John Ch.M. Jorna

BESEFFEN ZE HET ZELF WEL?

Op veel manieren heb ik met de landbouw te maken. In mijn omgeving ken ik veel agrariërs. Ik praat met ze. Ik ken hun problemen. Ze kennen mij. We waarderen elkaar. In mijn vak als aardrijkskundeleraar in het Voortgezet On-derwijs gaf ik les over de landbouw en het landbouwbeleid. Als lid van Groen-Links hield ik mij ook met landbouw bezig. Het viel mij op, dat de vaak stedelij-ke GroenLinksleden geneigd waren de oorzaken van milieuproblemen bij de landbouw eenzijdig bij de boeren te leggen. Ik benadrukte, dat de schuld aan die milieuproblemen gelegd moest worden bij de totale productie-consumptiekolom, dus niet alleen bij de boeren, maar ook bij de beleidsma-kers, bij de banken, bij de groothandel, bij de veilingen, bij de supermarkten en bij ons zelf als consumenten.
Vanaf het Plan Mansholt was het landbouwbeleid gericht op voldoende agrari-sche productie tegen aanvaardbare prijzen. Dat vroeg behoorlijk grote bedrij-ven om de grote stallen en de mechanisatie te kunnen bekostigen. Veel kleine boeren verlieten de landbouw. De opgeheven bedrijven zag je van steeds grote-re omvang worden. Onder boeren heerste de angst voor faillissement. Wanneer zijn wij aan de beurt? Veel boeren reageerden door hun bedrijf te vergroten en in de veehouderij betekende dat megastallen. Voer, vaak geïmporteerd, werd bijgekocht. Dat leverde de forse mestoverschotten op en de huidige stikstof-overschotten. Het teveel aan mest slaat neer rond de agrarische bedrijven en omdat die bedrijven steeds groter worden neemt die stikstofneerslag ook toe. Zijn de boeren daarvan de schuld? Zij zeker niet alleen. Lokale overheden, provincies en opeenvolgende kabinetten lieten het gebeuren en keurden alles goed. Je zag heidevelden vergrassen. Je zag overal stikstof minnende soorten de overhand krijgen. Je zag de kwaliteit van het water in beken, rivieren, meren achteruit gaan. In geen enkel Europees land is de waterkwaliteit zo slecht. Het risico op aantasting van het drinkwater neemt toe. Er moet iets gebeuren. De boeren ontkennen het. Ze verzetten zich. Dat mag, maar niet met de middelen, die sommigen nu gebruiken.
Ik heb er grote moeite mee, dat de politie niet optreedt tegen boerenprotesten, waarbij de wet wordt overtreden. Als voetbalsupporters zich ernstig misdragen zie je de nodige ME-busjes verschijnen en met bereden politie en hondenbriga-des worden de relschoppers bestreden. Jaren terug werd grootmaterieel ingezet als een kraakpand ontruimd moest worden. Nu tonen politiewoordvoerders al-lerlei smoezen en treedt ze nauwelijks op. Het blokkeren van een autosnelweg is een zware overtreding. Er staan gevangenisstraffen op. Tractoren, die daarbij gebruikt worden zijn geweldsmiddelen en behoren verbeurd te worden ver-klaard. De politie dient haar gebrek aan daadkracht snel te herzien. Boeren, die met plannen voor snelwegblokkades rondlopen moeten weten wat hun te wach-ten staat. Meerdere ME-peletons, een of meer pantserwagens uitgerust met mitrailleurs, helicopters met zoeklichten. Politiewagens met luidsprekers. U krijgt tien minuten om te verdwijnen. Daarna komt de ME in actie. Nog aanwe-zige boeren worden gearresteerd en onderworpen aan snelrecht. Nog aanwezi-ge tractoren worden geconfisqueerd als onrechtmatige geweldsmiddelen. Het niet behoren tot de boerenstand is een strafverzwarende factor. Politiefunctio-narissen, die niet willen meewerken worden disciplinair gestraft. Politie dient voor 100% onpartijdig te zijn.
Het landbouwbeleid moet stevig worden herzien. Er moeten duidelijke regionale en nationale maxima aan aantallen stuks vee komen en het toezicht hierop dient zeer scherp te zijn. Maar al die boeren, die een ander beroep moeten kie-zen dienen daartoe goed in staat gesteld te worden. De vergoedingen voor op-geheven bedrijven dienen meer dan de waarde , maar ook gemiste inkomsten voor bijvoorbeeld tien jaar te omvatten.
Er dient een parlementair onderzoek te komen naar het beleid, dat ondanks alle waarschuwingen toch tot grote verontreiniging heeft geleid. Tegen ambtenaren, die dergelijke maatregelen hebben doorgevoerd dienen disciplinaire straffen te worden genomen. We moeten weer een schoon land worden.
15e Jaargang, Nr. 721.

IN ARNHEM LOPEN DE STRATEN OMHOOG

In zijn jeugd gingen  ze vaak op familiebezoek in Arnhem, vertelt een geboren Utrechter. De trein reed onder viaducten door voordat hij bij het station kwam. Vanuit het station liepen ze dan omhoog naar de familie in de wijk Heijenoord. Hij vindt het nog steeds leuk stukjes over Arnhem te lezen. Maar het is minstens zo interessant iets te vertellen over het spoortraject. Hij moet maar eens de trein pakken en onderweg kijken naar wat hierna beschreven staat.

Een trein vraagt een stevige ondergrond. Het Utrechtse station ligt dichtbij de oude loop van de Rijn. Die oude rivierlopen hebben vaak dikken lagen stevig rivierzand in de ondergrond. Het spoortraject naar Arnhem loopt aanvankelijk parallel aan die rivierloop. Buiten de stedelijke bebouwing had je veel tuinbouw gericht op de stedelijke markt. Verderop zien we vaak boomgaarden op de zandige niet te natte rivierklei.  Voorbij Bunnik kruisen we de huidige Kromme Rijn, maar verderop zijn er nog oude Rijnlopen en zie je dus ook fruitteelt.

Het pas vernieuwde station Driebergen-Zeist ligt bij de overgang van het rivierengebied naar het zandgebied. Het is hier niet meer zo nat, maar ook niet te droog. Daar vestigden zich vroeger boeren, die hun akkers bemestten met potstalmest, een mengsel van schapenmest en heideplaggen . Daardoor is de bovenste meter van de grond zwart gekleurd en door de humusrijkdom erg geschikt voor de kwekerij van Abbing. Maar kweken doen ze niet veel meer. Het is nu een enorm tuincentrum geworden.

Voorbij het station komt een gebied met beboste zandheuvels, stuifduinen. Er is kennelijk te veel geplagd en daardoor ging het onderliggende zand stuiven. Geleidelijk loopt het landschap omhoog en dan komen we bij de Utrechts Heuvelrug, die voor de aanleg van de spoorlijn rond 1845 is doorgraven. De Heuvelrug was toen nog nauwelijks bebost en ze konden dus gemakkelijk zien waar die het laagste was. Ook bij Maarn komt wat stuifzand voor.

We zijn nu in de Utrechtse-Gelderse Vallei, een lager gelegen gebied tussen in het Westen de Utrechtse Heuvelrug en aan de Oostzijde de Heuvelrug Wageningen-Harderwijk, de Westzijde van de Veluwe. Het is een lichtgolvend dekzandgebied, door de wind gevormd. Er zijn dekzandruggen in gebruik voor akkers, tegenwoordig vooral snijmais. De laagten zijn vooral in gebruik als grasland. Midden in de Vallei ligt een afzonderlijke heuvel, de Emminkhuizer berg. De spoorlijn gaat door een doorgraving.

De spoorlijn doorsnijdt de heuvelrug Wageningen Harderwijk via een doorgraving. Dan kom je in een lager gelegen gebied, waar het reliëf vooral bepaald wordt door twee beekdalen. Bij zo’n beekdal ligt het spoor op een dijk. Bij station Oosterbeek begint weer een doorgraving. Even is er een onderbreking bij het landgoed Mariëndaal tussen Oosterbeek en Arnhem. Daar kruist een diep beekdal de spoorlijn. Bijna tot Station Arnhem Centraal is er een doorgraving. Door Arnhem ligt het spoor op een dijk met poorten voor belangrijke wegen: De Zijpse Poort, de Apeldoornse Poort, de Hommelse Poort, de Velper Poort en twee poorten in de Vosdijk.

Die Utrechtse Heuvelrug en de Veluwe zijn gevormd door het Skandinavische landijs gedurende de een na laatste ijstijd. Enorme ijsmassa’s drukten bevroren lagen riviersedimenten opzij en omhoog. Een zo’n ijstong lag in de Vallei en een andere in het IJseldal en Rijndal. In die ijsmassa’s zaten ook grotere en kleinere rotsblokken. Zo kun je aan het soort gesteente zien waar het vandaan komt. In de zandafgraving bij Maarn is een meer met een eiland. Daarop zijn zulke rotsblokken tentoongesteld. Een ander voorbeeld zijn de rotsblokken van de watervallen in Park Sonsbeek in Arnhem

Maak een print van dit blog, stap in Utrecht in de trein naar Arnhem. Lees en kijk en ga het landschap dat voorbij glijdt beter begrijpen.

15^e Jaargang, Nr. 720.

INTERNATIONALE VRIENDSCHAP

Als lid van de Arnhemse Sint Maartengroep van de Katholieke Verkenners mocht ik in augustus 1951 deel nemen aan de Wereld Jamboree van de Boy Scouts in Bad Ischl in Oostenrijk. Een van de typische activiteiten op zo’n Jamboree is het changen, ofwel het ruilen van allerlei zaken. Zo kwam ik in contact met een Oostenrijkse verkenner uit Krems aan de Donau. Hij had belangstelling voor mijn postzegels. We wisselden ook onze adressen uit. Zo begonnen de ruim zeventig jaren van vriendschap. We gingen bij elkaar op bezoek. We wisselden brieven uit. We leerden elkaars gewoonten kennen. Daarover kan ik heel veel vertellen, maar dat komt een andere keer.

Dit verhaal neemt een treurige wending. De laatste jaren werden de brieven per post vervangen door brieven per mail. Dat is gratis en snel. Je kunt de taal Oostenrijks Duits instellen en profiteert van de foutencorrectie. Fritz reageerde meestal snel. Een enkele keer was er storing in het mail verkeer. Toen werden de mails verward. Antwoorden lieten op zich wachten. Ik had een mail gestuurd en belde de volgende dag maar eens op om dat te vertellen. Hij begreep het niet zo goed. Zijn vrouw kwam er bij en toen viel het nare woord “DEMENTIE”. Die vreselijke ziekte treft de besten. Hij was een jurist, die zich als ambtenaar had gespecialiseerd in regels en wetten, die gelden bij de bouw en de wegenaanleg. Dat was voor mij wel leuk, omdat er een zekere verwantschap is tussen de ruimtelijke ordening, waarvan hij een onderdeel verzorgde en de geografie, waarin ik les gaf. Al die jaren wisselden we ideeën uit en leerden zo veel van elkaar. En nu deze ziekte en ook nog in een heel nare variant. Het gaat snel en af en toe vraag ik mij af of hij zijn 88-ste verjaardag in augustus nog haalt.

Ik heb uw hulp nodig. Zijn veel jongere vrouw verzekerde me met grote stelligheid, dat ze zo veel mogelijk persoonlijk voor hem zou zorgen. Dat is een heel zware opgave. Ze is dus mantelzorger. Onderzoek leert, dat mantelzorgers vaak zeer zwaar belast worden. Zo kwam het bij ons in Bunnik tot een gemeentelijk mantelzorgbeleid. Dat is gericht op ondersteuning en ontlasten van de mantelzorgers. Zo wordt het mogelijk gemaakt, dat de zorgbehoevende enkel malen per week naar de dagopvang gaat. Daar wordt de groep opgevangen en doen ze samen allerlei activiteiten. In onze gemeente Bunnik gebeurt de dagopvang in een bejaardentehuis Bunnunchem. Daar zullen activiteitenbegeleiders de activiteiten voor deze mensen organiseren. Vroeger werden de activiteitenbegeleiders opgeleid in Breda door de Zonnebloem en in Epe op de Veluwedoor het Rode Kruis. Nu is het een onderdeel van het Middelbaar Beroepsonderwijs. Op HBO-niveau tracht men met die activiteiten ook genezend te werken. Dan spreekt men van bezigheidstherapie. Ik vraag mij nu af wat hiervan in Oostenrijk bestaat. Als een van mijn site-bezoekers er meer van weet, reageer dan alstublieft op dit blog.

Mijn vriend kon niet “ergens” heen toen het nog niet zo erg was. Zijn gezin heeft wel aanknopingspunten om iets te stimuleren. Zijn vrouw is Unterbürgermeister / wethouder van sociale zaken geweest en een dochter is arts in een ziekenhuis. Het zou zo mooi zijn als een traditie van tientallen jaren wordt voortgezet, namelijk elkaar aan goede ideeën helpen.

15^e Jaargang, Nr. 719.

NAAR LANDAL GREENPARTK AERWINKEL BIJ POSTERHOLT LIMBURG

In ons brugklasboek aardrijkskunde stond een kaartje van dit grensgebied met de weg Roermond in Nederland naar Heinsberg in Duitsland. Het Pieterpad gaat door het gebied en dat pad hebben we helemaal gelopen en tenslotte ontdekten we een paar jaar geleden een ver familielid en die woont in het gebied.

Er was voor mij nog een persoonlijke reden om er naar toe te gaan. Bij ons bezoek aan dat verre familielid ontdekten we, dat er dicht over de grens een plaats Kempen ligt. Zou dat het Kempen zijn waar Thomas van Kempen, meer bekend als Thomas a Kempis geboren is? In dit Kempen vertelden ze ons, dat Thomas a Kempis in Kempen bij Krefeld is geboren, Oostelijk van Venlo. Daar moeten we dus ook heen.

Waarom is Thomas a Kempis voor mij belangrijk? Toen ik drie jaar was verhuisden we naar de Thomas a Kempislaan 12 in Arnhem. Dichtbij die laan op het terrein van de Buitenschool lag tot de Reformatie een klooster, waar Thomas vaak kwam. Hij vond er de rust om aan zijn boeken te werken waaronder het wereldberoemde “De Navolging van Christus”. Het paste allemaal in een beweging om meer leven in de Kerk van Christus te krijgen, de Moderne Devotie. Laat nu net de EO op zondag, 3 juli om 17.50 uur met een programma komen over die Moderne Devotie (Firma erfgoed). Een mooi voorbeeld van vorm geven aan de educatieve taak van een omroep.

Je bent nooit te oud om te leren, maar het ging natuurlijk vooral om de rust en de ontspanning. Zuidelijk van het park ligt een agrarisch gebied, waar op de akkers vooral veevoer wordt verbouwd: snijmais, bieten aardappelen, behorend bij twee grote boerderijen. Het zag er behoorlijk modern uit en het leek mij een moderne ontginning. Aan de Noordkant wordt het park begrensd door een beek met daarbij een waterrijk bos. Het was zwaar om daar te wandelen, maar we hadden al snel in het begin naar rechts moeten afslaan. Tsja, maar aan elk nadeel zit een voordeel. Het werd een heel mooie wandeling.

Het park heeft zo’n honderd huisjes. Wij kwamen in een zespersoons huis terecht met veel grasveld er omheen en door groene bomen en struiken heel goed afgeschermd van de buren. Het was heel rustig in het park. Er waren vooral wat oudere gasten en jonge stellen met babies of peuters. Bij de receptie zijn veel voorzieningen: binnen- en buitenbad, kegelbaan, tafeltennis, biljart, speeltoestellen voor kinderen. Maar ook visvijvers. Elk huisje is per auto bereikbaar via geasfalteerde wegen en er is een overvloed aan parkeerplaatsen. Maar een belangrijke voorziening moet ik niet vergeten: een uitstekend restaurant. Daarom was het wel erg jammer, dat het zeker drie van de zeven dagen dicht was door personeelsgebrek. Dan moesten we uitwijken naar restaurant Roerdalen in Posterholt. Ook heel netjes.

Hoe zijn de huisjes van binnen? Beneden is een ruime zitkamer met TV en keuken en eethoek. Vandaaruit loop je zo het terras op met tafel en stoelen. Beneden is een tweepersoons slaapkamer, niet erg ruim en een WC en apart een ruimte met wastafel en douche. De temperatuur is goed te regelen. Boven zijn twee wat ruimere tweepersoons slaapkamer en ook daar WC en douche.

Maar dan de keuken. Een vierpits gasstel geeft geen probleem. De vaatwasser gaf uiteindelijk geen probleem. Omdat we niet zelf kookten en we maar met zijn tweeën waren hadden we de vaatwasser ook niet vaak nodig. Het lastigste was de magnetron. Die had meerdere functies. Je moest dus eerst de magnetronfunctie zien te vinden. Maar hoe stelde je de tijd in en de sterkte?  Welke knoppen hadden welke functie. Dat stond niet aangegeven en er was geen fatsoenlijke papieren handleiding. Uiteindelijk maakten we mijn pap maar warm op het gas in een steelpannetje. Wie dit apparaat ontwikkeld heeft verdient bepaald geen prijs voor bedieningsgemak. Naar ja er moet toch wat aan te merken zijn. En de waterkoker voor de thee en de twee koffiezetapparaten deden het prima. De huisjes waren recent opgeknapt. Dat zag je bijvoorbeeld aan het tegelwerk. Ik had gewoon het gevoel in een erg luxe huisje te zitten. Ik heb al heel wat mensen gezegd, dat dit park geweldig is.

15^e Jaargang, Nr.718.