Andalusiƫ en Marokko 2

MAROKKO, LAND IN ONTWIKKELING

Als je van Tarifa in Spanje naar Tanger in Marokko vaart dan heb je in Tanger niet het gevoel, dat je plotseling in een andere wereld bent. Maar toch! Plotseling zijn er mannen, die de koffers naar de bus vervoeren en de veerhaven maakt een wat versleten indruk, maar het uiterlijk van de stad en de verkeersdrukte zijn hetzelfde. De lunch in het visrestaurant geeft wat meer taalproblemen bij de menukeuze. Ik verwachtte stukjes van verschillende vissoorten en kreeg een bord met allerlei visjes en garnalen. Het hotel bood de gelegenheid eindelijk wat tot rust te komen en in de zon een boek te lezen. Alles was er gelijkvloers en dat hadden we in Andalusië nergens meegemaakt.

Moet ik nu het hele reisprogramma gaan beschrijven? Zo’n opsomming lijkt mij niet erg interessant. De route ging via Asilah naar Rabat. Van Rabat via Volubilis en Meknes naar Fez. Van Fez naar Marrakech met een koffiestop in Ifrane en een lunch in Khenifra. Van Marrakech vlogen we via Agadir terug naar Schiphol.

Wat waren voor mij hoogtepunten? In Rabat twijfel ik tussen het indrukwekkende Mausoleum van Mohammed V en een simpel volksbuurtje Bab Oudiah met witte huizen met blauwe deuren langs smalle straatjes bij de monding van de WadiBou Regreg. De ruïnestad Volubilis zat onterecht niet in het reguliere programma, maar we hebben het wel bezocht. Van deze vroegere Romeinse nederzetting is slechts een deel blootgelegd en daar is al veel te zien. Fraaie mozaïeken vallen daarbij het meeste op. Jammer, dat het er zo heet was. In Meknés waren we maar kort. Daarbij vielen mij vooral de enorme voormalige bergplaatsen voor graan op met eronder waterkelders. In Fez hebben we kennis gemaakt met het Marokkaanse ambacht: tegelmozaïeken, die tot in Australië en de USA worden verkocht; leerlooierijen en leerbewerking, handweven, metaalbewerking van brons of messing en een zilverachtig metaal, siertronen voor bruiloften en een huidenbeurs, waar gelooide huiden met handjeklap van eigenaar verwisselden. Het betekende overigens wel uren door de smalle straatjes van de souk met honderden winkeltjes sjokken. Maar wat een activiteit en drukte!

Marrakech was kort ervoor in het nieuws geweest met een aanslag in een toeristenrestaurant aan het grote centrale plein. Het restaurant was nu verborgen achter steigerdoek en ervoor lagen nog steeds bloemen. Heel leuk was het bezoek aan een kruidenwinkel, waar vooral de dames op verschillende manieren aan hun trekken kwamen en de omzet vergrootten.

Vanuit Marrakech wipten we even naar de Hoge Atlas en zagen de sneeuw in de verte. We dronken muntthee bij een Marokkaanse familie. Net als bij Marokkanen hier een kamer met gemakkelijke zitbanken rondom! Het mooiste moet je voor het laatst bewaren: Dat werd de Majorelletuin, gesticht door Jacques Majorelle met honderden subtropische planten en gebouwen in een diepblauwe kleur, afgewisseld met rood en geel geschilderd. Later was de tuin in het bezit van de modeontwerper Yves Saint-Laurent en Pierre Bergé. Ik maakte er in drie kwartier veertig foto’s. Zoveel moois was er te zien.

Marokko is een land in ontwikkeling. Overal onderweg zag je scholen met erg veel leerlingen. Vooral in en om de steden waren enorme nieuwe wijken en nog steeds veel bouwactiviteiten. Ik had zulke nieuwe wijken best eens met deskundige begeleiding van nabij willen bekijken, want het leek mij een interessant mengsel van moderne stedenbouwkundige principes en Moors geïnspireerde bouwstijl. Bij elke stad ook flinke bedrijventerreinen met moderne bedrijvigheid. Een goed ontwikkeld winkelapparaat, enerzijds de traditionele souks, anderzijds moderne supermarchés in de buitenwijken voor het welvarende deel van de bevolking. Moderne luchthavens in Marrakech en Agadir al waren er niet de gates zoals op Schiphol. De landbouw leek mij van een heel behoorlijk niveau: bevloeide tuinbouw, graanteelt, veehouderij. Ik zag er maar zelden bodemerosie. Maar ook veel beroepsbedelaars en bedelende kinderen, lastige straatverkopers en veel in onze ogen onnodige baantjes als koffersjouwers. We zijn niet echt in de armere delen van Marokko geweest.

Ik hoop, dat Marokko de kans krijgt een rustige ontwikkeling naar meer en goed gespreide welvaart door te maken. Het land heeft veel potentie. Ik ben blij deze reis gemaakt te hebben. Mits met goede begeleiding lijkt mij Marokko een land, dat de toerist veel te bieden heeft. Je krijgt van een deel van de Nederlandse Marokkanen niet altijd een positieve indruk, terwijl anderen je juist verrassen met hun schitterende carrière. Ik ben het land en zijn bewoners – waar ik nota bene nog les over heb gegeven in Vwo zes! – nog weer beter gaan begrijpen. Aanbevolen!

Jaargang 4, Nr. 163.

Leave a Reply