INTERACTIE TUSSEN TWEE STEDEN
Gisterenavond bezocht ik de informatieavond over het inpassingsplan voor een verbinding tussen de Rondweg van Houten en de A12 bij Bunnik. De gemeente Bunnik vreest veel overlast van de weg en vooral als er ook een verbinding komt met de weg Bunnik – Wijk bij Duurstede (N229) geeft dit nog meer doorgaand verkeer door de kern Bunnik. Die verbinding is bedoeld als een ontsluiting van Houten naar het Oosten. Het verkeer uit Houten kan gebruik maken van de huidige aansluiting op de A12 bij Bunnik.
Ik vroeg of men zich realiseerde, dat het daardoor ook gemakkelijker werd naar Bunnik te rijden en door Bunnik naar Zeist. Dan zouden de problemen op de nu al overbelaste Julianalaan verder toenemen. Maar dat bleek niet uit de berekeningen met het computermodel. Ik liet merken, dat ik het er niet mee eens was en zei, dat de ervaring leert, dat elke nieuwe weg leidt tot meer verkeer. Het antwoord was, dat er een stabiele situatie bestond. Verkeer, dat nu via een andere route rijdt, maakt nu gebruik van de nieuwe route. Na afloop vertelde ik de gedeputeerde, dat door zo’n nieuwe weg er juist een instabiele situatie ontstaat. Mensen komen tot een andere woonplaatskeuze bijvoorbeeld of gaan ergens anders werken, want de nieuwe werklocatie is beter bereikbaar geworden of mensen gaan ergens anders winkelen of recreëren door die betere bereikbaarheid.
Later realiseerde ik mij, dat daarvoor ook een elegante theorie bestaat. Het gaat om interactie tussen twee gebieden. Die interactie kan bestaan uit personenverkeer, goederenverkeer, dataverkeer, dus telefoonverkeer, brieven en E-mails. Die interactie is afhankelijk van het gewicht van die twee gebieden en omgekeerd evenredig aan (het kwadraat van) de onderlinge relatieve afstand. Komt u dit bekend voor? Het is hetzelfde als de aantrekkingskracht tussen twee massa’s of twee magneten. Nu is in de exacte natuurkunde de massa en de afstand of de sterkte van een magneet gemakkelijk te bepalen. Maar hoe bepaal je het gewicht van twee steden of twee gebieden?
Je zou kunnen uitgaan van het aantal inwoners, maar als in beide gebieden zelfvoorzienende boeren wonen, zal er niet veel interactie zijn. Het gewicht van een gebied hangt dus ook af van de economische activiteiten. Vooral als die complementair zijn, dus elkaar aanvullen, geeft dat veel onderling verkeer. Je moet daarbij niet alleen denken aan goederen, maar ook aan diensten. Is er een ziekenhuis, zijn er veel scholen, bioscopen, een schouwburg of een concertzaal, dan krijg je veel interactie met de omliggende plaatsen, die deze voorzieningen missen. Het gaat ook om economische diensten, bijvoorbeeld winkels of andere handelsactiviteiten. Het bepalen van het gewicht van een stad of dorp is niet eenvoudig, maar je kunt rustig zeggen, dat hoe groter twee steden zijn, hoe meer interactie er tussen die twee steden zal zijn.
Hoe zit het nu met de afstand? Ik heb in een dorp gestaan en er was totaal geen interactie met een ander deel van het dorp een paar honderd meter verderop. Daartussen lag het IJzeren Gordijn. Het gaat dus niet om de absolute afstand hemelsbreed of in wegkilometers. We spreken over de relatieve afstand. Dat is de afstand in tijd, kosten en moeite. Heel veel fileverkeer leidt tot minder interactie, tenzij er andere mogelijkheden zijn, bijvoorbeeld een frequent rijdende snelle trein. Moet je een grens passeren, waar hoge invoerrechten worden geheven, dan is er minder interactie, minder handel. Daarom heeft de EU ook gezorgd voor een enorme toename van de onderlinge handel, want de invoerrechten vielen weg. Moet je een hooggebergte met een steile weg over een hoge pas passeren, dan zorgt een tunnel voor een flinke toename van de interactie.
Als we dit nu toepassen op de situatie bij Bunnik. Aan de ene kant ligt Houten met steeds meer inwoners en al veel werkgelegenheid en aan de andere kant Zeist met nog meer inwoners en werkgelegenheid. Per auto of per openbaar vervoer kom je niet gemakkelijk van Houten naar Zeist of omgekeerd. Je moet omrijden via Utrecht of Driebergen of je rijdt over smalle binnenwegen naar Bunnik en door Bunnik naar Zeist. Misschien gaat het per fiets nog het snelst, want dan kun je binnendoor rijden. Nu wordt er een nieuwe weg aangelegd, waardoor je sneller en gemakkelijker en goedkoper van Houten naar Zeist kunt. Uit het voorgaande is duidelijk geworden dat er een groei van het autoverkeer door Bunnik zal optreden. Er klopt iets niet in het gehanteerde computermodel.
Jaargang 4, Nr. 155.