ANWB ONDERZOEKT MOTIEVEN
De ANWB heeft onlangs de mening van haar leden gepeild over de kilometerprijs. Met mij hadden honderdduizenden aangegeven mee te willen doen aan een vervolgonderzoek. Voor een online discussie zijn 14.000 leden uitgenodigd. Ik was een van de gelukkigen. In groepjes van vijf, die willekeurig waren samengesteld werd er gediscussieerd onder leiding van twee moderatoren van bureau Synthetron.
Na een gewenningsronde om te leren hoe het werkt, werd de eerste vraag gesteld. Rekening rijden met een kilometerprijs wordt eerlijker gevonden dan het huidige systeem, waarbij iedereen met dezelfde auto even veel wegenbelasting betaalt ongeacht het aantal kilometers dat hij jaarlijks rijdt. Vindt u dat ook en waarom? Ik antwoordde, dat ik weinig auto rijdt en altijd een bewuste keuze voor een vervoerswijze maak. En toch moet ik evenveel betalen als iemand die altijd zonder nadenken tien keer zoveel kilometers per jaar rijdt. Ik klikte op “verstuur” en mijn antwoord werd op het totaalscherm voor iedereen zichtbaar. Bij elk antwoord verscheen een rood driehoekje, dat je naar een kolom moest schuiven met jouw mening “Zeer oneens” tot en met “akkoord”. Ergens in die kolommen kwam dan een groen driehoekje, dat de gemiddelde mening weergaf. Een andere deelnemer bleek een bondgenoot. Hij vond het eerlijker omdat het beter was voor het milieu. Dat ging voor hem boven alles. Een deelnemer bleef alle zeven rondes maar opmerken, dat het veel te duur en te ingewikkeld was en dat je dus veel beter de accijnzen kon verhogen. Een volgende deelnemer moest zeer frequent zijn zieke zoontje in een veraf gelegen ziekenhuis bezoeken en was dus extra duur uit. Ook dat argument kwam steeds weer terug tot ik opmerkte, dat daarvoor een vergoeding zou moeten komen, bijvoorbeeld via de ziektekostenverzekering. De vijfde deelnemer bleef voor mij minder uitgesproken.
Zo kwamen ook aan de orde wie er zouden profiteren en wie er nadeel bij zouden hebben. goederentransport en andere mensen, die beroepsmatig op de weg zijn, moeten weliswaar meer betalen, maar als er inderdaad minder files zullen zijn, dan lijden ze minder schade. Iemand zei, dat hij alleen maar met de auto naar zijn werk kon, want er was geen OV en de afstand was te groot. Ik merkte op, dat hij ook een woonplaats dichter bij zijn werk kon kiezen, zodat hij niet langer afhankelijk was van de auto. Bij de eerdere ledenenquête had ik al opgemerkt, dat de toenemende gemiddelde woonwerkafstand niet aan de orde kwam.
Wie zouden moeten worden vrijgesteld? Moeten er uitzonderingen worden gemaakt? Ik noemde eerst politie, brandweer en ambulance, maar bij verder doordenken ook mensen met wisselende werktijden, waarbij er voor of na het werk geen OV is en fietsen om veiligheidsredenen niet gewenst is. Denk aan vrouwen, die in de zorg werken. Het systeem is niet bepaald simpel. De kans op mislukking is groot, maar niet geschoten is altijd mis.
Iedereen bleek na afloop erg enthousiast over de manier van online discussiëren. Je bent zeer intensief bezig. Je moet steeds je mening geven over andere antwoorden, nadenken over een reactie, begrip opbrengen voor de problemen, waar anderen mee zitten en oplossingen bedenken. Als er veel mensen mee doen, die er al langer over hebben nagedacht en zo een gefundeerde mening hebben over het autosysteem, in staat zijn voor- en nadelen te benoemen en tegen elkaar af te wegen, kan de ANWB straks een weloverwogen advies aan de volksvertegenwoordiging uitbrengen. Steeds meer wegen aanleggen is immers geen oplossing.