GOD UIT DE SCHOOL?
Van tijd tot tijd duiken ze weer op, de pleidooien voor de openbare school, waar kinderen van allerlei levensovertuigingen elkaar kunnen ontmoeten, waardoor ze leren in onderlinge verdraagzaamheid samen te leven. Daarbij speelt een rol, dat de openbare school verplicht is elke aangemelde leerling toe te laten dus ook alle leerlingen van allochtone afkomst. Bijzondere scholen mogen leerlingen weigeren als zij de grondslag van de school niet respecteren. Daardoor zouden vooral openbare scholen “verzwarten”. Mijn mening is, dat juist een bijzondere school vanuit een christelijke visie zich het lot van de zwakken in de samenleving dient aan te trekken. Maar helaas denken de witte ouders daar anders over en heb ik mijn oude school zien verdwijnen onder invloed van de witte vlucht.
Collega Aleid Truijens, columniste van de Volkskrant waardeer ik zeer. Ze schrijft uitstekende columns over onderwijs. Maar onlangs vloog ze uit de bocht toen zij zich ongerust maakte over de haar inziens vijandige houding tegenover de Nederlandse samenleving, die leerlingen van een Islamitische basisschool in Amsterdam zou worden bijgebracht. Daardoor zou de integratie in de Nederlandse maatschappij bemoeilijkt worden. Of dat werkelijk zo is kan ik moeilijk beoordelen. Ik kan mij zeer goed voorstellen, dat de school bepaalde aspecten van de Nederlandse samenleving afwijst. Ik ben ook niet zo gelukkig met het gedrag van hooligans of verslaving aan alcohol of belastingontduiking of onveilig rijgedrag of pesten op school of op je werk. Maar met gemengd zwemmen of homoseksualiteit of seks buiten het huwelijk heb ik geen moeite meer, al was dat 65 jaar geleden wel anders. Ik vermoed, dat het bij de meeste moslims ook zover zal komen. Aleid denkt, dat God verantwoordelijk is voor deze en andere opvattingen en vindt, dat jonge kinderen geheel vrij gelaten moeten worden en pas met achttien jaar zelf kunnen kiezen of ze wel of niet in een God gaan geloven, in de God van de Christenen of van de Joden of van de Moslims. Een merkwaardige opvatting.
Als een man en een vrouw samen een kind verwekken, dan mag je aannemen, dat ze de verantwoordelijkheid zien, dat kind groot te brengen. Ze zorgen voor goede voeding en kleding en huisvesting en ze zorgen ervoor, dat het kind wordt voorbereid op zelfstandig leven en op rollen in de maatschappij. Je mag verwachten, dat ze hun kind leren gezond te eten, een goede persoonlijke hygiëne bijbrengen, ze leren netjes te zijn op hun kleding, te eisen, dat ze voldoende nachtrust krijgen en zorgen, dat hun kinderen weten, wat goede omgangsmanieren zijn. Dat laatste wordt al een beetje tricky want over omgangsregels verschillen de opvattingen. Noem je je ouders bij hun voornaam of zeg je mama en papa? Wat voor waarden en normen leer je je kinderen? Hoe doe je dat? Ik vermoed, dat de meeste ouders hun kinderen toch bepaalde waarden bijbrengen, opvattingen, waaraan je je eigen gedrag en dat van anderen toetst. Iets voor anderen over hebben? Voor anderen opkomen? Voor je zelf opkomen? Eerlijk zijn? Niet roddelen? Je afval netjes in een afvalbak gooien en niet zomaar weg gooien?
Overal staan vraagtekens achter. Ik merk immers maar al te vaak, dat veel ouders er niet in geslaagd zijn hun kinderen deze waarden bij te brengen of het misschien geeneens geprobeerd hebben. Zo wordt onze samenleving er niet prettiger op. Vanzelfsprekend is er in de loop van de eeuwen toch een inzicht gegroeid, welk gedrag wenselijk of onwenselijk is. Groepen mensen gingen over een waardenstelsel beschikken. Om zo’n stelsel te handhaven zijn sancties nodig. Steeds vaker zijn dat wettelijke sancties en vanouds waren het religieuze sancties. Religies zijn in ieder geval van belang door hun waardenstelsel al bestaan er uiteraard ook waardenstelsels, die niet aan een religie gebonden zijn. Maar religie is meer dan een waardenstelsel. Het is ook een leefsfeer en een cultuur. Het belangrijkste is de relatie met het goddelijke en met de verhalen daar omheen. Bij Christenen de Bijbel en de kerkelijke traditie en bij moslims de Koran. Zij kunnen mensen inspireren tot goed leven. Dat is echter steeds een eigen gewetensbeslissing.
Als opvoeding de verantwoordelijkheid is van de ouders, dan vraagt dat van jongs af aan aandacht, waarbij het kind begeleid wordt naar zelfstandigheid en naar het uiteindelijk zelf keuzes maken in het leven. Dan moet je wel weten wat er te kiezen valt. Volg je het voorbeeld, dat jouw ouders je hebben voorgeleefd of maak je een eigen keuze? Voor mij is het vanzelfsprekend, dat je samen met je kinderen voor onderwijs kiest, dat aansluit bij de persoonlijkheid van je kind en bij het opvoedingsklimaat van thuis. Een forse meerderheid van de Nederlandse ouders kiest daarbij voor een bijzondere school, waar de vraag over het al dan niet bestaan van God niet genegeerd wordt. Aleid zou moeten weten, dat op heel veel openbare scholen de mogelijkheid bestaat om godsdienstlessen te volgen. In mijn jeugd leerde ik bij de catechismus het antwoord op de vraag: “Waar is God? God is in de hemel en op aarde. God is overal.” Volgens die oude catechismus zelfs op de Openbare School.
Jaargang 2, Nr. 27.