John Ch.M. Jorna

CONCURRENTEN OF BONDGENOTEN?

Bij verkiezingen probeert elke partij zoveel mogelijk stemmen binnen te halen. Dan zijn alle partijen elkaars concurrenten. Maar dat bedoel ik niet. Elke partij richt zich op een deel van de kiezers. De vraag wordt dan of GroenLinks en de Partij voor de Dieren in dezelfde vijver vissen. Proberen ze beiden hetzelfde type kiezer te verleiden? Daarbij is niet zozeer het stemgedrag in de Kamer bepalend. De meeste kiezers zijn daar niet of nauwelijks van op de hoogte. Het gaat ook niet om de verkiezingsprogramma’s. Daar wordt weliswaar veel energie in gestoken, maar slechts weinig kiezers verdiepen zich er in. De partijen doen ook weinig moeite hun programma meer bekend te maken. Campagnestrategen kiezen een of meer aansprekende items, waarmee de kiezers bestookt worden. Kieswijzermakers produceren stellingen, waarvan ze verwachten, dat de partijen er erg verschillend over denken. Dan vind ik het nogal eens verrassend te vernemen wat de mening is van mijn favoriete partij. Meestal zit ik er niet mee. Aan het eind kom ik toch goed uit. Nooit bij de PVV of de VVD bijvoorbeeld en evenmin bij het CDA of bij D66. Wel in de buurt van de PvdA, GL, CU, SP en PvdD.

Welk beeld hebben de kiezers van GL en van de PvdD? GL is die partij, die de huidige regering soms aan een meerderheid helpt. De PvdD wordt daar niet van verdacht. In de beeldvorming is de Partij voor de Dieren een typische one issue partij. Het is de partij, die opkomt voor de dieren. Tegen dierenmishandeling, liefst geen vlees eten, slachten zo pijnloos mogelijk. Tegen megastallen, tegen te veel dieren op een kleine oppervlakte. Tegen de hengelsport Tegen dieren in een circus en sommigen verwachten, dat ook verzet tegen dierentuinen er aan komt. Tsja lief zijn voor de dieren. Het spreekt kinderen aan, misschien ook de jonge kiezers. Vegetariërs en veganisten voelen zich erbij thuis. Dit wat oppervlakkige beeld doet de partij geen recht. De Partij voor de Dieren is een echte milieupartij, maar op een andere manier dan GroenLinks. Het idee van je persoonlijke voetafdruk komt naar voren en daarmee het draagvermogen van de planeet aarde. Dan hoor je ze roepen, dat we met onze huidige leefwijze vijf aardes nodig hebben en dat we dus in een enorm tempo alle hulpbronnen opmaken. Gelukkig, dat er nog zoveel landen arm zijn, zodat ze onze aardse rijkdommen niet verbrassen en het milieu vervuilen. Maar wat als ze ook tot welvaart komen? Dan zal de planeet ten onder gaan. Dan komen ook de pleidooien om de bevolkingsgroei af te remmen en de bevolking te laten krimpen. Dat geluid heb ik ook bij GroenLinks gehoord, maar het kreeg weinig weerklank. Ik vraag mij af of daardoor GroenLinkskiezers zijn overgestapt naar de Partij voor de Dieren.

Hoe is het GroenLinksmilieubeleid in hoofdlijnen? Ons milieubeleid is veel meer afgestemd op andere beleidsterreinen. Soortendiversiteit kun je bijvoorbeeld bereiken door boeren een rol te geven bij natuurbeheer. Vermindering van de bevolkingsdruk in de Derde Wereld kun je bereiken door beter onderwijs, betere medische zorg voor moeder en kind en hogere welvaart. Dan begrijpen moeders, dat ze niet meer zo veel kinderen hoeven baren als in de tijd, dat de helft van de zuigelingen jong stierf. Het belangrijkste mondiale milieuprobleem is het klimaatprobleem. Door sterk in te zetten op een duurzame energievoorziening wordt de CO₂ verhoging teruggedrongen en verbetert tegelijk de energiezekerheid. Vooral via de EU wordt hieraan gewerkt. De oplossing van milieuproblemen moeten we zoeken in innovatie op allerlei terrein.

Hier zijn boeken vol over geschreven. Het zijn uiterst complexe zaken. Al die milieuproblemen lijken onoplosbaar. Dat maakt het voor GroenLinks ook zo moeilijk om de massa te overtuigen. En dan komen al die andere GroenLinksonderwerpen er nog bij. Het pacifisme in een tijd, dat de wereld in brand lijkt te staan. Een eerlijker economie, terwijl de mensen voor al een baan willen. De migratie vanuit arme gebieden en oorlogsgebieden. De mensenrechten hier, maar vooral in dictaturen buiten Europa. GroenLinks heeft overal een mening over. Probeer het als eenvoudige kiezer zonder dagblad en met een voorkeur voor sport of Tv-shows maar eens te snappen. Dan is het toch veel gemakkelijker voor die lieve geitjes of kalfjes  te stemmen.

Intussen blijft het dwaas, dat twee partijen, die in werkelijkheid vaak dezelfde standpunten hebben toch gescheiden optrekken. De natuur, het milieu en alle mensen, die het moeilijk hebben verdienen beter.

Jaargang 8, Nr.354.

REDELIJK TEVREDEN

Ik ben redelijk tevreden over de uitslagen van de verkiezingen voor de provincie en voor het waterschap. Als we die 5,3% bij de Tweede Kamer verkiezingen zouden halen, dan waren dat negen zetels. Daar zou iedere GroenLinkser graag voor tekenen. Maar bij het kiezen voor de Tweede Kamer gaan andere factoren meespelen en dan vooral de vraag: Wie wordt de grootste partij? Hier in Bunnik krijgt Perspectief 21 alle linkse stemmen en de laatste keer zes van de vijftien zetels. Vertaald naar de Tweede Kamer zou Verenigd Links zonder D66 zestig Kamerzetels bezetten. D66 gaat hier samen met de VVD in “de Liberalen”. Maar op landelijk niveau zou een regering van D66, CU en Verenigd Links mogelijk kunnen worden. Ik vrees dat ik dat niet meer zal beleven, maar zo’n politieke vernieuwing zou pas echt progressief zijn.

Voor zover ik kan nagaan is bij de Waterschap verkiezingen “Water Natuurlijk” succesvol geweest. Een GroenLinkser zal zich met die partij het meest verwant voelen. Het betekent, dat recreatie en natuurbelangen bij ons waterschap ook aandacht zullen krijgen naast de fundamentele doelstellingen, veiligheid, droge voeten en schoon water. Vanmiddag heb ik dus weer genoten tijdens mijn wandeling over het jaagpad langs de Kromme Rijn. Na de verbreding en het maken van natuurlijke oevers is het pad weer goed te belopen. De Kromme Rijn kan straks nog beter de bedoelde ecologische verbinding zijn. De water- en oeverplanten trekken bepaalde insecten aan en die weer vogels en kikkers. De ooievaars zijn vandaag weer neergestreken op het nest bij de samenvloeiing van Kromme Rijn en Langbroekerwetering. Dat wordt weer spannend. Gaan er jonge ooievaartjes komen?

In allerlei publicaties is de laatste weken gefilosofeerd over de toekomst van de waterschappen. Ik snap uitstekend, dat de provincies die waterschappen er graag bij nemen. Helaas trekt de polderindeling zich weinig aan van provinciegrenzen. Maar daar is nog wel een oplossing voor te vinden. Of een verambtelijkte organisatie goed zal werken, betwijfel ik. In een waterschap komt het aan op soms zeer kleine details. Eén zwak punt in een dijk kan bij een doorbraak een enorm groot gebied overstromen. In Houten bijvoorbeeld zijn delen waar het water meer dan vier meter hoog komt. Je zult er maar in een bungalow wonen met alles gelijkvloers. Hebben die mensen er ooit over nagedacht waar ze heen moeten vluchten? Dan zie ik liever een waterschap waar de bewoners nauw betrokken zijn. Ik kwam ook non argumenten tegen. Het waterschap zou uit de Middeleeuwen stammen en dus verouderd zijn. Maar een waterschap steunt op eeuwenlange ervaringskennis en is daardoor zeer doelmatig. Het waterschap zou feodaal zijn. Soms wordt een hoogheemraad dijkgraaf genoemd, maar hij is daarmee niet van adel. Wat wel voorkwam, maar nu steeds minder, is, dat in het waterschapsbestuur iemand van adel voorzitter was, zoals burgemeesters vroeger nogal eens van adel waren. Die tijden zijn voorbij.

Voor een waterschap zijn er nu voor het eerst echte verkiezingen geweest. Er zijn landen en niet de minste landen, waar veel meer instanties en functionarissen door de bevolking gekozen worden. Schoolbesturen, politiecommissarissen, officieren van justitie, burgemeesters en wethouders. Het is dus niet zo vreemd, dat het bestuur van een specifieke taakorganisatie gekozen wordt. Juist die specifieke taak vergt een specifieke deskundigheid en een heel bepaald verantwoordelijkheidsgevoel. Dat neem ik waar bij waterschapbestuurders.

Van mij mogen de waterschappen blijven. Misschien valt er iets van te leren. De overdracht van taken aan gemeenten leidt tot samenwerking tussen gemeenten, waarbij niet gekozen wethouders of burgemeesters een soort dagelijks bestuur vormen. Voor de gemeenteraden is het moeilijk om hun democratische controlerende taak uit te oefenen. Komt er straks een gekozen bestuur voor de jeugdzorg in Zuidoost Utrecht?

Jaargang 8, Nr. 353.

BRAM VAN OJIK IN HET ZONNETJE

Bram van Ojik heeft zich de afgelopen twee jaar verdienstelijk gemaakt door GroenLinks weer op de kaart te zetten. Maar in Odijk vinden ze het toch wel bijzonder, dat daardoor ook de Carnavalsnaam van het dorp “Ojik”  in heel Nederland bekend wordt. Afgelopen zaterdag, 7 maart was Bram in Utrecht vergezeld van Gedeputeerde Mariëtte Pennarts, Eerste Kamerlid Tineke Strik, Wethouder Lot van Hooijdonk en een stoet vooral jonge GroenLinksers. Vooraf aan de campagneactiviteiten kreeg van Ojik de carnavalsvlag van “Ojik” aangeboden met daarop de naam Ojik, maar ook het logo van de carnavalsvereniging “de Rijnpinters”, een goed gevulde pint schuimend bier. Dat logo beviel de jeugdige omstanders wel. Ze zagen het zelfs als een aantrekkelijk nieuw logo voor de partij. Bram, Heer van Ojik was verguld met de vlag. Hij bekende, dat hij al sinds de middelbare school weet, dat zijn naam van Ojik ofwel Odijk stamt. Dat had zijn toenmalige aardrijkskundeleraar voor hem uitgevogeld.

Waar draait de campagne in Utrecht om? In de stad Utrecht wordt veel gefietst. Van en naar het station en van en naar de Uithof, het universiteitscentrum in de polder, oostelijk van de stad. Desondanks zie je overvolle gelede bussen naar de Uithof rijden met tussenposen van een paar minuten. Over enkele jaren is de sneltram klaar, die langs het spoor eerst zuidwaarts rijdt en dan afbuigt naar stadion “De Galgenwaard” en vandaar via de Weg naar de Wetenschap naar de Uithof gaat en dus ook naar het UMC Utrecht. Ondanks dat rijden er nog veel auto’s in de stad van mensen, die er werken of willen winkelen of de Jaarbeurs willen bezoeken. Dat laatste kun je beter niet doen, want erheen gaat het nog wel, maar om vervolgens van de parkeerterreinen weg te komen en de stad uit kan gemakkelijk een uur duren. Nog veel meer stank komt van de Ruit rond Utrecht. Utrecht is het verkeersplein van Nederland. Je zult er maar wonen. Conservatieve partijen, de VVD voorop presteren het dan om nog meer autowegen aan te leggen om gemakkelijker naar je werk te kunnen rijden. Ik ervaar het inmiddels. Astma maakt je niet bepaald fit. Dit na ons de zondvloed beleid vraagt om tegengas. Daar kan GroenLinks samen met enkele andere partijen voor zorgen. Dus moeten allerlei woon- en werkgebieden door snelle fietsroutes met elkaar verbonden worden. De resultaten worden inmiddels zichtbaar.

Een ander heikel punt zijn de windmolens. Ze worden alsmaar hoger en zo kunnen ze meer stroom opwekken. Maar hoe hoger de molen hoe groter de weerstand. Toch is het als Kieskompas gelijk heeft een minderheid die tegen is. Van de invullers van Kieskompas is 49,84% vóór, 12% twijfelt en een minderheid van 32,16% is dus tegen. We zijn gewend geraakt aan hoogspanningsmasten en aan autowegen en aan het lawaai ervan en zo zal het met windmolens ook gaan, vooral als omwonenden ook een aandeel kunnen kopen en zo goedkope elektriciteit kunnen afnemen. De provincie Utrecht kent fraaie landschappen en is gemiddeld dichtbevolkt, maar er zijn kale weidegebieden met veel ruimte, zoals sommige kommen en de veenweidegebieden. Het kan er behoorlijk waaien, al is de gemiddelde windkracht wat lager dan aan de kust en rond het IJsselmeer.

Over die fraaie landschappen gesproken, je vindt er ook veel wild. In het Kromme Rijngebied met parkbossen en grienden zie je vroeg in de avond of ’s ochtends vroeg veel reeën. Die trekken en kruisen daarbij de autosnelwegen. Gelukkig zijn er de laatste jaren veel wildviaducten bijgekomen. Afgelopen zomer schreef ik over de ooievaars bij Odijk, waar de wandelroute Krommerijnpad langs komt. De laatste maanden is er veel veranderd. De Kromme Rijn is verbreed en heeft natuurvriendelijke oevers gekregen. Dat is nog niet allemaal klaar, maar het pad is nu weer beloopbaar. Utrecht – Wijk bij Duurstede, twee dagen genieten en slapen bij Vrienden van de Fiets. Onderweg kom je ook bij het fraaie landhuis Oud-Amelisweerd. Het is bekend door enkele kamers met origineel Chinees behang. Het Armando-museum is er nu gevestigd. Binnen niet al te lange tijd is op het Fort bij Vechten er een kwartiertje lopen vandaan het Waterliniemuseum klaar. Opeens is Bunnik museumstad geworden. GroenLinks gedeputeerde Mariëtte Pennarts heeft daar hard aan gewerkt. Ze is de afgelopen vier jaar ook druk geweest met de overdracht van de jeugdzorg naar de gemeenten. Een van de weinige onderdelen van de zorg, waar het geen klachten regent.

Er valt woensdag, 18 maart iets te kiezen. Ik weet het al. En u, lezer. Nog onzeker, surf naar Kieskompas. Succes.

Jaargang 8, Nr.352.

WE NEMEN HET OP VOOR DE MINSTBEDEELDEN

We kunnen niet meer zo veel met de begrippenparen links/rechts of conservatief/progressief en ook niet met de tegenstelling veel of weinig staatsbetrokkenheid. In het assenkruis van Kieskompas sta ik even links als GroenLinks, maar ben ik minder progressief. Het afbreken van de verzorgingsstaat, meestal aangeduid als het betaalbaar houden wordt door sommigen progressief genoemd. Op die manier wil ik niet progressief zijn.

Het onrecht in de wereld is enorm. De rijkste 1% bezit meer dan de rest van de wereldbevolking. Op 7 miljard wereldburgers zijn dat overigens nog 70 miljoen mensen. Die bezitten in de wereld een enorme macht. Ze beheersen in zo sterke mate de politiek, dat het heel moeilijk is om die tegenstelling, dat onrecht te verminderen. Weliswaar leven minder mensen in armoede, maar het onrecht neemt toe. De rijken groeien sneller in bezit dan dat de armoede afneemt. Paus Franciscus houdt niet op daarop te wijzen. Misschien, dat daarom Noord Amerikaanse bisschoppen hem vijandig gezind zijn volgens Brandpunt. Zelfs Kardinaal Eijk roert die tegenstelling arm-rijk aan in zijn recente Vastenbrief.

Wat moet er gebeuren? De Europese Unie en de Verenigde Staten moeten samen een eind maken aan de grootschalige belastingontwijking door grootverdieners en multinationals. Winstbelasting moet betaald worden in het land, waar die winst gemaakt wordt. Daarbij behoort het belastingpercentage veel meer in evenwicht te zijn met de percentages van de inkomstenbelasting. Daarmee nemen de staatsinkomsten zodanig toe, dat de staatsschuld snel kan verdwijnen. De winstuitkeringen nemen af en daarmee de snelle toename van de rijkdom van enkelen. Dan betalen de bedrijven tenminste een eerlijke bijdrage aan de scholingskosten van hun werknemers en aan de bouw en het onderhoud van de infrastructuur, waarvan ze volop gebruik maken. Daarbij moet de hoogte van de vennootschapsbelasting binnen de EU geharmoniseerd worden. De lidstaten met een BNP per inwoner onder het gemiddelde kunnen dan een wat lager tarief hanteren om zo hun concurrentiepositie te verbeteren.

Wat doet GroenLinks? Een oplossing vergt minstens regelgeving op het niveau van de EU al zou een mondiaal niveau nog beter zijn. Belastingharmonisatie mag dan een doel zijn, het vergt veel tijd en daarbij moet enorm veel tegenstand overwonnen worden. Wie zijn de tegenstanders? Dat zijn niet alleen de superrijken, maar ook al die mannetjes en vrouwtjes, die ze goed betaald in dienst hebben om hun belangen te behartigen: lobbyisten, politici, bankiers, de topmensen van bedrijven, werkgeversorganisaties, sommige ambtenaren, sommige wetenschappers en heel veel simpele zielen, die niet door hebben door wie ze gepakt worden. Er is een partij, die de werkloosheid niet wijt, aan de bedrijfseigenaren, die hun winsten willen maximaliseren, maar aan de concurrenten op de arbeidsmarkt, die uit een buitenland komen. Maar of je nu wit of zwart bent, als werkloze ben je allebei het slachtoffer van een economische elite, die vooral het eigen belang op het oog heeft. Ik zie in die partij vooral een werktuig van die economische elite.

De Groenen in het Europees Parlement hebben onder leiding van de Nederlandse Judith Sargentini het voor elkaar gekregen, dat er nu lijst komt van alle multinationals en hun nevenbedrijven in allerlei staten, zodat hun structuur doorzichtiger wordt en we beter in staat zijn het ontwijken van belastingen te ontwarren. Op die manier is GroenLinks een linkse partij. Ze streeft naar een fundamentele aanpak van de tegenstelling arm-rijk. Ze wil het onrecht aanpakken. Laten we hopen, dat ze onder die superrijken ook bondgenoten vinden, want niet iedereen is zo gewetenloos om de eigen winst belangrijker te vinden dan de werkgelegenheid van al die “gewone mensen”.

Jaargang 8, Nr. 351.