John Ch.M. Jorna

OF: WAARTOE ZIJN WIJ OP AARDE?

Fokke Obbema, redacteur van de Volkskrant, heeft een hartstilstand overleefd. Hij schreef daarover een ontroerend verhaal. Zijn vrouw merkte, dat er iets mis was. Zij belde onmiddellijk 112 en begon met hartmassage. Brandweerlieden namen het van haar over en daarna de ziekenbroeders van de ambulance. Hij noemt zijn vrouw nu in dubbele betekenis “De vrouw van zijn leven”. Nu is hij op zoek naar de zin van het leven. De Volkskrant is afgelopen maandag gestart met een serie, waarin mensen wordt gevraagd naar de zin van het leven. Ik vind dat een boeiende ontwikkeling. Er is reden om er zelf eens over na te denken.

Ik heb er al eerder over geschreven op 10 februari 2010. Ik besteedde in die tijd intensief aandacht aan mijn tante, de laatst levende uit het gezin van mijn vader. Ze kreeg een hevige aanval van blaasontsteking en was echt doodziek. Zo troffen de leden van een gezin haar, waar ze de rol van plaatsvervangend oma speelde. Die begonnen heel intensief te bidden. Mijn tante kwam er weer boven op. Toen ze hoorde, wat er was gebeurd, begreep ze hoe belangrijk ze voor dat gezin was. Haar leven kreeg weer zin. Ze kreeg zin in het leven en zei in een gesprek met de huisarts, dat ze echt nog niet dood wilde. Eerder hoorde ik haar soms zeggen, dat het voor haar niet meer hoefde. Ik leerde ervan, dat de relatie met andere mensen het leven zin kan geven.

Eigenlijk kreeg ik weer antwoord op de oude catechismusvraag: Waartoe zijn we op aarde? Het antwoord luidde ongeveer: We zijn op aarde om God lief te hebben en de naasten gelijk je zelf. Veel mensen beweren niet meer in God te geloven. Maar hun naasten liefhebben kunnen ze desondanks nog steeds. Je bent er voor de ander. Voor al die anderen, bezoekers van mijn weblog, schrijf ik deze columns. In mijn leven heb ik veel gedaan: in mijn beroepsleven en alles wat daarmee te maken heeft. In de politiek door bijvoorbeeld samen met anderen de lokale politieke partij Perspectief 21 op te richten, die bij de laatste verkiezingen acht van de zeventien zetels in de Gemeenteraad van Bunnik won. En de laatste jaren na mijn pensioen vooral in onze Geloofsgemeenschap van de H. Nicolaas. Na de zondagse viering kan er koffie worden gedronken. Het is dan altijd reuze gezellig. Je merkt, dat we echt gemeenschap zijn. Ik merkte een keer, dat een nieuwe plaatsgenoot nog niet zo werd aangesproken. Het bleek man en vrouw te zijn uit Chili afkomstig met hun drie in Nederland geboren zoons. Het werd een leuk contact. Nu ben ik al weer twee maanden niet in de kerk geweest. Terwijl ik dit schrijf wordt er een kaart bezorgd van deze familie. Zo krijgt je leven zin. Het ontroert mij, net als al die andere kaarten en mailtjes met wensen voor een goed herstel. Het zijn de anderen, die ons leven zin kunnen geven.

Ik ben wel eens bang, dat in deze tijd met heel sterke individualisering sommige mensen vooral aan zich zelf denken. Hun persoonlijke wensen moeten koste wat kost vervuld worden. Soms hebben ze dan geen oog meer voor wat dat voor hun naasten betekent. Dan gaan bijvoorbeeld huwelijken kapot of ontstaan vreselijke ruzies in een familie of met de buren. Tv-programma’s als het Familiediner of de Rijdende rechter laten daar sterke staaltjes van zien. Sommige mensen hebben nauwelijks een leuke relatie met anderen. Als ze niet meer werken, vallen ze echt in een gat. Ze klagen over eenzaamheid. Er zijn ook eenzame mensen, die niet in staat zijn contact met anderen te maken. Ze missen die sociale vaardigheid. Wat zou het mooi zijn als er mensen uit hun omgeving hen daarbij helpen, af en toe eens een praatje maken of in ieder geval goede dag zeggen bij het passeren. Maar is een egotripper daartoe in staat?

Daarom is de serie in de Volkskrant van maandag zo’n belangwekkend initiatief. Het gaat er niet alleen om er zelf over na te kunnen denken, maar daardoor ben je hopelijk ook beter in staat het leven van anderen zin te geven.

Jaargang 11, Nr. 532.

EN JEROEN PAUW GENERALISEERT OVER MISBRUIK

In zijn BNN/VARA-programma gaat Jeroen Pauw nogal eens tekeer tegen alle geloven en in het bijzonder tegen de Katholieke Kerk. Zo noemde hij bij het gesprek over het misbruikonderzoek in de Amerikaanse staat Pennsylvania de Katholieke Kerk een “criminele organisatie”. De staat telt acht bisdommen in zes daarvan hebben volgens een justitieel rapport in zeventig jaar 301 priesters zich schuldig gemaakt aan misbruik van minderjarigen. Minimaal duizend slachtoffers zijn bekend. Ik schat, dat in die zeventig jaar in die zes bisdommen zo’n 3000 priesters actief waren. De tien procent misbruikers zijn een relatie hoog aantal, maar toch staan daar veel meer goede priesters tegenover. Zoals ook in Nederland hebben het grootste deel van de katholieken in hun omgeving nooit met misbruik te maken gehad. Dan is het niet verwonderlijk, dat ze de kerk gewoon trouw blijven. Snap je Jeroen? Maar als ze wel slachtoffers kennen, dan is het voor hen belangrijk om die mensen in hun levenslange ellende te steunen in plaats van al scheldend weg te lopen. Het heeft veel moeite gekost, maar in Nederland vinden goede gesprekken plaats en zijn mensen financieel schadeloos gesteld. De Nederlandse aanpak wordt een voorbeeld voor de wereldkerk genoemd. Zo’n opmerking van Pauw en andere commentatoren is van het niveau als: “Joden zijn in zaken niet te vertrouwen” of “Alle Islamieten zijn potentiële terroristen”. Dit moest me even van het hart.

VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff was bij Jeroen te gast. Hij had in een toespraak opgeschept over het feit, dat de liberalen ons bevrijd hadden van de dictatuur van de kerken, zodat mensen nu in vrijheid kunnen leven. Dat geldt dan niet voor de gescheiden vrouwen in de bijstand, waarvan de ex-man van de vrijheid profiteert of voor de meer dan 400.000 kinderen, die in Nederland in armoede leven. Daar hoor je Klaas niet over. Maar Kardinaal Eijk bleek daarover gevallen en hem een “hyperindividualist” genoemd. Daar kan ik me iets bij voorstellen, want hoe vaak hoor je zulke mensen niet zeggen, dat zij doen waar zij zin in hebben. De kardinaal had zijn radicale secularisme “kleinzielig” genoemd. Tsja, wie kaatst kan de bal verwachten, maar Klaas Dijkhoff was gepikeerd en vond dat hij nu echt uit de Katholieke Kerk moest stappen. Jeroen Pauw vindt dat dan weer geweldig.

Zijn nu alle VVD-ers zo als Klaas Dijkhoff? Hij is zelf actief geweest in Breda en lokaal actieve VVD-ers staan dichter bij de mensen in de problemen en stellen zich daardoor socialer op. Maar in de landelijke politiek krijgen ze zelden gehoor. Er moeten keuzen gemaakt worden. Terwijl een meerderheid van de VVD-ers tegen de afschaffing van de dividendbelasting is, gaat het gewoon door Als het om de belangen van het grootkapitaal gaat is de partij Voor Vrijheid en Democratie niet zo democratisch. Over VVD-ers kun je evenmin generaliseren als over Katholieken.

Zo is er in het Bossche diocees een hulpbisschop Mgr. Rob Mutsaers, die zei te sympathiseren met Klaas Dijkhoff. Hij lijkt mij een relict uit het verleden, waar in het Zuiden de slagzin gold: “Als jij ze arm houdt, houden wij ze wel dom”, waarbij werkgevers en Kerk twee handen op een buik waren. Deze hulpbisschop was door zijn collega’s aangewezen als de Nederlandse afgevaardigde naar de Bisschoppensynode over Jeugd en Jongeren. Hij weigert nu te gaan, want er moet volgens hem eerst gesproken worden over de onvoldoende aanpak van het misbruik door Paus Franciscus. Zo probeert ook deze conservatieve hulpbisschop de paus beentje te lichten. Zowel in zijn geloofsopvattingen als zijn VVD-sympathieën staat hij ver van Paus Franciscus, die het steeds weer opneemt voor de armen in de wereld en voor het milieu. Als tegenstander van Paus Franciscus zou Mgr. Mutsaers zich eens moeten realiseren, dat hij in gezelschap verkeert van baantjesjagers in de Curie, Amerikaanse kapitalisten uit de steenkool- en oliewereld en Italiaanse maffiosi.

Wat een verschil met de Bossche bisschop Mgr. Gerard de Korte. Over het laatste VVD-verkiezingsprogramma zei hij vorig jaar, dat hij er weinig uit het Evangelie in had terug gevonden. Deze bisschop heeft net als Kardinaal Eijk Klaas Dijkhoff voor een gesprek uitgenodigd bij hem op de koffie met een Bossche bol. Ik zou best mee willen luisteren. Ik ben benieuwd of Gerard de Korte als verantwoordelijk bisschop voor contacten met de maatschappij in staat zal zijn de ogen van Klaas Dijkhoff te openen voor alle kwalijke gevolgen van de ver doorgeslagen vrije sociaal-ethische opvattingen en de neoliberale VVD-politiek. Eigenlijk zou Dijkhoff niet uit de Kerk moeten stappen, maar uit de huidige VVD. Dan zou Jezus van Nazareth met liefde op hem neerkijken

Jaargang 11, Nr. 531.

AMSTERDAMSE MET LEF

De GroenLinkse Europarlementariër Judith Sargentini zorgde voor een goed gefundeerd rapport over de aantasting van Mensenrechten en democratische waarden in het Hongarije van Orban. Daarvoor raadpleegde zij leden van de Hongaarse oppositie, journalisten, Ngo’s, de Raad van Europa en de VN. In haar rapport verwijt zij de Hongaarse regering, dat ze de kieswet zo heeft gewijzigd, dat Fides, de Hongaarse regeringspartij met betrekkelijk weinig stemmen toch een royale meerderheid in het parlement wist te verkrijgen. Kranten en radio en Tv werden in hun uitingsvrijheid beperkt. Zo werd een TV-zender door een vriend van Orban overgenomen. Tal van journalisten ervan werden ontslagen. Juristen, die sympathiseerden met het bewind werden tot rechter benoemd. De Joods-Hongaarse miljonair Soros werd het moeilijk gemaakt om een onafhankelijke universiteit blijvend te steunen.

Fides, de Hongaarse regeringspartij is in het Europees Parlement lid van de EVP-fractie van de Europese Christendemocraten, de grootste fractie van het EP. Daarom werd hun leider, de Luxemburger Juncker voorzitter van de Europese Commissie. De EVP wil uiteraard graag de grootste blijven en afsplitsing van de Hongaren maakt dat moeilijker. Het draaide dus vooral om de houding van de Christendemocraten. Het optreden van Orban in het EP was zo grof, dat hij een groot deel; van de EVP-fractie tegen zich innam. Zo kreeg het rapport van Sargentini een ruim tweederde meerderheid in het Europees Parlement waardoor Artikel 7 van het Europees Verdrag in werking werd gesteld. Dat is sowieso een harde waarschuwing naar de Hongaren en kan uiteindelijk uitlopen op het ontnemen van het stemrecht aan Hongarije. Erg vlug zal dat niet gebeuren, want uiteindelijk vraagt dat unanimiteit en Polen en Hongarije hebben afgesproken elkaar te steunen.

Het AVRO-TROS-programma Een Vandaag na het Journaal van zes uur had een staatssecretaris Gabor van Hongaarse afkomst uitgenodigd voor een commentaar en die poogde het rapport onderuit te halen met de bewering, dat al die parlementsleden geen Hongaars konden verstaan en dus ook niet konden weten, dat er nog steeds heftige discussies in de pers en op radio en Tv mogelijk zijn. Alsof al die informanten van Judith Sargentini geen vreemde talen spreken. Geen beste beurt van Een Vandaag.

Hongarije kende voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog een fascistisch regime, dat met Nazi-Duitsland samenwerkte. De Hongaren moesten zich eeuwenlang verweren tegen de Islamitische Turken, waren vervolgens deel van het Habsburgse Rijk en na de Tweede Wereldoorlog onder de Russische invloedssfeer. In 1956 werd de Hongaarse opstand door de Russen bloedig neergeslagen. Duizenden Hongaren ontvluchtten hun land. Kardinaal Mindszenty vluchtte naar de Amerikaanse ambassade en mocht uiteindelijk in ballingschap naar Rome. Pas in 1989 herwon het land zijn vrijheid. Historisch is het niet vreemd, dat het land moeite heeft met Islamitische vluchtelingen. Het land heeft nooit veel contacten gehad met de wereld buiten Europa. Het is geen handelsland en geen voormalige kolonisator zoals Nederland. Begrip voor de mondialisering is voor veel Nederlanders al moeilijk, maar voor de Hongaren nog veel meer. Dat we als Europa in de concurrentiestrijd met Azié en Amerika moeten samenwerken in een Europese democratie is zeker geen algemeen inzicht. Dan is het voor rechtse politici niet moeilijk de mensen te laten denken, dat ze door “Brussel” onderdrukt worden. Dat de Europese Unie tegen alle lobbyisten in toch bezig is met de strijd tegen witwassen van crimineel geld, tegen corruptie, tegen belastingontwijking en belastingontduiking, dat komt het gros van de Hongaren niet te weten, want de media zijn werkzaam voor de regering.

Intussen ben ik vreselijk trots op de Groenen in het Europees Parlement en in het bijzonder op de twee Nederlanders: Judith Sargentini en Bas Eickhout. Judith was eerder actief in de strijd tegen financieel wangedrag en tegen de handel in illegaal gewonnen zeldzame metalen, onder andere voor onze mobiele telefoons. Met die handel financieren opstandige bendes in de Democratische Republiek Congo hun strijd met elkaar en tegen de regering. Bas Eickhout is inmiddels een milieudeskundige van wereldfaam en de GroenLinks lijsttrekker voor de Europese verkiezingen in 2019.

Jaargang 11, Nr. 530

AVAAZ WINT DE EERSTE RONDE

DE Avaaz Foundation is een wereldwijde actiegroep. Zij is actief op de terreinen van mensenrechten en milieu. De bekendste wijze van actie voeren is het verzamelen van handtekeningen tot een aantal van enkele miljoenen om die aan te bieden aan volksvertegenwoordigingen of regeringen of bedrijven en dan vooral kort voordat belangrijke beslissingen worden genomen. Daarnaast zoeken de medewerkers de publiciteit of voeren processen. Ze boeken vele successen. Daar zijn de tegenstanders niet blij mee. Vooral bedrijven, die hun winsten zien verdampen reageren getergd. Een van die bedrijven is de zaadveredelaar Monsanto.

Deze Amerikaanse onderneming is vooral bekend of berucht door het onkruidbestrijdingsmiddel glyfosaat, bekend onder de merknaam Roundup. Het middel wordt ervan verdacht kankerverwekkend te zijn. Sporen ervan kunnen in de bodem het grondwater verontreinigen en zo ook het drinkwater. Milieugroepen trachten een Europees verbod te bewerkstelliggen. Dik betaalde lobbyisten van Monsanto zijn zo agressief naar de Europarlementariërs, dat hen de toegang tot de parlementsgebouwen is ontzegd. Intussen krijgen de EU-bestuurders van Avaaz miljoenen handtekeningen aangeboden. Die strijd gaat nog steeds voort. Europese regeringen werken niet al te vlot mee.

Monsanto is een miljardenbedrijf. Het kan de beste juristen gemakkelijk betalen. Zo kwam het bedrijf met een buitengewoon agressieve reactie naar Avaaz. De stichting werd gesommerd alle persoonlijke gegevens van ondertekenaars en andere bij Avaaz betrokken personen en instellingen aan Monsanto beschikbaar te stellen. Dat was schrikken. Alle Avaazers kregen een oproep om geld beschikbaar te stellen om tegenover de topadvocaten van Monsanto even goede advocaten te engageren. Daarop werd geweldig gereageerd. Afgelopen week was de rechtszitting. Monsanto kreeg van de rechter een geweldige preek over de werking van een democratie met alle vrijheden daaraan verbonden. Hun eis werd geheel afgewezen. Maar ze kunnen nog in hoger beroep gaan. Voorlopig was het een geweldige opluchting. Anderzijds was het een onmogelijke eis, want hoe zou Avaaz van de miljoenen handtekeningzetters de toestemming moeten verkrijgen om hun persoonlijke gegevens ter beschikking te stellen. De eis leek mij ook volkomen in strijd met de recente Europese privacy regelgeving.

Er speelt nog iets anders. Monsanto wil fuseren met het Duitse chemiebedrijf Bayer. Dat levert enorme risico’s op. Zo zou Monsanto zaad kunnen ontwikkelen, dat bestand is tegen de gewasbeschermingsmiddelen van Bayer. Ze kunnen het zaad ook zo maken dat de opbrengst niet geschikt is om als zaaizaad te gebruiken. Dan moeten boeren steeds het zaaizaad van Monsanto aanschaffen. Dat levert een monopolie op. Alleen al vanwege dit risico zou de EU deze fusie nooit moeten goedkeuren. Voor mij is er alle reden om Avaaz moreel en finacieel te blijven steunen.

Jaargang 11, Ne. 529.

EEN STEEDS TERUGKERENDE VRAAG

Jaarlijks wordt nu de afschaffing van de slavernij gevierd. Veel mensen lijden nog onder het slavernijverleden van hun voorouders. In Suriname en op de Nederlandse Antillen bestond eeuwenlang slavernij. Nederlandse kooplieden leverden lood, kruit en geweren aan strijdlustige volken in West-Afrika. Met de opbrengst kochten ze slaven, die zij naar Amerika brachten. Met de opbrengst kochten ze vooral plantageproducten, die ze naar Europa brachten. Met die zogenaamde driehoekshandel werden zulke Nederlandse kooplieden erg rijk. In die tijd werd dit normaal gevonden. Pas heel langzaam drong het besef door, dat slavernij, het maken van mensen tot slaaf niet kon. Toch bestond de lijfeigenschap in ons land al lang niet meer en van de horigheid waren slechts resten over in de vorm van verplichte herendiensten voor de pachters op adellijke landgoederen. Maar in Afrika behoorde slavernij tot de cultuur. Achteraf weten we hoe fout het gedrag was van slavenhandelaren en slavenhouders. De vraag is of de bevolking van wat nu Nederland is zich schuldig maakte aan het toestaan van deze praktijken en de vervolgvraag is of de Nederlanders van nu zich schuldig behoren te voelen aan die houding van hun voorouders. Of moeten we ons vooral verheugen in de ommekeer in hun denken?

Veel mensen zullen zeggen, dat hun voorouders niets te maken hadden met de daden van een aantal handelaren. Ze wisten er nauwelijks iets van. Hun leven speelde zich af in hun dorp of marktstadje en omgeving. Velen kwamen nooit buiten dat beperkte leefgebied en hadden geen idee van wat zich buiten hun kleine leefwereld afspeelde. Ze konden lezen noch schrijven en gingen niet naar school. Slechts een beperkt ontwikkeld deel van de Nederlandse bevolking was enigszins op de hoogte. Dat maakt het opleggen van een collectieve schuld een penibele zaak. Nu iedere Nederlander kan weten, wat er in het verleden is gebeurd, mag je wel verwachten, dat we meeleven met hen, die nog steeds aan dat verleden lijden.

Zulke vragen over misdaden in het verleden komen vaker aan de orde. In Duitsland is na de Tweede Wereldoorlog een langdurige discussie gevoerd over de vraag of het Duitse volk een collectieve schuld draagt aan de Holocaust. Ook in Duitsland waren protesten en was er verzet. Duitsers vertelden me, dat zij in die tijd van niets wisten. De Nazi’s waren niet al te open over wat er met de Joden, zigeuners en homo’s gebeurde. Kun je wellicht spreken van schuldige onwetendheid? Het stellen van deze vraag is vooral belangrijk omdat er ook nu veel onrecht is, waarvoor we onze ogen sluiten. Ik hoor zo vaak zeggen, dat iemand geen verstand heeft van die zaken. Is dat een geldig excuus?

Ik kwam op de vraag over collectieve schuld nu in allerlei media de Rooms-Katholieke Kerk als een geheel veroordeeld wordt voor het wangedrag van een deel van de priesters en religieuzen. Het gros van de Rooms-katholieken heeft nooit te maken gehad met dat misbruik. Dat maakt uiteraard het lot van de slachtoffers niet minder ernstig. We moeten ons als totale kerk hun lot aantrekken en hen op alle mogelijke manieren steunen. Daarnaast leren ons de vele gevallen van misbruik, ook buiten de kerk, dat we als besturen en leidinggevenden voortdurend waakzaam moeten zijn waar volwassenen contact hebben met kinderen. Daarbij behoren duidelijke regels te gelden. Steeds twee volwassenen , die samen met kinderen zijn. Altijd de deur open bij een begeleidend gesprek met een kind of bij een wasbeurt in een tehuis voor jonge kinderen.

Wat mij als vrijwilliger in kerkelijk verband stoort en met mij vele andere vrijwilligers, is het harde oordeel over de Kerk als geheel zonder enige waardering voor alle goeds, dat in kerkelijk verband of vanuit je religieuze inspiratie nog steeds gebeurt. Zijn mensen er met het oprakelen van al die schandalen meer op uit de Kerk te beschadigen in plaats van zich het lot van de slachtoffers daadwerkelijk aan te trekken? Willen ze vooral sensatie en smullen van de onsmakelijke details? Dan verschillen ze in hun mentaliteit weinig van de misbruikers. Van een journalist wordt op de eerste plaats mededogen verwacht en in dit soort zaken zeker geen sensatiezucht.

Jaargang 11, Nr. 528.