Integriteitsbelofte voor de VVD

Meer dan alleen financiële integriteit

Binnen de VVD is een plan geopperd alle volksvertegenwoordigers en bestuurders van VVD huize te verplichten tot het ondertekenen van een verklaring waarin zij financiële integriteit beloven. Daar is enige reden toe, want er lopen een flink aantal onderzoeken naar financiële wandaden. Het kan omkoping zijn. Geld wordt gestort op een Zwitserse bankrekening. Het kan zijn, dat je vriendjes bevoordeelt en in ruil komen er cadeautjes of leuke reisjes of na het beëindigen van de politieke loopbaan een zeer aantrekkelijke baan bij de bevoordeelde onderneming. Het is dan allemaal heel subtiel. Als politicus toonde hij/zij zich zeer deskundig en hij/zij bleek over goede leiderschapscapaciteiten te beschikken. Zo kun je na je ministerschap van verkeer zomaar in de leiding van de KLM terecht komen. Zoiets geeft toch een onbehaaglijk gevoel. Is het tevens een beloning voor een eerder verleende dienst?

Het is goed, dat er weer eens gewezen wordt op het belang van eerlijke politiek zonder enig persoonlijk belang. Niet tevoren, niet tijdens en niet na de politieke loopbaan persoonlijk voordeel genieten. Het gaat altijd om het algemeen belang en niemand mag door een politicus worden voorgetrokken. Maar helpt zo’n plechtige belofte ook, want bij het aanvaarden van je politieke functie heb je dat ook al beloofd of gezworen. En toch gebeurt het. Soms gaat het om echt strafbare feiten. Dan volgt er een sanctie. Maar als men binnen de wet blijft en het toch wat glibberig lijkt, is er dan vanuit de partij toch een sanctie?

Integer gedrag is echter meer. Sommige bestuurders willen een eigen plan koste wat kost realiseren. Ze stuiten op verzet bij de Raad of de Staten of de Kamer. Dan beloven ze een rapport van een “onafhankelijk” onderzoeksbureau. Bij het inleidend gesprek laat de bestuurder duidelijk merken welke conclusie eruit moet komen. Als de onderzoekers verlegen zitten om meer opdrachten maken ze een keurig zeer wetenschappelijk verantwoord rapport met aan het eind keurig de door de betreffende bestuurder gewenst conclusie. Volksvertegenwoordigers lezen alleen de samenvatting, missen voldoende kennis om het rapport te beoordelen en de fouten boven water te krijgen, luisteren met een half oor naar de insprekers en zie de bestuurder krijgt zijn zin. Is dat een integere bestuurder? Of wordt hij vooral gezien als een handig politicus? Altijd is er dan een benadeelde partij en opnieuw wordt ervoor gezorgd, dat de politiek een slechte naam krijgt.

We hebben de afgelopen dertig jaar schaalvergroting gezien in het onderwijs en in de zorg en privatisering van de gas- en elektriciteitsvoorziening, van de waterleverantie, van de spoorwegen en de busmaatschappijen, van de post en de telefoon. En overal ontstonden prachtige banen voor managers met salarissen zoals bij het bedrijfsleven. Wie kregen die banen? Ik vond het van de politiek allesbehalve integer.

Politici zijn verplicht informatie te verstrekken aan de volksvertegenwoordiging. Ze moeten ook voorlichting geven aan het publiek. Dan vertelt een minister, dat de stad Kunduz in Afghanistan veel veiliger is geworden en dienzelfde maand worden er negen meisjes vermoord en om redenen, die voor ons volkomen onaanvaardbaar zijn. Steeds weer wordt er onjuiste voorlichting gegeven. Is dat integer?

Deze week is duidelijk geworden, dat er in de zorg voor één miljard aan onjuiste declaraties was ingediend en dan zijn nog lang niet alle declaraties onderzocht. Men kiest ook voor veel meer medische onderzoeken dan nodig en vooral ook duurdere onderzoeken. Het is je reinste diefstal uit de portemonnee van de premiebetaler. De politiek kon op zijn vingers natellen dat dit zou gebeuren. Er werd ook gewaarschuwd, maar toch werd het systeem ingevoerd. Is dat integere politiek.

Beste VVD, zet het plan vooral door, maar zorg ervoor mensen aan te trekken met een goed ontwikkeld geweten. Best wel moeilijk voor een liberale partij waar velen vrijheid opvatten als een manier om maximaal je eigen belang te behartigen en als politicus er zelf beter van te worden. Het gaat nog moeilijk worden het imago van zakkenvullers kwijt te raken. Best belangrijk zo’n integriteitsbelofte.

Jaargang 6, Nr. 268.

Leave a Reply