VEEL MOOIS DICHTBIJ NEDERLAND IN WESTFALEN
Onze Historische Kring “Tussen Rijn en Lek” organiseert elk jaar een dagexcursie, beurtelings naar Nederland, België en Duitsland. Dit jaar begonnen we met het Westfaalse Versailles: het Waterslot Nordkirchen. Noordelijk van Dortmund. Het slot werd in het begin van de achttiende eeuw gebouwd door Vorst-Bisschop Frederik Christiaan van Plettenberg-Lehnhausen op de plek van een oudere waterburcht uit de 15e eeuw. Het werd in de loop der eeuwen door meerdere steenrijke families bewoond, die het slot nog verder hebben uitgebreid. Het slot stamt uit de baroktijd, maar van de buitenzijde zien we een nogal strak vorm gegeven verzameling van gebouwen. In de gebouwen zelf zien we prachtige kamers en zalen met schilderijen van vroegere bewoners en andere wandschilderingen. Het viel ons op, dat de stijl binnen het gebouw verandert naarmate de inrichting uit een latere periode stamt. Het slot is omgeven door een groot park met waterpartijen en een beeldentuin. Het park en de rest van het landgoed zijn vrij toegankelijk. De slotkapel is een trouwlocatie, zoals we met eigen ogen konden zien.
Vijftig jaar geleden was het slot deerlijk in verval geraakt, maar de regering van NoordRijn/Westfalen heeft het laten restaureren en nu is er een opleidingsinstituut voor ambtenaren op financieel gebied in gevestigd met honderden studenten. Het lijkt mij heel bijzonder in zo’n gebouw te mogen studeren. Anderzijds is Nordkirchen maar klein en er ligt geen grote stad in de nabijheid.
Keizer Wilhelm II vond in de 19e eeuw, dat Duitsland een netwerk van scheepsverbindingen moest krijgen. Onze toekomst ligt op het water, beweerde hij. Het zat hem dwars, dat het Ruhrgebied afhankelijk was van de aanvoer van ijzererts via Rotterdam. Daarom moest er een kanaal komen van het Ruhrgebied naar de Noordzee. Dat werd het Dortmund-Emskanaal naar Emden. Onderweg moet een hoogteverschil van 77 meter worden overwonnen. Bij Waltrop bouwde men een schepenlift, ein Schiffshebewerk, waarbij een hoogteverschil van 14 meter in totaal in twaalf en een halve minuut werd overwonnen. Zo iets lukt nooit met een sluis. Hoe werkte het? Stel je voor een enorme bak met water gevuld, die rust op vijf drijvers in vijf cilinders. Als er meer water of een schip in de bak komt zakt het geheel. Zo kun je de bak met het schip erin in twee en een halve minuut 14 meter laten zakken of stijgen. Deze installatie werd gebouwd tussen 1894 en 1898 en werd op 11 augustus 1899 officieel door keizer Wilhelm II in gebruik gesteld. Er waren duizenden mensen aanwezig, waarvan velen uit alle mogelijke buitenlanden. Er was alleen energie nodig voor de elektrische waterpompen en de elektriciteit werd met een stoommachine bij de installatie opgewekt. Deze installatie is niet meer in gebruik sinds 1970, maar wordt als industrieel erfgoed in goede staat gehouden. Er is nu een moderne lift en een grote sluis. Op het lagere niveau begint niet alleen het Dortmund-Emskanaal, maar ook het Rhein-Hernekanaal. Het is allemaal van enorme betekenis geweest voor de industriële ontwikkeling van Dortmund en omgeving. Hoogovens vind je in het Westen van het Ruhrgebied bij de Rijn en in het Oosten bij Dortmund. Op die plekken werd het ijzererts aangevoerd.
Jaargang 11, Nr. 507.