Op weg naar 2010: een reactie
Je kunt er bij alle plannen in de Nederlandse Kerkprovincie niet onderuit steeds weer de vraag te stellen: “Is er een verborgen agenda?” Willen de conservatieve bisschoppen meer greep krijgen op de lokale geloofsgemeenschappen? In deze reactie zal die vraag steeds doorklinken.
Het belangrijkste effect van de samenvoeging van de parochies van de parochieverbanden tot een parochie zal zijn, dat de lokale geloofsgemeenschappen de zeggenschap over hun eigen kerkgebouw verliezen.
Het nieuwe parochiebestuur zal sterk het karakter krijgen van een zakelijke groep managers, die zich vooral door financiële overwegingen zal laten leiden. Zijn er financiële tekorten in de megaparochie? Wat zijn dan de opbrengsten van de verkoop van een kerkgebouw? En welke verliezen aan inkomsten staan daar tegenover? De getroffen parochianen zullen immers veel minder dan voorheen bereid zijn financiële offers te brengen voor hun kerk, want die is er niet meer.Hier in Odijk is het kerkgebouw eigenlijk een fraai aangeklede fabriekshal. Daar kun je wat mee als je die verkoopt. Als je hem afbreekt krijg je een schitterende locatie voor wat je maar wilt. Dus vrezen de mensen, dat onze kerk het eerst zal sneuvelen. Ik zeg dan, dat een gebouw als het onze veel goedkoper in onderhoud is, dan de neogotische kerkgebouwen in Werkhoven, Houten, Schalkwijk, Cothen en Wijk bij Duurstede. Die dure gebouwen kun je beter verkopen.
Weliswaar ontkent het bisdom, dat kerken gesloten zullen worden, maar eerder zijn ze op beloften teruggekomen. De door het bisdom goedgekeurde overeenkomst tussen de acht parochies van de Krommerijnstreek voorzag in een evaluatie in 2011, waarbij de vraag over een fusie eventueel ter sprake zou kunnen komen. Het bisdom antwoordt dan, dat er sprake is van voortschrijdend inzicht en zegt dus, dat voortschrijdend inzicht zal kunnen leiden tot andere maatregelen.
Het gaat er dus om in de komende jaren een neerwaartse spiraal te voorkomen. Zo zou in de fusieovereenkomst een passage kunnen/moeten worden opgenomen, waarin bepaald wordt, dat sluiting van een kerk de goedkeuring behoeft van tweederde van de ingeschreven leden van die lokale geloofsgemeenschap.
Samenvoeging tot een parochie leidt niet tot meer pastores. Het is onzin een verband te leggen met het personeelstekort. De pastoresteams zullen niet anders gaan werken dan nu.
Evenmin is de samenvoeging een oplossing voor de financiële problemen van het bisdom. Of je een digitale nieuwsbrief nu naar 300 parochies stuurt of naar 45 megaparochies, de kosten zijn dezelfde. Het is zelfs wenselijk de post naar alle plaatselijke geloofsgemeenschappen te sturen, want anders moet het secretariaat van de megaparochie extra werk doen, door de post van het bisdom door te sturen. Juist die interne communicatie blijkt in de huidige parochies al een probleem en dat zal in die veel grotere parochies dus ook een groter probleem worden.
De vraag is of je voor de nieuwe parochiebesturen nog vrijwilligers krijgt. Het is zeer waarschijnlijk, dat dit semi-professionals worden en dat de kosten dus zullen toenemen en de financiële problemen dus zullen toenemen. Hallo, waar zijn we mee bezig?
Er zijn echter parochieverbanden, waar de afzonderlijke parochies slecht samenwerken en de pastores met onwerkzame verschillen in de pastorale praktijk te maken krijgen. Uit deze parochieverbanden is de vraag gekomen naar de huidige plannen tot vorming van 45 megaparochies. Het betreft een derde van alle parochieverbanden, een derde staat neutraal en een derde is fel tegen. Zoals in de Krommerijnstreek, al weten we, dat we de plannen niet tegen zullen houden.
Er zijn wel degelijk financiële problemen bij het bisdom. Als het totaal aantal gelovigen terugloopt, kan dat leiden tot lagere inkomsten, maar de inkomsten zijn stabiel. Minder mensen geven meer!!!! De problemen worden veroorzaakt door tegenvallende beleggingsresultaten. Er is zelfs geen poging gedaan, de gelovigen te vragen te helpen bij de oplossing van de financiële problemen van het bisdom. Zo zal de ontslaggolf bij de dekenaten en het bureau van het bisdom leiden tot enorme problemen bij de begeleiding van pastores en vrijwilligers. De bisschop zal er ongetwijfeld voor zorgen, dat de na alle afbraak nog op te zetten nieuwe organisatie bemenst wordt door hem welgevallige medewerkers. Of zou het daar vooral om gaan?
De lokale geloofsgemeenschappen en dan vooral de locatieraden krijgen de niet geringe taak de leden te inspireren zowel financieel als wat betreft de bemensing van de eigen organisatie de eigen broek op te houden en daarbij hebben zij het probleem, dat het voor de parochianen onduidelijk is of het eigen budget in een duidelijk verband staat met de eigen opbrengst. Er mag best geld vloeien naar lokale gemeenschappen, die het financieel niet redden als dat maar duidelijk is en qua omvang aanvaardbaar.Vooral mag het lokale pastorale beleid, waarbij de mensen zich goed voelen niet worden afgebroken door inhoudelijke eisen te stellen aan de financiering van dit pastorale beleid.
Het beleid moet van onderop vorm krijgen, want daar zitten de deskundige vrijwilligers, die de doelgroep kennen. De parochies hier verschillen zodanig, dat de megaparochie alleen een pastoraal beleid in hoofdlijnen kan vaststellen. De concrete invulling is alleen op plaatselijk niveau doelmatig. Geen eenheidsworst dus!
Dus moet er ook geen blad komen voor de megaparochie. Een goed redactie weet, hoe ze de eigen doelgroep het beste kan aanspreken. Wij krijgen voortdurend feedback van de eigen parochianen en zij zijn blij met Parochiekontakt. Andere parochies vinden de vaak kritische toon vreselijk. Dat hoort toch niet. Als zij gelukkig zijn met een parochieblad, dat voor de helft gevuld is met misintenties, het zij zo. Wel hoort elk parochieblad een rubriek te krijgen met nieuws van de megaparochie. Ik weet al van te voren, dat veel mensen dat nauwelijks zullen lezen.
Heel belangrijk is, dat elke redactie binnen een redactiestatuut en een in overleg met de locatieraad tot stand gekomen redactieformule onafhankelijk is. Een parochieblad moet iedereen en iedere redelijke mening ruimte bieden. Een parochieblad moet het visitekaartje van de lokale geloofsgemeenschap zijn. Een parochieblad moet zich in dienst stellen van de missionaire opdracht van de lokale geloofsgemeenschap. Dat vraagt een kritische houding en een open blik naar de kerk als geheel en naar de wereld, waarin wij leven. Maar een serieus parochieblad mag nooit alleen maar “His Masters Voice” zijn.
Of meer algemeen gezegd: Deze hele reorganisatie moet niet als doelstelling krijgen, dat onze nieuwe bisschop met zijn houding passend bij de tijd voor het Tweede Vaticaans Concilie een grotere greep krijgt op de lokale geloofsgemeenschappen, waar de mensen er voor elkaar zijn, zich gelukkig voelen en waar de mensen hun heil vinden.
John Jorna, Odijk.