DE ROEMEENSE SAMENLEVING
Naast Polen en Hongarije begint Roemenië een zorgenkindje in de Europese Unie te worden. Naast een zwakke rechtsstaat wordt corruptie genoemd. We kregen daar veel over te horen. Ik concludeerde voor mij zelf, dat er eigenlijk nog een feodale bestuursstructuur bestaat. Er is een betrekkelijk kleine machtige groep rijken, die de dienst uitmaakt en het volk heeft niets te vertellen. Of het land nu door de ene of andere partij bestuurd wordt, maakt eigenlijk niets uit. Daarbij moeten ze het niet te bont maken. Dat merkte het echtpaar Ceausescu, toen het in 1989 dacht zich vanaf een balkon van een ministerie te laten toejuichen en in plaats daarvan werd uitgejouwd door de toegestroomde menigte. Door het leger werd de dictator en zijn vrouw per helikopter zogenaamd in veiligheid gebracht, maar na een spoedproces tegen de muur gezet en gefusilleerd. Het land was bestuurlijk een puinhoop en eigenlijk niet rijp om EU-lid te worden. Het is het nu wel, maar hoort niet bij de Schengenlanden en de Euro is er geen betaalmiddel. Het land is economisch zwak, al zou je dat niet zeggen, wanneer je de verkeersdrukte in de hoofdstad meemaakt. Het openbaar vervoer speelt er nog een belangrijke rol: treinen, bussen, trams en trolleybussen en veel goedkope taxi’s. Maar ja, als toerist kom je niet in de achterbuurten en de Roma dorpen. Velen zoeken een beter inkomen in het buitenland, zoals ook weer eens bleek in het Tv-programma Spoorloos waar onze gids/reisleidster Janneke Vos meewerkte aan de zoektocht naar een biologische Roma moeder , die uiteindelijk via familie in Spanje werd gevonden. Daar werkte zij en haar gezin vooral in de tuinbouw in de Ebro–delta.
Janneke meldde nog een merkwaardig fenomeen. Roemenen laten zich niet verzekeren. Wij verzekeren ons huis, de inboedel, onze fiets, onze auto en we verzekeren ons tegen ziektekosten. Dat kost ons veel geld. Komen we toch in de narigheid, dan is er de verzekering. Roemenen geloven niet, dat ze ooit in de narigheid zullen raken, maar is het zover, dan zitten ze ook echt in de problemen. Misschien is het ook nog zo, dat ze de solidariteit achter de verzekering minder voelen dan wij. Als je je tegen het water moet verdedigen zoals wij, kun je dat nooit alleen. Je moet het altijd samen doen. Het viel mij op, dat we in de Roemeense steden nergens een middeleeuws centrum zagen zoals bij veel Nederlandse steden als dat centrum tenminste niet verwoest is tijdens de Tweede Wereldoorlog zoals in Rotterdam, Arnhem en Nijmegen. Wij zijn een rijk land en zijn in staat geweest oude gebouwen in oude luister te herstellen. Dat middeleeuwse centrum wijst op de welvaart van de stad in die tijd en in die tijd werd aan de macht van de adel bij ons een einde gemaakt. Wij hebben een eeuwenlange democratische traditie, die in Roemenië ontbreekt. Dat zorgt voor de sterke ongelijkheid in inkomen, bezit, kennis en macht.
We maakten op twee manieren kennis met de kerk in het land. We bezochten het kleine dorpskerkje in de woonplaats van Janneke. Ze heeft een bijzondere relatie met de priester. Hij vertelde over zijn werk en als ik het goed begrepen heb, maakt het hem weinig uit of hij nu te maken heeft met orthodoxe christenen of met Grieks Katholieken, die met Rome verbonden zijn. De term ervoor is geünieerd. Hij bood ons aan hoofd en handen met olie te zalven om zo een goede reis door het land te kunnen maken. Een groot deel van ons reisgezelschap maakte daar gebruik van.
Maar de meeste christenen behoren tot de Orthodoxe kerk van Roemenië, een zelfstandige kerk. Wij bezochten het paleis van de Aartsbisschop van Boekarest en kregen uitleg van een aantal afbeeldingen van heiligen in de grote entreehal. Er is daar ook een grote vergaderzaal. Ik vroeg de dame, die ons daar opving het volgende: Ik ben Rooms Katholiek. Onze Paus Franciscus heeft al snel na zijn aantreden een encycliek (een rondzendbrief, maar wel een flink boek), gepubliceerd over de aantasting van onze leefwereld en de armoede in de wereld. Daarin zegt hij dat de milieuvernietiging en de armoede dezelfde oorzaak hebben, namelijk de hebzucht van de rijken. Al snel bezocht Franciscus ook de vluchtelingen op het eiland Lampedusa. Hoe denkt de Roemeens-Orthodoxe kerk hierover. Het simpele antwoord was: Hetzelfde. Ik antwoordde: U maakt mij gelukkig. Zij wees er ook op, dat er intensief contact is tussen Rome en Constantinopel. Op 17 september 2019 bezocht de oecumenisch patriarch Bartholomaios van Constantinopel paus Franciscus in Vaticaanstad. Via deze patriarch hebben al die Oosters Orthodoxe kerken contact met elkaar.
In 1054 vond het Grote Schisma plaats, waardoor Oost en West werden gescheiden. Vooral tijdens de Kruistochten is er door westerse kruisvaarders ook in de orthodoxe wereld veel ellende veroorzaakt. Wordt er nu gewerkt aan verzoening en een sterkere verbondenheid? Wat gaat er in 2054 gebeuren?
Jaargang 12, Nr. 581.