John Ch.M. Jorna

WAT LEERT ONZE BUNNIKSE ERVARING?

Jesse Klaver zorgde voor nogal wat ophef in de media toen hij opriep te stemmen op de lijsttrekkers van D66, PvdA en SP, want dan zou dat ook GroenLinks groter maken. Bij alle verkiezingen komt het weer naar voren. Links vormt in Nederland geen eenheid. Dat maakt links stemmen niet populair, want dan stem je zeker niet op de grootste partij, niet bij de prognoses en niet bij de uiteindelijke uitslag.

In de gemeente Bunnik werd de linkse partij Perspectief 21 wel de grootste met acht van de 17 raadszetels. De gemeente grenst aan de stad Utrecht en dan vooral aan het universiteitscentrum De Uithof. Verder aan Zeist, de Utrechtse Heuvelrug, Wijk bij Duurstede en Houten. Het riviertje de Kromme Rijn, vroeger de hoofdtak stroomt van Zuid-Oost naar Noord-West door de gemeente. De drie dorpen, Bunnik, Odijk en Werkhoven kennen veel woonforensen en daaronder nogal wat academisch geschoolden. Een groot deel van de gemeente is (nog) agrarisch, maar de bedrijven zijn flink vergroot en bieden dus in totaal weinig werkgelegenheid. Bunnik heeft net als andere aan Utrecht grenzende gemeenten de opdracht te zorgen voor voldoende huisvesting voor de toevloed van woningzoekenden, die vooral in Utrecht werken.

Bij de verkiezingen in 1994 haalde GroenLinks ruim twee zetels en de PvdA net geen twee zetels. CDA, VVD en D66 vormden het college en links zat jaar in jaar uit in de oppositie. In 1997 werd door PvdA en GroenLinks Perspectief 21 opgericht. We hadden een PAK gehad met PvdA, D66 en PPR. In die situatie was er één linkse wethouder. Nu probeerden we D66 er ook weer bij te betrekken, maar volgens de D66 bestuurders mochten ze niet, want de partij had te weinig bekendheid bij het grote publiek. Perspectief 21 werd een groot succes. Leden van GroenLinks en van de Partij van de Arbeid zijn automatisch lid, tenzij zij te kennen geven dat niet te willen. Daarnaast kent P21 leden, die niet lid zijn van een landelijke partij. Daarnaast zit het CDA met vijf zetels in de raad en hebben VVD en D66 de lokale partij De Liberalen opgericht met vier zetels. Het CDA vormt al jaren de oppositie. Het CDA krijgt waarschijnlijk ook de stemmen van SGP en CU stemmers. P21 krijgt waarschijnlijk ook de stemmen van SP en de Partij voor de Dieren. In P21 spelen de programmatische verschillen binnen links nauwelijks een rol. Soms zijn PvdA raadsleden nog fanatieker pro landschap en milieu dan de GroenLinksers. Wel zijn er verschillen in opvatting over het raadswerk. Ben je heel kritisch naar het College en zeg je niet overal ja op of rommel je wat aan met de wethouder en stem je stilzwijgend toe en zeg je bij de eigenlijke besluitvorming dus ook maar ja. Dat zorgde voor een afsplitsing in P21.

In een gemeente zijn de politieke verschillen niet bijzonder groot vergeleken met de landelijke situatie. De vier linkse partijen hebben in hun programma’s veel meer overeenkomsten dan verschillen. Het lijkt mij, dat één nieuwe linkse partij voor de leden van SP, PvdA, D66 en GL met een gezamenlijke programmacommissie en een gezamenlijk congres best tot overeenstemming zou kunnen komen. De SP-ers zullen toch niet zoveel moeite hebben met een positievere houding naar de Europese Unie en hun vakbondige stijl van politiek bedrijven zullen ze ook wel kunnen inslikken. Ze zullen eigenlijk best wel wat meer aan het milieu willen doen. De PvdA-ers zijn altijd wat meer een bestuurderspartij en dus wat gematigder en compromisbereid. Maar met echt opkomen voor de zwaksten in de samenleving zal een echte PvdA-er toch niet zoveel moeite hebben. Dat ligt bij D66 wel anders. Sociaaleconomische zit D66 naar mijn idee behoorlijk dicht tegen de VVD aan. Van de bestuurlijke vernieuwing is nog niet veel terecht gekomen. Ik heb bij D66 vooral veel moeite met hun levensbeschouwelijke zeer liberale standpunten. Dan gaat het vooral over euthanasie en een vrijwillig zelfgekozen levenseinde en allerlei ethische aspecten in hun levenshouding. Doen waar je zin in hebt en niet nadenken over de vraag wat dat voor een ander betekent. Ik denk, dat veel leden van D66 en ook van GL niet zo gemakkelijk afscheid zullen nemen van zo’n liberale levenshouding. Ze ontkennen vaak, dat ze in hun levenshouding anti-godsdienstig zijn, maar in de praktijk komt het daar vaak wel op neer. Denk aan hun houding tegenover het bijzonder onderwijs.

Zal ik het nog meemaken? Één grote linkse partij met een programma waar ik van harte ja op kan zeggen? Het zou best kunnen, maar dan moeten velen  – ik ook – toch het nodige inslikken. Tsja, willen we het echt? Of zijn al die discussies elke keer meer een verplicht nummer zonder serieuze consequenties?

14^e Jaargang, Nr. 655.

WAARDOOR HEEFT DE JEUGD HET ZO MOEILIJK?

Alle media geven er veel aandacht aan. De jeugd heeft het na bijna een jaar coronacrisis met thuis-onderwijs via een onlineverbinding en het gemis van hun klasgenoten inmiddels buitengewoon moeilijk. Burgemeester Femke Halsema dringt aan op meer vrijheid voor de jeugd. De regering peinst zich suf hoe dat moet zonder de komst van de derde golf te versnellen. Proberen achter je computerscherm je leerstof te begrijpen en je eigen te maken is niet erg eenvoudig. Je hebt geen directe steun van je klasgenoten en je docent. Vaak kunnen je ouders je evenmin helpen. Je mist het dagelijkse contact met je vrienden en vriendinnen. Ook je sportclub mag niet actief zijn. De eenzaamheid slaat toe. ’s Avonds je vrienden of vriendinnen opzoeken kan ook al niet meer door de avondklok. Je snapt natuurlijk wel waarom dat een slimme maatregel is. Elk contact buitenshuis kan tot besmetting leiden. Dan kun je je ouders of je grootouders weer besmetten. Voor hen kan dat buitengewoon ernstig uitpakken. Zo leef je ook nog in angst, dat ze door Corona ernstig ziek zullen worden. Intussen voel jij je thuis opgesloten. Je voelt je steeds naarder, eenzamer depressief en pessimistisch. Er zijn geen feestjes. Je kunt niet gaan stappen. Je kunt niet naar de wedstrijden van je favoriete voetbalclub of naar de bioscoop. Het is allemaal ellende.

Als ik dat allemaal lees of hoor kan ik de gedachte niet onderdrukken, dat de huidige jeugd niet veel incasseringsvermogen heeft. Velen kampten al met problemen en daar komt nu de Coronacrisis nog bij. Je moet je dus afvragen wat in onze huidige leefwijze ertoe leidt, dat een flink deel van de jeugd het zo moeilijk heeft.

Als je nooit met tegenslagen te maken hebt gehad en geheel onverwacht wordt de wereld overvallen door het Coronavirus, dan heb je nooit geleerd om met zo’n probleem om te gaan. Onze maatschappij leeft met het idee, dat de wereld maakbaar is. Komt er een probleem, dan verwachten we, dat het in de kortste keren is opgelost. Onze kinderen weten niet beter. Ze zijn gewend (of verwend), dat al hun wensen worden vervuld. Meestal hoeven ze er geen moeite voor te doen. Is er een probleem? De deskundige lost het op. Veel jeugdigen leidden tot een jaar geleden een zorgeloos leventje. Zonder zorgen leven leidt er niet toe, dat je met problemen om leert gaan en dat je zo een flink incasseringsvermogen opbouwt. Maar dit betreft slechts een deel van de jeugd.

Het schijnt, dat de helft van de huwelijken tegenwoordig op een scheiding uitloopt .Of dat ook zo is met huwelijken waar al kinderen zijn, weet ik niet. Maar veel kinderen krijgen met een scheiding van hun ouders te maken. Ze moeten maar zien te wennen aan die nieuwe relatie van hun vader en/of hun moeder en hun eventuele kinderen. Heel vaak gaat het allemaal prima en blijft de relatie tussen beide ouders toch goed en zorgen ze samen goed voor hun kinderen. Er zijn ook vechtscheidingen. Er zijn ook vaders of moeders, die hun kinderen krijgen toegewezen, die het contact van hun kinderen met hun ex sterk tegenwerken. Dat is zo’n groot probleem, dat er nu pittige wetgeving aan komt, die dit strafbaar stelt. Als er geen twee ouders beschikbaar zijn als raadgever of steunpilaar in je leven, dan kan het nu extra moeilijk worden.

Dat gemakkelijk scheiden is maar één van de talloze vrijheden, die velen zich tegenwoordig menen te kunnen veroorloven. Ouders, die maar hun gang gaan, vormen niet bepaald een goed voorbeeld voor hun kinderen. Het zijn geen ideale opvoeders, die hun kinderen de traditionele normen en waarden weten voor te leven. De kern van alle waarden is, dat je iets voor een ander moet over hebben. Dat heet solidariteit of naastenliefde. Je zult maar een vader en/of een moeder hebben, die in het leven naar jou uitstraalt, dat je de pot op kunt en dat je het maar zelf moet uitzoeken

Zo’n levenshouding hangt vaak samen met de secularisatie, het verlies aan een binding met een God en met de idealen, die een kerk je voorhoudt. Veel kerken hebben terecht veel kritiek verdiend en , dat is vaak een reden tot kerkverlating. Dat betekent dan niet altijd, dat je ook de christelijke of joodse of islamitische idealen maar bij het grof vuil zet. Veel ouders kunnen hun kinderen dan toch nog een heel goede opvoeding geven. Zo geven ze hun kinderen opvattingen mee, verhalen en beelden, die hen tot steun kunnen zijn in hun leven. Als je godsvertrouwen mist kun je het in deze Coronatijd best moeilijk krijgen. Het ware te wensen, dat mensen daar eens serieuzer over nadenken. Met name de Joodse Bijbel of wel het Oude Testament kent tal van verhalen, waar het Volk in nood raakt en dan door Jahweh wordt gered. Jammer als je dat je kinderen onthoudt.

3^e Jaargang, Nr.654.

KIJKEN EN WETEN WAT JE ZIET

Door Corona konden vorig jaar de meeste Nederlanders niet naar het buitenland en constateerden vervolgens, dat er in Nederland zoveel te genieten valt. Ze kenden Frankrijk of de Spaanse costa’s beter dan hun eigen land. Ik moest er weer aan denken nu ik van onze favoriete vakantieparkenonderneming alsmaar weer mailtjes krijg met kortingen en andere voordelige aanbiedingen. Ze hebben over heel Nederland in een rustige en aantrekkelijke omgeving hun parken met bijna altijd prima voorzieningen. Meestal zijn er ook leuke wandelroutes in de omgeving beschikbaar. Daar gaat het nu om. Veel mensen genieten van de mooie natuur, maar echt weten wat ze zien is er helaas vaak niet bij. Het overkwam mij de laatste jaren twee keer. Ik meende een heideontginningslandschap te herkennen en dat bleek na nadere informatie goed gezien.

De meeste parken vind je in de Oostelijke en Zuidelijke provincies op de zandgronden en vaak in een bosrijke omgeving. De landschappen daar weerspiegelen de agrarische geschiedenis van Nederland. Als je de geschiedenis van zo’n landschap kent, gaat het als het ware voor je leven. Dan geniet je nog meer van je wandeling of je fietstocht. Met de auto ontgaan je de details en dan mis je veel.

Anderhalve eeuw terug vond je op de zandgronden in Drenthe, Overijssel, Gelderland, Noord-Brabant en Limburg de zogenaamde potstalcultuur Rond de dorpen had je wat akkerbouw op de essen (of engen of enken) De rest was bedekt met uitgestrekte heidevelden. Daar graasden de schapen en die werden niet eens op de eerste plaats gehouden om de wol of het vlees, maar zij leverden de mest voor de akkers op de es. De schaapskooien hadden verdiepte bodem. De mest van de schapen werd daar vermengd met heideplaggen. Dat mengsel werd in het voorjaar over de akkers uitgestrooid. Hoe groter de heide, hoe meer schapen konden grazen, hoe meer mest, hoe groter de essen, hoe groter het dorp en hoe meer inwoners er konden leven.

Op de laagste delen van de hellingen van de Utrechtse Heuvelrug had je de langgerekte flankessen en bovenop de Heuvelrug had je toen vooral heide. Ik ken daar een plek met een voormalige schaapskooi, maar ook met de bedrijfsgebouwen van latere perioden. Als je in een van die oude dorpen in de gebieden met zandgrond rond wandelt of fietst, let dan maar eens op of je die oude schaapskooi nog kunt ontdekken.

Rond 1880 kwam er een fundamentele verandering. Vanuit Amerika werd massaal goedkope tarwe ingevoerd. Daar konden de boeren op de zandgronden niet tegen concurreren. Tegelijk kwam ook de kunstmest beschikbaar. Overal verbeterde de medische zorg en dat kwam vooral tot uiting in een lagere zuigelingensterfte. De bevolkingsgroei nam sterk toe. En al die boerenzoons hadden nu de kunstmest om de schrale heidegrond te gaan ontginnen en daar een eigen bedrijfje te starten. Ze begonnen een gemengd bedrijf met op de akkers vooral veevoer. De melk werd verkocht en vaak in coöperatieve melk- en zuivelfabrieken verwerkt tot boter. Er werden ook kippen gehouden om de eieren en varkens om het vlees. De oudere boerderijen hebben een deel met plek voor 10 tot 50 koeien.. zo’n bedrijf is nu te klein om een fatsoenlijk inkomen te verkrijgen. Er moesten grotere bedrijven komen. We komen aan de derde periode van de agrarische geschiedenis.

Er waren meerdere oplossingen mogelijk. Soms ging zo’n boer met een gemengd bedrijf over op specialisatie. Ze gingen rozen kweken of fruitbomen of bomen en heesters. Daar zat veel werk in, maar de geldopbrengst lag hoger. Een tweede manier was een grote stal bij te bouwen en het vee vooral bij te voeden met geïmporteerd veevoer. Met de grote zeehavens is Nederland hier goed geschikt voor. Maar al dat vee produceerde enorme hoeveelheden mest en die konden de boeren niet kwijt op hun bedrijf met een kleine oppervlakte. Dat geeft dus de stikstofproblematiek waar de bouw de laatste jaren zo’n problemen mee heeft. De uitstoot van die bedrijven komt als een meststof neer op de paar overgebleven heidevelden en die gaan vergrassen. Heide heeft juist een schrale grond met weinig voedingsstoffen nodig. De derde manier, die deNederlander Mansholt propageerde was, dat veel kleine bedrijven werden opgeheven en de grond werd gebruikt om andere bedrijven te vergroten. Je had de ‘blijvers’ en de ‘wijkers’. De laatsten gingen in de industrie werken of de dienstverlening.  Je ziet ook boeren, die een boerencamping of een landwinkel beginnen om zo het bedrijfsinkomen te verhogen.

Als GroenLinks of de Partij voor de Dieren nu roepen, dat al die megastallen moeten verdwijnen, dan beseffen velen van hen niet welk diep menselijk leed zij in boerenfamilies veroorzaken. Soms heeft zo’n familie generaties lang op zo’n bedrijf geboerd en dan moet zo’n boer – juist hij – ermee stoppen. Zelfdoding is dan te vaak het gevolg. Veelal stopt een bedrijf bij gebrek aan een opvolger of wanneer de grond wordt opgekocht voor woningbouw. Ook dat is niet leuk, maar beter te verdragen.

De potstalcultuur had heideplaggen nodig. Als in een gebied te vaak geplagd werd, kon het onderliggende zand gaan stuiven. Zo vind je aan beide zijden van de Heuvelrug en op de Veluwe stuifzanden. Vaak worden er dan ook stuifduinen gevormd. Vooral in het begin van de vorige eeuw zijn veel zandverstuivingen en heidevelden bebost, veelal met grove dennen. Er was toen behoefte aan stevige boomstammen om mijngangen te stutten. Houten steunen gaan kraken als ze te zwaar belast worden. Nu is het aan het veranderen. Het Utrechts Landschap gebruikt het gewonnen hout zoveel mogelijk zelf om bijvoorbeeld banken te maken of afrasteringen voor gebieden met schapen. Vaak overheersen nog de saaie dennenplantages, Het is zeker niet de natuurlijke vegetatie, die in Nederland thuis hoort. Dat is het zomergroene gemengde loofbos met vooral eiken en beuken. Dat is nagenoeg uit Nederland verdwenen. Natuurmonumenten en de provinciale landschappen zouden dat gemengde loofbos terug moeten brengen. Dan werken ze pas echt aan het herstel van de natuur. Het Utrechts Landschap plant nu alleen nog loofbomen.

 Naaldbos, heide, zandverstuivingen en stuifduinen hangen allemaal samen met het ingrijpen van de mens. Het is eigenlijk geen echte natuur, maar vaak wel mooi om te zien.

13^e Jaargang, Nr. 653.

EEN WEEK VORST VERANDERT NIETS AAN DE OPWARMING

Het is lang geleden, dat ik moest gaan sneeuw ruimen en dat er ook zo veel sneeuw is gevallen. Het Journaal op NPO1 toonde beelden van de sneeuwpret in Park Sonsbeek in Arnhem. Ik moest weer aan mijn jeugd denken en aan mijn baan aan de Fatimaschool, toen nog aan de Bauerstraat dichtbij Sonsbeek. Met de kinderen uit mijn klas ging ik sleeën in Sonsbeek. Zo’n late vorstperiodepas in februari gebeurde wel vaker na een betrekkelijk zachte wintertijd ervoor..

Betekent dit dan ook een omslag in de opwarming van de aarde? Zeker niet, want kou en sneeuw in een deel van Europa wil bepaald niet zeggen, dat het overal zo koud is op het Noordelijk Halfrond, waar het nu winter is. De opwarming betreft de gehele aarde en gemiddeld over tientallen jaren gerekend. Er zullen best wel weer warhoofden zijn, die dit koude weer als argument tegen windmolens gebruiken.

Deze week moest ik in het lokale nieuws- en advertentieblad, het Bunniks Nieuws, meer bekend als ’t Groentje (vroeger werd het op groen papier gedrukt) een warrig verhaal lezen tegen windmolens. Nu zijn dat tegenwoordig enorme gevaarten van meer dan twee Domtorens hoog als je de wieken mee rekent. Maar één zo’n reusachtig bouwsel geeft evenveel elektriciteit als tientallen kleinere molens. De langgerekte gemeente Bunnik is ruim 21 KM lang en we moeten daar voor vijf molens een plek kunnen vinden op voldoende afstand van woningen. In het stuk wordt de gemeente verweten die molens erdoor te drukken zonder inspraak van de bevolking. De gemeente Bunnik heeft in een steekproef de mening van de inwoners gepeild. Perspectief 21, PvdA en GL, haalde acht van de zeventien zetels en de Liberalen, VVD en D66 ging van vijf naar vier. Probeert de VVD met stemmingmakerij tegen windmolens een beter verkiezingsresultaat te boeken op 17 maart? Dan moeten ze niet opnieuw aankomen met kernenergie. De veiligheidsmaatregelen maken een kerncentrale zo duur, dat kernenergie niet meer kan concurreren, Duitsland, België en Frankrijk willen af van hun kerncentrales.

Het probleem met de opwarming van de aarde is, dat de gevolgen pas over tientallen jaren erg goed merkbaar worden. De opwarming tegengaan doen we niet voor ons zelf, maar voor onze achterkleinkinderen. Voor de mensen in de Grote Oceaan, die op een koraaleiland wonen maar enkele meters boven de zeespiegel. Misschien is het eigenbelang bijna altijd uitgangspunt bij de VVD. In ieder geval zou iedereen, die een stem op de VVD overweegt zich dat eens af moeten vragen.

Er zijn twee redenen om van het stoken van fossiele brandstoffen af te willen. De voorraden steenkool, bruinkool, aardolie en aardgas zijn weliswaar zeer groot, maar toch eindig. Als ze op zijn, moeten we wel iets anders hebben. Veel belangrijker is, dat het gebruik van deze fossiele brandstoffen zorgt voor de opwarming van de aarde. Daardoor kunnen allerlei planten hier niet meer groeien en allerlei dieren, die van die planten afhankelijk zijn evenmin. Er komen ook meer en heviger orkanen voor met alle verwoestingen en overstromingen en doden. De opeen volgende regeringen van Nederland zijn door de rechter veroordeeld, want de rechter vond, dat zij te weinig had gedaan om het milieu te beschermen. De huidige generatie heeft er geen of weinig last van. Waarom zou je er dan duur belastinggeld aan gaan besteden. Het zijn juist veel jonge mensen, die het anders willen. Zij en hun kinderen en kleinkinderen zullen er wel last mee krijgen. Regeren vraagt eigenlijk lange termijn denken, maar de meeste politici komen niet verder dan de korte termijn.

Dan zijn er al problemen genoeg. Zoals nu de Corona-pandemie. Mijn vrouw en ik hebben nu de eerste vaccinatie gehad. Het is te hopen, dat jongeren, onze kinderen en kleinkinderen niet te lang moeten  wachten. Intussen is wel duidelijk geworden, dat we ons beter moeten voorbereiden op al die mogelijke uitbraken, die nog kunnen komen. Dat is dan weer de lange termijn. 

13^e Jaargang, Nr. 652.