HET KERKVOLK WORDT ONGEDULDIG
Zelfs in Oostenrijk wordt het kerkvolk ongeduldig. In dit traditioneel katholieke land heeft een groep van 400 priesters en diakens, verenigd in de zogenaamde “Pfarrer Initiative” een openlijke oproep gedaan tot ongehoorzaamheid aan Rome. Zij vinden, dat de vernieuwing in de Kerk niet snel genoeg gaat. Hun voornaamste eisen hebben ze neergelegd in de zogenoemde “Oproep tot Ongehoorzaamheid”. Daarin vind je bijvoorbeeld een suggestie om in elke viering bij de voorbeden te bidden voor kerkhervorming.
In Oostenrijk is de sociaal-maatschappelijke structuur in veel opzichten anders dan in Nederland. Tot het verdwijnen van de Habsburgers na de Eerste Wereldoorlog was er veel sociaaleconomische macht bij de adel en de geestelijkheid. Dat zorgde ervoor, dat vooral de arbeidersklasse zich van de Kerk afwendde. De SPÖ was traditioneel erg antikerks, maar nu zij op veel plaatsen delen in de macht is die antihouding verminderd en lopen socialistische autoriteiten rustig mee in een sacramentsprocessie. Terwijl veel intellectuelen de Kerk trouw bleven, zie je dat de laatste decennia minder worden. Maar ook in Oostenrijk loopt het aantal priesterroepingen terug en de ongerustheid hierover en over de behoudzucht van Rome hebben kennelijk tot deze oproep geleid.
De Oostenrijkse priesters vinden dat de communie aan niemand geweigerd mag worden, niet aan gescheidenen, maar evenmin aan leden van andere kerkgenootschappen. Ook willen zij, dat de eucharistie gevierd kan worden zonder aanwezigheid van een priester en dat alle parochies een voorganger hebben: man of vrouw, getrouwd of celibatair. Daartoe willen zij alle mogelijkheden aangrijpen om te pleiten voor vrouwen in het ambt en voor vrijwillige priestercelibaat. Aldus een bericht op de site www.rkk.nl .
In Nederlandse ogen zijn dat allesbehalve uiterst radicale eisen. Ze zijn al decennia lang gemeengoed onder progressieve katholieken. Al tijdens het Pastoraal Concilie in Noordwijkerhout eind jaren zestig van de vorige eeuw werd erover gesproken. Ook in de Verenigde Staten ijvert een grote groep vrouwen voor openstelling van het diaconaat en het priesterschap voor vrouwen. Wanneer een moderne conservatieve bisschop of priester bij een uitvaart of bij een vormseltoediening mee deelt, dat niet-katholieken wel naar voren mogen komen, maar de armen voor de borst gekruist moeten houden waarna ze een zegen zullen ontvangen, dan leidt dat tot grote woede. Het treft immers ook de niet-katholieke ouder van een vormeling. Het meest verontrustende is, dat zo’n prelaat geeneens snapt hoe hufterig hij bezig is. Hij denkt een mooi gebaar te maken. Maar hij zou minstens zijn enorme spijt moeten betuigen, dat al die kerken elkaar nog altijd niet gevonden hebben in een wederzijdse erkenning van Avondmaal en Eucharistie en daarvoor vergeving moeten vragen.
De Paus reageerde hierop in zijn preek tijdens de Chrismamis, wanneer de H. Oliën gewijd wordt. De vorige paus had immers uitgesproken, dat de Kerk van de Heer geen enkele volmacht had gekregen vrouwen tot priester te wijden. Maar Jezus van Nazareth heeft evenmin volmacht gegeven mannen tot priester te wijden. Het priesterschap is pas later ontstaan en er zijn aanwijzingen, dat in de vroegste kerk ook vrouwen voorgingen bij het breken van het brood en het delen van de wijn. Dat vrouwen diaken werden is zeker.
In Oostenrijk zelf heeft Kardinaal-Aartsbisschop Schönborn van Wenen de priesters bevolen hun “Oproep tot Ongehoorzaamheid” in te trekken. Maar de priestergroep denkt daar niet aan. Woordvoerder Helmut Schüller verklaarde, dat ‘gehoorzaamheid zonder geweten gevaarlijke gehoorzaamheid‘ is. Het zal niet eenvoudig zijn tegen een zo omvangrijke groep maatregelen te nemen. De paus heeft laten merken, dat hij de bezorgdheid begrijpt, maar heeft ook vragen gesteld over hun ideeën. Daaruit putten de priesters hoop, dat er nagedacht gaat worden over de noodzakelijke kerkvernieuwing. Voor Oostenrijk hoop ik, dat het niet dezelfde “behandeling” krijgt als Nederland, uiterst conservatieve bisschoppen benoemen, die een gewetenloze dwang op priesters, diakens en pastoraal-werkers uitoefenen om toch maar aan alle regels en regeltjes en voorschriftjes en plichtjes te gehoorzamen. Dus toch maar elke viering een voorbede om te komen tot echte kerkvernieuwing?
Jaargang 5, Nr. 210.