John Ch.M. Jorna

ONVERWACHT OVERLEDEN

Het zal rond 1970 zijn geweest, dat Francine Reinartz nog heel jong aan het Utrechtse Niels Stensen College werd benoemd. Ze was bijna klaar met haar studie voor de Middelbare Akte Aardrijkskunde, maar na enkele maanden was ze klaar en had ik er een eerstegraads collega bij. Ze woonde nog op haar studentenkamer aan de Willem Barentzstraat en verhuisde later naar de Zwaardemakerslaan in Tuindorp Oost. In die tijd zei ze nogal eens, dat ze niet van plan was om haar hele leven aan onze school te blijven. Ik vond dat niet leuk, want ik vind het niet prettig een vertrouwde collega te verliezen. We gingen samen van tijd tot tijd naar de nascholing aan de Universiteit van Amsterdam. Het was in de tijd van de Oliecrisis. De benzine was schaars, maar Francine vond het niet nodig zuinig te zijn. Inderdaad bleek al vlug, dat ze gelijk had. Met Francine in de auto reed ik later extra voorzichtig, want met haar vriend aan het stuur kregen ze een aanrijding bij het linksaf slaan. Francine zat aan de verkeerde kant. Ik ging op bezoek in het AZU aan de Catharijnesingel. Met haar vriend probeerde ik haar wat op te vrolijke. Dat lukte. Ze schudde van het lachen, maar met al die kneuzingen werd het wat pijnlijk

Met de derde klassen en veel later ook met eindexamengroepen gingen we jaarlijks op excursie. De voorbereidingen daarvan vroeg vaak een hele dag werk. De route plannen. Afspraken maken bij bezoekpunten en plekken voor de pauze. Dan zaten we lang in de auto en toen merkte ik, dat Francine goed kon luisteren. Ze was een goede gesprekspartner en ik had veel vertrouwen in haar. Daarom was ze ook zo geschikt als decaan, die de leerlingen moest adviseren bij hun schoolloopbaan mede in verband met hun beroepskeuze. Ik vermoed, dat veel oud-leerlingen er goede herinneringen aan hebben.

Veldwerk kwam in de mode en ik wilde meedoen. Een groepje A5-leerlingen zag er ook wel wat in. Dan hoefden zij geen scriptie te maken. Francine hielp me graag, want zo leerde zij ook hoe we veldwerk konden begeleiden. Wijlen Henk Vlaanderen had juist daarvoor midden in de Amerongse bossen een huis gekocht.

Als sectie wilden we graag vernieuwend bezig zijn. Een Malmberg-methode had als uitgangspunt, dat leerlingen met behulp van data tot conclusies moesten komen. Dat werd heel spannend toen de computer in het onderwijs verscheen. Daar had je zo een verzameling data bij elkaar. Denk aan een CD-Rom en later het Internet. Een oud collega was daar druk mee bij de Afdeling Onderwijs van het Geografisch Instituut van de Universiteit Utrecht. Zo werd ons NSC de Proefschool Nieuwe Media. Twee jaar lang werkten we al sectie heel intensief samen. Dat trok uiteraard landelijk de aandacht, mede door de publicaties. Mensen van vandaag kunnen zich waarschijnlijk nauwelijks voorstellen, hoe dat pionierswerk toen verliep. In Dordrecht is het Onderwijsmuseum en daar kun je nog een video over de Proef met Nieuwe Media zien.

Een paar jaar later mocht ik vervroegd met pensioen Ik had veertig dienstjaren en in het kader van de DOP = Doorstroming Onderwijs Personeel mocht ik andere dingen gaan doen. Mensen vroegen dan of ik de leerlingen niet miste. Die miste ik niet, maar wel de collega’s.  Wat waren de pauzes vaak gezellig. Ik hoorde wel de verhalen over de neergang van Kanaleneiland de narigheid, die sommige leerlingen veroorzaakten. Als ik Francine ontmoette, zei ze vaak tegen mij: John, je mag blij zijn, dat je van deze school weg bent. Voor haar en voor veel collega’s waren die laatste jaren met wisselingen van school bepaald geen pretje. Ook voor haar was er een pensioen.

Ik probeerde haar rond haar verjaardag toch altijd weer even te bellen. Afgelopen oktober probeerde ik het meerdere keren, maar er werd steeds niet opgenomen. Kort ervoor speelde het overlijden van onze schoonzoon. Daarover wilde ik haar vertellen, want net als onze dochter heeft ook Francine haar man Bert verloren. Daar was ze steeds erg bedroefd over. Gelukkig kreeg ze veel steun van familie. Het zal waarschijnlijk 19 oktober zijn geweest. Ik pakte mijn mobieltje en belde haar. Het was al vrij laat. Het duurde even voor het gesprek op gang kwam, maar gaandeweg kwam de oude Francine weer tevoorschijn, heel belangstellend naar mijn kinderen en kleinkinderen en een goede luisteraar. Van dat telefoontje blijft een warme herinnering. Toen ik de mail over haar overlijden las, dacht ik weer aan dat gesprek terug. Francine is in besloten kring begraven. Collega Henk van de sectie heeft er een woordje gesproken. Of ze mijn gedachten daar in het hiernamaals kan lezen? Ik weet het niet. Maar recht uit mijn hart, lieve Francine, laat ik je weten, bedankt, dat je voor mij zo’n fijne collega was.

16^e Jaargang, Nr. 755.

WIE ZITTEN ERACHTER?

Mijn eerste reactie was er een van grote schrik, van angst zelfs. Wat gaat dit betekenen voor de toekomst van ons land? Gaat alles kapot? Tegelijk ook een lichte tevredenheid. De gewone man heeft het Rutte bewind een flinke draai om de oren gegeven. Maar intussen kwam er meer informatie beschikbaar over de achtergronden van de BBB. Daar word je niet vrolijk van. Bij het stikstofprobleem lijkt het, dat de boeren de boosdoeners zijn. Ze hebben te veel vee en al dat vee zorgt voor een te grote uitstoot van ammoniak, dat de stikstof bevat, waarvan er te veel in de atmosfeer komt om vervolgens neer te slaan in natuurgebieden. De heide en in de bossen, sommige bomen kunnen al die mest niet aan. De heide wordt vergrast en bomen sterven. Dat kan niet zo doorgaan. Dus moet de veestapel gehalveerd worden. Vooral in de buurt van natuurgebieden moet veel vee verdwijnen. Daar worden agrarische bedrijven gedwongen opgekocht. Voor een gewone boer op een gezinsbedrijf is dat verschrikkelijk. De echte boosdoeners zijn de heel grote bedrijven met hun megastallen met vele honderden en soms duizenden dieren. Daar zit grootkapitaal achter. Maar de VVD en het CDA hebben er geen moeite mee. Als de Nederlandse veestapel gehalveerd wordt lijden daar niet alleen de boeren onder. Ook de importeurs van veevoer Mais en soja. Ook de fabrieken waar melk, vet en vlees verwerkt worden, vaak zeer grote ondernemingen. Ook de bouwers van al die stallen en de leveranciers van de melkrobots. Natuurlijk ook banken als de Rabobank. Ook de exporteurs van onze agrarische producten. Nederland is nummer twee in de wereld voor landbouwexport. Zo’n klein landje. Al die grote bedrijven willen niet dat hun productie en hun export gehalveerd wordt. Dus kwam er actie. Stiekem. Al die BBB stemmers wisten van niets.

In Deventer is het communicatiebureau Remarkable gevestigd. Sommige ondernemingen van de agrobusiness lieten zich door hen adviseren en ook de oprichters van BBB. Ik vond het wel een mooi idee. Boeren en burgers niet tegenover elkaar, maar samen. Maar die paar boeren leverden veel te weinig stemmen op, dus neem de burgers erbij. Toen Caroline van der Plas in de Tweede Kamer was gekozen, gingen ze volgens haar keihard aan het werk om in elke provincie een bestuur op te zetten en kandidaten voor de kieslijsten te zoeken. Maar die “ze” waren medewerkers van Remarkable. De landbouwjournaliste Caroline bleek een politiek talent. Praatshows op de Tv waren dol op haar en uiteindelijk het grote publiek ook.  Het werd een enorm succes.

BBB is dan wel in elke provincie nummer één; nergens hebben ze de meerderheid. Dus roepen ze steeds, dat ze willen samenwerken. Alle goedwillende partijen moeten van BBB eisen, dat ze eraan meewerken, dat het stikstofprobleem zo snel mogelijk, liefst in 2030 is opgelost. Ze moeten van BBB eisen, dat het klimaatprobleem wordt aangepakt. Dat is voor een land, dat tendele nu al onder de zeespiegel ligt keihard nodig. Want de zeespiegel stijgt al. Windmolens ook op het land zijn echt nodig. Het oppervlaktewater moet echt schoner, want nergens in Europa is het zo smerig. En ja, boeren moeten een rechtvaardig inkomen houden en of al die bedrijvigheid rond de veehouderij steun moet krijgen, vraag ik mij af. Is het geen normaal ondernemersrisico? En al die BBB-stemmers moeten heel goede uitleg krijgen. Daarvoor hebben we communicatiebureaus. In het voortgezet onderwijs wordt milieukennis een verplicht vak, zodat deze jonge mensen straks beter hun stem kunnen bepalen: op grond van feiten, die wetenschappelijk vaststaan. Onze kleinkinderen en hun kleinkinderen moeten ook nog in Nederland kunnen leven.

16^e Jaargang, Nr. 754.

EN WAAROM WATER NATUURLIJK?

Nederland, Europa en de wereld worden geplaagd door tal van crises. GroenLinks heeft daar goede antwoorden op en wil niet wachten tot het te laat is. Op dit moment is vooral de stikstofcrisis actueel. De stikstof in een verbinding is een krachtige meststof. Heide vraagt een arme grond. Die kregen de boeren vroeger doordat de heide werd afgeplagd voor de potstal, waar de schapen verbleven. Nu kan men de heide bewaren door er schapen te laten  grazen. Moeilijker is bos te handhaven, waar bomen door te veel meststof sterven. Het moge duidelijk zijn, dat door al die stikstofmest de natuur lijdt aan overbemesting. Intussen is er in Nederland zo vreselijk veel vee, dat Nederland te klein is om al de mest van dat vee kwijt te raken. Op zandgronden wordt ons drinkwater bedreigd en overal is het oppervlaktewater ernstig vervuild. Nergens elders in Europa is het zo erg. Te veel stikstof (NO_x) komt ook door het verkeer. De overgang op elektrische aandrijving zorgt op termijn voor een oplossing.

Waarom draait het met de klimaatcrisis. Over de hele wereld wordt het warmer. Hoe komt dat? Dat komt door een versterkt broeikaseffect. Onze atmosfeer houdt meer zonnewarmte vast doordat er meer broeikasgassen in de atmosfeer zitten. Koolzuurgas (prik in limonades) CO₂ ontstaat bij de verbranding van steenkool, aardolie en aardgas.  Als we die brandstoffen minder gebruiken, neemt het broeikaseffect niet zo sterk toe. Met meer windmolens en zonnepanelen zijn de kolencentrales voor de elektriciteitsopwekking niet meer nodig. Inmiddels komt al 40% van de elektriciteit van wind en zon. Als we het klimaat steeds warmer laten worden, smelt het ijs van Groenland en Antarctica en stijgt de zeespiegel. Wat heb je liever, windmolens of een door de stijgende zeespiegel overstroomd laag Nederland?

Woningnood kennen we uit de tijd, dat we op een woning zaten te wachten om te kunnen trouwen. Dat was in de jaren vijftig en zestig van de vorige eeuw. Het was een nasleep van de Tweede Wereldoorlog. Als er nu nieuwe wijken worden gebouwd krijg je ook meer autoverkeer, eerst bij het bouwen en daarna van de bewoners. De stikstofcrisis en de klimaatcrisis worden dan versterkt. Daarom komen er geen bouwvergunningen los. Tsja, waar kies je voor?

De oorlog van Rusland tegen Oekraïne veroorzaakt bij ons hoge gasprijzen, waardoor ook allerlei producten duurder worden. Groente uit kassen, brood, dat in ovens wordt gebakken en andere bakkersproducten en ga zo maar door. Veel mensen komen niet meer uit met hun lage inkomen, zelfs niet met de steunmaatregelen. Dus stem ik voor een eerlijkere inkomenspolitiek.

Nederland is een welvarend land en er is een grote vraag naar arbeidskrachten. Van de vluchtelingen uit de Oekraïne hebben er velen al heel snel werk gevonden. Maar de woningnood maakt het heel moeilijk om alle vluchtelingen goed op te vangen. Dat komt ook doordat  er te weinig betaalbare huurwoningen zijn gebouwd en er ook veel van zijn verkocht. We hebben immigranten nodig, maar we hebben niet gezorgd voor voldoende woningen. Maar als je nu prima woont, moet je dan rekening houden met al die mensen, die slachtoffer zijn van het tekort aan woningen. Moet je bij het stemmen alleen denken aan jouw eigen belang of moet je jouw stem laten bepalen door het algemeen belang? Ik vind, dat het algemeen belang voorop hoort te staan. Juist daarom stem ik woensdag, 15 maart op GroenLinks!

Ik heb een paar debatten gehoord, maar die vraag over algemeen belang of eigenbelang heb ik niet horen stellen. Het is me wat.

Rest nog de vraag over de waterschapsverkiezingen.  Schoon water door een streng toezicht op lozingen is van groot belang om te kunnen zwemmen in de natuur en voor het waterleven: om planten en dieren te beschermen. Een goed financieel beleid is belangrijk, als je maar niet te zuinig bent, waardoor de veiligheid in gevaar komt en de waterzuivering onvoldoende is. GroenLinks steunt Lijst 1 van Water Natuurlijk,

16^e Jaargang, Nr.753.

VERKIEINGSFOLDERS HUIS AAN HUIS

De Gemeente Bunnik hoort bij de wat kleinere gemeenten, GroenLinks heeft er bijna honderd leden. Toch scoort GroenLinks er wat betreft percentage stemmen altijd behoorlijk hoog. Landelijk zitten we bij de top tien wat betreft percentage GroenLinksstemmers. Tevoren doen we dan ook goed ons best. Affiches plakken op de verkiezingsborden. Vaak doen we het ook aan de achterkant, want daar komen de wandelaars voorbij. Op de laatste zaterdagen staan we bij de winkelcentra. Daar krijgen we vaak boeiende gesprekken. En vrijwel overal bezorgen we onze verkiezingsfolders en dit jaar tegelijk met de folders van Water Natuurlijk voor de waterschapsverkiezingen.

Zo waren we afgelopen donderdag aan het flyeren in Werkhoven. Het is daar allemaal laagbouw met flinke tuinen. Dat schoot niet steeds erg op. Veel paadjes naar de voordeur hadden allerlei enge trapjes en oneffenheden. We hadden afgesproken, dat we bij een Ja Nee sticker zouden aanbellen. Bijna steeds werd er open gedaan. Vrijwel iedereen vond dat netjes en vooral de folder van Water Natuurlijk werd erg op prijs gesteld. De mensen bekenden, dat ze er weinig van af weten. Wat doet het waterschap? Daar weten ze nog wel een antwoord op, maar welke partijen er allemaal in het waterschapsbestuur zitten is een moeilijker vraag. Een mijnheer wist al, dat hij als lid van die partij op de CU zou stemmen, maar de folder van Water Natuurlijk accepteerde hij graag. Er was een man, die geen folder nodig had. Daarom had hij ook de sticker op zijn deur. Ik zei: Maar wij moeten voorlichting geven. Hij kwam wel op een andere manier aan informatie. Toen heb ik maar niet verder gevraagd.

We waren bijna klaar. Ik moest nog vier voordeuren en zette er stevig de pas in. Opeens klapte ik languit naar voren en kwam plat op mijn buik terecht. Mijn bril was verbogen. Een ‘oortje’ was er uit gevlogen. Gelukkig vonden we het onbeschadigd terug. Dat was even schrikken, maar ik kwam er goed vanaf. Tsja, je moer er wat voor over hebben om jouw partij weer een succes te bezorgen.

16^e Jaargang, Nr. 752.