John Ch.M. Jorna

GROENLINKS EN MOBILITEIT

Wij merken, dat wij op ruim één kilometer van de A12 wonen, een van de drukste autosnelwegen van Nederland, maar er zijn ook duizenden mensen, die in de buurt van de Ring van Utrecht wonen en die ervaren in nog veel sterkere mate de nadelen van het intensieve autoverkeer. We zijn slachtoffer en tegelijk zijn we ook dader. We hebben last van het lawaai, van de stank van de uitlaatgassen, van het fijnstof en het nog gevaarlijker ultrafijnstof, van de risico’s in het verkeer, van het gebrek aan parkeerruimte en we betalen fors voor het “plezier” van het auto rijden. Ik merk, dat het gros van de mensen als vanzelfsprekend voor de auto kiest bij welke vervoersvraag dan ook.

De mensen rondom Schiphol hebben dag en nacht last van het lawaai en soms zelfs van de stank van de kerosine en al zijn ze er aan gewend, steeds is er de vrees voor weer een “Bijlmerramp” met honderden slachtoffers. De NS schijnt inmiddels overgeschakeld te zijn op groene stroom, maar ook het treinverkeer veroorzaakt hinder zoals het lawaai en het wachten bij overwegen. En dan is er nog de scheepvaart, die vrijwel geheel vaart op fossiele energie.

GroenLinks wil zo veel mogelijk en zo snel mogelijk af van die fossiele brandstoffen. Daarbij hanteert de partij ook het prijsmechanisme door automobiliteit flink te belasten, dus niet het autobezit, zoals nu, maar het autogebruik en dan vooral in de spits. Het is jaren geleden. Ik had in een brugklas verteld over de nadelen van de auto (naast de voordelen). Toen stak een klein blond jongetje zijn vinger op en zei: “Maar meester, u komt toch zelf ook elke morgen met de auto.” Ik zei iets over opgesloten zitten in het systeem. Kort daarna was het Kerstvakantie en vanaf toen nam ik om half acht de bus, stapte over op de sneltram, was om acht uur op school en had nog tijd om iets te kopiëren. Om half negen begonnen de lessen. Tijdens de ritten las ik de krant. Velen kunnen een andere keus maken als ze dit willen.

Menigeen, die kiest voor de auto, moppert over de files. Wegen worden verbreed en een tijd lang zijn er geen files. Dat lokt meer mensen de auto in en prompt zijn er weer files. Toch gelooft de minister nog steeds, dat wegen verbreden de oplossing is. Allerlei belangengroepen steunen haar. Zo wil de minister bij Utrecht de Ring verbreden. Ze zegt, dat het nodig is om het interlokale en internationale verkeer doorgang te verschaffen. Dat is 27% van alle verkeer op de Ring. Het probleem zit in het lokale verkeer. Al die verbrede autosnelwegen maken het mogelijk, dat een groeiende stroom auto’s de stad binnen komt en door parkeergarages wordt opgeslokt. Willen al die automobilisten straks naar huis, dan staan ze al bij het verlaten van de parkeergarage in de file. Gaan we hiermee verder, dan kunnen de afritten naar de stad en de stadswegen al die auto’s niet meer verwerken. Of willen we in onze steden ook snelwegen op poten? Het hele systeem loopt vroeg of laat volkomen vast.

Als ik naar de binnenstad van Utrecht moet neem ik de bus. Als ik dan sta te wachten bij een halte komen er tientallen auto’s voorbij. Hoeveel mensen in die auto’s zouden evengoed de bus kunnen pakken? Als ongeveer 7% van alle automobilisten voor bus of trein of fiets kiest, is er geen probleem meer. Autowegen hoeven niet meer te worden verbreed. Een prachtig bos als Amelisweerd hoeft niet ten dele te sneuvelen. De milieuverontreiniging hoeft niet verder toe te nemen. Het autosysteem kenmerkt zich door een fors gebrek aan rationaliteit. We kunnen andere keuzes maken.

Jaargang 9, Nr. 450.

WAT WIL GROENLINKS MET ONDERWIJS BEREIKEN?

De eerste zinnen van het hoofdstuk over onderwijs stemmen mij hoopvol. “Het onderwijs wordt gedomineerd door het economisme. Vanaf jonge leeftijd worden kinderen opgeleid tot producten voor de arbeidsmarkt.” Inderdaad, in ons leven spelen wij veel verschillende rollen. Het onderwijs moet ons daarop voorbereiden. Je latere werk is daarbij de belangrijkste. Je inkomen bepaalt wat je daarnaast kunt. Je opvoeding en vorming geschiedt op de eerste plaats door je ouders en daarnaast ook door een sportclub of jeugdvereniging, door de mensen waarmee je omgaat zoals de buren en je vriendjes en je familie en soms ook nog door mensen van jouw levensbeschouwing. Gelukkig maar, want de school kan niet alles en zeker niet de rol van de ouders overnemen. Een kind zal later een huishouden bestieren. Een kind zal later deel uitmaken van een buurt, een wijk, een gemeente en samen met anderen richting willen geven aan de besluitvorming in een buurtvereniging of gemeenteraad. Een kind zal een rol spelen als vrijwilliger in een vereniging. Die draaien grotendeels op vrijwilligers. De school zorgt vooral voor kennis en vaardigheden, die men later in welke rol dan ook nodig heeft.

Er zijn mensen wars van, maar ik vind, dat ouders op de eerste plaats verantwoordelijk zijn voor de opvoeding van hun kinderen. De overheid heeft daarbij een toezichthoudende rol en steunt ouders ook financieel. De ouders bepalen dus ook welke school het meest geschikt is voor hun kind. Ouders kunnen samen een school oprichten, die het best past bij hun opvoedingsidealen of hun idee over de manier van onderwijsgeven of die onderwijs geeft overeenkomstig hun levensbeschouwing. Als het goed was, zou het niet nodig moeten zijn dat de overheid scholen opricht. Je ziet dan ook, dat ouders met kinderen op openbare scholen streven naar meer zeggenschap en dat de overheid het bestuur van het openbaar onderwijs overdraagt aan een bijzondere commissie door de ouders gekozen en door de Raad beneomd.

Wat is het nu jammer, dat van deze ideeën over opvoeding en onderwijs weinig is terug te vinden in het verkiezingsprogramma van GroenLinks. Dat is misschien ook logisch, want een overheid is vooral voorwaarden scheppend bezig. Hoe krijgen we goed onderwijs? Hoe krijgen we goede leraren, die we de mogelijkheden bieden hun vak goed uit te oefenen? Hoe zorgen we voor emanciperend onderwijs, dat ook kinderen uit kansarme milieus voldoende ondersteuning biedt?

Die laatste vraag behoeft een kanttekening. Ik heb het grootste deel van mijn loopbaan gewerkt met ook zulke kinderen. Het probleem is, dat deze kinderen van thuis weinig ondersteuning krijgen. Ze krijgen geen goede tips hoe het werk te plannen of hoe ze het best woordjes kunnen leren of welk boek leuk is voor de lijst. Dan moet in het basisonderwijs de juf of de meester extra aandacht geven en in het voortgezet onderwijs de klassementor. Het probleem van de weinig geschoolde ouders blijft. Daarom zou het goed zijn, dat het programma aandacht besteedt aan het volwassenenonderwijs. De zogenaamde moedermavo is jaren terug een groot succes geweest. Soms vraag ik mij af of een groot succes bij het kansen geven er toe leidt, dat uiteindelijk een groep resteert met heel weinig aanleg en zelfs geen gouden handjes. Ik vrees, dat die groep niet voor zich zelf kan opkomen. Dat vraagt solidariteit van bijvoorbeeld een vakbond en ook solidariteit kun je al op school leren.

Tussen al die programmapunten staat er één heel raar punt bij. Het lijkt erop, dat GroenLinks opeens voorstander is van het Britse schoolsysteem van public schools en private schools. De laatsten zijn vaak dure kostscholen zoals Eton. Wat wil punt 11? Een groep kinderen krijgt les in een staatsschool en het onderwijs wordt bekostigd door de staat. Een andere groep kinderen krijgt les in een school door de ouders opgericht en die moeten het zelf betalen. Die twee groepen kinderen worden ongelijk behandeld. Dat lijkt mij totaal niet bij GroenLinks passen. Alleen zeer kapitaalkrachtige ouders zijn in staat zo’n school op te richten en blijvend te bekostigen. Je krijgt dus standenscholen. Hoe dit “ongelukje” is kunnen gebeuren, ik weet het niet, maar het behoeft wel snelle correctie.

Tsja, als je verstand hebt van onderwijs ben je wat extra kritisch. Dat wil GroenLinks ook met onderwijs bereiken. Het programma komt met veel goede ideeën. De meeste zijn niet nieuw. Maar het is kennelijk nodig er elke keer weer op te hameren. Voor mij is voortdurend bijscholing uiterst belangrijk. Eigenlijk moet je voortdurend bezig zijn je zelf bij te scholen, jouw manier van onderwijs geven te verbeteren. Ik had daar een mooie term voor. In het onderwijs moet voortdurend sprake zijn van een “ro;;ing reform”.

Jaargang 9, Nr. 449.

ELITAIR EN TOCH HEEL ERG LINKS

Een van de nare aspecten van de politiek is het framen. Van een tegenstander wordt ons een bepaald minder gunstig beeld opgedrongen. Regelmatig hoor je bij discussieprogramma’s over GroenLinks zeggen, dat het een elitaire club is. De elite heeft geen oog voor de positie van de gewone hardwerkende Nederlanders. De elite denkt alleen aan zich zelf en probeert zich zelf zo veel mogelijk te bevoordelen.

Inderdaad behoren veel GroenLinksleden tot de intellectuele elite en daardoor vaak ook bij de culturele elite. Met een goede opleiding kom je in aanmerking voor de beter betaalde banen. Dan ligt de verleiding op de loer om altijd maar meer te willen. Als die inhaligheid gaat ten koste van de lager betaalden, dan mag je je echt niet links noemen.

Hoofdstuk 2 van het GroenLinks Verkiezingsprogramma laat overduidelijk zien, dat deze partij het opneemt voor de mensen met een minimuminkomen of lager en met allerlei voorstellen komt om voor deze mensen het lot te verbeteren. GroenLinks wil de verschillen tussen arm en rijk kleiner maken. Dat heet nivelleren. Daarmee gaat deze partij tegen de trend in, want de laatste dertig jaar zijn de verschillen steeds groter geworden. De lonen mochten vanwege onze concurrentiepositie niet stijgen, maar de salarissen en de bonussen aan de top schoten al die jaren omhoog. De winstbelasting voor de eigenaren van de ondernemingen ging omlaag en er werden nauwelijks maatregelen genomen tegen belastingontwijking. Met individuele bedrijven werden zelfs afspraken gemaakt om minder winstbelasting te betalen. Dat krijg je als rechts voortdurend aan het bewind is. Meer dan vierhonderdduizend kinderen leven in ons welvarende land in armoede. Ze gaan ’s morgens zonder ontbijt naar school. Een flink deel van deze armen leeft van generatie op generatie in erfelijke armoede.

Als we in discussies pleiten voor hogere belastingen voor de mensen, die bijvoorbeeld meer dan twee ton per jaar verdienen, dan wordt er altijd gechanteerd met het dreigement, dat die mensen dan in België gaan wonen of dat ze hun onderneming uit Nederland weghalen. De hebzucht van de rijken is kennelijk grenzeloos. Dat duidt er op, dat de oplossing in Europees verband nog effectiever kan worden. Het programma stelt een harmonisatie van de winstbelasting met een minimumtarief voor de gehele EU voor. Dan is er geen ontsnappen meer mogelijk. Dat is naar mijn mening de belangrijkste reden waarom gewetenloze lieden pleiten voor minder EU. Het was niet voor niets de aandelenhandelaar Michael Farage, die het hardst geijverd heeft voor de Brexit. Het is een beetje erg zielig, dat juist veel eenvoudige Britten er in gestonken zijn. Pas dus op voor mensen die ons willen verleiden om voor een Nexit te zijn.

Wat doet het programma voor de laagste inkomens? De lonen horen met de welvaart te stijgen en de inkomensverschillen moeten eerlijker worden. De laagste inkomens betalen geen belasting, maar ontvangen juist het omgekeerde, een herstel van oneerlijke inkomensverhoudingen. De schuldenproblematiek wordt aangepakt. Voor mensen met een laag of geen aanvullend pensioen wordt het algemeen ouderdomspensioen hoger. Dat wordt mogelijk door verschillende belastingen voor de top te verhogen.

GroenLinks is wel degelijk links en trekt zich meer dan veel andere partijen het lot van de minsten in onze samenleving aan. De partij neemt afstand van de hebzucht van de rijksten, die geen geld over hebben voor het behoud van onze woonplaneet en evenmin iets over hebben voor een eerlijk inkomensbeleid. Die hebzucht van de rijken werd door Paus Franciscus aan de kaak gesteld in zijn rondzendbrief over het milieu.

Jaargang 9, Nr448.

MET ALLEEN TECHNISCHE VERHALEN OVER HET MILIEU KOM JE NIET VERDER

Ook in Bunnik bereiden we ons voor op de verkiezingscampagne. In ons bestuur zit een specialist in modern campagne voeren. We moeten gaan canvassen. De deuren langs en de mensen vragen te gaan stemmen en bij voorkeur op GroenLinks. We delen folders uit bij de winkels en maken een praatje met het publiek. Er zijn ook massale bijeenkomsten. Die in Utrecht was uitverkocht. We waren te laat. Tsja, dat zijn we niet meer gewend. We voerden altijd een inhoudelijke campagne. Dat missen sommige leden. Daarom hebben we afgesproken, dat mijn blogs gaan zorgen voor een meer inhoudelijk GroenLinks geluid.

Ik merk ook, dat een flink deel van het publiek nauwelijks op de hoogte is van wat er allemaal speelt in Nederland, Europa en de Wereld. Oppervlakkige kreten pikken ze op. Erg kritisch zijn ze daarbij niet. Er zijn ook kiezers, die nog steeds van jongs af aan op dezelfde partij stemmen. Dat getuigt evenmin van een kritische geest. Voor al die mensen wil ik mijn politieke blogs schrijven. Niet gemakkelijk, maar ik ga het proberen.

GroenLinks wil af van de fossiele brandstoffen, steenkool, olie en gas en van de kernenergie. We willen schone energie van windmolens en zonnepanelen en eventueel van stromend water en aardwarmte. Dat kan door fossiele brandstoffen niet langer te subsidiëren en door schone energie niet te belasten. We merken immers, dat mensen gevoelig zijn voor financieel voordeel. Als je een deel van je spaargeld omzet in zonnepanelen verdien je meer aan de opgewekte elektriciteit dan aan de rente van de bank. Het verhaal over de opwarming van het klimaat en de stijgende zeespiegel geloven ze pas als het water over de dijken stroomt. Er zijn nog meer trucjes als goede isolatie en warmtepompen. Er zijn al huizen, waar de energiemeters allemaal op nul blijven staan. Lekker voordelig toch.

Een tweede milieuonderwerp is de kringloopeconomie. Die heet dan circulaire economie. Tsja, voor politici is het moeilijk het jargon te vermijden. Het scheiden van afval lukt hier behoorlijk, maar of bij allerlei apparaten ook goed gaat valt te betwijfelen. Ik merk vaak, dat het personeel in winkels en andere specialisten wel veel over de apparaten weten, maar van recyclebare onderdelen weinig benul hebben.

Zo komen we bij onderwijs en voorlichting. Het ontgaat de opstellers van het programma, dat onderwijs ook een vormende taak heeft en de opvoeding door de ouders met toepasselijke kennis kan ondersteunen. Wil het milieubeleid succesvol worden, dan hangt dat af van al die individuele huishoudens. Hoe is de houding van ouders tegenover afvalscheiding en energiebesparing en schone energie. Als die houding onverschillig is of afwijzend of sarcastisch of Trumpiaans dan doet alle onderwijs en alle voorlichting helemaal niets. Ouders voeden vooral op door consequent het goede voorbeeld te geven. Zo bepalen zij de toekomst, waar GroenLinks zich op wil richten.

Jaargang 9, Nr. 447.