OORLOGSVLUCHTELINGEN OF KLIMAATVLUCHTELINGEN?
Eigenlijk moeten we eens terug gaan naar het begin van het Syrische conflict. Stedelijke burgerij kwam na de ontwikkelingen in Noord-Afrika in conflict met het autoritaire bewind van Assad en het welvarende deel van de Syrische bevolking rond de dictator. Dat zijn vooral Alevieten, Sjiieten en Christenen. Ten opzichte van de Soennieten vormen zij een minderheid. De democratie, die de betogers eisten zou met een Soennitische meerderheid naar de verwachting van het regime leiden tot een Soennitische dictatuur en daarom was de reactie van het bewind zo fel. Het conflict escaleerde en radicaliseerde op den duur ook, vooral toen IS ontstond met het streven naar een kalifaat. Miljoenen Syriërs ontvluchtten het strijdtoneel, gedeeltelijk binnen Syrië en daarnaast in de buurlanden. Nu is een klein deel daarvan naar Europa gevlucht.
Wat was de reden voor de protesten van de stedelijke burgerij? Ging het om democratie? Waren er religieuze redenen? Of waren het vooral de sociaaleconomische tegenstellingen, het gebrek aan werk en het ontbreken van een toekomstperspectief? Je kunt natuurlijk op Internet zoeken, maar ik heb gekeken naar de statistieken achterin de Grote Bosatlas. We zien een geboorteoverschot, dus een natuurlijke groei van 2% per jaar en we zien een sterke groei van de stedelijke bevolking van 3% per jaar in de periode 2005 – 2010. Er heerste al enkele jaren een droogte in die delen van Syrië waar voldoende neerslag valt voor akkerbouw. Daarvoor kun je in dezelfde atlas kaarten vinden van het bodemgebruik en van de neerslag. In de laatste 54ste editie zijn dat de bladen146 en 147. Veel conflicten in het Midden-Oosten draaien in de kern om het water of beter het tekort aan water.
Door de droogte en door de enorme bevolkingsgroei trokken mensen naar de steden en vonden daar evenmin werk. Dat betekent, dat er voor al die vluchtelingen niet alleen een gebrek aan veiligheid is in hun land, maar ook een gebrek aan bestaansmogelijkheden. Nu kwamen in deze gebieden altijd al droogteperioden voor, maar nu kunnen de klimaatsveranderingen ook door de mens zijn veroorzaakt. In Japan vallen reusachtige hoeveelheden regen en elders heerst droogte en we blijven maar geloven in het gelijk van klimaatsceptici.
Daaraan moest ik denken toen ik een keurig mailtje van de VVD Tweede Kamerfractie kreeg met uitleg over hun houding tegenover het Urgenda vonnis. Het is zelfs op wereldniveau nogal bijzonder, dat een rechter uitspraak doet over een zaak, waarover volgens ons staatsrecht de regering en de volksvertegenwoordiging beslissen. Het zou weliswaar beter zijn wanneer de politiek erkent, dat de inspanningen onvoldoende zijn, maar wegens het principe is toetsing van het vonnis door een hogere rechter begrijpelijk. Het mailtje was vooral interessant om de motivatie van de houding van de VVD om zich maar beperkt in te willen spannen. Ik neem het letterlijk over uit hun mailtje.
“De VVD erkent dat er sprake is van een klimaatverandering en de gevolgen die dit met zich meebrengt. Daarom wordt op basis van het regeer- en energieakkoord flink geïnvesteerd (jaarlijks vele miljarden!) om sneller te komen tot meer duurzaam opgewekte energie. We moeten echter niet de maatschappelijke impact uit het oog verliezen. Een hogere CO2-reductie betekent politieke keuzes maken. De VVD wil niet naar een situatie waarin elektriciteit onbetaalbaar wordt. Of een situatie waarin we beperkt mogen autorijden en nog maar één keer per jaar mogen vliegen. Andere voorbeelden zijn het plaatsen van nog meer windmolens, het verbieden of ontmoedigen van vlees eten en het verplicht isoleren van uw eigen woonhuis. Stellen we strengere eisen in ons land aan bijvoorbeeld de zware industrie, dat kan dat leiden tot het verlies van banen en een verplaatsing van productie en uitstoot naar elders in de wereld. Zo verschuif je het probleem. (Onderstreping van mij) Het is gecompliceerd; dé oplossing van klimaatverandering bestaat niet. Een belangrijke sleutel tot vooruitgang ligt volgens de VVD binnen de samenleving zelf: bedrijven, wetenschap en individuen die samenwerken, moderniseren, werken aan innovatie en het verspreiden van kennis. De overheid neemt belemmeringen weg en stimuleert ondernemerschap en innovaties die ons verder helpen. Zo kan Nederland mondiaal gezien ook een aanzienlijke bijdrage leveren. Denk aan onze kennis van landbouw of waterbeheer. Het is zaak dat de rest van de wereld meedoet, iets waar we ons voor gaan inzetten tijdens de komende klimaattop in Parijs. Nederland of Europa alleen zal namelijk het verschil niet maken.”
Voor mij is duidelijk, dat de VVD best wel iets aan het klimaat wil doen als het maar niet te veel geld kost en het luxe leventje niet in gevaar komt en diezelfde houding bepaalt ook de houding tegenover vluchtelingen. Ik zal het niet meer meemaken, denk ik, maar als de zeespiegelstijging nu eens erg tegenvalt, niet zestig centimeter, maar zeshonderd centimeter en dat kan, dan worden miljoenen Randstadbewoners klimaatvluchteling. En die rechter had ons nog zo gewaarschuwd.
Jaargang 8, Nr. 375.