WIE ZICH BEROEPT OP DE WIL VAN GOD STAAT NIET BOVEN AARDSE WETTEN
Zelfs democratie biedt geen garantie voor ethisch verantwoorde regels en wetten, laat staan een dictatuur. Dat was in het verleden al zo en geldt ook nog voor vandaag. Slavernij is lange tijd algemeen aanvaard geweest en zelfs de kerken hadden er geen moeite mee. In mijn jeugd keek ik met ontzag en bewondering naar de Oudindisch militairen van Bronbeek, die zo dapper de wrede opstandige Atjeeërs hadden bevochten, terwijl wij nu weten, dat hun gedragingen nu als oorlogsmisdaden kunnen worden gezien. Ik herinner mij de mensen, die een deel van de belasting weigerden af te dragen als protest tegen de kernbewapening. Nog steeds is het officieel Nederlands beleid zo nodig als eerste kernwapens in te zetten. Dat is in strijd met het internationaal humanitair oorlogsrecht, zo heeft het Internationaal Gerechtshof in een vonnis uitgesproken. Er zijn in Nederland mensen, die uitgeprocedeerde asielzoekers onderdak verlenen om zo uitzetting te voorkomen. De wet zegt het anders.
Bij tal van processen beroepen de gedaagden zich op overmacht. Zij gehoorzaamden aan een dienstbevel. De rechter erkent dit excuus nooit. De boekhouder, die van zijn baas opdracht krijgt belastingfraude te plegen is ook zelf strafbaar. Altijd moet je jouw daden toetsen aan jouw eigen geweten. Je moet met je verstand nadenken over jouw eigen daden. Dan kan het gebeuren, dat je besluit de opdracht van een overheid niet uit te voeren. Je kunt besluiten niet aan een wet te gehoorzamen omdat die wet onethisch is. Zo zorgen gemeenten voor crisisopvang voor vreemdelingen en daarbij bleek, dat het zo maar op straat zetten van gezinnen met kinderen in strijd is met het internationaal recht. De staat is niet onfeilbaar. Kerken trouwens ook niet. Elke mens kan fouten maken.
Hoe wordt jouw geweten gevormd? Dat is op de eerste plaats een zaak van de opvoeding en helaas al te vaak van een gebrek aan opvoeding. De opvoeding hoort jou opvattingen mee te geven over wat goed is en wat verkeerd. Die opvattingen krijg je ook mee vanuit je omgeving, van je vrienden en vriendinnen, van een jeugdleider of sporttrainer, van school of van je jeugdafdeling van je politieke partij. Vanouds dragen ook religies en andere levensbeschouwingen opvattingen over goed en kwaad aan. Al die waarden samen vormen het gereedschap voor jouw verstand, voor jouw geweten om tot een oordeel over jouw handelen te komen. Gewetensvol handelen is dan ook een zeer persoonlijke zaak. Dat erkent bijvoorbeeld de Rooms-katholieke kerk. Zij geeft goede raad, maar elk individu is persoonlijk verantwoordelijk. Je kunt niet zo maar beweren, dat iets de wil van God is en dan is jouw persoonlijke verantwoordelijkheid weg. Jij zegt ja of nee tegen wat dan de wil van God zou zijn. Voor christenen is de H. Schrift bepaald niet eenduidig. Wat de wil van God is blijft altijd een interpretatie.
Vaak komt het tot gewetensdwang. Daar hadden vanouds de kerken een handje van. Je werd bedreigd met hel en verdoemenis en als dat niet hielp, dan kreeg je geen baan, want de pastoor was tegen. Gelukkig wordt nu de eigen verantwoordelijkheid weer meer benadrukt, al is dat nog zo moeilijk.
Mij verbaast het, dat er een tendens waarneembaar is, waarbij geseculariseerde burgers die oude rol van de kerken weer willen overnemen en anderen de wet willen voorschrijven. Ik hoop, dat de staat zich ervoor hoedt gewetensdwang uit te oefenen naar de SGP. Ik ben het volkomen oneens met hun standpunt, maar de SGP’ers mogen niet tegen hun geweten in gedwongen worden hun kieslijsten open te stellen voor vrouwen. Ze moeten zelf tot een beter inzicht komen van wat de H. Schrift ons vraagt. Dat vraagt tijd. Hebben die dogmatisch denkende geseculariseerde burgeressen daar het geduld voor?
Jaargang 3, Nummer 9.