Een jaar of zes geleden bespraken we in een groep de encycliek Laudate si van onze paus Franciscus. Voor mij was het de milieu-encycliek waar ik al jaren op gewacht had. Het bijzondere was, dat het milieu en de armoede met elkaar in verband worden gebracht. Als een bedrijf schoon wil produceren kost dat geld en dat gaat dus ten koste van de winst. Ook als een bedrijf een rechtvaardig loon wil betalen, gaat dat ten koste van de winst. Als die winst erg belangrijk wordt gevonden probeert men de kosten zo laag mogelijk te houden. Weinig of geen aandacht voor het milieu en lage lonen. De armoede door lage lonen en de milieuvervuiling hebben dus de gemeenschappelijke oorzaak, het onbeperkt streven naar zo’n hoog mogelijke winst. Een heel vriendelijke mevrouw in ons gezelschap merkte toen op, dat er in Nederland geen armoede is. Een paar van ons keken elkaar geschrokken aan. We wisten wel beter.
Zo zijn er ook in onze linkse partijen van die keurige jonge mensen, die eigenlijk nooit met mensen, die in slechte huizen wonen en een te laag inkomen hebben in aanraking komen. Ze hebben geen oog voor de armoede en de slechte woonomstandigheden, het gebrek aan hygiëne en de slechte voeding en kleding. Eigenlijk kun je zeggen dat er vaak verborgen armoede is.
ATD Vierde Wereld is een beweging, die zich het lot van mensen in extreme armoede aantrekt. Ze hebben al jaren terug ontdekt, dat er vaak sprake is van erfelijke armoede. Families leven van generatie op generatie in armoede. Ze missen het geld om naar een goede school te gaan of om bijles te nemen. Ze krijgen ook geen steun van hun ouders, want die zijn nooit naar een goede school gegaan. Zo komen ze nooit aan een goede baan en ze blijven in armoede leven.
De medewerkers van ATD Vierde Wereld weten deze mensen op te sporen. Ze steunen hen en helpen hen om zich te ontwikkelen, voor hun rechten op te komen en aan de armoede te ontsnappen. Ze bieden hen de mogelijkheid een vakantie door te brengen op ’t Zwervel een vakantieboerderij in de omgeving van Wijhe. Voor die mensen is een vakantie een geweldige belevenis. Dat hebben ze nog nooit meegemaakt.
In mei 2022 bestaat de beweging in Nederland vijftig jaar. In hun brief schrijven ze, dat toen ze in 1972 werden opgericht ze nooit hadden verwacht, dat vijftig jaar later de armoede in Nederland zou zijn toegenomen. Samen met hun cliënten komen ze bij de landelijke overheid op voor hen, die in Nederland in armoede leven. Het hoort bij hun werkwijze, mensen leren om zelf voor hun rechten op te komen. Maar die mensen in extreme armoede vormen slechts zo’n 3 tot 4 procent van de bevolking. Waarom zou je je daar voor inspannen? Ze hebben geen macht met zo weinigen, die gebrek hebben aan kennis en geld en invloed.
Als ik kijk naar mijn eigen woongemeente Bunnik met drie dorpen, Bunnik, Odijk en Werkhoven, dan is het percentage armen waarschijnlijk nog lager. Jarenlang waren VVD en CDA aan de macht en zij bouwden nauwelijks sociale huurwoningen. Voor armen zijn er in onze gemeente geen huizen. De armoede is vooral geconcentreerd in de steden, in ons geval Utrecht en Nieuwegein. Er zijn steden met veel meer armen en het Kromme Rijn gebied is in zijn geheel betrekkelijk welvarend. Toch zijn er armen onder ons en als kerkelijke gemeente of geloofsgemeenschap en als politieke partij hebben wij de opdracht die mensen bij te staan en vooral te zorgen, dat hun kinderen naar een leven in redelijke welvaart opgroeien. Ik ben zo bang, dat partijen als VVD, D66 en CDA zich er niet van bewust zijn, dat er hier voor hen een taak ligt. Voor mijn partij P21 heb ik wat meer hoop. Voor de armen onder ons ligt bij P21 het duidelijkst enig perspectief. Goed onderwijs, voldoende sociale huurwoningen, steun voor sport en jeugdwerk, hulp voor mensen die ziek of invalide zijn of werkzoekend.
14E Jaargang, Nr. 702.