OPGESLOTEN IN DOGMA’S
Dogma’s zijn vaste overtuigingen waaraan je niet behoort te twijfelen. In de Rooms-katholieke Kerk worden ze door de paus in samenspraak met de bisschoppen van de gehele wereld plechtig afgekondigd. Elke Rooms-katholiek wordt dan voortaan geacht dit dogma voor waar aan te nemen. Bij die afkondiging van een dogma wordt de paus onfeilbaar geacht. Maar de paus doet wel vaker uitspraken. Dan is hij niet onfeilbaar al neem je zijn mening wel serieus. Je kunt zijn mening ook afwijzen. Zo zijn er nog maar weinig katholieken, die de pauselijke ideeën over voorbehoedsmiddelen in de praktijk brengen.
Dogma’s heb je niet alleen in kerken. Nogal wat GroenLinksers hebben als dogma, dat elk wapengeweld moet worden afgewezen. Veel VVD’ers delen de mening, dat privatisering van overheidstaken een groot goed is. Nogal wat mensen menen, dat godsdiensten verantwoordelijk zijn voor allerlei narigheid in de wereld. Van godsdiensten kun je niets goeds verwachten. In Nederland menen veel mensen, dat strenge straffen ervoor zorgen, dat het aantal misdaden vermindert. Als er veel misdadigers opgesloten zitten, kunnen ze op dat moment geen misdaden plegen. Maar als ze eenmaal vrij zijn, wat doen ze dan? En u, bent u het eens met deze dogma’s?
Als mensen leiding geven en ze zijn gewend vaste overtuigingen te hanteren bij hun handelen, kan dat voor flinke problemen zorgen. In veel situaties is soepelheid bij het reageren van groot belang. Toen ik pas in het onderwijs werkte ontbrak bij mij dat inzicht. Met bepaalde leerlingen ontstonden gemakkelijk conflicten en vervolgens ook met de ouders. Ik wilde de leerlingen in een keurslijf dwingen. Op een gegeven moment had ik er genoeg van. Als ze het zo graag voor zich zelf willen verpesten, dan doen ze dat maar. Ze merken zelf wel, dat het anders moet. Van dat moment af had ik veel minder conflicten en liep het lesgeven veel soepeler. Ik heb het vaak aan jongere collega’s verteld. Na jaren kreeg ik onlangs leuke feedback. Een reüniste vertelde, dat ze toen ze het proefwerk af had haar antwoorden zat te vergelijken met die van de buurman. Plotseling kwam mijn hand naast haar gezicht. Oei dacht ze, dat wordt een nul. Ze kreeg een normaal cijfer, was me zeer dankbaar, werkte harder en is nu een uitstekende lerares.
Ik zou dit verhaal zo graag aan de Nederlandse bisschoppen willen vertellen en al die ambtenaren van de Curie in Rome. Onze kardinaal Eijk is een zeer autoritaire leider. Hij heeft de kerkelijk verplichte Pastorale Raad van het Aartsbisdom afgeschaft. Hij heeft zich omgeven door jaknikkers en bedreigt iedere medewerker met ontslag in zijn missives aan de parochies waarin hij weer nieuw beleid afkondigt. Toen emeriti hem een brief stuurden, waarin ze bezwaar maakten tegen zijn wijze van optreden, reageerde hij met de opmerking, dat hij met emeriti weinig van doen heeft en van de actieve pastores niets hoort. Een echte leider zal zich ongerust maken als hij van zijn medewerkers nooit reacties krijgt. Hij weet, dat niemand zonder fouten is en stelt het op prijs wanneer zijn medewerkers hem waarschuwen. De pastores hebben nauw contact met de kerkleden en horen of lezen hun reacties. Ze merken wat er allemaal fout gaat, juist door deze manier van leiding geven. Ze horen de klachten over deze weinig inspirerende bisschop, die regels belangrijker vindt dan mensen. In de ogen van de bisschop zijn mensen, die zich niet aan zijn regels houden de kerk ontrouw. Zulke mensen kunnen beter de kerk verlaten. En de gelovigen denken alleen maar aan het evangelieverhaal van de goede herder die op zoek gaat naar verdwaalde schapen.
Het autoritair leiderschap heeft nog meer risico’s. In mijn jeugd was dat nog betrekkelijk normaal. Je leerde als Rooms-katholiek automatisch te gehoorzamen aan de paus en de bisschop en de pastoor. Als de pastoor jou geen goede katholiek vond, liep je de kans, dat hij bij sollicitaties een negatief advies gaf. Dat automatisch gehoorzamen aan een autoritair kerkelijk gezag zorgde ervoor, dat juist katholieke landen extra gevoelig waren voor autoritaire politieke leiders. Misschien heeft Wilders het geleerd in zijn katholieke geboortestad. Het ontzag tegenover de kerkelijke leiding blijkt een van de oorzaken van het feit, dat pedoseksuele priesters ongestoord hun gang konden gaan. Stevig verzet tegen autoritair kerkleiderschap is dus belangrijk om kinderen weerbaar te maken tegen pedoseksuele geestelijken.
De narigheid is, dat Kardinaal Eijk zijn medewerkers dwingt om even autoritair zijn regels en voorschriften door te voeren in de parochies. Dat wekt bijna steeds enorm veel wrevel. Als een pastor nieuw is in een parochie, dan moeten hij of zij en de parochianen eerst wat aan elkaar wennen. Maar dan komt de acceptatie en de waardering. Steeds vaker draagt de pastor een witte priesterboord en handelt hij volgens nieuwe regels en treedt hij ook nog autoritair op. Dan wordt het veel moeilijker om te ontdekken, dat hij ondanks dit alles toch een fijn mens is. Als de pastor onmiddellijk zegt dat het zo moet en niet met de vrijwilligers in gesprek gaat mist hij een geweldige kans op diepgaand contact met de mensen.
Er is veel boosheid onder de mensen. Soms is er ook lauwheid. Het zal mijn tijd wel duren. Of er is de bereidheid zich over te geven aan slaafse gehoorzaamheid. Een oplossing geeft dat niet. Een echte oplossing is pas te verwachten wanneer er in Rome een totaal andere wind gaat waaien. De door Rome in de Nederlandse bisdommen gedropte bisschoppen missen alle legitimiteit. Rome hoort te kiezen uit de vanuit het bisdom voorgestelde kandidaten.
Mij lijkt het het beste er samen als parochianen iets van te maken. God eren en liefhebben en de naasten beminnen als je zelf. Zorgen voor een hechte gemeenschap, waar plaats is voor velen en iedereen zich thuis voelt. Laat al die ergernissen maar van je af glijden. Veel van die regeltjes zijn immers onnozelheden. In een tijd, dat er grote problemen zijn in ons land en de meeste andere landen in Europa, mensen echt in de knel komen, is het belangrijk er voor elkaar te zijn. Dan kunnen we elkaar ook echt een Zalig Kerstfeest wensen.
Jaargang 5, Nr. 246.
.