John Ch.M. Jorna

ONDERGRAVEN VAN ONZE WELVAART

Docenten, onderzoekers en studenten wilden demonsteren in Utrecht. Plotseling was er het gerucht, dat de demonstratie gekaapt dreigde te worden door pro Palestijnen. Het gemeentebestuur raadde de demonstratie af. Zo kwam het op het nieuws. Op de donderdag, 14 november waren er veel demonstranten in de Utrechtse binnenstad, maar geen manifestaties. En eigenlijk dus geen demonstratie. Intussen is er een grote landelijke demonstratie gepland op het Haagse Malieveld. De mensen pikken het niet. Als het waarom van de bezuinigingen nu duidelijk zou zijn. Voor mij is het allerminst duidelijk. Ik weet, dat er veel meer geld naar defensie moet vanwege de Russische dreiging. Men neemt zonder meer aan dat die Russen niet zullen stoppen bij Oekraïne. Met name de Baltische staten Estland, Letland en Litouwen zijn ongerust. Ze maakten immers ook deel uit van de voormalige Sovjet Unie.

Als je een beetje inzicht hebt van de aard van de Nederlandse economie, dan weet je, dat Nederland zowel bij de industrie als de landbouw gespecialiseerd is in hoogwaardige producten en dan vooral voor de export. We zijn een handelsland. We importeren grondstoffen. Die zijn afkomstig uit de landbouw en de delfstoffenwinning. Daarvan maken we soms betrekkelijk eenvoudige producten. Uit aardolie maken we benzine of stookolie, maar de petrochemische industrie maakt ook zeer hoogwaardige producten. Van tropische vetten en oliën maken we margarines, naast gewone ook zeer bijzondere. Een belangrijke vestigingsfactor voor de fabrieken, die draaien op ingevoerde grondstoffen is de aanwezigheid van zeehavens. Daarom veroverden veel Europese staten gebieden in Afrika en Azië vanwege de aanwezigheid van grondstoffen. Die handelsrelatie is er nog steeds.

Bij al die fabrieken horen ook laboratoria. Hun taak is de kwaliteit te bewaken, maar ze doen ook aan innovatie; het ontwikkelen van nieuwe producten. Daarom vind je in steden als Amsterdam, Rotterdam en Delft ook universiteiten en hogescholen. De industrie in Twente en Noord-Brabant is er gekomen door de aanwezigheid van veel arbeidskrachten. Maar vanwege de industrie kwamen er ook de Technische Universiteit Eindhoven en Twente. Maar door die technische universiteiten kwamen er ook andere industrieën.

Vroeger had Utrecht zware industrie: de staalfabriek Demka en Werkspoor, waar treinen werden gefabriceerd en onderhouden. Ze zijn er niet meer. Bij de Uithof, waar de Universiteit Utrecht grotendeels is gevestigd, houdt men rekening met de komst van bedrijven, die gebruik willen maken van de kennis van de universiteit. Men rekent op 15.000 arbeidsplaatsen.

Als je dit allemaal zo leest en je hoort, dat deze regering van plan is ruim één miljard te bezuinigen op universiteiten en hogescholen en daarbij vooral op innovatie, dan vraag je je af of PVV, VVD, NSC en BBB een stelletje gekken als minister of staatssecretaris hebben geleverd. We worden een achterlijk land. Nu werven onze ondernemingen nog goed opgeleide mensen in het buitenland, maar dat gaat moeilijk worden, want de dames en heren hebben ook iets tegen arbeidsmigranten. Gek zijn ze.

Waar moeten al die jongens en meisjes naar toe, die niet de intelligentie hebben voor Hoger of Universitair onderwijs? Bij al die hoogwaardige bedrijven is ook eenvoudig werk te doen. De koffiedame, de schoonmaak de eenvoudige kwaliteitsproeven doen, het transport naar de cliënten of de groothandel.

Maar buiten het bedrijfsleven is er heel veel werk bij de overheid, in de zorg en in het onderwijs. In de meeste functies zijn goed opgeleide mensen nodig en voor die opleiding zijn weer goede docenten nodig en vanwege het innovatieve karakter van veel bedrijven, maar ook van de medische zorg en van het primair en secundair onderwijs goede innovatieve onderzoekers. Ik heb als docent heel wat ontwikkelingswerk gedaan en als voorzitter van een KNAG-kring ook veel collega’s laten profiteren.

Als onderwijsman en als geograaf zeg ik, dat bezuinigingen op onderwijs en innovatie zo ongeveer het domste is, dat je als overheid kunt doen. Soms denk ik, dat ze het liefst domme mensen in Nederland hebben. Die zijn te dom voor goede inhoudelijke kritiek. Dat is wel zo gemakkelijk voor een regering van PVV, VVD, NSC en BBB. Het is een schande.

18^e Jaargang, Nr. 812.

ONDERGRAVEN

ONDERGRAVEN VAN ONZE WELVAART

Docenten, onderzoekers en studenten wilden demonsteren in Utrecht. Plotseling was er het gerucht, dat de demonstratie gekaapt dreigde te worden door pro Palestijnen. Het gemeentebestuur raadde de demonstratie af. Zo kwam het op het nieuws. Op de donderdag, 14 november waren er veel demonstranten in de Utrechtse binnenstad, maar geen manifestaties. En eigenlijk dus geen demonstratie. Intussen is er een grote landelijke demonstratie gepland op het Haagse Malieveld. De mensen pikken het niet. Als het waarom van de bezuinigingen nu duidelijk zou zijn. Voor mij is het allerminst duidelijk. Ik weet, dat er veel meer geld naar defensie moet vanwege de Russische dreiging. Men neemt zonder meer aan dat die Russen niet zullen stoppen bij Oekraïne. Met name de Baltische staten Estland, Letland en Litouwen zijn ongerust. Ze maakten immers ook deel uit van de voormalige Sovjet Unie.

Als je een beetje inzicht hebt van de aard van de Nederlandse economie, dan weet je, dat Nederland zowel bij de industrie als de landbouw gespecialiseerd is in hoogwaardige producten en dan vooral voor de export. We zijn een handelsland. We importeren grondstoffen. Die zijn afkomstig uit de landbouw en de delfstoffenwinning. Daarvan maken we soms betrekkelijk eenvoudige producten. Uit aardolie maken we benzine of stookolie, maar de petrochemische industrie maakt ook zeer hoogwaardige producten. Van tropische vetten en oliën maken we margarines, naast gewone ook zeer bijzondere. Een belangrijke vestigingsfactor voor de fabrieken, die draaien op ingevoerde grondstoffen is de aanwezigheid van zeehavens. Daarom veroverden veel Europese staten gebieden in Afrika en Azië vanwege de aanwezigheid van grondstoffen. Die handelsrelatie is er nog steeds.

Bij al die fabrieken horen ook laboratoria. Hun taak is de kwaliteit te bewaken, maar ze doen ook aan innovatie; het ontwikkelen van nieuwe producten. Daarom vind je in steden als Amsterdam, Rotterdam en Delft ook universiteiten en hogescholen. De industrie in Twente en Noord-Brabant is er gekomen door de aanwezigheid van veel arbeidskrachten. Maar vanwege de industrie kwamen er ook de Technische Universiteit Eindhoven en Twente. Maar door die technische universiteiten kwamen er ook andere industrieën.

Vroeger had Utrecht zware industrie: de staalfabriek Demka en Werkspoor, waar treinen werden gefabriceerd en onderhouden. Ze zijn er niet meer. Bij de Uithof, waar de Universiteit Utrecht grotendeels is gevestigd, houdt men rekening met de komst van bedrijven, die gebruik willen maken van de kennis van de universiteit. Men rekent op 15.000 arbeidsplaatsen.

Als je dit allemaal zo leest en je hoort, dat deze regering van plan is ruim één miljard te bezuinigen op universiteiten en hogescholen en daarbij vooral op innovatie, dan vraag je je af of PVV, VVD, NSC en BBB een stelletje gekken als minister of staatssecretaris hebben geleverd. We worden een achterlijk land. Nu werven onze ondernemingen nog goed opgeleide mensen in het buitenland, maar dat gaat moeilijk worden, want de dames en heren hebben ook iets tegen arbeidsmigranten. Gek zijn ze.

Waar moeten al die jongens en meisjes naar toe, die niet de intelligentie hebben voor Hoger of Universitair onderwijs? Bij al die hoogwaardige bedrijven is ook eenvoudig werk te doen. De koffiedame, de schoonmaak de eenvoudige kwaliteitsproeven doen, het transport naar de cliënten of de groothandel.

Maar buiten het bedrijfsleven is er heel veel werk bij de overheid, in de zorg en in het onderwijs. In de meeste functies zijn goed opgeleide mensen nodig en voor die opleiding zijn weer goede docenten nodig en vanwege het innovatieve karakter van veel bedrijven, maar ook van de medische zorg en van het primair en secundair onderwijs goede innovatieve onderzoekers. Ik heb als docent heel wat ontwikkelingswerk gedaan en als voorzitter van een KNAG-kring ook veel collega’s laten profiteren.

Als onderwijsman en als geograaf zeg ik, dat bezuinigingen op onderwijs en innovatie zo ongeveer het domste is, dat je als overheid kunt doen. Soms denk ik, dat ze het liefst domme mensen in Nederland hebben. Die zijn te dom voor goede inhoudelijke kritiek. Dat is wel zo gemakkelijk voor een regering van PVV, VVD, NSC en BBB. Het is een schande.

18^e Jaargang, Nr. 812.

WAT HEBBEN WIJ VAN HEM TE VERWACHTEN?

Toen ik woensdagochtend dit nieuws hoorde, voelde ik mij aanvankelijk flink teleurgesteld. De wereld heeft weinig goeds van Trump te verwachten. Doordenkend bedacht ik, dat Nederlandse kiezers de PVV tot de grootste partij hebben gemaakt en ook in Hongarije en Italië  zijn extreemrechtse regeringsleiders aan de macht en allemaal hebben ze connecties met Poetin. Weliswaar niet zonder problemen, maar toch draaien ze nog gewoon mee in de Europese Unie.

Trump vindt de hele klimaatdiscussie maar onzin. De oliebaronnen, de gasexploitanten en de steenkoolboeren kunnen onder Trump rustig hun gang gaan. Als deze energiebronnen weer volop gebruikt gaan worden, st

iijgt het CO₂-gehalte van de atmosfeer aanzienlijk. De atmosfeer houdt meer warmte vast. De gemiddelde temperatuur stijgt. Trump heeft een landgoed met golfbaan in Florida. Daar veroorzaakte een orkaan zestig miljard dollar aan schade. Het water van de Golf van Mexico was door de opwarming extra warm. Er verdampte meer water De wolken van de orkaan bevatten meer waterdamp en dus meer energie. De orkaan had meer verwoestende kracht. Zou Trump aan de klimat opwarming gaan geloven als zijn landgoed door een soortgelijke orkaan wordt getroffen? Het meest ellendige is, dat de stijging van het CO₂-gehalte zich wereldwijd voordoet. Wij hebben er ook last van als de zeespiegel stijgt door het smelten van het ijs op de hooggebergten en op Antarctica en Groenland

De atmosfeer bevat altijd al kooldioxyde (CO₂) Planten hebben het nodig om te groeien. Daarbij ademen ze zuurstof uit. Daarom is het zo belangrijk dat tropische bossen blijven bestaan Ik zie in Trump geen beschermer van het Amazoneoerwoud. Olieboeren mogen van hem daar hun gang kunnen gaan.

Zowel in de Eerste als de Tweede Wereldoorlog zorgde het Ingrijpen van de USA ervoor, dat Duitsland en Japan werden verslagen en dat ook wij onze vrijheid terug kregen. Wij zien in de USA een beschermer, maar hebben er wat betreft Trump weinig vertrouwen in. Blijft Trump Oekraïne steunen en Israël? Is West-Europa in staat Oekraïne te beschermen? Ik vrees van niet.

Gaat Trump straks hoge invoerrechten instellen om het Amerikaanse bedrijfsleven te beschermen? Hoe gaan China en de EU daarop reageren? Krijgen we een wereldwijde handelsoorlog? We weten het niet.

De verkiezing van Trump stelt de wereld voor veel onzekerheid. Laten we hopen, dat zijn adviseurs en de politici en het Amerikaanse bedrijfsleven er zonodig de rem op zet. We hebben in de huidige wereld al narigheid genoeg.

18^e Jaargang, Nr.811.

MENSEN TWIJFELEN ERAAN

Als je een krant leest of naar het journaal kijkt wordt een flink deel ervan aan berichten en beschouwingen over oorlogen in de wereld gewijd: Oekraïne, Gaza, Libanon, Zuid Soedan, Yemen en soms nog burgeroorlogen elders. Dan is het een tijdje rustig rond Israël en dan begint het weer. Dan ga je er vanzelf aan twijfelen of Israël ooit langdurig in vrede zal kunnen leven, in een veilig tehuis na die vreselijke Holocaust.

Toch zijn er mogelijkheden om tot langdurige vrede te komen. Ik denk aan het Romeinse Rijk. Het strekte zich uit rond de Middellandse Zee en werd in Europa begrensd door de Limes. Ik woon al bijna mijn hele leven aan die Limes. Ik ben geboren in Arnhem en woonde daar van  1934 tot 1967. En nu woon ik al weer ruim 57 jaar in Odijk aan de Kromme Rijn. Dat riviertje was in de Romeinse tijd de hoofdstroom en langs die rivier stonden forten, zoals Fectio tussen Utrecht en Bunnik. Langs de Limes stonden ook wachttorens en er liep een weg langs, zodat Romeinse soldaten zich snel konden verplaatsen. In dat grote Romeinse Rijk heerste eeuwen lang bijna voortdurend vrede, de Pax Romana. Dat zorgde binnen dat enorme rijk voor veel welvaart. In diverse musea kun je dat goed zien, bijvoorbeeld in Leiden, Nijmegen en Heerlen.

Eeuwen later ontstond het Rijk van Karel de Grote. Dat Karolingische Rijk bestond langere tijd, maar werd opgedeeld in een Oostelijk en een Westelijk deel plus een Midden deel, waar Oost en West vaak om gestreden hebben. Helaas.

Intussen verbreidde het Christendom zich uit over geheel Europa. Vrede was voor de volgelingen van Jezus Christus het grote ideaal. In de periode tussen Zijn Verrijzenis – Dat vieren we met Pasen – en Zijn Hemelvaart verscheen ‘Hij meerdere keren aan Zijn leerlingen en begroette hen dan met de woorden: “Vrede zij U.” Als de paus op zondag samen met duizenden mensen op het Sint Pietersplein het Angelus bidt, dan smeekt hij altijd ook om vrede. Hij stuurt gezanten naar oorlogvoerende partijen en probeert te bemiddelen om tot vrede te komen. Tijdens een viering in de kerk bidden we om vrede en wensen elkaar “De vrede van Christus” terwijl we elkaar een hand geven. Voor mij is dat altijd weer een ontroerend moment. Als de invloed van pausen en de Kerk groot was kregen we vaak een langdurige periode van vrede. We spreken over de Pax Christi, tevens de naam van de Katholieke Vredesbeweging.

Eerder noemde ik het feit, dat er sinds 1945 in Midden en West-Europa geen grote oorlogen meer zijn geweest. Volgend jaar leven we tachtig jaar in vrede in Europa. Het bestaan van de Europese Unie is de belangrijkste garantie voor een vreedzaam Europa. Moge het zo zijn en blijven.

18^e Jaargang, Nr. 810.

Dinsdag, 23 oktober 2024

KAN EEN AMBTENAAR ER NOG AAN MEEWERKEN?

Komen rijksambtenaren bij het beleid van de huidige regering niet in gewetensnood? Sommige ministers wensen zich niet meer aan internationale verdragen te houden of aan de regels van de Europerse Unie en nog vaker is hun beleid strijdig met de idealen van het Christendom of andere overtuigingen. Wat moet je dan als ambtenaar? Je hebt overeenkomstig je geweten en volgens nationale wetten en internationale verdragen advies gegeven zoals je dat al jaren gewend was, maar de bewindspersoon besluit heel anders. Als je als ambtenaar dat beleid moet uitvoeren wat doe je dan?

Stel je bent jurist en je hebt je gespecialiseerd in internationaal recht. Je hebt gewerkt op Onze ambassades en nu werk je op het Ministerie van migratie.. Al sinds de Middelbare School weet je, dat er in de EU vrij verkeer is van kapitaal en arbeid en nu wil minister Faber de komst van Bulgaren, Roemenen en Polen afremmen omdat het huisvesten van die buitenlanders zo’n probleem is. Als ambtenaar hoor je daar loyaal aan mee te werken terwijl je weet, dat dit beleid strijdig is met de regels van onze Europese Unie. De Tweede Kamer hoort de Minister te controleren en in dit geval terug te fluiten. En wat doen de fruitkwekers in mijn Kromme Rijngebied? Naar mijn overtuiging behoren ze  naar de rechter te stappen. Wat doe ik zelf? Ga ik in gesprek met de boeren? Schrijf ik een stuk in een huis-aan-huisblad? Ben je als burger moreel verplicht actie te ondernemen tegen beleid dat strijdig is met de wet of met jouw levensovertuiging?

Veel ouders (en grootouders) hebben PVV gestemd, omdat ze geloven, dat er voor hun kinderen (of kleinkinderen) geen woningen beschikbaar zijn . Die vluchtelingen of asielzoekers hebben in een mum van een tijd een huis en voor ons kleinkind schiet er geen huis over. Er zijn gemeenten, die de woningbouw afremmen omdat ze graag klein blijven en zo de traditionele levensstijl kunnen handhaven. Uw kinderen worden de dupe van een dergelijk beleid. Houdt dus uw Gemeenteraad in de gaten. Wordt lid van een politieke partij en stel dit soort zaken aan de orde. Zo moeilijk is dat niet.

Dertig jaar geleden stopte ik als aardrijkskundeleraar. Ik ging met prepensioen. Ik weet dus het nodige van bodem, water en klimaart. Daarom schrijf ik er af en toe ook over. Ik praat erover. Soms vinden mensen dat niet prettig Ze blijven liever vasthouden aan hun overtuiging opgedaan bij allerlei media. Ik leg

maar eens uit. De orkaan en de tornado’s, die kort geleden over Florida raasden veroorzaakten ZESTIG MILJARD DOLLARS schade. Hoe ontstond die orkaan. Door het hogere gehalte aan kooldioxide wordt er meer zonnewarmte door de atmosfeer vast gehouden. Daardoor werd het water van de Golf van Mexico extra warm. Er verdampte veel water. Als die waterdamp condenseert (weer water wordt) komt de energie van de eerdere verdamping weer vrij. Daardoor krijgt de orkaan extra veel energie, dus veel stormkracht. Als de Amerikanen Trump weer als president kiezen kunnen de Amerikanen weer lekker kolen, gas en olie stoken en zo het gehalte kooldioxide omhoog jagen. Toekomstige orkanen winnen dan aan kracht.

Ik zou willen, dat al die geografen, ecologen, biologen, natuurkundigen, meteorologen, klimatologen, oceanografen, bodemkundigen, geofysici en andere aardkundigen zich vaker laten horen. Schrijf stukjes op uw website of in de lokale huis-aan-huisbladen. Soms denk ik, dat ik de grootste rampen niet meer mee zal maken en denk vervolgens aan mijn kinderen en kleinkinderen. Zorgen we zelf voor het Eind der Tijden? Worden we pas wakker als het zo ver is? Dus te laat.

!8^e Jaargang, Nr.809.

VOORBEELD VOOR PALESTIJNEN

Wie een staatkundige kaart van Europa uit de periode vóór de Tweede Wereldoorlog bekijkt, ziet dat grote delen van het huidige Polen toen Duits waren. In Noord-Oost Polen lag toen het Duitse gebied Oost-Pruisen met Koningsberg als hoofdstad. Die stad heet nu Kaliningrad en is deel van de nu Russische Noordelijke helft van Oost-Pruisen. Het Zuiden is Pools. Zuidwest-Polen was Duits Wroclav heette toen Breslaua. In veel Oosteuropese staten waren Duitse kolonies.

Toen tijdens de Tweede Wereldoorlog het Rode leger oprukte sloegen overal de Duitstalige inwoners op de vlucht en dat ging na de oorlog nog lang door. Er waren weliswaar verenigingen van Ost-Flüchtlingen, maar zij werden overal in Duitsland als inwoners opgenomen. Er is in Duitsland totaal geen sprake van wraakgevoelens of van ideeën om het vroegere Duitse gebied weer terug te veroveren.

Als je de geschiedenisboekjes  bekijkt, zie je de eeuwen door steeds weer oorlogen in Europa. Nederland kent de Tachtigjarige oorlog tegen de Spaanse overheersing, die eindigde met de Vrede van Münster. Later hadden we de inval van de Fransen en weer later hield de fransman Napoleon in Europa thuis. Frankrijk en Duitsland in 1870-1871 en in 1914-1918 de Eerste Wereldoorlog en vervolgens 1940-1945 de Tweede Wereldoorlog. Die oorlogen werden steeds vreselijker. Er kwamen steeds betere wapens. Denk aan militaire vliegtuigen.

Toen in 1945 de Tweede Wereldoorlog eindigde en met ook de kernbommen op Hirosjima en Nagasaki in Japan, heerste in Europa een sfeer van NOOIT MEER OORLOG ! Men wist hoe vreselijk  een oorlog kan zijn. Robert Schuman woonde in Elzas-Lotharingen. Dat gebied was tijdens de Eerste Wereldoorlog Duits. Hij vocht aan de Duitse kant tegen de Fransen. De Duitsers verloren. De Duitse keizer vluchtte naar Nederland en woonde op Huis Doorn. Maar Elzas-Lotharingen werd nu Frans en Robert Schumann vocht tijdens die Tweede Wereldoorlog aan de Franse kant. Hij begreep de dwaasheid van een oorlog. Als Frans Minister kwam hij met een plan om Kolen, IJzer en Staal onder een supranationaal gezag te plaatsen. Zonder staal kun je een oorlog wel vergeten. Die Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS) groeide in de loop van de twintigste eeuw uit tot de Europese Unie. In die EU werken allerlei Europese volkeren vreedzaam samen. We hebben sinds 1945 in Europa al geen oorlog meer. Volgend jaar TACHTIG jaar geen oorlog in Europa mede dankzij de Europese Unie.

Wat gebeurde er in Palestina? Er vestigden zich daar in de vorige eeuw Joden uit de hele wereld. Ze kochten er grond en begonnen vooral landbouwbedrijven. Na de Tweede Wereldoorlog met de Holocaust, 6 miljoen Joden door de Duitsers vermoord, nam de vaak clandestiene immigratie sterk toe. Dat grote aantal Joodse inwoners verklaarde zich onafhankelijk. Tijdens de Onafhankelijks oorlog vluchtten veel Palestijnen uit hun woongebied naar de omliggende staten en naar delen van Palestina, die niet door de Joden waren veroverd.

Toen werd er vergeleken met de Ost-Flüchtlingen in Duitsland naar mijn inzicht een grote fout gemaakt. De gevluchte Palestijnen kwamen in kampen terecht. Ze werden door hun buren niet als medeburgers in hun land opgenomen. Zo bleef het probleem bestaan. De gevluchte Palestijnen willen nog steeds hun woongebied terug. En zo komt het elke keer weer tot een oorlog tussen Israël en Arabieren. Met steun van vooral de VS weet Israël zich steeds te handhaven.

Het protest van de pro-Palestijnse jongeren zou zich moeten richten op al die Arabische staten, die de Palestijnse vluchtelingen niet liefdevol in hun eigen land hebben opgenomen. Het protest zou zich moeten richten tegen allen, die steeds weer het conflict laten oplaaien in plaats van te streven naar vreedzaam samenleven met het Joodse volk, dat onder de Holocaust zo vreselijk geleden heeft  en naar het inzicht van velen in de wereld een veilig tehuis verdient. Als Hamas en Hezbollah zich richten op economische opbouw van hun gebieden in een vreedzame samenwerking met Israël dan kan het Midden Oosten meer gaan lijken op het Europa van de Europese Unie. Wat een mooie droom. Laat de hele wereld maar bidden, dat deze droom werkelijkheid wordt.

18^e Jaargang, Nr. 808.

POPULAIRE PAUS

Onze paus Franciscus is een bijzondere man. Hij weet goed te luisteren, is begripvol, Hij is vergevingsgezind, Hij is open naar andere religies en zelfs naar mensen zonder een religie, hij heeft begrip voor de problemen waardoor onze wereld wordt geteisterd zoals armoede, ongelijkheid in rijkdom, macht en kennis. Hij was nog maar kort paus, toen hij al de encycliek ”Laudate si” publiceerde. Daarin kwam het klimaat probleem als de aantasting van Gods Schepping en de armoede aan de orde. Eenvoudig gezegd: De aantasting van Gods Schepping en de armoede in de wereld hebben een gemeenschappelijke oorzaak. Als mensen een rechtvaardig loon moeten ontvangen, dan kost dat een bedrijf geld Zo ook als een bedrijf schoon wil produceren.  De bazen en de aandeelhouders willen niet, dat hun winst wordt aangetast. De lonen blijven laag. Het bedrijf blijft vervuilen.

Ik heb gemerkt, dat zo’n encycliek voor veel mensen best moeilijk te begrijpen is. Toch weet Franciscus de mensen aan te spreken. Voor veel mensen in België was hij zeer welkom. Ook voor veel Nederlandse katholieken, die voor de afsluitende Eucharistieviering in het Koning Boudewijn stadion naar Brussel reisden. Er werden zelfs bussen uit Groningen gesignaleerd.

Zo pratend met elkaar vroegen we ons af of deze paus ooit naar Nederland zou komen. Een vorig pausbezoek aan Nederland werd bepaald geen succes. Demonstranten traden echt beledigend op. Een rondrit door Den Bosch trok nauwelijks belangstelling. Ik denk niet, dat de Nederlandse bisschoppen het aan zullen durven zelfs deze paus uit te nodigen voor een bezoek aan Nederland.

Paus Franciscus was uitgenodigd door de Katholieke Universiteit van Leuven, die het 600-jarig bestaan viert. In zijn studententijd had Franciscus deze universiteit bezocht. Hij toonde zich ook blij met de bijzondere ideeën, die aan deze universiteit opbloeien. De rector van de universiteit was niet verlegen bij zijn welkomst rede. Hij pleitte voor vrouwelijke priesters.

Er was nog een heel andere reden waarom de paus naar België kwam. In allerlei beroepsgroepen komt misbruik van kinderen voor. Het kwam in veel landen ook voor, dat priesters of andere kerkleden zoals zusters of broeders daders waren (en zijn). Toen het massale karakter van het misbruik duidelijk werd is er niet steeds adequaat gereageerd. De dader moet niet alleen uit zijn kerkelijk ambt worden gezet, maar ook voor het burgerlijk recht veroordeeld worden. Hij (soms zij) moet zo mogelijk het slachtoffer schadeloos stellen en anders moeten zijn meerderen de schade vergoeden. Maar nog veel belangrijker is, dat er een proces van verzoening op gang komt. De kerk moet schuld bekennen en hulp bieden van deskundige hulpverleners.

Naar mogelijke daders dient de Kerk zeer duidelijk te zijn over de sancties. Er moet ook een goed toegerust meldpunt komen. Eigenlijk mag van elke katholiek verwacht worden, dat hij of zij zeer waakzaam is en de kinderen opvoedt tot grote weerbaarheid. Of dat in België allemaal goed geregeld is, weet ik niet. Vijftien slachtoffers mochten bij de paus op bezoek en openlijk hun verhaal vertellen. Dat lucht sowieso al op. Maar de paus luisterde en toonde begrip en medeleven en beloofde schadevergoeding. Niet iedereen was tevreden, maar de meeste deelnemers hadden de warmte en de eerlijke aandacht van deze paus echt gevoeld en voelden zich getroost.

18^e Jaargang, Nr. 807.

P

GROENLINKS-PVDA

Het is echt ongelofelijk, dat de nieuwe regering probeert onder wetgeving en Europees recht uit te komen door te beweren, dat ons land door de toevloed van vluchtelingen, asielzoekers  en arbeidsmigranten in een crisis verkeert en daarom meent gebruik te kunnen maken van het staatsnoodrecht. Dan kan de regering besluiten nemen zonder goedkeuring te vragen aan het parlement.

De spreidingswet is ingetrokken. Er zijn van die gemeenten, die zich uit alle macht verzetten tegen de komst van vluchtelingen. Daardoor worden andere gemeenten zwaarder belast. In de Tweede Kamer werd ook gewaarschuwd voor het feit, dat dit beleid aan de rechter zal worden voorgelegd en door de rechter zal worden veroordeeld. Er zijn om dit moment te weinig huizen, zodat jonge mensen niet aan een woning kunnen komen. Er zijn dus de afgelopen jaren te weinig woningen gebouwd. Dat onvoldoende woningbouwbeleid is niet de schuld van de buitenlanders, maar de eigen schuld van al die gemeenten, die nu kampen met een tekort aan woningen door niet aan hun bouwplicht te voldoen.

Een ander heet hangijzer  is het stikstofprobleem. Wat mij daarbij opvalt is, dat er terecht wordt voorgeschreven, dat het aantal stuks vee moet verminderen, zodat er niet langer overbemesting optreedt. Boeren kunnen allerlei maatregelen nemen, maar het kan natuurlijk uitlopen op een te laag inkomen. Daarvoor zullen maatregelen nodig zijn. Dat mis ik in de discussies.

Wilders beloofde van alles. Maar het minimumloon wordt niet verhoogd. Het eigen risico blijft. Er wordt bezuinigd op onderwijs en op zorg. Zo blijft het Zuyderlandziekenhuis in Heerlen niet alle zorgmogelijkheden behouden. Geert had het nog zo beloofd. Maar aandeelhouders houden hun belastingvoordeeltjes. Mensen in zware beroepen behoren een pensioenregeling, waarbij ze eerder met pensioen zouden mogen gaan.

Gezien mijn leeftijd zal ik het niet allemaal meer meemaken, maar voor mijn kinderen en kleinkinderen hoop ik op een betere toekomst, dan die deze regering hen nu geeft.

18^e Jaargang, Nr. 806.

HELPT AL DAT BIDDEN EIGENLIJK WEL?

We staan aan het begin van de Vredesweek. Traditioneel wordt die georganiseerd door de Vredesbeweging PAX. Die is ontstaan door het samengaan van Pax Christi en het IKV, het Interkerkelijk Vredesberaad. Het doel van de week is vooral bezinning: Hoe kunnen we zelf werken aan vrede?  Hoe belangrijk is de wetenschap, die het vredesvraagstuk bestudeert? Hoe kunnen we vredesactivisten steunen? Maar ook het gebed is van belang. Je richt je tot God en vraagt om vrede. Hoe God werkt begrijpen we eigenlijk niet. Maar vrede komt er niet vanzelf. Daar moeten we aan werken.

Aanstaande dinsdag, 17 september is het tachtig jaar geleden, dat de Operatie Market Garden begon met luchtlandingen bij allerlei bruggen over kanalen in Noord Brabant en de Nederlandse rivieren de Maas, de Waal en de Rijn. Als de bruggen over deze wateren bezet konden worden en het Britse leger zo snel naar het Noorden zou kunnen oprukken, zouden de Geallieerden sneller Nazi Duitsland kunnen bezetten en zo een eind aan de oorlog kunnen maken. Helaas konden de Britten de Rijnbrug bij Arnhem net niet lang genoeg vasthouden, Het Zuiden werd bevrijd. Het Noorden maakte de Hongerwinter mee. Als kind maakte ik dit alles mee. Ik weet wat oorlog kan inhouden.

Op veel plaatsen in de wereld woeden oorlogen. Soms zijn het burgeroorlogen. Een opstandige beweging strijdt tegen het nationale bewind. Het is meestal het gevolg van het sociale onrecht in zo’n land. Maar veel meer aandacht trekken het conflict tussen Rusland en Oekraïne. Tijdens de Sowjet Unie was Oekraïne economisch erg belangrijk. Het was de “Graanschuur” van de USSR. De Donbas leverde veel steenkool. Met het ijzererts uit de Oeral was er een forse IJzer- en Staalindustrie. Ik kan mij voorstellen, dat het voor de Russische leiding moeilijk te verdragen is dit rijke gebied te moeten missen. Toch had elke republiek van de Sowjet Unie het recht uit te treden. Dat is ook massaal gebeurd.

Het conflict tussen Israël en Hamas trekt vooral de aandacht door de vele burgerslachtoffers in het gebied. Dat leidt tot veel protesten. Dat was nou juist ook de bedoeling van Hamas met hun moordpartij van 7 oktober 2023. Door al die slachtoffers kreeg het Palestijnse  vraagstuk eindelijk weer wat aandacht van de rest van de wereld. Wij denken, dat een Twee-Staten-oplossing het beste is. Fanatieke Palestijnen accepteren het bestaan van de staat Israël niet. Die staat Israël moet verdwijnen. Voor het Joodse volk is de staat Israël een veilig tehuis. Nergens in de wereld voelden Joden zich echt veilig. Na de Holocaust moest er een wezenlijke oplossing komen, een zelfstandige Joodse staat. Ze wilden terug naar het Land van hun Vaderen. Dat leerde ook het Zionisme, een beweging onder Joden om terug te keren naar wat toen Palestina heette. Tegelijk was dat voor de Palestijnen onverdraaglijk. Dat moest wel tot herhaalde conflicten leiden.

Als je dit zo leest zakt je de moed in de schoenen. Het lijken van die onoplosbare conflicten. Maar ik als Europeaan ken mijn Europese geschiedenis. Eeuwenlang laaiden in Europa weer oorlogen op.  Wij in Nederland gaven de oorlogen met de Britten voor het gemak maar een nummer: De eerste, de tweede, de derde en de vierde Engelse Zeeoorlog.

Toen kwam de Tweede Wereldoorlog. Die was zo verschrikkelijk met bombardementen op steden, eerst Engelse steden, maar daarna Duitse steden. Toen het eindelijk tot een wapenstilstand kwam ontstond de idee van “Nooit meer Ooolog”. Zo groeide de EGKS uiteindelijk uit tot de Europese Unie, waarin nationale staten afstand doen van veel soevereiniteit en vreedzaam met elkaar samenwerken. Altijd zijn er weer idioten, die nationalistisch denken en die terug willen naar het verleden. Geef ze geen kans.

Dat vreedzaam samenwerken in een Europese Unie is een voorbeeld voor de hele wereld. Het christelijke vredesdenken heeft bij die Europese Eenwording een grote rol gespeeld. Als we deze week een Vredesweek hebben is er zeker reden voor dankbaarheid voor bijna tachtig jaar vrede in Europa.

18^e Jaargang, Nr. 805.

VIJFENDERTIG JAAR GELEDEN

Met de fietsen op het dak van de auto waren we naar Boedapest gereden. We stalden de auto bij familie van een collega en gingen op de fiets verder van hotel naar hotel. Het was een fijne tocht. Soms zagen we in en van die hotels hoe communistische leiders met elkaar in gesprek waren. Ze maakten de indruk zich ongerust te maken. Oost-Duitsers kwamen naar Hongarije op vakantie. Zogenaamd op vakantie, want ze konden er gemakkelijk de grens naar Oostenrijk oversteken. Oost-Duitsland zag ze niet meer terug.

In Oost-Duitsland nam het verzet tegen de regering voortdurend toe. De communisten kregen er maar moeilijk vat op. Toen kwam de avond, dat de bevolking echt in opstand kwam tegen de muur. Op de Tv zagen we beelden van mannen, die met voorhamers de Muur te lijf gingen.  Steeds meer mensen klommen over de Muur en marcheerden massaal West-Berlijn binnen.

Niet lang daarna werden Oost en West samen gevoegd. De nieuwe Duitse regering investeerde enorm in de verwaarloosde  infrastructuur in het Oosten. Het was een zware last op de begroting. Grote West-Duitse ondernemingen kochten hun Oost-Duitse concurrenten op en gooiden vervolgens die bedrijven dicht. Het gevolg was een forse werkloosheid en veel boosheid.

In de politiek vertaalde zich dit in extreme partijvorming zoals de AfD.  Het is eigenlijk een neo-Nazi-partij. Grote werkloosheid speelde in de Crisisjaren dertig ook een rol bij de opkomst van Hitler. Het Nazi-denken is in Duitsland niet echt verdwenen. Zo in de sfeer van “Was Hitler er nog  maar”. Toen was alles veel beter. Verheugend bij dit alles is, dat successen van de AfD vaak leiden tot scherpe protesten van democratisch gezinde Duitsers. Het succes van de Groene partij is daarbij van betekenis. Er zijn nog veel denkende mensen in ons buurland.

18^e Jaargang, Nr. 804.