John Ch.M. Jorna

BTW-TARIEVEN

Hoge Btw-tarieven vind je soms in landen met een niet zo goed werkende belastingdienst. Loon- en inkomstenbelasting worden er veelvuldig ontdoken, vaak ook nog met medewerking van corrupte belastingambtenaren. Het zijn vooral de mensen met hogere inkomens met een eigen zaak of met een zelfstandig beroep, die gemakkelijk de inkomstenbelasting kunnen ontduiken. De schade voor de staat en dat zijn wij allemaal, is des te groter. De Btw is veel gemakkelijker te innen en daarom zie je in zulke landen extra hoge Btw-tarieven.

Hoge Btw-tarieven zijn extra nadelig voor de mensen met een laag inkomen. Ze hebben al niet veel te besteden en door het hoge Btw-tarief zijn de prijzen extra hoog. Omdat ze vaak in loondienst zijn, is het ontduiken van de loonbelasting lastig. Zij betalen het volle pond en ook nog de extra hoge Btw. De hoge inkomens ontduiken de inkomstenbelasting en hebben minder moeite om de hogere prijzen te betalen. Vaak hebben ze een deel van hun inkomen zwart en kopen goederen zwart of betalen diensten zwart. Zo ontduiken ze dus ook nog de Btw. In Griekenland vormen deze praktijken een fors deel van de problemen. Maar hier in Nederland gebeurt het nog veel te vaak. In mijn ogen is het jatten van je medeburgers.

De laatste jaren heeft men de werkgelegenheid bevorderd, door voor onderhoud en reparatie het lage Btw-tarief van 6% te rekenen. Vroeger deed ik zelf het schilderwerk en soms eenvoudige reparaties. De tuin hield ik zelf bij en ik vond het wel fijn, dat de kapper niet zo duur was. Maar ik word een dagje ouder en ik kan het niet niet allemaal meer aan. Soms helpen kinderen of kleinkinderen met de tuin. Sinds het voorjaar 2012 hebben we voor de tuin een hovenier ingeschakeld. Dat kostte ons sindsdien ruim 4700 Euro, waarvan een deel onder het 6% tarief. Als voor het tuinwerk het 21% tarief zou hebben gegolden, was de rekening 190 Euro hoger geweest. Voor de schilder zou de rekening sedert 2005 950 Euro hoger zijn geweest en voor mijn kapper ben ik per jaar zestien en een halve Euro meer kwijt. Ik kan dat wel missen, maar ik denk, dat er veel mensen zullen zijn, die wat minder vaak naar de kapper gaan of zelf de tondeuse gaan hanteren. Het werkgelegenheidseffect zal minder worden en daarmee de inkomsten voor de staat. Wellicht vallen er ontslagen en moeten er uitkeringen worden opgebracht. Dat geldt voor allerlei arbeidsintensieve activiteiten. Denk ook aan toneel of concerten. Een verhoging van het 6% Btw-tarief lijkt mij geen verstandige zaak.

Iets anders is de Btw voor zeer luxe goederen en voor milieu schadelijke producten of activiteiten. Het onderwerp “vergroening” van de belastingen is in mijn partij nogal populair. Zo mag het vlees rustig onder het 21% tarief vallen. De consequentie is dan wel, dat vlees eten iets voor de rijken wordt en in veel gezinnen alleen op zondag nog vlees gegeten wordt. Ik ken dat nog van vroeger. Barbecueën wordt dan een nog kostbaarder zaak. Daarmee maak je je als politieke partij niet populair, behalve dan onder vegetariërs. Hier zie je als neveneffect, dat de tegenstelling arm-rijk verscherpt wordt. Er kan een spanning optreden tussen groen en links. Het geldt voor alle groene belastingen. De lage inkomens horen gecompenseerd te worden. Zij kunnen zich vaak ook moeilijk aan negatieve milieueffecten onttrekken. Wordt de brandstof duurder, dan ga je je huis beter isoleren, maar wat doe je als je in een huurhuis woont? Dan ben je afhankelijk van je huisbaas. GroenLinks zou over dit soort zaken veel duidelijker moeten zijn.

Jaargang 8, Nr. 366.

GAAT IETS WEZENLIJK VERANDEREN?

Belasting betalen is voor de dommen. Dat schijnt een gevleugeld woord te zijn onder de superrijken. Deze week waren belastinghervormingen in het nieuws. De EU wil iets doen tegen de belastingontwijking door multinationale ondernemingen. In Nederland wil de huidige regering het belastingstelsel grondig herzien. Het lijkt meer op een verschuiving. De wezenlijke problemen worden niet aangepakt.

Al tientallen jaren ergeren we ons aan het ontwijken van de winstbelasting door multinationale ondernemingen. De winsten worden boekhoudkundig verschoven naar belastingparadijzen met een extreem lage of in het geheel geen winstbelasting. Nederland speelt daarin een belangrijke rol. We herbergen duizenden brievenbusfirma’s. die een rol spelen in dit spel. Ze sluiten geheime overeenkomsten met de Nederlandse belastingdienst over kortingen op de winstbelasting. Het Europees Parlement heeft besloten, dat er een lijst moet komen van multinationale ondernemingen met al hun dochterbedrijven, zodat gemakkelijker na te gaan is hoe de belastingontwijking in zijn werk gaat. De President van de USA heeft als uitgangspunt, dat winstbelasting betaald moet worden in het land, waar de winst gemaakt is. Dat vind ik ook. Van een onderneming is bekend hoeveel de totale omzet is, inclusief die van dochterbedrijven en van dochters van dochterbedrijven en ga maar door. Zo moet ook bekend zijn hoe groot de omzet in bijvoorbeeld Nederland is. Die omzet is een bepaald percentage van de totale omzet. De winstbelasting moet dan betaald worden over hetzelfde percentage van de totale winst van de onderneming. Zo simpel kan het zijn. Winstcijfers spelen een belangrijke rol bij de koersen van de aandelen. Omzetcijfers horen in de jaarverslagen. Nu wordt gevreesd, dat onder de lidstaten van de EU een “race tot the bottom” ontstaat met steeds lagere percentages winstbelasting. Dus is het logisch, dat de lidstaten een behoorlijk hoog minimum percentage afspreken met een streng verbod om daar stiekem onder te duiken. Als er naar behoren winstbelasting betaald wordt, kunnen de loonbelasting en de BTW omlaag. Het is in ons aller belang, dat de diefstal uit onze portemonnee door de bedrijven gestopt wordt. Tsja, voor de aandeelhouders is het minder leuk. Dan moeten we uiteraard niet meer VVD stemmen, want die partij is de grote beschermer van grote bedrijven en hun aandeelhouders. Ik ben benieuwd wat het standpunt van D66 is. Vaak is die partij in financiële zaken een lightversie van de VVD.

De vermogensongelijkheid in Nederland neemt toe. Vermogenswinsten worden vaak niet belast. Dat is vaak ook moeilijk, want de vermogens worden gewoontegewijs ondergebracht in stichtingen of andere rechtsvormen, gevestigd op bijvoorbeeld de Kanaaleilanden. Kapitalen worden ondergebracht bij banken in Zwitserland of Luxemburg en voor de fiscus verzwegen. Daar gaat iets aan gedaan worden. Het bankgeheim zal worden opgeheven. Internationale wetgeving moet aan dit soort praktijken een eind maken.

Ik las over een andere manier om winst weg te sluizen. Eigenaars van ondernemingen brengen de winst onder bij de reserve van de onderneming. Geen winst meer. Bij de belastingherziening kan worden voorgeschreven, dat het winst toevoegen aan de reserves pas mag gebeuren na het betalen van winstbelasting.

Ondernemingen profiteren op velerlei manieren van de staatsuitgaven. Ze maken gebruik van infrastructuur als wegen, havens en kanalen, vliegvelden en de luchtverkeersleiding, spoorlijnen, stations en emplacementen en goed ontsloten bedrijventerreinen. De staat zorgt voor de broodnodige veiligheid in velerlei opzicht. Denk aan politie, betalingsverkeer of internet, maar ook voor gezonde leefomstandigheden, voedselveiligheid en hygiëne. De staat sluit handelsverdragen met andere staten, zodat ondernemers goederen en diensten veilig kunnen exporteren. Als ondernemers op zo vele manieren profiteren van de staat, dan mag daar een forse bijdrage aan de staatsinkomsten tegenover staan.

Jaargang 8, Nr. 365.

EEN BIJZONDER MUSEUM

Ik had de wegwijzer met “Schloss Moyland” al zo vaak gezien rijdend in het Duitse gebied, dat grenst aan de Achterhoek en rijdend over de Autobahn naar Oberhausen. Het maakte me nieuwsgierig. Onlangs was ik een lang weekend in het gebied en ik zocht het op. Het ligt tussen Kleef en Kalkar. Toen ik er was, zag ik dat een foto van het kasteel de toeristische kaart van de Kreis Kleve siert. Het is in neogotische stijl gebouwd net als kasteel Haarzuilens, maar Moyland is veel soberder en wel zo mooi. Het kasteel is net als Haarzuilens door een park omgeven en daar vind je een rijkdom aan beeldhouwwerken. In een bijgebouw worden aparte tentoonstellingen georganiseerd. Je kunt er dus heel wat uurtjes doorbrengen. Wij hebben ons beperkt tot de tentoonstelling in het kasteel. Vroeger waren er massa’s schilderijen opgehangen, die de wanden van boven tot beneden vulden. Dat is nu anders.

We hebben de tentoonstelling “Kunst beweegt. Sterke vrouwen” bekeken. Die is er tot september 2015 te zien.  In het museum is kunst bijeengebracht, die door de gebroeders Hans en Franz Joseph van der Grinten aanvankelijk in hun huis in Kranenburg is verzameld. Daarbij speelde de kunstenaar Joseph Beuys (1921 – 1986) een belangrijke rol. Deze kocht kunst van collega kunstenaars op en verkocht de kunstwerken samen met zijn eigen werk. Veel kwam terecht in de kunstverzameling van de gebroeders van der Grinten.

De tentoonstelling is chronologisch en thematisch van opbouw. In de benedenverdieping, het souterrain vinden we beeldhouwwerken. De eerste zaal toont kunst uit de 19^e eeuw in neoclassicistische stijl.Kunstenaars lieten zich inspireren door de kunst uit de klassieke oudheid. De beelden waren goed verkoopbaar, want de neoklassieken waren in de mode. Je ziet het ook bij kastelen en landhuizen uit die tijd. Daarna komen allerlei stijlen uit de tijd rond 1900 en daarna aan de orde tot en met de artistieke uitingen, die zijn samengesteld uit afvalmateriaal. Veel werk is daarbij van Joseph Beuys.  Hij is opgeleid aan de Kunstacademie van Dusseldorf en werd er later hoogleraar.

De begane grond met de receptie toont grafiek, kunstenaars en thema’s. Een eerste zaal toont werk van Max-Klinger (1857 – 1920), een serie prenten, vervaardigd voor een prachtuitgave van het verhaal van Amor en Psyche, opus V, 1880. Een volgend thema is Liefde en Eros, met houtsneden in Jugendstil en Expressionisme. In een gang hangen schilderijen met zee en strandgezichten. Afbeeldingen van ateliers tonen de werkplek van de kunstenaars en hun modellen. Er is daarbij veel aandacht voor het naakt met alle details.

De eerste verdieping met de Twijnzaal (Zwirnersaal) is vooral gewijd aan het werk van Joseph Beuys en de rol, die de vrouw in zijn werk speelt. “Joseph Beuys vatte het vrouwelijk lichaam op als plastische vorm en zag de vrouw als draagster van levensenergieën en –processen.” Bijzonder vond ik de zaal met vrouwen in de natuur en de zaal met “Sterke vrouwen”. “Het gaat om heldinnen, zieneressen, tovenaressen, en vooral actrices. De laatsten staan voor beweging en energie. Allen zijn ze een uitdrukking van geestelijke kracht en een spiritueel complex van krachten.”  Joseph Beuys toont zich ook een geëngageerd. Kunstenaar in zijn beeldhouwwerken uit de jaren zeventig van de twintigste eeuw.

We hadden geen idee, wat ons daar in Schloss Moyland te wachten stond. Ik heb er geen spijt van deze tentoonstelling bezocht te hebben. Weer een iets anders dan de Haagsche School met landschappen.

Jaargang 8, Nr. 364.

TAL VAN RISICO’S

Donderdagavond, 4 juni was ik bij een interessante bijeenkomst over een handelsverdrag tussen de USA en de EU, het Transatlantic Trade and Investment Partnership, kortweg TTIP. Spreek uit als tee tip. De Landbouwwerkgroep en de Europawerkgroep van GroenLinks waren de organisatoren. Het doel van TTIP is de wederzijdse handel te vergemakkelijken en de investeringen te beschermen. Het zou leiden tot meer economische groei, lagere prijzen en meer banen, kortom tot meer welvaart. Wie kan daar tegen zijn?

Maar er blijken nogal wat addertjes onder het gras. De economische groei en meer banen worden in twijfel getrokken. Bedrijven zien in kwaliteitseisen en milieuregels handelsbelemmeringen, die moeten worden weggenomen. TTIP kan zo een risico herbergen voor de voedselveiligheid en voor het milieu. Allerlei sociale rechten van werknemers kosten geld, net als de milieumaatregelen. Hogere prijzen belemmeren de handel. Dus moeten sociale regels, milieuvoorschriften en gezondheidseisen verdwijnen. Bedrijven kunnen dat via een arbitrage hof bereiken. Dat zou TTIP voor elke Europeaan volkomen onaanvaardbaar maken.

Maar dan komen er wellicht ook regels om investeringen te beschermen. Stel dat een Amerikaanse multinational in Nederland investeert in een energie-intensief bedrijf. Dit vanwege het goedkope aardgas of vanwege de goedkope aanvoer van steenkool. Het bedrijf zit hier en het Nederlandse parlement wil fossiele energie duurder maken, zodat duurzame energie een betere concurrentiepositie krijgt en het milieu minder vervuild wordt. Het bedrijf is hevig verontwaardigd, noemt de Nederlandse overheid onbetrouwbaar en gaat bij een arbitrage hof procederen. De multinational eist schadevergoeding van de Nederlandse staat. Ongelofelijk. Toch vind je in bestaande verdragen dergelijke regels. Ik vind, dat nieuwe wetgeving behoort tot de normale bedrijfsrisico’s. Had je maar beter moeten nadenken. Iedereen weet, dat een dergelijke wet er zit aan te komen. Waarom een apart hof? In Nederland biedt onze rechtsstaat alle mogelijkheden om een beroep te doen op een rechter.

Maar er is meer. Het kwam deze avond maar zijdelings ter sprake. Waarom worden producten goedkopen? Ze kunnen nu in sterkere mate op de meest geschikte, dus goedkoopste plaats worden voortgebracht. De regio’s met de gunstigste vestigingsplaatsfactoren zien hun economische activiteiten toenemen. Dat gaat ten koste van andere regio’s met ongunstige vestigingsplaatsfactoren. Daar vermindert de werkgelegenheid. Hoeveel Griekenlanden komen er bij in Europa?  Dezelfde vraag kun je voor de USA stellen. Het tot stand komen van TTIP maakt in een aantal gebieden een grondige hervorming van de economische structuur noodzakelijk. Krijgen die gebieden steun van de EU of van de federale regering in Washington? Of wordt er weer over die “luie Grieken” geroepen?

In Nederland, vanouds een handelsland, zien sommigen vooral nieuwe kansen. We hebben altijd voor vrijhandel gepleit. Toen het goedkope Amerikaanse graan rond 1880 Europa binnen kwam reageerde Frankrijk met beschermende maatregelen. In Nederland werd de landbouw gemoderniseerd. Er kwam meer onderzoek en landbouwonderwijs en landbouwvoorlichting. Nederland werd een belangrijke exporteur van agrarische producten. De Franse landbouw bleef lange tijd achterlopen. Van de geschiedenis moet je leren. Maar opnieuw zijn de Fransen het sterkst tegen TTIP. Tsja, wat is wijsheid.

P.S. Zie ook het artikel in GroenLinks Magazine digitaal.

Jaargang 8, Nr. 363.