Discussie in GroenLinks

ZIJN DE BRUTOLONEN VOOR ONGESCHOOLDE ARBEID TE HOOG?

Dat schijnt de communis opinio te zijn in de leidinggevende kringen van GroenLinks. De oorzaak wordt gezien in de hoge loonbelasting en vooral de hoge bijdrage aan de premies voor de sociale verzekeringen. Als deze brutolonen lager zouden zijn, dan zouden werkgevers meer geneigd zijn deze mensen in dienst te nemen. Dat is nog maar de vraag. Alle reden om eens een blik te werpen op die laagbetaalde ongeschoolde arbeid.

Een eeuw geleden was er een grote vraag naar ongeschoolde of laaggeschoolde arbeidskrachten. Die waren er ook volop. De leerplicht was nog maar net ingevoerd (1901) en veel kinderen volstonden met alleen lager onderwijs met geleidelijk ook de zevende en achtste klas. Zelfs in het midden van de vorige eeuw was dat nog zo. Na school wachtte voor meisjes werk in de industrie bijvoorbeeld bij Douwe Egberts, Verkade of Unilever of in de kledingindustrie, in het boerenbedrijf als melkmeid of in de huishouding bij gegoede families. Voor jongens was er de textielindustrie of de steenfabrieken of de kolenmijn of lopendebandwerk. Meisjes met iets meer in hun mars konden schooljuf of verpleegster worden. Het meer geschoolde werk was een mannenaangelegenheid. Een man hoorde ook zo veel te verdienen, dat hij een gezin kon onderhouden. Bij gebrek aan een goed betaalde baan bleven velen ongehuwd. In arbeiderskringen moest de vrouw mee verdienen als werkster bijvoorbeeld. Het is goed je te realiseren waar we vandaan komen.

Er is veel veranderd. Ongeschoolde en een flink deel van de lager en middelbaar geschoolde arbeid is geautomatiseerd en als dat niet of maar beperkt mogelijk was naar lagelonenlanden verdwenen. Denk aan de textielindustrie. Tegelijk nam de deelname aan het secundair onderwijs en het beroepsonderwijs enorm toe. Met de afname van het ongeschoolde werk nam het percentage weinig of ongeschoolden spectaculair af. Dat is zo sterk het geval, dat we veel mensen uit het buitenland halen om werk in bijvoorbeeld in de tuinbouw te verrichten. Vaak worden ze onderbetaald.

Wat resteert er nu aan werk, dat weinig scholing vergt? Eigenlijk moeten we hier onderscheid maken tussen stuwende en verzorgende werkgelegenheid. Stuwende bedrijvigheid stuwt werk en inkomen en dus ook mensen naar een regio. De afzet vindt ook buiten de regio plaats. Een nationaal stuwende bedrijfstak exporteert goederen of diensten. De meeste baggerbedrijven werken vooral in het buitenland en zijn dus stuwend, net als DAF of ASML. De bakker op de hoek is lokaal verzorgend. De broodfabriek van een supermarktketen is nationaal verzorgend. Verzorgende bedrijvigheid is aan een regio gebonden. Stuwende bedrijvigheid kan wel aan een regio gebonden zijn; bijvoorbeeld aan een lokale grondstof of aan een aanvoerhaven. Denk aan de hoogovens in IJmuiden. Het is een nationaal stuwend bedrijf, maar zou evengoed in een andere haven in een ander land gevestigd kunnen zijn.

De discussie draait om lokaal verzorgend werk, dat moet gebeuren en niet naar een lagelonenland verplaatst kan worden. Denk aan de schoonmaakbranche, de horeca, de zorg, het onderwijs, de overheid, de beveiliging of de detailhandel. Elke werkgever probeert het werk te doen met zo weinig mogelijk mensen. Hoe lager de loonkosten hoe hoger de winst. Een werkgever gaat dan echt geen extra mensen aannemen als ze goedkoper worden. Hij zal eerder de mensen opjagen om met minder mensen hetzelfde werk te doen of hij zal goedkope arbeidskrachten uit het buitenland halen, bijvoorbeeld Filipijnse verpleegkundigen als Nederlandse verpleegkundigen alleen willen komen werken als ze een hoger loon krijgen.

Eigenlijk draait het vooral om het werk, dat collectief betaald wordt. De zorgvraag neemt toe door de vergrijzing en door meer medische mogelijkheden. Vooral nu de bevolkingskrimp al merkbaar wordt bij de beroepsbevolking moeten we met steeds minder mensen de kosten van de zorg opbrengen. De jongeren zijn het als kind en tot voor kort ook als jongere goed gewend geweest. Die mooie tijden zijn voorbij. Het geld moet ergens vandaan komen. Als je de premies voor de sociale verzekeringen te hoog vindt voor de lagere inkomensgroepen, dan kun je voor hen de premies wel verlagen, maar dan moeten de middelbare en hogere inkomens het gat opvullen. We hebben gezien wat voor een onrust dat veroorzaakt in VVD-kringen. Vergrijzing en ontgroening doen pijn. Dat is een gegeven. We kunnen er niets aan veranderen.

Jaargang 6, Nr. 274.

Leave a Reply