Merkwaardige overeenkomsten
In beide gevallen komt er een nieuwe leiding, die veel macht naar zich toetrekt. In beide gevallen neemt de nieuwe leiding vertrouwde assistenten mee en in beide gevallen spelen financiële problemen een rol en die worden steeds veroorzaakt door te veel personeel. Het grote verschil is, dat bij Ajax gesproken wordt over de verlosser Johan Cruijff, J.C., terwijl men in het Aartsbisdom men in het aartsbisdom nog moet afwachten welke bijnaam de nieuwe aartsbisschop zal krijgen.
Elke organisatie heeft behoefte aan een duidelijke leiding. Die kan desnoods eenhoofdig zijn, maar in het Aartsbisdom werd tot nu toe leiding gegeven door een bestuur. Dat bestuur gaf leiding aan de ontwikkeling van het beleid en leiding aan de besluitvorming daarover in de Bisdomraad en het zorgde vervolgens voor de uitvoering van het beleid. Zo werd vorm gegeven aan het principe van de collegialiteit, zoals dat tijdens het Tweede Vaticaans Concilie vorm had gekregen. Samen beleid ontwikkelen, samen besluiten, samen uitvoeren en vooral samen verantwoordelijk zijn.
Wim Eijk had al gewaarschuwd. Ik luister, overweeg alles, dat mij gezegd en geadviseerd wordt en dan besluit ik en voer het besluit zonder aarzelen uit. Ouderen onder ons herinneren zich dat nog van midden vorige eeuw. Een hiërarchisch kerkmodel met vaak zeer dictatoriale pastoors en kerkleiders. Dat autoritaire optreden vaak nog in combinatie met economische dwang – anders kreeg je gewoon geen baan – heeft velen van de kerk vervreemd. Het zorgde ervoor, dat Rooms-katholieken nooit geleerd hebben zich verantwoordelijk te voelen voor hun kerk, nooit geleerd hebben verantwoordelijkheid te dragen. De laatste jaren ontwikkelden velen juist dit verantwoordelijkheidsgevoel. Veel parochies blijven slechts door de enorme inzet van duizenden vrijwilligers overeind. Te vrezen valt, dat juist deze vrijwilligers door een autocratische bisschop gedemotiveerd raken.
Nog steeds zien we, dat oudere Rooms-katholieken zeer volgzaam zijn, al wordt het minder. Dat geldt niet alleen kerkelijke zaken. Het geldt het hele leven. Het CDA blijft alleen daardoor al overeind. Die volgzaamheid, het automatisch gehoorzamen maakten Rooms-katholieken ook extra kwetsbaar voor ondemocratische regimes met een dictator aan de macht, zoals in Duitsland, Italië, Spanje, Portugal en Hongarije.
Ik vrees dat deze Bisschop Wim Eijk nauwelijks beseft welke sociaal-psychologische schade hij door zijn opvatting van gezagsuitoefening kan veroorzaken. Ik houd mijn hart vast.
John Jorna
22 februari 2008