KOMEN MODELLEN OOIT UIT?
Een van de bekendste Nederlandse klimaatsceptici is van huis uit econoom. Hij probeert vooral twijfel te zaaien over de betrouwbaarheid van klimaatmodellen. Maar omarmt met het grootste gemak even onbetrouwbare economische modellen. Iedereen weet, dat geen enkel klimaatmodel voor 100% zekerheid biedt. Je moet met zo veel factoren rekening houden. Veranderingen hebben gevolgen voor andere factoren. Dat noemen we terugkoppelingseffecten. Als het klimaat warmer wordt, geeft dat meer verdamping. Meer waterdamp in de lucht geeft meer bewolking en die gaat de opwarming weer tegen. Maar tegelijk blijkt waterdamp ook een broeikasgas en zorgt waterdamp in de atmosfeer, net als koolzuurgas en methaan en nog meer gassen ervoor, dat de zonnewarmte en eigenlijk de uitstralingswarmte van de aarde beter door de atmosfeer wordt vastgehouden. Maar zo zijn er nog veel meer factoren van invloed en ook weer met terugkoppelingseffecten. Een beetje betrouwbaar klimaatmodel bouwen is dus een hels karwei.
Dat geldt ook voor economische modellen. Economen bestuderen menselijk gedrag. Menselijk gedrag is eigenlijk niet in wiskundig geformuleerde regels te vatten. Mensen willen zich vaak onlogisch gedragen. Opeens worden veel mensen vegetariër. Wat klopt er dan nog van de verwachte vleesconsumptie? Maar vegetariër zijn kan ook een tijdelijke mode zijn. Kloppen de aangepaste prognoses weer niet.
Toch haalt geen politicus zich in het hoofd geen rekening te houden met de verwachtingen van het CPB. Het beleid wordt vastgesteld op grond van de uitkomsten van modellen waarvan we weten, dat ze onbetrouwbaar zijn. Maar we moeten toch wat. Nog veel bonter maken politieke partijen het als ze op grond van gereken met die modellen menen te weten hoeveel extra banen hun voorgestelde beleid er in 2040, dus over dertig jaar zijn bijgekomen. GroenLinks baseert zijn verwachtingen tenminste op een groot aantal milieumaatregelen, die productie en plaatsing en onderhoud van allerlei apparatuur nodig maken. Als men geen windmolens gaat bouwen, komt de werkgelegenheid in de molenbouw en in de offshore er niet.
Waar het mij vooral om gaat is, dat rechtse politici hun economisch beleid probleemloos baseren op onzekere economische modellen en dat heel vanzelfsprekend vinden, maar weigeren een gedegen klimaatbeleid voor te stellen omdat ze beweren, dat de klimaatmodellen geen 100% zekerheid bieden. Intussen is er wel zoveel zekerheid, dat wanneer vliegtuigpassagiers met dezelfde zekerheid zouden weten, dat hun vliegtuig zou kunnen neerstorten zelfs Mark Rutte of Geert Wilders niet in dat vliegtuig zouden stappen.
In mijn veertig jaar onderwijs heb ik heel wat voorbeelden gegeven van dom menselijk gedrag, waardoor het natuurlijk milieu werd aangetast. Het verbazingwekkende was, dat dezelfde stommiteit vervolgens herhaald werd. Na de Dust Bowl in de USA ging de Sovjet Unie maïs verbouwen in een te droge steppe en kwamen daar ook stofstormen. Overal in de wereld zie je bodemerosie, het wegspoelen van de teeltlaag en de vorming van geulen en toch blijft men de vegetatie op hellingen wegnemen. Oorspronkelijk was er in het Middellandse Zeegebied veel meer bos. Dat is om allerlei redenen veel minder geworden en het klimaat is er droger door geworden. In gebieden als de Afrikaanse Sahel breidt de woestijn zich door overbegrazing uit. De mens maakt meer kapot dan ons lief is en heeft er zelf de nadelen van te dragen.
In de natuurlijke situatie kan een ecosysteem ook schade ondervinden, maar al spoedig ontstaat er een nieuw evenwicht. Bij het begin van een ijstijd schoven de plantengordels bij ons zuidwaarts en kregen wij een toendravegetatie. Na de ijstijd kwam het oorspronkelijke eikenbeukenbos weer terug. Maar we weten niet wat het mondiale ecosysteem aan kan, wanneer het klimaat ingrijpend verandert en de kringloop van het water fundamenteel anders wordt. Dat zien we dan wel weer, is eigenlijk geen optie. Je kunt de ontwikkelingen niet zo maar terug draaien. Koolzuurgas, dat in de atmosfeer zit, kun je er niet meer uithalen. De gok maar wagen? Je zelf voor het lapje houden met de smoes, dat het allemaal niet zeker is? Stemmen op zulke politici lijkt mij zeer onverstandig Alleen een partij met een robuust klimaatbeleid verdient mijn stem. Voor mij is dat GroenLinks!!
Jaargang 3, Nr. 13.