DE PIJLERS VAN GROENLINKS
Het komt al tot uiting in onze naam. Het groen staat voor de grote waarde, die wij toekennen aan natuur en milieu. Het linkse zit het streven naar een solidaire samenleving met een rechtvaardige inkomensverdeling. Dat streven beperkt zich niet tot Nederland, maar strekt zich ook uit binnen de EU en naar de Derde Wereld. Een derde pijler is die van het pacifisme en daarbij het inzicht, dat geweld nooit leidt tot een oplossing van conflicten. GroenLinks hecht altijd grote waarde aan het recht. Er is vooral veel aandacht voor de mensenrechten. Alles werkt weer door in onze visie op de economie, het onderwijs, wetenschappelijk onderzoek en innovatie en internationale samenwerking.
Iemands politieke visie op deze terreinen hoor je terug in de manier waarop hij onderwijs geeft. Ik wist dat maar al te goed van mij zelf. Ik wilde mijn leerlingen niet stiekem indoctrineren en had daarom een PPR-sticker op mijn boekentas. Een oud-leerling schreef mij onlangs, dat zij zich dat na 25 jaar nog steeds herinnert. In die tijd was ook vredesopvoeding zeer populair. Moes t je dat aspect nu overlaten aan de leraar maatschappijleer of de catechesedocent? Of konden alle vakken daar iets aan doen? Samen met een groep ouders formuleerde ik een reeks doelstellingen voor vredesonderwijs. Het ging daarbij om kennis, om vaardigheden en om opvattingen. We enquêteerden de collega’s en uit de antwoorden bleek, dat bij alle vakken een of meer doelstellingen aan de orde kwamen. Heeft het geholpen? Ik denk, dat onze leerlingen in ieder geval tot een evenwichtig standpunt konden komen en op een verstandige manier over vraagstukken van oorlog en vrede konden discussiëren. Ons doel kon niet zijn er allemaal pacifisten van te maken.
Toen ik in 1994 afscheid nam na veertig jaren onderwijs, was natuur- en milieu educatie actueel geworden. Het is typisch een onderwerp, dat bij meerdere vakken aan de orde komt. Elk vak heeft een eigen benadering. Vooral voor jongere leerlingen is het moeilijk alle kennis, inzicht en vaardigheden te integreren. Het deed mij genoegen in de daarop volgende jaren te horen, dat er een jaarlijkse projectweek werd georganiseerd rond het thema natuur en milieu. In mijn afscheidswoord had ik gevraagd meer aandacht te schenken aan natuur en milieu. Ik trof soms pessimistische en zelfs wanhopige leerlingen, die de toekomst van onze planeet donker inzagen. Je zou ze een perspectief moeten bieden, zodat ze de toekomst minder zwart zouden inzien.
Ook bij natuur- en milieueducatie gaat het om kennis en inzicht, vaardigheden en waarden. Kennis en inzicht doe je op bij biologie als het over de flora en de fauna gaat en over zeldzame soorten en over de werking van ecosystemen. Aardrijkskunde gaat ook uit van de verschillende ecosystemen op aarde en kijkt vooral naar de invloed van bodem, klimaat, waterhuishouding, reliëf, hoogteligging, flora en fauna en de mens. Zijn bestaanswijze wordt min of meer beïnvloed door het fysisch milieu van zijn woongebied. Zo komen we ook bij de economie en bij maatschappijleer als het om regelgeving gaat. Natuurkunde levert een bijdrage, scheikunde, wiskunde en geschiedenis evenzeer. Je moet ook kaarten van de plaatselijke verschillen in zwavel- of stikstofdepositie kunnen lezen en kunnen verklaren Het is leuk als je leert de zuurgraad, het fosfaat- en het nitraatgehalte van het oppervlaktewater te meten. Zo leer je op school heel veel, maar soms ook weinig door een bepaald vakkenpakket.
Maar helpt al die kennis ook? Gaan mensen milieuvriendelijker gedrag vertonen? Het kan, maar bij velen zie je, dat ze o zo goed weten, dat hun manier van leven slecht is voor het milieu en dat ze toch niet bereid zijn hun gedrag te veranderen. Met alleen kennis zijn we er niet. Integendeel, steeds meer mensen ontkennen, dat er een milieuprobleem is. Opwarming van het klimaat is een leugen van de ‘linkse kerk’. Soms zei ik tegen zo’n angstige leerling, dat alleen het rampenscenario zou helpen. Mensen zijn zo hardleers, dat ze pas overtuigd raken als het volkomen mis loopt. Zelfs nu het in Japan met die kerncentrales op een ramp is uitgelopen, roepen ze nog, dat er bij ons geen aardbevingen voorkomen. Een ramp moet hen zelf treffen. Of zijn er toch nog genoeg verstandige mensen in Nederland? Optimisme is een noodzakelijke karaktereigenschap voor mensen, die voor de natuur en het milieu willen opkomen. Onze prachtige planeet is het waard.
Jaargang 4, Nr. 159.