Vrede en Alle Goeds
Zo af en toe maak ik het mee. Mensen komen voor het eerst in hun leven in een kerk. Dat wil niet zeggen, dat ze ook een kerkdienst mee maken. Voor anderen is het tientallen jaren geleden, dat ze met hun ouders in een kerk kwamen. Ik merk het ook bij een uitvaart. Sommige aanwezigen zijn nieuwere gebruiken niet gewend. De vredeswens bijvoorbeeld. Sommige mensen kenden het uit het buitenland. Voor anderen was het in het begin wennen, maar al heel wat jaren wensen mensen elkaar op uitnodiging van de voorganger de vrede: Ze geven elkaar een hand en zeggen: “De Vrede van Christus”. Zelf gebruik ik de franciscaanse vredesgroet: “De Vrede en Alle Goeds”. Het is altijd een blij moment. Je kunt ook merken, dat vrede voor iedereen erg belangrijk is. In het evangelie lees je hoe Jezus zijn leerlingen begroet met de woorden: “Vrede zij u”. In het Latijn: “Pax vobis”. Maar niet alleen het christendom kent de vredesgroet. Joden groeten met “Sjaloom”, Islamieten met “Salem aleikum”. We zien, dat het streven naar vrede tot de kern van de grote wereldgodsdiensten behoort. Tegelijk weten we maar al te goed, dat het behoren tot zo’n godsdienst bepaald geen waarborg is voor vredelievendheid. Er zijn onderling zo veel oorlogen geweest, dat sommige auteurs van ingezonden brieven de godsdiensten verantwoordelijk achten voor alle oorlogen. Daarom kun je maar beter verre blijven van welke religie dan ook. Die brieven worden maar al te gemakkelijk geplaatst en een weerwoord wordt vervolgens “met belangstelling gelezen”. Maar er wordt geen ruimte voor gemaakt.
Uit de geschiedenislessen weet ik, dat elke oorlog zijn eigen oorzaken heeft. Zo is er het streven naar macht of men wil uitbreiding van het grondgebied of men verovert een gebied met belangrijke delfstoffen of men wil zoals Rusland een ijsvrije haven en zo toegang tot de wereldzeeën. Soms voert men een preventieve oorlog. Men wil de ander vóór zijn. Dat heeft allemaal weinig met religie te maken. En de Kruistochten dan? Of de verdrijving van de Moren van het Iberisch schiereiland? De paus wilde vrije toegang tot het Heilig Land, waar Jezus geleefd heeft. Maar daardoor ging het net als in Spanje om strijd tegen de Islam. Men wilde niet, dat Moren of Turken macht uit oefenden over Europa. De Islam werd – en wordt door sommigen – als een vijand beschouwd.
Heel duidelijk kwam die strijd om de macht naar voren in de Dertigjarige oorlig, waar Duitse vorsten met elkaar streden en beweerden, dat ze het Rooms-katholicisme wilden beschermen tegen Lutherse vorsten of andersom. In Noord-Ierland herinneren velen zich nog de Burgeroorlog en de aanslagen van de IRA. Maar analyse van het conflict leerde, dat het in de kern een sociaal conflict was. De katholieken waren armer en hadden meer last van werkloosheid. De godsdienst wordt dus maar al te vaak misbruikt door machtswellustelingen om steun te verwerven voor hun strijd.
Tenslotte, heel wat beruchte massamoordenaars waren niet bepaald enthousiaste aanhangers van een religie: Jozef Stalin met dertigmiljoen landgenoten als sl achtoffer. Adolf Hitler de uitvinder van de Holocaust, die zes miljoen Joden het leven kostte en daarnaast nog miljoenen andere oorlogsslachtoffers. Idi Amin in Oeganda. Pol Pot in Cambodja. Rwanda en Burundi. Bosnië.
Of mensen nu godsdienstig zijn of niet; onder al die mensen vinden we mannen en vrouwen van goede wil. Samen kunnen we aan een wereld van vrede werken.
Jaargang 10, Nr. 493.