RODIN IN GRONINGEN EN ALMA TADEMA IN LEEUWARDEN
Het is al meer dan zestig jaar geleden, dat ik voor het eerst bekende beelden van Rodin zag op de eerste Sonsbeek tentoonstelling in Arnhem. Toen al maakten beelden als de Burgers van Calais en de Denker grote indruk op mij. Dat één man zo iets kon maken. De tentoonstelling in het Groninger museum laat zien hoe Rodin tot zijn reusachtige productie kon komen. Hij werkte niet alleen. Rodin was de ontwerper en tientallen personeelsleden maakten de beelden. De tentoonstelling laat ons die werkwijze van Rodin zien. Hij schetste een beeld, vormde het vervolgens in klei. Daar was hij heel goed in. Van het beeld in klei werd een gipsafdruk gemaakt. Gips is wat minder kwetsbaar als gedroogde klei. Het ontwerp in gips werd vervolgens gebruikt om het beeld in brons of marmer te vervaardigen. Er werden overigens meerdere gipsafdrukken gemaakt. Sommigen werden in stukken gezaagd en in een later stadium werd zo’n arm, been of romp weer gebruikt om een ander beeld te maken of een beeldencompositie. De tentoonstelling laat veel voorbeelden zien van beeldcomposities, waarbij twee of soms meer figuren samen een prachtig geheel vormen, zoals danspaar tijdens een ballet. Alles werd gefotografeerd. Bestaande beelden werden soms vergroot tot enorme proporties. De tentoonstelling laat bijvoorbeeld een reusachtige afbeelding van De Denker zien. Aan elk stadium is een zaal gewijd en dat komt ten slotte samen in een groep beelden, per stadium een, van de Franse Romantische schrijver Honoré de Balzac. Elders in de tentoonstelling zijn twee koppen van Balzac te zien. Veel indruk maakt ook een groep min of meer identieke gietsels van het beeld ‘Het Bronzen Tijdperk’. De Belgische soldaat Auguste Neyt stond er model voor. Rodin had hem nauwkeurig geobserveerd en toen hij het model goed kende vorm gegeven. Critici beweerden, dat Rodin van het levende model de vorm voor het beeld had gemaakt. Rodin liet meerdere afgietsels maken, die allemaal door de afwerking en het verschil in patina niet volkomen identiek zijn. Deze groep bronzen beelden maakte op mij grote indruk. Dat gold ook voor enkele beelden uit de groep ‘De Burgers van Calais’, gemaakt als een oorlogsmonument. Daarvoor moet je wel lage trappen op, maar er is een lift, zij het wat verborgen. Daar zijn ook beelden in marmer te zien.
Van Groningen gingen we met de Arriva-trein naar Leeuwarden door bijzondere landschappen waarover ik eerder in de zomer van 2015 schreef. Landschappen als een plaatje.
In het Fries Museum stond een lange rij voor de kaartverkoop en vervolgens moesten we nog een tijd wachten voordat we de zaal in mochten. De tentoonstelling gewijd aan de schilder Laurens Alma Tadema trekt enorm veel bezoekers voor iemand, die vooral in Engeland beroemd werd, maar in Nederland veel minder bekendheid geniet. Als kind, zoon van een notaris, kreeg hij al tekenles en na zijn gymnasiumopleiding studeerde hij eerst in Antwerpen en vervolgens bij bekende meesters uit zijn tijd. Op zijn reizen naar Italië maakte hij kennis met de archeologie en ging zich daarin uitgebreid verdiepen. Veel schilderijen vertellen de verhalen uit het Romeinse verleden, waarbij hij zorgvuldig lette op de juiste kledij van de afgebeelde figuren. Zo kon zijn werk een inspiratiebron zijn voor de spektakelfilms, gewijd aan het oude Rome.
Alma Tadema werd al jong weduwnaar, maar in Londen ontmoette hij een jong meisje, dat enkele jaren later zijn vrouw werd. Het tweetal ontwikkelde zich tot een bekend societypaar, dat regelmatig grote ontvangsten hield, waar ook hun klanten vaak kwamen. Hij noemde zich nu Lawrence Alma Tadema, maar Alma was eigenlijk een voornaam. Meerdere schilderijen zijn gewijd aan zijn tweede vrouw en aan zijn dochter. Juist in die portretten toont hij zijn meesterschap. Veel van die historische schilderijen zijn wat vlakker en doen een beetje denken aan die geschiedenisplaten, die vroeger de muren van klaslokalen sierden.
Toch een bijzondere tentoonstelling en de moeite van een reis naar Leeuwarden waard, maar wees wel vlug, want na 7 februari is het afgelopen.
Jaargang 9, Nr.446.