John Ch.M. Jorna

DRIEHOEK UTRECHT – MAARN – AMERSFOORT BEDREIGD 

Asfalteerders schrikken nergens voor terug. Koning Auto moet immers ruim baan krijgen. Voor de autolobby lijkt onbeperkt auto rijden zonder veel vertraging het nieuwste mensenrecht. Ze leven met hun auto, hun beste vriend. Ze sluiten hun ogen voor alle nadelen totdat ze bij Utrecht de pont moeten nemen naar Den Haag. Waar gaat het over? 

De Ring Utrecht heeft te weinig capaciteit. In de spits staat het er regelmatig vast. Als ergens op de Ring een ongeluk gebeurt, staat al spoedig de hele ring vast. Omleidingroutes ontbreken. Een bijzonder probleem is, dat de Ring zowel door nationaal en internationaal verkeer gebruikt wordt als door lokaal en regionaal verkeer. Er is op gestudeerd en men ziet een aantal mogelijkheden. Een alternatief noemt men spreiden. Dat klinkt op het eerste gezicht positief, maar het betekent natuurlijk het spreiden van de ellende. Nog grotere delen van de provincie krijgen te maken met de nabijheid van autosnelwegen. Dit alternatief wekte enorme weerstand. De toekomstige inwoners van het stadsdeel Leidse Rijn waren jarenlang blij gemaakt met een groot parkgebied in hun wijk. Daar in de buurt wonen was uiteraard extra aantrekkelijk. Rijkswaterstaat bedacht, dat je door dat niet bebouwde gebied mooi een verbinding tussen de A2 bij Maarssenbroek en de A12 bij De Meern zou kunnen maken. En zo dacht men ook aan een nieuwe autosnelweg zuidelijk van Leidse Rijn en dan tussen Utrecht en Nieuwegein, Utrecht en Houten, Utrecht en Bunnik en Utrecht en Zeist door naar de A28. Dan zou de A27 bij Amelisweerd ontlast worden. 

In het inspraakverslag wordt geconstateerd, dat deze beide oplossingen, eigenlijk het creëren van een tweede Ring veel weerstand hebben opgeroepen. Wel als dat niet kan dan maar zoeken naar een andere oplossing in het alternatief spreiden. Voor de verbinding A2 naar A12 denkt men aan een tracé westelijk van Leidse Rijn. Wonen in Leidse Rijn, gezellig omsloten door autosnelwegen. Voor het probleem van een verbinding tussen de A12 en de A28 denkt men aan een opwaarderen van de Waterlinieweg of van de weg Maarn – Amersfoort (N227) en alles daar tussen. Daar gaat je favoriete fiets- en wandelgebied. De Waterlinieweg loopt tussen woonwijken door. Hij passeert daarbij een wereldberoemd woonhuis, een van de weinige Nederlandse bouwwerken op de Werelderfgoedlijst, het Rietveld-Schröderhuis. Over de ruimte tussen Utrecht en Bunnik is al veel te doen geweest. Vervolgens liggen Bunnik en Zeist in de weg voor een nieuwe weg. En dan komen bossen, die vrijwel allemaal in het bezit zijn van het Utrechts Landschap of Staatsbosbeheer of van het Landgoed De Treek-Henschoten en dan ligt het grote militaire oefenterrein de Leusderheide nog mooi in de weg. Het gebied bestaat uit dekzand, stuifzand, fluvio-glaciaal zand en grint en de stuwwal met meerdere smeltwaterdalen. De kwaliteit van de bossen is sterk verbeterd en er wordt op grote schaal aan herstel van de heide gewerkt, die vroeger vrijwel het gehele gebied bedekte. Het is erg aantrekkelijk voor recreatie. Zo vind je er het KNVB-centrum, het conferentieoord Woudschoten, de Stichting Jeugdvakantieverblijven, het Militair Luchtvaartmuseum en de Pyramide van Austerlitz.  

Hoe verder naar het Oosten, hoe langer dit tracé wordt  Van bijna 4 KM bij de Waterlinieweg naar 7 KM bij de N227. De kortsluiting tussen de A12 en de A28 heeft vanzelfsprekend consequenties voor beide wegen. En uiteraard heeft het beter bereikbaar worden van Amersfoort en Utrecht en de omgeving gevolgen voor de stadscentra. De luchtkwaliteit in Utrecht is nu al moordend. Geen wonder, dat de Utrechtse Raad op de rem heeft getrapt. De raden van Zeist, Utrechtse Heuvelrug, Woudenberg, Leusden, Soest en Amersfoort kunnen ook met deze plannen te maken krijgen. Houd de voet maar bij de rem, dames en heren.

 Jaargang 2, Nr. 25.

VIER DE FIETSTOCHT! 

“Vierde fietstocht  voor 55plussers” stond er boven het bericht in het plaatselijke huis-aan-huisblad. Ik bedacht, dat je het ook anders kunt lezen en inderdaad; zo’n fietstocht is een feest. Zelfs als je een tijd door de regen fietst, zoals de vorige keer. Het was toen maar goed, dat we gegaan waren, want een donderdag later was het weer nog veel slechter. 

We doen dit al achttien jaar en we hebben onze eigen formule voor een mooie en interessante tocht gevonden. Onderweg valt van alles te zien, maar de kunst is ook te weten, wat je ziet en zo het landschap te begrijpen. Als je zo naar het landschap kijkt, kun je nog meer genieten. Dit keer ging de tocht vanuit Odijk via Zeist, Soesterberg, Soest en Hoogland naar de Amersfoortse wijk Kattenbroek. Ons eigen dorp is niet bepaald rijk aan bijzondere architectuur. Het is een keurig maar nogal gewoon dorp, al zitten er wel wat leuke dingen in de indeling van het dorp. In Zeist kwamen we eerst door de flatwijk Kerkckebosch. Door al het bos vallen de flats wat minder op. In een ander deel van de wijk zie je vooral villa’s, velen uit de dertiger jaren of nog iets eerder en dan gerestaureerd en enkele van recente datum. En dan door het bos naar Soesterberg met veel saaie rijtjesbouw, maar ook fraaie landhuizen. Die zie je ook in Soest, waar we op de doorgaande route een allegaartje van allerlei stijlen en stijlperioden aantroffen. Wat wij onderweg allemaal tegen kwamen verschilde in ieder gaval sterk van de bouw in Kattenbroek 

Tussen Soest en Hoogland ga je door het Eemdal. Dit gebied wordt als Nationaal landschap groen gehouden. Het is er zeer vlak met Noordelijker zeeklei op veen. Wij doorkruisten een vlak zandlandschap met een afwisseling van bos en vooral grasland. Langs de weg wat lintbebouwing. We noemen het een coulisselandschap. Zo was het landschap waar Kattenbroek nu ligt 25 jaar geleden ook. We zagen ook de fietsboot. Vanuit Amersfoort kun je met die boot over de Eem varen en onderweg uitstappen om weer verder te fietsen. En we maakten gebruik van een schitterende nieuwe fietsbrug over de Eem. Het werd duidelijk, dat men veel doet om dit gebied geschikt te maken voor extensieve recreatie. 

Kattenbroek is vooral interessant door de indeling van de wijk en de inspiratiebronnen daarachter. Het meest opvallende is de Ring, die precies dezelfde afmetingen heeft als de Stadsring rond de oude binnenstad van Amersfoort. De delen van de Ring dragen de namen van vier werelddelen en dat duidt weer op een van de inspirerende thema’s: Reizen. De ring wordt doorsneden door een assenkruis. De ene as is de Laan der Hoven met aan weerszijden hofjes met woonbebouwing er omheen. Aan een zijde zijn de hoven overdekt. En zo heeft een woongebouw een tropische tuin als binnenplaats. Deze wintertuin duidt dan weer op een andere inspiratiebron: de vier jaargetijden. De andere as wordt de Verborgen Zone genoemd met scholen en culturele instellingen en deze as staat voor nadenken en emoties en gevoelens. Een gebogen laan naar de waterpartij gekeerd heet het Masker en staat voor de anonimiteit van de stad. Er is een goed uitgerust winkelcentrum, de Emiclaerhof. Veel woningen zijn aan het water gebouwd, lijken er op te drijven en dan zijn er nog de brugwoningen en de ruïnewoningen. Het is niet moeilijk een paar uur door de wijk te dwalen en dan heb je nog niet alles gezien. De zuidelijke rand kijkt uit op een dekzandrug, die zo’n een tot twee meter boven de omgeving uitsteekt. Die rand heeft het karakter van een verdedigingslinie met forten en walwoningen. 

De toenmalige wethouder Fons Asselbergs, later directeur van de Rijksmonumentenzorg, wilde van de nieuw te bouwen wijk iets bijzonders maken. Hij vormde een beleidsteam, waarin alle betrokken instanties waren vertegenwoordigd. De stedenbouwkundige Ashok Bhalotra zorgde voor het stedenbouwkundige plan en de coördinatie van al die architecten, die aan de bouw meewerkten. In de wijk vinden we 40% sociale woningbouw en die is overal gemengd met andere bouw. En dat gaat prima. Eigenlijk zagen we onderweg maar een paar borden met “Te Koop”. Kennelijk willen de mensen er graag blijven wonen. De wijk is nu zo’n vijftien jaar oud en ziet er nog prima uit.

Maar vonden de deelnemers aan de fietstocht het nu een mooie wijk? Wel een bijzondere, maar een flinke minderheid vond de wijk ook mooi, maar niemand zou er willen wonen. Iemand bekende, dat zij de dertiger jaren bouw en de daarvan afgeleide retrobouw toch mooier vond.

Jaargang 2, Nr. 24.