John Ch.M. Jorna

NIET ALLEEN RUZIE ZOEKENDE JONGE MANNEN

Asielzoekers kun je op verschillende manieren indelen. Je kunt kijken naar de reden van hun vlucht uit hun herkomstland en dat is bijna altijd de vraag waarna de beslissing wordt genomen. Er is oorlog, er is revolutie, er is onderdrukking van de vrijheid, er is honger, armoede, werkloosheid en omdat die narigheid in Nederland niet of nauwelijks voorkomt is Nederland een aantrekkelijk doel. Maar voor Nederland zijn veel redenen geen geldige redenen. In het herkomstland moet sprake zijn van onderdrukking. Het leven van mensen loopt er gevaar. Mensen worden er gemarteld. Valt de politieke situatie wel mee, dan is er sprake van een veilig land. In werkelijkheid is zo’n land vaak allesbehalve veilig voor mensen, die gewoon actief zich verzetten tegen onrecht. Dat is dan voer voor asieladvocaten. Maar natuurlijk zouden veel mensen in Derde Wereldlanden graag in rijke en vrije landen willen wonen en dat kan voor hen helaas nu eenmaal niet.

Mensen proberen dan op andere wijze naar Nederland te komen. Internationale wetgeving zegt, dat kinderen er recht op hebben in gezinsverband op te groeien. Op een of andere manier slagen mensen erin een kind naar Nederland te sturen. Als dat kind in Nederland mag blijven heeft het er recht op, dat zijn ouders naar Nederland komen. Vandaar, dat er in Ter Apel zo veel kinderen verblijven.

Oorlog is een belangrijke reden om je eigen land te verlaten. Dat is elke keer weer ergens anders. De vluchtelingen komen dan ook elke keer weer ergens anders vandaan. De leerkrachten op de scholen hier moeten daar elke keer weer op een andere manier mee omgaan. Er kwamen vluchtelingen uit Syrië, uit Afghanistan, uit Joegoslavië, uit Irak, uit Eritrea  en nu uit Oekraïne.

Wat bij de laatsten opvalt is, dat velen van hen heel snel een baan vinden. De woede over de Russische overval op een vrij land is groot en daarom wil men hen graag helpen. Velen spreken al Engels en zijn goed opgeleid. Wij hebben een groot gebrek aan arbeidskrachten. De Oekraïners komen als geroepen. Het merkwaardige daarbij is, dat ook Russen hun land moeten ontvluchten als ze zich tegen Poetins beleid en met name tegen de oorlog in Oekraïne verzetten. Ze richten hier zelfs een eigen Russisch You Tube Tv-kanaal op, nu de laatste vrij Tv-zender in Rusland zelf verboden is.

Het moet nu eindelijk niet bij mooie woorden blijven, maar er moeten snel heel veel huizen gebouwd worden voor Nederlandse woningzoekenden, maar ook voor vluchtelingen uit overvolle asielzoekerscentra. Als er dan AZC’s overbodig worden, moeten ze in een soort winterslaap worden gehouden, want in onze wereld blijken ze elke keer toch weer nodig. Hetzelfde geldt voor het personeel. Als er weinig vluchtelingen zijn, krijgen overtollige personeelsleden een tijdelijke functie als COA-reservist. Leer nu eindelijk eens de lessen, die we nu helaas moeten leren.

15^e Jaargang, Nr. 725.

HET WORDT ERGER

Het zal in 2016 zijn geweest. In een groep bespraken we de kort daarvoor verschenen encycliek “Laudato si” van paus Franciscus. Deze encycliek gaat over het behoud van de schepping en de bestrijding van de armoede in de wereld. De paus ziet een sterk verband tussen de armoede en de teruggang van het milieu. Minder armoede vraagt eerlijke lonen en het tegengaan van milieuverontreiniging kost geld. Het gaat in beide gevallen om minder winst en de rijken zien liever een zo hoog mogelijke winst. Door de hebzucht van de rijken zijn er meer arme mensen en wordt het milieu sterker aangetast.

Een van de aanwezigen merkte op, dat er in Nederland geen armen zijn. Een paar van ons keken elkaar geschrokken aan. We wisten wel beter. Zo was net bekend geworden, dat ruim 400.000 kinderen in Nederland in armoede opgroeien. Als ze ’s morgens op school komen, hebben ze thuis nog geen ontbijt gehad. Vaak zijn het kinderen uit éénouder gezinnen. Moeder moet het met de bijstand zien te redden. Soms is er dan een ernstige financiële tegenvaller en dat blijft dan jarenlang doorwerken. Ze slaagt er niet in een schuld af te lossen. Ze moet met heel weinig geld zien rond te komen. Zo kunnen er allerlei oorzaken zijn van armoede in een gezin.

In Nederland komt ook erfelijke armoede voor. Van generatie op generatie is er in een familie sprake van armoede. Dan zijn de schoolresultaten vaak slecht. Je krijgt dan geen goede baan en je verdient dus weinig. Zo blijft de armoede in de familie.

De laatste maanden wordt alles veel duurder en dat geldt vooral voor de energie. Dat heet inflatie. De lonen stijgen niet of nauwelijks. Nog meer gezinnen hebben het heel moeilijk om rond te komen. De vakbonden eisen hogere lonen, maar de werkgevers zijn niet bepaald scheutig met loonsverhogingen. De Rijksoverheid wordt te hulp geroepen, maar de ambtelijke traagheid is ergerlijk.  Ja, er is plotseling veel armoede in Nederland. Ik kan mij niet herinneren, dat er een zo plotselinge toename van de armoede is geweest. Wel hebben we de welvaart zien toenemen. Nederland is gemiddeld heel rijk, maar kunnen de rijksten een oplossing bieden voor het armoedeprobleem?  Ik ben benieuwd.

15^e Jaargang, Nr. 724.

EN HET VERZET VAN DE BOEREN

Als tienjarige maakten we met ons gezin de Hongerwinter door in ons evacuatieadres in een schooltje Oostelijk van Apeldoorn. ’s Avonds kwam een paard en wagen langs met een kleine gamel warm “eten”. Dat was meestal groen water, dat moest doorgaan voor erwtensoep. Het brood leek wat meer op stopverf. Ik weet dus goed wat voedselschaarste is. Ook na de bevrijding bleef veel nog lang op de bon. Dat heet voedseldistributie.

Veel boeren, die nu zo protesteren hebben geen idee van voedselschaarste. Ook tijdens de oorlog waren er in boerengezinnen geen tekorten. Het beleid van de regering was na de oorlog gericht op voldoende voedsel tegen aanvaardbare prijzen. Na het tot stand komen van de Europese Economische Gemeenschap (EEG) werd landbouw een Europese zaak. Ook nu was het beleid gericht op voldoende voedsel tegen aanvaardbare prijzen. Al snel was er geen sprake meer van tekorten en vervolgens werden overschotten een probleem. We hadden ‘melkplassen, boterbergen en vleesbergen’. Koelhuizen lagen overvol. Om het een beetje in de hand te houden kregen we het systeem van melkquota. Als een boer meer produceerde dan het vastgestelde quotum kreeg hij een strafkorting.

Een kleine boer verdiende veelal te weinig, maar meer produceren was geen oplossing. Steeds meer bedrijven werden opgeheven. De wijkers werden wel in staat gesteld in een ander beroep verder te gaan. Steeds meer bedrijven hielden het niet meer vol, terwijl hun familiebedrijf vaak al meer dan een eeuw bestond. De wanhoop over het failliet gaan dreef boeren zelfs tot zelfdoding.

Om toch een redelijk inkomen te krijgen gingen boeren over tot bedrijfsvergroting en mechanisatie en automatisering. Minder personeelskosten. Banken zorgden voor financiering met alle risico’s voor de boer. Toen het quotumsysteem werd opgeheven, vreesde ik aanvankelijk voor overproductie, maar er waren intussen nieuwe markten aangeboord. De chinezen waren gek op onze babymelkpoeder bijvoorbeeld. Dat leek dus prima te gaan.

Maar koeien produceren niet alleen melk, maar ook poep en pies. Die bevatten voedingsstoffen uit ook ingevoerd veevoer. Vrijwel elke boer heeft te weinig land om al die extra mest kwijt te raken. We zitten dus met een mest-overschot. Waar laten we dat? Een deel van de mest verdampt en slaat elders neer. Dan verzuurt de bodem. Dat is slecht voor de begroeiing. Het bos sterft. Dus is de EU met pittige voorschriften gekomen. Minder mest, dus minder koeien en de ten onrechte toegestane groei van de veestapel weer terugdraaien. Hoe zorg je dat de boer toch voldoende inkomsten krijgt voor zowel persoonlijke uitgaven als voor de bedrijfskosten? Kan hij de bankleningen nog aflossen en de rente betalen? Kan de overheid de melk- en zuivelfabrieken dwingen hogere prijzen aan de boer te betalen. Kunnen de lagere inkomens straks nog die dure melk betalen? Mag dat allemaal van de EU? Die duurdere melk, zuivel, vlees en eieren zorgen voor een nog hogere inflatie. Of toch maar collectief vegetariër worden en de hele veehouderij afschaffen? Bedenk wel, dat het laagveen voor weinig anders geschikt is. Het is bepaald niet eenvoudig om dit probleem op te lossen en gewelddadig demonstreren helpt zeker niet om dichter bij een oplossing te komen.

15^e Jaargang, Nr. 723.

70 JAAR INTERNATIONALE VRIENDSCHAP

zo veel te doen Op 9 augustus 1934 werd hij geboren. Ik leerde hem 17 jaa later in 1951 kennen op de Wereld Jamboree voor Boy Scouts in Bad Ischl in Salzkammergut in Oostenrijk. Ik was er als afgevaardigde van de Sint Maartengroep van de Katholieke Verkenners uit Arnhem. Fritz wilde postzegels ruilen en we wisselden ook adressen uit. Dat leidde tot een langdurige briefwisseling en veelvuldige wederzijdse bezoeken. We bleken veel gemeenschappelijke interesses te hebben. Niet alleen Scouting, maar ook politiek en kerk en cultuur. We leerden veel van elkaar. Op 20 juli 2022 overleed hij na het ontvangen van de laatste sacramenten in aanwezigheid van zijn vrouw Helga, twee van zijn dochters en enkele kleinkinderen in zijn woning in Tulln aan de Donau. Op 2 augustus 2022 werd hij na een Eucharitieviering ten afscheid bijgezet in het familiegraf in Tulln. Moge hij rusten in vrede.

In 1951 woonde Fritz met zijn ouders in Krems aan de Donau. Hij zat er op het Gymnasium en moest nog een jaar verder. Krems lag in de Russische bezettingszone, want Oostenrijk was als deel van het Duitse Rijk door de Russen, de Amerikanen, de Britten en de Fransen in vier bezettingszones verdeeld, net als de stad Wenen. Oostenrijk had wel zijn eigen regering en de besturen van de Bondslanden. Fritz woonde in Nieder Österreich. Na zijn Gymnasium-opleiding ging Fritz rechten studeren en dat leidde tot een carrière bij het land Nieder Österreich met de bestuurszetel in Wenen en later in Sankt Pölten.

Mijn eerste bezoek aan Fritz vond plaats bij Innsbruck. Met drie vrienden van de Hilversumse kweekschool waren wij er in acht dagen naar toe gefietst en Fritz kwam met Gerhard met de trein en zou de terugreis op de fiets doen. Een bijzondere prestatie was een dagtocht tot over de Brennerpas tot in het Italiaanse Süd Tirol.

De volgende ontmoeting vond in Arnhem plaats. Fritz was nieuwsgierig naar mijn zusje, maar dat was niet wederzijds. Hij leerde Nederland kennen: Amsterdam, Rotterdam met de Floriade en de havens, de dijkbouw voor Zuidelijk Flevoland, waar we met een excursieboot vanuit Harderwijk naar toe voeren.

Fritz woonde inmiddels in Tulln bij zijn ouders. Hij richtte er een Scoutinggroep op, die intussen ruim vijftig jaar moet bestaan en hij inspireerde mij in Odijk ook een Scoutinggroep op te richten. Daar was inmiddels heel wat jeugd. Bij die Scoutinggroep vond Fritz een negen jaar jongere welpenleidster. Ze trouwden en kregen aanvankelijk twee dochters, Susanna en Monika. Veel later volgde Birgit. Fritz was behoudend Rooms-Katholiek en stond afwijzend tegenover effectieve geboorteregeling. Maar dat nakomertje Birgitta is nu wel een kundige ziekenhuisarts. Haar zussen mogen er ook wezen. Suzi is docent klassieke talen en wiskunde en Monika docent Frans en Aardrijkskunde. Dat laatste vak had ze nodig om de weg naar Lyon en naar haar echtgenoot te vinden. De drie dochters zijn getrouwd en kregen elk twee kleinkinderen voor Fritz en Helga. Ons familieleven was wederzijds bekend. In 1975 kwamen Fritz, Helga, Suzi en Monika naar Odijk en we bezochten met hen mijn moeder in Arnhem, Flevoland, Rotterdam en wat al niet meer. Zuidelijk Flevoland was inmiddels droog gelegd en ontgonnen. We reden er met de auto, waar we eerst met de excursieboot hadden gevaren. Maar in het Duits zeg je dan, dat we hier gefahren haben (met de boot) en er nu fahren (met de auto). Dat zorgde dus even voor een klein misverstand.

In het begin van zijn carrière werkte Fritz op lokaal niveau, maar vervolgens kwam hij bij het Landsbestuur aan het werk. In die tijd woonde het gezin in het Noord-Westen van Wenen in een flat. De woning in Tulln bouwden ze grotendeels zelf. Heel bijzonder was, dat de kelder bescherming biedt tegen kernwapens. De laatste jaren hebben ze door extra isolatie aan de buitenzijde het huis aangepast aan het warmer worden van het klimaat. In de winter is het huis nog lang warm en in de zomer juist koel. Of hij door zijn werk vaak op zulke ideeën kwam weet ik eigenlijk niet. Ik merkte wel, dat hij bij de regelgeving veel aandacht had voor een fraai uiterlijk van woningen en gebouwen. Zo wilde hij graag, dat garagedeuren de afmetingen hadden van de gulden snede. Ik heb toen een serie foto’s van garagedeuren in Houten gemaakt. Fritz schreef met een collega een handboek over ruimtelijke regelgeving, dat bij de vele wetswijzigingen weer aangepast moest worden. Bij een bezoek aan Nederland wist ik een ontmoeting met de Utrechtse gedeputeerde voor ruimtelijke ordening te arrangeren. Onze ruimtelijke ordening stond lang op hoog niveau. Daar is de laatste jaren erg de klad in gekomen. Met alle stikstofproblemen wordt het nog erger.

Fritz kon zich als ambtenaar niet met actieve politiek bezig houden, maar hij was wel een overtuigd christen-democraat, lid van de Österreichische VolksPartei, de ÖVP. Hij wist de weg. Toen er in Nederland verontwaardigd werd gereageerd op Walheim als nieuwe president van Oostenrijk, snapten veel oostenrijkers dat niet. Helga zei, dat hij toch uit een fatsoenlijke familie kwam. Fritz regelde toen een gesprek met een Oostenrijkse parlementariër en ik legde hem uit, dat de Tweede Wereldoorlog en het fusilleren van mensen bij hun nakomelingen veel afkeer naar Duitsers laat zien. Dat geeft de pijn van het verlies van je vader. Die ÖVP moest altijd maar weer samenwerken met de Sociaal-democraten. Fritz en Helga waren soms verbaasd, dat die socialisten ook nog keurig katholiek waren. Helga was wel politiek actief en werd Unter Bürgermeister voor Sociale Zaken. Oostenrijk is qua religie en politiek een heel ander land dan Nederland. Er waren al veel eerder neonazi’s actief, de zwarten. De Groenen waren lang meer gericht op groene stokpaardjes als het beperken van het autogebruik. Fritz had het dan over Chaoten. Hij was al te ziek om nog goed te kunnen reageren op het samen regeren van ÖVP en Groenen. Over GroenLinks zei hij niet veel. Ook niet over de ideeën van Paus Franciscus over Economie en Milieu in zijn encycliek “Laudate si”. Fritz is te vroeg ziek geworden en gestorven. Er is nog zo veel te doen.

15e Jaargang, Nr. 722.