ONTROERENDE BEVLOGENHEID
De beelden van de scholierenstaking voor bescherming van het klimaat riepen bij mij vele herinneringen op. Ik dacht weer terug aan mijn tijd als leraar aardrijkskunde. Een paar keren overkwam het mij, dat een bedeesde leerling bij mij kwam en vroeg of er nou nooit een einde zou komen aan het vervuilen van de aarde? Hij voelde zich wanhopig. Waarom doen die politici niets? Ik legde hem uit, dat politici alleen op korte termijn werken. Zolang hun kiezers niet in opstand komen doen ze niets. Vooral als het geld kost schrikken ze terug voor een doortastend beleid. Misschien moet er eerst een ramp gebeuren voordat ze geloven. dat ze er iets aan moeten doen, want meestal werkt het zo. Er komen pas verkeerslichten op een kruispunt als er eerst een aantal dodelijke ongelukken zijn gebeurd. Het was een schrale troost, maar ik spoorde hem aan om vol te houden. De kinderen, misschien al de kleinkinderen van mijn oud-leerlingen demonstreerden nu in Den Haag en eindelijk beginnen politici te begrijpen, dat langer uitstel hen stemmen gaat kosten Binnenkort, op 10 maart is er een grote klimaatmars en ik hoop, dat die even massaal gaat worden als de demonstraties tegen de plaatsing van kruisraketten in 1981 en 1983 in Amsterdam en Den Haag.
De hele aanpak en de sfeer bij de scholierendemonstratie deed sterk denken aan die anti-kernwapen-demonstraties van de tachtiger jaren van de vorige eeuw. Toen waren alle leeftijden vertegenwoordigd. In die tijd wilde een tweetal leerlingen een scholieren=staking organiseren tegen de kruisraketten. Het waren weliswaar slimme jongens, maar van organiseren hadden ze nog weinig verstand. Bijna niemand kende hen en daarom vroegen ze mij of ik medeleerlingen, die mee wilden doen met hen in contact kon brengen. Dat was Olé. Een paar dagen later werd ik bij de rector geroepen. Ouders hadden geklaagd. Mij werd uitdrukkelijk verboden aan de organisatie van een scholierenstaking mee te werken. Nu werkte ik toen intensief met ouders samen. Ik had bijvoorbeeld samen met ouders een onderzoek verricht naar de vraag in hoeverre de verschillende vakken een bijdrage in kennis en houding aan Vredesopvoeding zouden kunnen leveren. Daar kwam uit, dat alle vakken dat konden. Van mijn rector mocht ik niet weten wie er geklaagd had, want de ouders waren bang, dat ik het zou afreageren op hun kind. Die twijfel aan mijn integriteit was voor mij uiterst beledigend en daarnaast was het nogal vervelend, dat ik bij elk contact met ouders de gedachte moest onderdrukken of hij of zij de klacht had ingediend. Ik weet het nog steeds niet en het zit me na 35 jaar nog steeds dwars. Ik wilde mijn leerlingen weerbaar maken en nodigden hen herhaaldelijk uit kritisch naar mij te luisteren en tot een eigen goed gefundeerd oordeel te komen. Ik geloof dan ook niet in linkse indoctrinatie, want een van die oud leerlingen was Rita Verdonk.
De invloed van de ouders is wel groot. Zo hoort het ook. Ouders horen hun normen en waarden vooral door hun consequent gedrag aan hun kinderen door te geven, hen te begeleiden naar volwassenheid, waarbij ze tot eigen standpunten komen en hopelijk niet met alle modieuze winden kritiekloos meewaaien. Wat mij bij alle commentaren opviel was het ontstellend gebrek aan kennis bij veel leerlingen en helaas ook bij hun ouders. Het is ook uiterst complex. Je hebt steeds te maken met verschijnselen, die weer andere ontwikkelingen veroorzaken en elkaar versterken of verzwakken. Daarom moeten de klimaatmodellen ook steeds weer worden aangepast en zijn de uitkomsten nooit voor 100% zeker. Maar zelfs als het maar voor tachtig procent zeker is, zal een slim mens voorzorgen nemen. Wie stapt er in een vliegtuig als de kans, dat het zal neerstorten dertig, veertig of vijftig procent is? Het moet 0,00000001 % zijn. Dat vergeten die klimaatsceptici maar al te vaak. Het lijkt mij daarom wenselijk, dat alle leerlingen, ook die van het VMBO een forse dosis bassikennis over het klimaat krijgen voorgeschoteld. Zo moeilijk is het niet om het broeikaseffect uit te leggen. Iedereen, die de zonwering naar beneden doet als het te warm wordt snapt het.
Veel meer aandacht moet ook besteed worden aan de mogelijke gevolgen van het niets doen. Als de opwarming van de aarde sneller gaat en hoger uitkomt dan verwacht, zal het ijs van Groenland en het Zuidpoolgebied ook sneller smelten. Als het echt tegenvalt zal een groot deel van Nederland onder water verdwijnen. Maar zelfs een beperkte zeespiegelstijging zal ons voor enorme kosten plaatsen, waarschijnlijk veel meer dan nu van ons gevraagd wordt bij de energietransitie. Dat is de overgang naar zon- en windenergie en het goed isoleren van onze woonhuizen. Dat gaat heel veel werk opleveren.
Lees deze column nog een keer heel kritisch door en vorm uw eigen goed gefundeerd oordeel.
Jaargang 11, Nr. 551.