EEN ONGEMAKKELIJK GEVOEL
We kunnen nauwelijks geloven wat hij allemaal zegt te willen bereiken. We konden niet geloven, dat hij zou worden gekozen en zelfs nu vraag ik me nog af of er bedrog is gepleegd bij zijn verkiezing tot president van de Verenigde Staten van Amerika. Als het zo is, weten er meer mensen van en die hebben nu macht over de president van het machtigste land van de wereld. Dat voelt nogal onbehaaglijk.
Ik heb de uitzending van de inauguratieplechtigheid van begin tot einde gevolgd en mij troffen vele tegenstellingen. Daar was het beeld van de direct aanwezigen, die zich allemaal keurig gedroegen en op gepaste momenten applaudisseerden. Tegelijk waren er beelden van protesten en rellen. Het viel mee, vergeleken bij de Kroningsrellen van Beatrix. De VS vormen nu een verdeeld land; de kuststaten tegenover het centrale deel van het land. Daar helpen geen mooie woorden in de inauguratierede tegen. We zijn dan wel allemaal Amerikanen, maar de ene helft staat tegenover de andere helft. Eigenlijk klonk dat ook door tijdens de plechtigheid. Mooie woorden van de vertegenwoordigers van de vele religies en een inauguratierede waarin de solidariteit beperkt wordt tot de Amerikanen: America first! Jezus van Nazareth leerde, dat we iedereen moeten lief hebben, zelfs hen, waaraan we een hekel hebben. Nu spelen nationale symbolen in de VS altijd al een belangrijke rol. De vlag, de Onafhankelijkheidsverklaring, de Grondwet, het volkslied, de hoofdstad Washington D.C., het leger, de luchtmacht en de marine en zelfs de Nationale Garde. Amerikanen kennen veel meer dan wij hun rechten. Burgerschapsvorming speelt in het onderwijs een belangrijke rol. Bij elke inauguratie komt dat sterke nationale gevoel naar voren. Nu klonk het allemaal nogal vals.
Gaat Trump met al zijn grootspraak bereiken wat hij zegt te willen bereiken? Wordt hij inderdaad de kampioen banenschepper? Misschien kan hij wat productie naar de VS terug halen, maar intussen is ook in de lage-lonen-landen de automatisering verder gegaan en is de winst aan werkgelegenheid veel minder dan het verlies, toen de bedrijven vertrokken. Daarom hebben bedrijven ook weinig bezwaar tegen het terughalen. De loonintensiteit is sterk teruggelopen en er zijn tegelijk ook minder transportkosten. Er komt nog iets bij. Er vertrok ongeschoold werk en er komen automatiseringsspecialisten en monteurs voor terug. Industrie is iets heel anders als vastgoedontwikkeling en –beheer. Het lijkt ook, dat Trump weinig inzicht heeft in de globalisering van de economie. Een voorbeeld: Automatisering speelt in de VS een belangrijke rol. De computer, de tablets, de I-pads en de automatisch werkende apparaten hebben chips nodig en in een mobieltje zit een klein beetje goud, maar meer dan in gouderts en er zitten zeldzame metalen in. De VS zullen veel zaken moeten importeren en dus ook moeten exporteren. Veel bedrijven zijn sterk exportgericht. Wetenschap en techniek zijn internationaal verknoopt. We hebben elkaar nodig en moeten gewoon samenwerken om de beste resultaten te boeken. Dat wetend klinkt het isolationistische gebral van Trump vooral infantiel.
Trump is ondernemer en hij weet, dat hij goed personeel nodig heeft. In zijn regering heeft hij waarschijnlijk echte toppers in hun vak aangetrokken, maar of die ook in staat zijn hun ideeën in het Huis van Afgevaardigden en in de Senaat aan de man te brengen is nog maar de vraag. Is zo’n minister in staat bekwame en ook loyale ambtenaren aan te trekken? Nogal wat ideeën van Trump zijn strijdig met wat de Republikeinse Partij wil. Komt er nu een machtsstrijd? Senatoren en Afgevaardigden zijn bij hun verkiezingscampagnes gesponsord en de sponsoren willen hun belangen behartigd zien. Trump zou wel eens op veel verzet uit de ‘eigen’ Republikeinse gelederen kunnen stuiten.
Misschien denkt Trump de rijksten in het land te kunnen omkopen door de belastingen te verlagen. Maar tegelijk belooft hij herstel van de infrastructuur en de bouw van nieuwe wegen, bruggen, tunnels, vliegvelden en havens. Daarvoor heeft hij geen geld door de verlaagde belastingen. Dus gaat hij geld lenen en zo wordt de Amerikaanse staatsschuld nog hoger. Als er afgelost moet worden is hij al lang dood en begraven. De jeugd van nu draait daar straks voor op.
Ik kan mij goed voorstellen, dat er veel verzet is tegen Trump. Europese populisten koesteren zich in Trump’s voorlopig succes. Maar kroegpraat van populistische ‘denkers’ levert nog geen doorwrocht politiek programma op. Europa is nu gewaarschuwd. Hoedt u voor populisten.
Jaargang 9, Nr. 445.