John Ch.M. Jorna

HET EUROPA DAT WIJ KENNEN IS TE LANGZAAM, TE ZWAK EN TE INEFFECTIEF

Dit zei Emmanuel Macron tegen een groot gezelschap internationale studenten aan de Sorbonne in Parijs. Hij hield daar zijn lang verwachte toespraak over de toekomst van de Europese Unie. Hij kwam met bijzondere ideeën, maar vermeed ook moeilijke thema’s aan de orde te stellen. Maar hij was duidelijk. We moeten Europa opnieuw uitvinden. Er valt in de EU veel te verbeteren.

Als ik het moeizame optreden van de EU meemaak, moet ik altijd weer denken aan de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden in de zeventiende eeuw. Trage besluitvorming, tegenstelling tussen de kustprovincies en de landinwaartse provincies. Het dieptepunt in het Rampjaar 1672. We hadden weliswaar een sterke vloot, maar de landsverdediging tegen de troepen van Frankrijk, Münster en Keulen faalde. Het volk kwam in opstand. De gebroeders de Witt werden vermoord.

Europa beheerst niet langer de wereld. Amerika heeft die rol overgenomen, maar China en Rusland tellen steeds meer mee en India en Brazilië komen ook opzetten. Alleen verenigd kan Europa zich in de wereld politiek, economisch en militair handhaven. Mij gaat het daarbij niet om de macht, maar meer om een dienende en beschavende rol in de wereld van vandaag. Het gaat om een betere en snellere besluitvorming. Dat vraagt meer centralisatie in de EU en dus ook versterking van de democratie in Europa. Zoals we nu voortdurend weten wat er speelt in Den Haag, zo moet ook de werking van de Europese democratie veel meer zichtbaar worden voor de burgers. Macron schenkt te weinig aandacht aan de kritiek en het wantrouwen van de Europese burgers. Hij toont zich een technocraat als hij een zelfstandiger functioneren van de Eurozone bepleit. Hij wil een Eurozone parlement en een Minister van Financiën met een eigen budget en Europese belastingen.

Zo kan het ook komen tot de oprichting van een Europees Monetair Fonds, dat lidstaten met financiële problemen kan bijstaan. Dat idee zal bijvoorbeeld in Duitsland niet met veel enthousiasme ontvangen worden. Er is met name in Duitsland angst de zeggenschap over de eigen portemonnee te verliezen. Het is daar ook wettelijk verboden. Was het in de Republiek moeilijk geld voor de landsverdediging los te peuteren bij Holland en Zeeland, nu is geldtransfer van de rijke Randstad naar de perifere gebieden met veel werkloosheid heel normaal. Ik denk, dat in elke lidstaat die solidariteit tussen welvarende gebieden en probleemstreken normaal is. Op Europees niveau is dat voor velen een stapje te ver. Dan krijg je van die vooroordelen, dat die armoede aan hen zelf te wijten is. Ze moeten maar harder werken. Het probleem is dan meer het gebrek aan efficiency. Als het aantal gewerkte uren het criterium zou zijn, dan behoren wij Nederlanders tot de meest luie Europeanen. In die weinige gewerkte uren presteren wij veel meer. Dat wordt althans beweerd.

Macron wil ook meer samenwerking op het gebied van defensie, asiel en belastingen. Defensie is meer een Navo-zaak en er wordt al aan gewerkt, maar er zou meer kunnen. Denk aan gezamenlijke inkoop. Over asiel schreef ik al eerder. Waar komt die weerstand tegen Islamieten in de Visegradlanden vandaan? Samenwerking op het gebied van belastingen kan veel geld voor de gemeenschap opleveren. Macron wil met name, dat bedrijven als Microsoft, Google en andere internetbedrijven in het land waar ze actief zijn belasting betalen naar hun omzet. Maar de EU zou veel meer kunnen doen tegen witwassen, belasting ontwijking en belastingontduiking. Het merkwaardige is, dat juist nationale staten daarbij op de rem gaan staan. Helaas ook Nederland en dat zal met het komende kabinet niet veranderen. Nederland blijft een belastingparadijs, vrees ik. Er dreigt zelfs een ‘race tot the bottom’ voor de vennootschapsbelasting. Macron en de VS willen naar 20% en het Verenigd Koninkrijk zit al op 19% om over Nederland maar te zwijgen. Het beste zou zijn dat in EU-verband een minimumtarief wordt vastgesteld. Landen moeten op een verstandige manier met elkaar concurreren.

Het is te hopen, dat de rede van Macron er toe leidt, dat er in Europa een stevige discussie komt over de vraag hoe we de EU beter laten functioneren. Dat is hard nodig.

Jaargang 10, Nr. 480.

BELASTINGPARADIJS NEDERLAND

Ik herinner mij van mijn geografiecolleges, dat het heel belangrijk is, dat de hoofdkantoren van multinationale ondernemingen in Nederland gevestigd zijn. Daar vallen immers de belangrijke beslissingen over uitbreiding of inkrimping van de onderneming of over verplaatsing van activiteiten. Kennelijk verwachtte de docent, dat de beslissingen eerder ten gunste van Nederland zouden uitvallen. Dit inzicht heeft er waarschijnlijk toe geleid, dat in Nederland multinationals maar al te vaak in de watten worden gelegd. Directies zijn niet zo sentimenteel. Ze laten zich leiden door keiharde cijfers. Als produceren in een lage-lonen-land voordeliger is, dan gaan we naar een lage-lonen-land.

Waarom zou de fusie-onderneming van Tata en Thyssen Krupp zijn directiezetel in Amsterdam plaatsen? Heinrich Hiesinger, de baas van Thyssen Krupp beweerde in een interview met de Westdeutschen Allgemeinen Zeitung, dat Amsterdam geografisch het meest gunstig ligt tussen het Ruihrgebied en het Verenigd Koninkrijk. Dat moge waar zijn, maar Sven Giegold, Europarlementariër voor de Duitse Grünen gelooft niet, dat het de ware reden is. Belastingtechnische voordelen spelen volgens hem wel degelijk een rol. Hij legt het haarfijn uit.

Nederland is het grootste belastingparadijs voor multinationals in Europa. Het is zer waarschijnlijk, dat Duitsland en het Verenigd Koninkrijk straks minder belastingen kunnen innen. Dat is maar een van de vele negatieve ontwikkelingen, die angst veroorzaken. Denk ook aan het banenverlies in Nederland en Duitsland. Het is maar de vraag of dat met natuurlijk verloop kan worden opgelost. Het nieuwe hoofdkantoor zal in Nederland maar weinig belasting hoeven te betalen.

Als je in Nederland betaalt voor het mogen toepassen van een patent, levert dat een aftrekpost op. Mooi idee om modernisering te belonen. Als een bedrijf zelf over patenten beschikt verkoopt het die patenten aan een dochteronderneming in een ver land en betaalt dan voor het toepassen van de patenten en zo hebben ze mooie aftrekposten. De rijksbelastingen accepteren 100% belastingvrijstellingen op dividenden en vermogenstoename. Rentebetalingen aan een eigen buitenlands nevenbedrijf worden als aftrekpost geaccepteerd. De Nederlandse belastingautoriteiten maken ook afspraken met buitenlandse ondernemingen, die zich in Nederland vestigen om het tarief wat lager te houden dan het offici:ele tarief voor de winstbelasting. Met boekhoudkundige trucjes kun je verliezen opvoeren, die dan weer afgetrokken kunnen worden. De advocaten en belastingdeskundigen van de brievenbusfirma’s hebben nog veel meer slimmigheden in hun kokers. Zij hebben een goed betaalde baan. Maar grote ondernemingen en rijke particulieren betalen nauwelijks belasting. Wij des te meer en bovendien kan de overheid minder voor ons doen: minder leerkrachten in de scholen, minder personeel in de verpleeghuizen, minder onderhoud aan wegen en bruggen, een minder goede defensie en te weinig personeel bij de politie.. Intussen matigen de vakbonden hun looneisen, want dat is goed voor de economie.

Wie profiteren van dit alles? Natuurlijk vooral de topleiding van elke onderneming. Vooral ook de eigenaren, dus de aandeelhouders. Die zitten maar al te vaak in het buitenland. Interessant is, dat ook de pensioenfondsen veel aandelen bezitten en dus profiteren van hoge koersen en hoge winstuitkeringen. En zo profiteer ik zelf als pensioengerechtigde ook een beetje. Zo zijn er heel wat oudere Nederlanders, die als spaarpotje wat aandelen hebben. Ze steunen het systeem bijvoorbeeld door op partijen te stemmen, die bezig zijn een regering te vormen. We mogen bepaald niet verwachten, dat het straks allemaal eerlijker wordt. En zo zien we opnieuw een reden waarom Jesse Klaver en Kathalijne Buitenweg voor dit uiterst rechtse beleid geen verantwoordelijkheid kunnen en willen dragen.

Al schrijvend vroeg ik mij af of Mark Rutte vanuit zo’n multinational in de politiek is gedropt om dit systeem in stand te houden. Tsja, je mag van iemand geen kwaad denken. En intussen geeft Geert W. de buitenlanders de schuld van alles wat er mis gaat. Bazenvriendje Geert houdt zo zijn bazen lekker uit de wind. Wie trapt daar nu nog in?

Jaargang 10, Nr. 479.

GEEN HAPPY END

De film geeft een goed beeld van een moderne verkiezingscampagne. Je kijkt achter de schermen. Jesse oefent zijn toespraak. Hij zoekt naar de meest overtuigende formulering met de juiste klemtonen. Intussen geven anderen commentaar. Soms speelt iemand de tegenstander. Het zijn voor de hand liggende beelden. Ik denk, dat het in elke politieke partij zo aan toe gaat. Het verschil zit in het show element. Een grote zaal vol met vooral jeugdig publiek. Muziek. Een bekende inleider als een soort voorprogramma. Jesse als de man met opgestroopte mouwen, die van aanpakken weet. Het is tot in de puntjes geregisseerd. Het doet denken aan de Amerikaanse verkiezingsshows. Jesse heeft geleerd van Obama en van de Canadese ook nog jeugdige premier Trudeau, maar hij wil zich zelf zeker niet met hen vergelijken. Niet de persoon Jesse staat centraal, maar de boodschap. We gaan Nederland veranderen. Er komt een nieuwe levensstijl, die rekening houdt met wat onze aarde aan kan. We gaan het armoedeprobleem oplossen. In Nederland, maar vooral in de Derde Wereld. Dan is er geen reden meer om naar Europa te vluchten. Het is af en toe ontroerend de blijdschap te zien als de opzet slaagt. Sommige commentatoren hadden de gesprekken willen zien over discussialbele programmapunten, maar die waren al lang geweest in afdelingsvergaderingen en voor en tijdens het congres. Het ging er nu om dat over te brengen.

De hele film straalde optimisme uit. Jesse bracht zijn boodschap met groot enthousiasme. Maar met de uitslag was hij aanvankelijk niet zo tevreden. Hij had meer verwacht, in ieder geval gehoopt. Daar zette hij zich snel overheen. We zijn er nog niet. We moeten verder bouwen aan ons programma en vooral aan onze beweging. Jesse wil een veel grotere groep aanspreken dan gebruikelijk bij groene partijen. Hij streeft naar een brede volkspartij. Een kort beeld laat dat mooi zien. Er is enthousiasme over de groeiende aanhang. Dan komt minister van defensie Jeanine Hennis-Plassaert met de opmerking: “Dat verandert wel als het Nederlandse volk de rekening gepresenteerd krijgt.” Met die opmerking illustreert zij voortreffelijk de enorme kloof tussen de VVD en GroenLinks. Aanhangers van de VVD denken op de eerste plaats aan hun eigen portemonnee en zitten bij voorkeur voor een dubbeltje op de eerste rang. Veel GroenLinksers hebben een uitstekende baan, maar hebben iets over voor de zwakkeren in de samenleving en voor het milieu. Wij van GroenLinks stellen het eigenbelang niet op de eerste plaats. Als je echter kijkt naar de verschillende politieke partijen, dan verdedigen zij op de eerste plaats het eigen groepsbelang, dat ze vervolgens wel aanduiden als het algemeen belang. In onze samenleving is minder solidariteit en meer egoïsme, meer denken aan de korte termijn en minder denken aan de toekomst van de kleinkinderen. Het zou prachtig zijn als het GroenLinkse denken een bredere aanhang krijgt, maar dat gaat dan wel in tegen de overheersende mentaliteit in onze samenleving.

Meerdere keren zien we de moeder van Jesse in beeld als ze bijeenkomsten bijwoont en na afloop haar zoon complimenteert. Maar de film geeft ook korte beelden van haar uitvaart. Aan het slot zien we ook de twee onderhandelaars van GroenLinks bij de formatieonderhandelingen, die uitleggen, dat er voor GroenLinks en dus voor de 800.000 inwoners van Nederland, die in armoede leven en dus ook voor het milieu en voor de vluchtelingen niets te halen is bij deelname van GroenLinks aan Rutte III. Zo eindigt de film toch een beetje in mineur. Ik ging met een wat bedrukt gevoel op weg naar lijn 41. Maar….., dat is des te meer reden om er flink tegenaan te gaan bij de komende verkiezingen voor de gemeenteraden. En een reden om er in de oppositie fors tegenaan te gaan.

Jaargang 10, Nr. 478.

EXTREME STIJGINGSREGENS

Hoe ontstaat regen? Waardoor zijn er zulke grote verschillen in neerslag? Ik merk, dat het voor veel mensen een raadsel is. In ieder geval moet je vochtige lucht hebben. Dat is lucht, die veel waterdamp bevat. Om neerslag te krijgen, moet die waterdamp condenseren. Dat wil zeggen weer water worden. Er ontstaan dan wolken. Mist is ook een wolk. Die bestaat uit fijne waterdruppels. Hoe dan uit de ene wolk wel regen valt en gelukkig vaak uit veel wolken niet, ga ik niet uitleggen. Soms spelen sneeuw of hagel een rol.

Waardoor condenseert waterdamp? Dat gebeurt als de lucht met waterdamp er in afkoelt. Meestal gebeurt dat als de lucht gaat stijgen. Als de zeewind tegen een gebergte opgestuwd wordt krijg je gebergte stuwingsregens. Als lichte warme vochtige lucht tegen een zware koudere luchtmassa opstijgt ontstaan frontale regens. Daarmee hebben we in Nederland vaak te maken. Als lucht boven een warm oppervlak sterk verwarmd wordt en dus uitzet, lichter wordt en dus gaat stijgen, krijg je stijgingsregens. Ze komen veel voor in de gebieden bij de evenaar en zomers soms bij ons. Dan spreken we over warmteonweders.

Waardoor koelt lucht af als die stijgt? Soms denken mensen: Hoe hoger hoe kouder, maar dat is niet de oorzaak. Als lucht stijgt, moet de luchtmassa de zwaartekracht overwinnen. Dat kost energie. Die wordt in de vorm van warmte aan de lucht onttrokken. Zo koelt de lucht af. Dan raakt de lucht verzadigd van waterdamp en condenseert de waterdamp.

Waardoor blijft die lucht alsmaar stijgen? Om water te verdampen is warmte nodig. Die warmte komt weer vrij als de waterdamp weer water wordt (condenseert). Zo wordt de stijgende lucht dus weer verwarmd en blijft stijgen. Dat gaat des te beter, wanneer de omgevende lucht koeler is. Dan spreken we over een onstabiele opbouw van de atmosfeer. We krijgen dan buiig weer, zoals nu terwijl ik aan dit blog zit te werken.

Bij zo’n heftige onweersbui valt soms hagel en de regendruppels zijn dan groot. In die bui zijn sterke stijgende luchtstromen. Een hagelsteentje wordt daardoor meegenomen, groeit door botsing met druppels, valt weer, stijgt weer en kan soms erg groot worden en dan veel schade veroorzaken aan kassen bijvoorbeeld. We verwachten, dat door de opwarming van het klimaat er meer waterdamp ontstaat en er dus ook meer verdampingswarmte in de luchtmassa zit. De bui wordt heviger. Als dan de grond al van water verzadigd is of er veel verhard oppervlak is van daken en wegen, stroomt al dat water in één keer weg. De riolering is daar niet op berekend. Straten veranderen in rivieren. Dat herinner ik mij uit mijn Arnhemse jeugd.

Zo’n stijgende luchtmassa vloeit op grote hoogte naar alle kanten af. Zo krijg je aan het aardoppervlak een lagere druk, soms heel erg laag. De lucht stroomt naar dat lagedrukgebied en stijgt daar op. Door de aswenteling van de aarde krijgt de lucht een afwijking naar rechts op het Noordelijk halfrond. Rond die bui krijg je een beweging tegen de wijzers van de klok in. Als de luchtdrukverschillen groot zijn, stijgt de windkracht, de draaiing rond de bui neemt toe. Het kan een wervelstorm worden. Van alles kan door die wervelstorm de lucht in worden gezogen. In de USA hebben mensen dan een ondergrondse schuilplaats, waar ze bescherming zoeken tegen het geweld van de hurricanes.

In het gebied bij de evenaar heb je soms twee korte droge tijden als de zon loodrecht boven de keerkringen staat. Maar bij de hoge zonnestanden krijg je bijna elke dag rond een uur of vier een heftige regenbui, ook boven zee. Soms groeien zulke buien uit tot een tropische orkaan zoals Harvey en José. Misschien worden die orkanen heftiger doordat de zee warmer is geworden door het versterkte broeikaseffect. Er ontstaat nog meer waterdamp, er wordt dus nog meer energie in die waterdamp opgeslagen. Alle processen worden versterkt. De luchtdruk in de kern wordt nog lager, de luchtdrukverschillen nog groter en dus nemen ook de windsnelheden enorm toe en valt er ook nog meer neerslag. Het probleem is hoe je het kunt bewijzen. Daarom is het van groot belang, dat er in die orkaan onderzoek wordt gedaan.

Jaargang 10, Nr. 477

WAAR PUBLICITEITSOFFENSIEF VAN DE TELEGRAAF

De rellerige publiciteit van de Telegraaf en daarna ook van andere media over de documentaire “Jesse”, die niemand nog gezien had, heeft vooral de nieuwsgierigheid gevoed. Ik verwacht dan ook flinke belangstelling voor de vertoning in Carré en in diverse bioscopen. Jinek gaf voor de tweede keer de politiek redacteur van de Telegraaf de kans dezelfde onwaarheden over GroenLinks te verkondigen. Volgens hem zouden vele GroenLinksers ernstig teleurgesteld zijn nu de partij niet aan een regering met een forse rechtse meerderheid wil deelnemen. De intensieve poging van de drie andere partijen in de formatie om het beeld op te roepen, dat het alleen was afgeketst op de migratieproblematiek zorgden aanvankelijk voor teleurstelling. Er was echter veel meer aan de hand en nu vindt iedereen, dat GroenLinks terecht weigert voor een dergelijk beleid verantwoordelijkheid te dragen. Men wil zich niet houden aan internationale migratieverdragen. De doelstellingen van Parijs zullen niet gehaald worden. Er wordt niets gedaan aan het feit, dat er meer dan 800.000 mensen in Nederland een zo laag inkomen hebben, dat ze niet kunnen voorzien in hun eerste levensbehoeften. Ze leven in armoede en onder hen zijn meer dan 400.000 kinderen. Daarover stuurde ik een bericht naar KRO-NCRV. De dienst communicatie heeft het bericht doorgestuurd naar de redactie van Jinek.

De weigering van BNN-VARA de documentaire uit te zenden, mede op aandringen van de leiding van de NPO is inderdaad een vorm van censuur. De documentaire is geen journalistiek product, maar meer een persoonlijke observatie. De documentaire wil terecht niet objectief zijn. Dat laat de maker ook weten aan de kijker. Het lijkt erop, dat machten buiten de NPO zoveel invloed kunnen uitoefenen, dat de publieke omroep onder die druk is bezweken. Het betekent, dat er sterke twijfel aan de onafhankelijkheid van de publieke omroep is gezaaid. Die onafhankelijkheid wilde men juist verdedigen. Paniekvoetbal!

De documentaire geeft een beeld van een moderne succesvolle verkiezingscampagne. We zien hoe de campagne naar buiten komt. Ook hoe hij is opgezet en hoe de mensen op hun rol worden voorbereid. Wat spontaan lijkt is in werkelijkheid uit en te na geregisseerd. Zo is de documentaire interessant studiemateriaal voor politicologen en leraren maatschappijleer of burgerschapskunde. Ze kunnen aan de hand van de documentaire hun leerlingen laten zien hoe het publiek tijdens zo’n campagne beïnvloed wordt en soms gemanipuleerd. Zo maak je je leerlingen weerbaar. Het is te hopen, dat dit ook het effect op het bioscooppubliek wordt. Bedenk daarbij, dat alle partijen deze trucs in hun campagnes toepassen. Het is wel een typisch GroenLinkse doelstelling mensen weerbaar te willen maken. De openheid van GroenLinks valt dus zeer te waarderen.

GroenLinks stelt zich met deze openheid ook zeer kwetsbaar op. De film is ook via betaal Tv te zien. Ik vraag mij af, of de film ook valt te downloaden. Het biedt anderen de gelegenheid beelden te manipuleren en zo een negatief beeld van GroenLinks te scheppen. Bedenk, daarbij dat de manipulator vooral zich zelf in een kwaad daglicht stelt. We gaan het allemaal zien.

Jaargang 10, 476.