de melkmachine wordt aangesloten en wordt afgekoppeld, dan begrijp je hoe energie-intensief moderne melkveehouderij is. Waarom geen windmolen bij je boerderij geplaatst? Veel boeren hebben er al een aardige bijverdienste in gevonden.

Wat mij steeds weer verbaast is, dat er nog zo weinig gebeurt om de landbouw wat betreft de energievoorziening duurzaam te maken. Dat het huidige kabinet er weinig aandacht voor had is niet verwonderlijk. VVD en PVV ontkennen gewoon, dat er iets aan de hand is. Ook het Europese landbouw-beleid heeft voor dit aspect nog te weinig aandacht. Het gaat vooral om het behoud van het landschap en om ruimte voor de natuur. Ik zou het best interessant vinden als die jonge boeren uit onze gemeente energie-collectieven opzetten met een of meer windmolens en bijvoorbeeld een mest-vergistingsinstallatie en op alle daken van schuren en stallen zonnepanelen. Ze kunnen er ook nog burgers bij betrekken, die willen investeren in een windmolen. Bunnik, een innovatieve gemeente. Wat een droom.

Jaargang 5, Nr.230.

IK VOEL EEN STERKE VERWANTSCHAP IN DENKEN

Nog tot en met 31 augustus 2012 is er een boeiende tentoonstelling met werken van de Oostenrijkse kunstenaar Friedrich Hundertwasser in het PAN kunstforum in Emmerik aan de Rijn. De collectie is verkocht en men weet nog niet wat de nieuwe eigenaar er mee gaat doen. Dat betekent, dat we deze week wellicht de laatste kans hebben het werk van Hundertwasser te bekijken. De kunstenaar is vooral bekend door het Hundertwasserhuis in Wenen. Het is een kleurig en uiterst onregelmatig woongebouw op loopafstand van de Stephansdom en een verplicht nummer voor elke Wenentoerist. De bezoekers van de tentoonstelling in Emmerik komen voor 85% uit Nederland. In Duitsland is er een kleine elite, die zich voor beeldende kunst interesseert. In Nederland staan ook de middengroepen open voor kunst en zij bezoeken regelmatig musea.

Friedensreich Hundertwasser werd als Friedrich Stowasser op 15 december 1928 in Wenen geboren en stierf op 19 februari 2000 aan boord van de Queen Elisabeth 2. Hij was de zoon van een “Arische” vader en een Joodse moeder en kon beschouwd worden als halfjood. Zo kon hij tijdens de Naziperiode zijn moeder met succes beschermen, maar tachtig familieleden, waarbij zijn grootmoeder en tante werden weggevoerd en keerden niet terug. Hij werd lid van de Hitlerjugend en met zijn uniform beschermde hij zijn moeder, die een Jodenster droeg. Na de Tweede Wereldoorlog ging hij naar de kunstacademie. Zijn moeder vreesde, dat hij een leven als armoedzaaier tegemoet zou gaan, maar dat was zeker niet het geval. Hij maakte vele reizen en had in vele wereldsteden tentoonstellingen. De Stille Zuidzee had vooral zijn belangstelling. In Nieuw Zeeland kocht hij een flink stuk grond en hij plantte er duizenden bomen. Een deel van het jaar leefde hij daar. Hij had een sterke hang naar de natuur en leefde dan van de planten, die hij er vond. Vooral de kringlopen in de natuur boeiden hem.

Als je zijn schilderijen ziet valt vooral de veelheid aan kleuren en vormen op. Vrijwel nooit schildert hij natuurgetrouw. Het zijn gestileerde figuren, waarin je vaak met moeite een mens of een gezicht in herkent. Je krijgt associaties met een sprookje of een buitenaardse wereld. Ik vind het prachtig. Soms tekent hij een spiraal of een raket en vult die vele malen met elke keer andere kleuren in. Dan is er een deel van de tentoonstelling met tien schilderijen met dezelfde raket. Heel boeiend.

Zeker zo boeiend zijn de ideeën van Friedensreich Hundertwasser. Hij koos die voornaam niet zo maar. Hij is een voorvechter van de Verenigde Naties en van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. In 1983 maakte hij bij gelegenheid van het 35 jarig bestaan een serie Japanse houtsneden met zijn eigen invulling van de Mensenrechten. Er werden door de UNO ook postzegels van gemaakt, uitgegeven in New York, Genève en Wenen. Hij wilde een vredesverdrag met de Natuur, het vensterrecht, het recht op schepping, het recht om je kleding te kiezen naar je eigen smaak zonder dwang van de mode en het recht om te mogen dromen. Bij de tentoonstelling wordt op tekstborden uitgelegd wat Hundert­wasser er mee bedoelt.

Het Vredesverdrag met de Natuur houdt in: Het recht en de plicht van de Mensheid alle conflicten tussen mensen weg te werken en een vredesverdrag met de natuur te sluiten, de enige boven geordende macht, waarvan de mensheid afhankelijk is. Het vredesverdrag met de natuur behoort de volgende punten te omvatten:
1. We moeten de taal van de natuur leren om met de natuur tot overeenstemming te kunnen komen.
2. We moeten gebieden terug geven aan de natuur, die wij ons wederrechtelijk hebben toegeëigend en die we hebben overweldigd.
3. We moeten tolerant zijn tegenover spontaan opkomende planten.
4. De kunst en de natuur moeten weer verenigd worden. Het onderscheid tussen het leven van de natuur en het scheppen van een kunstwerk heeft catastrofale gevolgen gehad.
5. We moeten leven in harmonie met de natuurwetten.
6. We zijn gasten in de natuur en we moeten ons als gasten gedragen. De mens is de gevaarlijkste plaag, die de aarde verwoest heeft. De mens moet zich beperken, zodat de natuur zich kan herstellen.
7. De menselijke maatschappij moet weer een gemeenschap zonder afval worden. Want slechts hij, die zijn afval eert en weer waardevol maakt in een afvalvrije maatschappij, verandert dood in leven en heeft het recht op deze aarde voort te bestaan. En wel omdat hij de kringloop respecteert en de wedergeboorte van het leven laat gebeuren.

Nog zes dagen!

Jaargang 5, Nr. 229.

IS GROENLINKS DOGMATISCH SECULIER?

Als je heel bewust Rooms-katholiek bent en je door het evangelie in je dagelijks leven laat inspireren, dan kom je vanzelf bij GroenLinks terecht. Want GroenLinks is de partij van eerlijk delen. GroenLinks heeft de Vrede lief. GroenLinks mint de natuur en het milieu. Zo is het mij gegaan, toen ik steeds meer teleurgesteld raakte in de KVP, die alsmaar rechtser werd. Ik ging PPR stemmen.

Als je je verdiept in de Roomse leer, dan ga je steeds meer vraagtekens zetten bij al die dogma’s, die in de loop der eeuwen aan het geloof zijn toegevoegd. Je wordt een beetje allergisch voor dogma’s. Je gaat je steeds meer afzetten tegen de hiërarchische structuur van de Kerk en het autocratisch optreden van steeds meer kerkvorsten. Je weet, dat het anders kan. Je weet, dat er pastores zijn, die echt luisteren naar de mensen, die de vrijwilligers serieus nemen. Je voelt je gelukkig met de “Oproep tot Ongehoorzaamheid” van de Pfarrer-Initiative uit Oostenrijk. Je hoopt dat er een Paus Johannes XXIV komt, die als Johannes XXIII de vensters van de Kerk open gooit en zorgt voor leven in de Kerk. Je hoopt op een Kerk, die de mensen weer inspireert tot naastenliefde en trouw aan elkaar en respect voor de ander en verdraagzaamheid en gastvrijheid en soberheid, warmte, vreugde, vriendschap. Je hoopt op een warme gemeenschap, waar iedereen zich thuis voelt en voor iedereen plaats is, voor de vreemdeling en zelfs voor de ongelovige.

Vanuit die idealen vinden en vonden mensen de weg naar GroenLinks. Dan ga je een viertal stemwijzers invullen. En gelukkig, elke keer komt GroenLinks op de eerste plaats. Maar elke keer weer zijn er vier, vijf of zes punten, waar je het GroenLinks standpunt niet deelt. En steeds zijn het ethische kwesties of zaken rond de plaats van religie in de samenleving. De afgelopen maanden heb ik er heel wat columns aan gewijd. Het is op zich niet erg, dat GroenLinks vrijzinnige standpunten inneemt. Het is wel erg, dat er weinig aandacht en weinig respect is voor mensen, die er anders over denken. Maar als je werkelijk vrijzinnig wilt zijn, gun je iedereen een eigen standpunt. Dan bedreig je weigerambtenaren niet met ontslag als ze niet bereid zijn onder het juk van de democratische meerderheid heen te gaan.

Ik stuitte bij het Kieskompas nog op een merkwaardigheid. Bij de uitslag krijg je in tekst of in beeld welke plek je inneemt op de schaal progressief – conservatief. In mijn uitslag was ik 6% conservatiever dan GroenLinks en 3% conservatiever dan D66 en progressiever dan alle andere partijen. Zo ben ik 53% progressiever dan de SGP en 45% progressiever dan de PVV. Ik heb wat moeite met de term progressief, dat associaties wekt met de term vooruitgang. Maar is het vooruitgang, wanneer solidariteit uit de samenleving verdwijnt? Progressief dient opgevat te worden als veranderingsgezind en of elke verandering dan ook vooruitgang is, daarover kun je verschillend denken. En waarom ik opeens 26% rechtser ben dan GroenLinks terwijl ik tegelijk het hoogste scoor op inhoudelijke overeenkomst, dat begrijp ik niet. Ik ga Kieskompas nog eens opnieuw doen.

Ik heb ook de Levensbeschouwelijke Kieswijzer ingevuld. Het is een initiatief van het kerkelijk programma Kruispunt, verzorgd door de KRO. Toen ik die kieswijzer een tweede keer invulde, na wat uitleg over de meningen van GroenLinks bij een aantal items, waar ik twijfelde tussen twee meningen, kwam GroenLinks toch als beste keus uit de bus. Dat is een mooie prestatie van de Kruispuntredactie, want in eerste instantie was ik bang, dat er alleen over ethische kwesties gevraagd zou worden, maar deze kieswijzer blijkt breed genoeg om je naar de juiste partij te leiden. VVD en SGP staan het verst van mij af. De PVV heeft aan de Levensbeschouwelijke Kieswijzer niet mee willen doen.

De Kieswijzer 2012 was 16 augustus nog niet online, maar de Kieswijzer 2010 wees GroenLinks aan als de partij, die het beste bij mij past. Bij de Stemwijzer Tweede Kamer 2012 prijkte GroenLinks weer boven aan, maar was ik het toch op zes punten oneens met mijn partij. Over die punten schreef ik hierboven en in eerdere columns. Slechts op 8 punten was ik het eens met de VVD. Het zit wel goed met mijn keuzes, denk ik dan.

Jaargang 5, Nr. 228.

 MANTELZORGER NOG ZWAARDER BELAST

Er zijn in Nederland meer dan twee miljoen mantelzorgers. Zij besteden dagelijks veel tijd en aandacht aan het verzorgen van een zieke of beperkt mobiele naaste, een familielid of vriend of vriendin en daarvoor worden ze niet betaald. Ze kunnen wel van de gemeente een teken van waardering krijgen. Die tweehonderd Euro moeten ze dan wel aanvragen. Als ze dan ook zorgen voor een samenlevingscontract, bijvoorbeeld tussen moeder en dochter valt later het te betalen erfrecht voor hen veel lager uit. De vrijstelling ligt dan hoger.

De meeste mantelzorgers zijn flink belast. Vaak zijn ze zelf al ouder en niet meer zo fit. Het is zwaar werk om iemand te helpen naar het toilet te gaan, die daar zelf niet meer toe in staat is. Als de patiënt ook nog incontinent is, betekent het ook nog weer wassen en drogen en nieuw materiaal aanbrengen. Gelukkig kunnen ze bij de moeilijkste dingen hulp van de thuiszorg krijgen, bijvoorbeeld voor een douchebeurt of voor het wassen en aankleden ’s morgens en het nacht klaar maken ’s avonds. Dan is er ook nog al het huishoudelijke werk, het boodschappen doen, de administratie en alle formulieren invullen.

Gelukkig gaat de verzorgde vaak enkele dagen per week naar de dagbehandeling. ’s Morgens om een uur of negen worden ze met een rolstoeltaxi opgehaald en om een uur of vijf komen ze weer thuis. De mantelzorger heeft op zo’n dag tijd voor eigen dingen, kan wat tot zich zelf komen en voor allerlei dingen zorgen waar hij of zij anders niet toe komt. Het betekent dus een flinke ontlasting voor de mantelzorger.

Maar nu gaat er bezuinigd worden op het vervoer naar de dagbehandeling. Veel mensen kunnen de dure rolstoeltaxi zelf niet betalen. De instellingen voor dagbehandeling vrezen, dat het aantal cliënten zo sterk zal dalen, dat de dagbehandeling gesloten gaat worden.

Als de verzorgden niet meer naar de dagbehandeling kunnen, worden de mantelzorgers niet meer ontlast. Voor hen wordt de belasting te zwaar. Het is niet meer vol te houden en dus moet de verzorgde naar een verzorgingshuis. Zo zie je dat deze vorm van bezuinigen echt het paard achter de wagen spannen is. De samenleving is uiteindelijk duurder uit en als de mantelzorger geen indicatie krijgt voor het verzorgingshuis, worden de twee soms na een huwelijk van zestig jaar van elkaar gescheiden. Ik hoor regelmatig verhalen van partners, die dagelijks naar het verzorgingshuis fietsen en daar hun partner blijven verzorgen.

Het is belangrijk iets te doen voor de mantelzorgers. De Zonnebloem of het Rode Kruis zorgt daarvoor door hen samen een dagje uit te bieden of zelfs een week vakantie. Vrijwilligers nemen dan de zorgtaak over. Ze kunnen samen genieten. Zo zijn er ook vakanties te regelen voor een mantelzorger, waarbij de zorgtaak overgenomen wordt door een familielid of een vrijwilliger en soms een betaalde kracht. Veel mensen kunnen dat zelf niet bekostigen. In onze parochie wordt nagegaan of daar een diaconale taak voor ons ligt. Tegelijk maken we ons zorgen over al die mensen, die nergens meer bij horen en ook voor de Zonnebloem en het Rode Kruis onbereikbaar zijn. Er is niemand, die voor hen opkomt en ze komen ook niet voor zich zelf op. We gaan de komende tijd bekijken hoe we iedereen kunnen bereiken. Zo is er nu al een keer per maand een gezellige bijeenkomst op een zondagmiddag en een keer per maand een gezamenlijke maaltijd. Er blijkt veel belangstelling voor.

Er is vaak terecht veel kritiek op de kerken en op kerkelijke functionarissen. Sommige mensen blijken dan zo haatdragend, dat ze niet meer in staat zijn met een open oog te kijken naar de vele goede dingen, die kerken doen. De maatschappelijke rol van kerken is ook financieel gezien van grote betekenis.

Jaargang 5, Nr. 227.

OPKOMEN VOOR VROUWENRECHTEN

Het Clara Wichman Proefprocessen Fonds heeft in de afgelopen jaren een proces aangespannen tegen de Staatkundig Gereformeerde Partij, die wel vrouwen toelaat als lid, maar vrouwen uitsluit van het recht in een vertegenwoordigende functie gekozen te worden. Op Bijbelse gronden ziet de SGP de taak van de vrouw in het huisgezin en daarbij in onderdanigheid aan de man. Het is nog niet zo lang geleden, dat de man wettelijk het hoofd van de echtvereniging, dus van het gezin was. Dat is afgeschaft. Wettelijk hebben man en vrouw in een huwelijk gelijke rechten. Zo moeten bij overeenkomsten beiden tekenen.

Iedereen in Nederland mag een politieke partij oprichten en daarbij ook religieuze opvattingen als uitgangspunt kiezen. De SGP mag dus als opvatting hebben, dat een vrouw niet in de Tweede Kamer gekozen hoort te worden. Volgens een uitspraak van de Hoge Raad mag de partij die opvatting niet in de praktijk brengen. De SGP moet vrouwen de mogelijkheid bieden zich kandidaat te stellen voor de SGP lijsten. De SGP is hiertegen in beroep gegaan bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. Het Hof heeft de SGP in dit beroep niet ontvankelijk verklaard. Overigens bevat het EVRM geen bepalingen, waarop het Hof zich kan beroepen. Het EVRM schrijft voor dat er vrije verkiezingen behoren te zijn. Er zijn geen bepalingen over actief of passief kiesrecht. Maar het lijkt logisch, dat de verplichting vrije verkiezingen te houden ten minste het actief kiesrecht inhoudt. De uitspraak van het Hof lijkt ook in te houden, dat je het recht hebt gekozen te worden. Elke SGP vrouw kan zich op een eigen lijst verkiesbaar stellen voor de Tweede Kamer, maar volgens de SGP statuten niet voor een plaats op de SGP kieslijst.

Als alle vrouwelijke aanhangers van de SGP massaal lid worden, kunnen ze voor een wijziging van de Statuten zorgen. Dat doen ze niet. Hoe kan de staat een partij dwingen vrouwen op de lijst toe te laten? Een mogelijkheid zou zijn, dat het wettelijk verplicht wordt, dat op elke kieslijst minimaal 30 of 40 of 50 procent vrouwen staan. Maar wat te doen als geen enkele vrouw bereid blijkt een kandidaatstelling te aanvaarden? Wordt de lijst dan niet goedgekeurd en wordt dus een partij van de verkiezingen uitgesloten? Dat lijkt mij juridisch zeer aanvechtbaar. Het is dan ook begrijpelijk, dat minister Spies de uitspraak zorgvuldig wil bestuderen.

Dat krijg je als de ene groep vrouwen – met steun van veel mannen – hun mening wil opdringen aan een andere groep vrouwen. Er spreekt een enorme arrogantie uit. Onze opvatting duldt geen tegenspraak. Onze opvatting moet koste wat kost door iedereen in Nederland aanvaard worden. Dat is niet bepaald een toonbeeld van tolerantie. Dat valt de laatste tijd toch erg op. Tegenover religieus gefundeerde opvattingen is er nauwelijks nog sprake van verdraagzaamheid. Het liefst ziet men alle religie uit Nederland verdwijnen. Tsja democratie is mooi, maar moeilijk.

Terwijl de SGP vrouwen kennelijk geen enkele moeite hebben met wat anderen ongelijkheid vinden, zijn er in de Rooms-katholieke Kerk massa’s mannen en vrouwen, die voorstander zijn van de wijding van vrouwen tot diaken of priester. Onder de gewone gelovigen is dat waarschijnlijk meer dan 75%. In Oostenrijk steunt immers volgens onderzoek 75% van de betrokken katholieken de opvattingen neergelegd in de ‘Oproep tot ongehoorzaamheid’ van de Pfarrer-Initiativen. Maar ja, als katholieke vrouwen tegen het niet-wijden van vrouwen zouden gaan procederen zouden ze onmiddellijk geëxcommuniceerd worden en daar zitten echt betrokken vrouwen ook weer niet op te wachten. Hier ligt dus een fraaie taak voor het Clara Wichman Proefprocessen Fonds: Voor de rechter gelijke behandeling van mannen en vrouwen in de Rooms-katholieke Kerk eisen. Vrouwen tot het priesterschap toelaten zou de kerk voor vele weer meer aanvaardbaar maken. Maar of het Clara Wichman Proefprocessen Fonds zo’n effect graag zal zien, dat betwijfel ik. Tsja, gelijke behandeling blijft moeilijk.

Jaargang 5, Nr. 226.