John Ch.M. Jorna

VERLENING OF WINSTMAXIMALISATIE

Mijn vader was ambtenaar bij de Gemeentespaarbank Arnhem. Bij de bank kon je sparen en betalingen verrichten. Er werden geen kosten in rekening gebracht en je kreeg een eerlijke rente. Mijn vader verdiende een redelijk salaris, maar met vijf kinderen was het toch zuinig aan doen. Hij haalde na zijn Mulo nog meerdere diploma’s. Het laatste was voor een pittige cursus op zijn vakgebied. Eigenlijk vond hij, dat dit beloond behoorde te worden met een hogere beter betaalde functie, maar bij de gemeente gold de regel, dat je moest wachten op je beurt voordat je promotie mocht maken. Hij was bang, dat het met zijn katholiek zijn had te maken, want in het toenmalige Arnhem werden katholieken nog stevig achtergesteld. Collega’s verweten hem zijn vijf kinderen. Ze vonden, dat zij via de belastingen voor zijn kinderbijslag opdraaiden. Mijn vader was erg goed in zijn vak. Er waren nog geen computers. Alles gebeurde met de hand. Elke dag werd de kas opgemaakt en alles moest tot op de cent kloppen. Dat werd dan moeilijk om de telfout te vinden. Op 22 december 1953 had hij zo’n klus geklaard. De volgende morgen kreeg hij van de directeur een compliment. Onmiddellijk daarna kreeg hij waarschijnlijk een beroerte en was op slag dood. Mijn moeder heeft bijna 43 jaar haar weduwenpensioen ontvangen. Dat was een van de voordelen van een baan bij de overheid.

Voor betalingen had mijn vader een rekening bij de Postcheque- en Girodienst, verbonden met de PTT. Er was ook een Rijkspostspaarbank. De overheid vond, dat zij moest zorgen voor goed en goedkoop, dus gratis betalingsverkeer voor de burgers. Als kind vroeg ik mij af hoe dat allemaal kon. En ik hoorde, dat de banken het spaargeld van de klanten gebruikten om te investeren of leningen te verstrekken. Daarmee verdienden de banken het geld om hun personeel te betalen en rente te geven op je spaargeld. Maar het doel van die overheidsbanken was een goede dienstverlening aan de burgers.

De techniek stond niet stil. Er was een periode, dat de Postbank met ponskaarten werkte. In barakken op het Roermondsplein werkten honderden ponskaarttypistes. Het betalingsverkeer nam sterk toe. Het kantoorwerk werd steeds meer geautomatiseerd. De fundamentele verandering werd het internetbankieren. Thuis doen de cliënten het werk, dat vroeger door de bankemployees gebeurde. Dat betekent overigens wel, dat banken veel minder greep hebben op het betalingsverkeer, dat via hun bank verloopt. Computers doen het werk, maar computers denken niet. Met speciale programma’s kunnen verdachte transacties worden gesignaleerd. Mensen moeten de beslissing nemen of wordt ingegrepen. Mensen kosten geld. Stel, dat door internetcriminaliteit een bank jaarlijks een verlies lijdt van bijvoorbeeld negen miljoen Euro. Het voorkomen daarvan kost aan personeelskosten tien miljoen per jaar. Voor de bank is het voordeliger om het verlies gewoon te accepteren. Leuk voor de criminelen, maar slecht voor het vertrouwen in de bank. Voor mij betekent www niet World Wide Web, maar Wilde Westen Web. Er wordt veel te weinig gedaan tegen allerlei vormen van internetcriminaliteit. Voor mij is dat de fundamentele reden om nog steeds met papier te werken. Dat vinden banken niet leuk. Ondanks hun jaarlijkse miljardenwinsten en de ten onrechte veel te hoge salarissen en bonussen voor de top, plegen ze verraad aan het aloude principe van gratis, betrouwbaar en veilig betalingsverkeer voor de burgers. Ze sturen mij zelfs een brief, waarin ze mij vertellen hoeveel kosten mij in rekening worden gebracht.

Ik merkte dat weer toen ik zag, dat de verwerking van papieren acceptgiro’s mij ÉÉN Euro per stuk kost. Sommige goede doelen vermelden mijn bankrekeningnummer niet. Dat moet ik dan zelf invullen. Het verwerken van die papieren acceptgiro’s kost iets meer werk. Sommige goede doelen vinden hun werkdoel belangrijker dan extra geld uitgeven aan volledig ingevulde acceptgiro’s. Dat kan ik accepteren. De geldwolven van de banken wilden een paar jaar geleden die acceptgiro’s afschaffen. Ze hebben geen idee van het moeizame werk bij die ideële charitatieve organisaties. Ik schat, dat ik in 2020 ongeveer 130 acceptgiro’s heb gebruikt. Zo’n kwart daarvan heeft dan geen bankrekeningnummer. Ik ga dus zo’n dertig Euro bijdragen aan de superwinsten van ING. De vaak buitenlandse aandeelhouders zullen er vast en zeker blij mee zijn Ha ha.

Intussen vraag ik mij af of er geen betere wet- en regelgeving voor banken moet komen, waarbij de goede dienstverlening aan burgers weer voorop komt te staan en niet de winstmaximalisatie. Voor de vele dienstvaardige bankmedewerkers lijkt het mij ook prettiger een fatsoenlijke werkgever te hebben.

14^e Jaargang, Nr. 667.

EEN TIJD VAN KOMEN EN EEN TIJD VAN GAAN

Een paar maanden geleden zei ik tijdens een telefoongesprek met een andere vrijwilliger van de geloofsgemeenschap, dat hij het terecht wat kalmer aan deed. Jongeren kunnen het werk van je overnemen. Ik realiseerde me, dat het even sterk voor mij geldt. Over acht dagen hoop ik 87 te worden.

Toen wij pas in Odijk woonden was de Nicolaaskerk pas twee en een half jaar oud. De parochie was nog volop in opbouw. In die tijd heb ik veel werk verzet. Maar ik wilde geen soort amateur kapelaan worden. Het ging er juist om, dat iedereen een bijdrage ging leveren. Dus had ik jarenlang geen bijzondere taak. Maar in het najaar van 1991 trad ik toe tot de redactie van het nog jonge parochieblad. Al vlug werd ik hoofdredacteur. Ik zag het als mijn taak van het parochieblad een opiniërend blad te maken. Als ik dat aan specialisten vertelde, vond men dat maar vreemd. Als katholiek behoorde je toch braaf te doen wat de bisschop voorschreef en kritiek op zijn beleid was niet netjes. Ik vond, dat de mensen er iets aan moesten hebben. Dat ze steun kregen in hun dagelijks leven. Mijn afscheidsartikel is daarvan een voorbeeld. Zie hierna.

Onze geloofsgemeenschap heeft een bepaalde structuur. De Locatieraad heeft de leiding. Er zijn drie groepen vrijwilligers gegroepeerd rond de pastorale taken. Zo is er een Liturgisch Beraad, een Catechetische Beraad en zelf hoorde ik bij het Diaconaal Beraad. Daarin zijn meerdere werkgroepen door een afgevaardigde vertegenwoordigd. Ik noem de Caritas, de Pastorale bezoekgroep, de wijkcontactpersonen en de groep MOV, Missie, Ontwikkeling en Vrede. Het parochieblad hoorde er ook bij, want het zorgt voor contact met de parochianen,  die het vaak trouw lezen terwijl ze vrijwel nooit in de kerk komen. In dat Diaconaal Beraad spraken we vaak over allerlei noden. Door mijn opleiding en mijn politieke contacten had ik een goede inbreng.

Er is nu een keurig magazine voor de gehele parochie met acht kerken in de Kromme Rijnstreek. Er zijn forse verschillen tussen die acht geloofsgemeenschappen. Dat maakt het moeilijk om de juiste toon te vinden. De redactie is er in het lopende nummer in geslaagd om nieuwe auteurs aan te trekken. Dat maakt de inhoud een stuk boeiender Voor mij geldt, dat ik met mijn afscheid de juiste beslissing heb genomen.

Hieronder mijn laatste stuk, dat ik zo eenvoudig mogelijk heb gehouden: geen moeilijke woorden en korte zinnen. Sommige mensen bleken mijn stukken te moeilijk te vinden en ik snijd nu een onderwerp aan, dat moeilijk bleek te zijn.

Afscheid

Hoe ouder je wordt, hoe vaker je afscheid hebt genomen. Afscheid van de scholen waar je gewerkt hebt. Het laatste afscheid van het Niels Stensen College in Utrecht staat me nog goed bij. Er waren toespraken van collega’s. Een uitspraak was bijzonder. Ik was een van de dragers geweest van de katholieke identiteit van de school. Dat deed me goed.

Ik vertelde daarna, dat het mij een paar keer was overkomen, dat een leerling mij vertelde, dat hij zo bezorgd was over de toekomst. Maken we onze aarde niet onbewoonbaar? Toen in 1994 waren er al jonge mensen, die zich zorgen maakten over het milieu. Ik vroeg mijn collega’s wat meer te doen aan milieuopvoeding. Wat was het fijn te horen, dat er in de volgende jaren steeds een milieuwerkweek was.

In het najaar van 1991 was ik lid geworden van de redactie van Parochiekontakt. Pater Ruud Sonnen was de hoofdredacteur. Na een inspannende fietstocht kreeg hij achter elkaar drie hartaanvallen. Hij herstelde en merkte dat hij opeens al zijn geloofstwijfels kwijt was. Nauw verbonden met God voelde hij zich onbeschrijfelijk gelukkig. Die mystieke ervaring inspireert mij tot op de dag van vandaag.

Ik werd hoofdredacteur en ik probeerde met mijn stukjes de mensen te laten nadenken over het geloof en vooral over de samenleving. Steeds waren er fijne mensen, die mij daarbij hielpen  Jarenlang werd het blad gestencild, maar dan moesten al die velletjes geraapt worden. En geniet en gevouwen. Dat ging later machinaal. En nog steeds zijn er mensen, die het blad bij u thuis bezorgen. Ons parochieblad is van ons allemaal.

Toen ik een hartkwaal kreeg, werd Janny van Schip hoofdredacteur, maar ik bleef nog heel lang schrijven. Een van de laatste grote projecten was het samenvatten van de encyclike “Laudate si” van Paus Franciscus. Hij legde uit, dat er in de wereld zeer rijke en machtige mensen zijn, die alleen maar nog rijker willen worden. Als je in een fabriek schoon wilt produceren kost dat geld. Als je je werknemers een eerlijk loon wilt geven, kost dat geld. Dan daalt je winst. Zo zorgen die rijke en machtige mensen voor de vernietiging van de Schepping ons door God gegeven om er zuinig en zorgvuldig mee om te gaan. Diezelfde rijken zorgen ook voor de armoede in de wereld.

In de gemeente Bunnik is een groep actief tegen windmolens. Ze overdrijven flink, maar hebben ook wel gelijk. Ze leggen niet goed uit, waarom die windmolens hard nodig zijn. Nu wordt elektriciteit gemaakt in centrales, waar aardgas of steenkool wordt verbrand. Daardoor komt er steeds meer kooldioxide in de lucht. Die houdt dan meer zonnewarmte vast. Ons klimaat wordt warmer. Daardoor smelt het ijs van Groenland nog sneller Daardoor stijgt de zeespiegel. Dat kan zo erg worden, dat een groot deel van Nederland niet meer tegen de zee beschermd kan worden. Onze nakomelingen kunnen klimaatvluchteling worden.

Ik hoop, dat er in de Nicolaasgeloofsgemeenschap steeds mensen zullen zijn die het opnemen voor Gods Schepping en voor alle armen.

John Jorna

14^e Jaargang, Nr. 666.

DE ZWAKKE KANTEN VAN POETIN

Nog maar enkele weken geleden maakten we ons ongerust over Russische troepen bewegingen bij de grenzen van buurland Oekraïne. Even plotseling werden de troepen weer terug getrokken. Intussen waren wel de nodige diplomatieke boodschappen verzonden.. Wat was er aan de hand? Oekraïne voelt zich bij buurland Rusland niet erg veilig. In het Oosten van het land woedt nog steeds een burgeroorlog. Twee stukjes : Oekraïne willen los van het land en richten zich meer op de Russische buur. Oekraïne zocht veiligheid in een lidmaatschap van de NAVO. Dat zorgde voor de Russische troepen bewegingen.. Die angst bij de Russen voor de NAVO is een beetje begrijpelijk. Ze zijn immers eerst door Napoleon en later door Hitler aangevallen. Ik denk, dan dat we hier in West-Europa nu ons lesje wel geleerd hebben. Je bent gek als je Rusland gaat aanvallen. Anderzijds kunnen we hier in het Westen niet alles maar over onze kant laten gaan. Wat hebben wij in het Westen als drukmiddelen om de Russische Beer in toom te houden?

De Russische economie staat er niet goed voor. Het land kampt met allerlei tekorten. Dus is er geld nodig om die tekorten aan te vullen en het Russische volk tevreden te houden. Rusland kan veel verdienen met de export van aardgas. Er wordt gewerkt aan een aardgasleiding (Nordstream) door de Oostzee naar Duitsland. Het zou mij niet verbazen als Merkel aan Poetin gevraagd heeft of hij haar door zijn gedrag wil dwingen de verdere aanleg van die aardgasleiding te stoppen. De Amerikanen zijn erg tegen die leiding, want dan wordt West-Europa nog meer afhankelijk van het Russische gas. Maar het is een wederzijdse afhankelijkheid. Rusland heeft het geld van de gasexport nodig. Het scheppen van een wederzijdse afhankelijkheid is een middel om de Russische Beer in toom te houden.

De Russen beseffen kennelijk te weinig, dat hun af en toe agressieve gedrag het Westen alarmeert en de roep om versterking van de NAVO oproept. Met hun gedrag zorgen ze juist voor het omgekeerde van het doel, dat ze willen bereiken, namelijk verzwakking van de NAVO. Af en toe merk ik, dat mijn blogs ook in Rusland worden gelezen.

Poetin treedt keihard op tegen de oppositiebeweging van Navalny. Daarmee laat hij eerder zijn zwakte zien dan zijn sterkte. Hij heeft kennelijk maar weinig vertrouwen in het Russische volk, dat behoefte heeft aan een sterke leider. Door dat harde optreden laat hij zien , dat hij weinig zelfvertrouwen heeft en vreest bij echte democratische verkiezingen van Navalny zal verliezen. Als oud medewerker van de geheime dienst, een klassiek onderdrukkingsapparaat kan hij kennelijk niet anders.

De communistische planeconomie is vervangen door grote ondernemingen onder leiding van rijk geworden  ondernemers, die vooral hun eigenbelang dienen en met het nationale belang nauwelijks rekening houden. Het is een van de oorzaken van de zwakke economie van het land. Deze heren kunnen hun gang gaan zolang ze zich niet met politiek bemoeien en een bedreiging voor Poetin gaan vormen. Dan treedt hij weer keihard tegen ze op.

Vandaag vierde Rusland weer de overwinning van de Sovjetunie op Nazi Duitsland met een enorme parade op het Rode Plein in Moskou. Het was een geweldige prestatie van het Rode Leger al kregen ze wel materiële steun van de Verenigde Staten. Die nederlaag van de Nazi’s in het Oosten droeg ook bij aan onze bevrijding. We mogen de Russen dus best dankbaar zijn voor de offers, die het land gebracht heeft, naar schatting dertig miljoen doden. Ik heb het vorige week niet vermeld in mijn blog over de bevrijding. Ik liep met mijn vader over de flink beschadigde weg bij ons evacuatieverblijf. Ik zei tegen mijn vader: “Wat fijn, dat we nu bevrijd zijn.” Hij antwoordde: “Ja, maar het communisme vormt voor ons een nieuw gevaar.” Tot 1989 volgde de Koude Oorlog. Tijdens zijn militaire dienst was onze zoon maandenlang in Duitsland gestationeerd. Eerder tijdens een vakantie in de Harz maakten we met onze kinderen kennis met het IJzeren Gordijn. Komt er ooit een tijd dat Rusland voor ons een even normaal land wordt als elk ander Europees land?

14^e Jaargang, Nr. 665.

ALLEEN DE 80 PLUSSERS WETEN UIT EIGEN ERVARING WAAROM

Ik was nog net geen zes toen voor Nederland de Tweede Wereldoorlog begon. Toch kan ik mij herinneren, dat er onder de kastanjebomen van onze Thomas a Kempislaan in Arnhem veel Duitse militaire vrachtauto’s stonden en in onze tuin grote teilen met water. Die eerste dagen vielen vooral veel doden bij de Grebbeberg en bij het bombardement op Rotterdam. Vervolgens ging voor ons kinderen het leven gewoon door. Maar wel waren opeens onze Joodse buren weg en ze zijn niet terug gekomen. Pas in 1944 werd het echt ernst. Eerst de Slag om Arnhem, die wij op afstand meemaakten. In april 1945 de bevrijding Oostelijk van Apeldoorn, waarbij een buurman het leven liet. Maar ik hoorde wel veel over al die doden. Vanwege corona kunnen we niet naar Fort Rhijnauwen waar verzetsstrijders door de Duitsers werden gefusilleerd. Daarbij was de vader van een klasgenoot. Om al die miljoenen doden van de Tweede Wereldoorlog weet ik zo goed, waarom ik dinsdag de nationale vlag halfstok uithang.

De bevrijding kwam na twee nachten in de frontlinie in de kelder bij het Hoofd der School. Voortdurend hoorden we het fluiten van de granaten en de knallen van de explosies. Toen hoorden we buiten iemand lopen en twee gewonde buren hadden dringend hulp nodig. Mijn moeder en een andere vrouwelijke evacuee gingen naar de deur. En vroegen de soldaat in het Duits om hulp. Toen zei die militair: “I am a Canadian.” We waren bevrijd. Geen honger meer, geen angst voor bommen, geen vrees, dat je vader opgepakt zou worden. Dat was voor mij vrijheid. Heel iets anders dan jongeren van vandaag, die roepen, dat ze de vrijheid willen hebben om feestjes te vieren. Maar ik weet dus goed waarom ik woensdag de vlag uitsteek om onze vrijheid te vieren, vrij van oorlogsgevaren.

In veel Europese landen wordt het einde van de Tweede Wereldoorlog op 9 mei gevierd. Dat is waarschijnlijk ook de reden waarom die dag is uitgekozen als Europadag. We vieren de grote verbondenheid, die er tussen de vele lidstaten van de Europese Unie bestaat. Ik weet zo goed hoe vaak er oorlog was in Europa. In mijn huidige woonomgeving, de Kromme Rijnstreek vind je nauwelijks echt oude Middeleeuwse boerderijen. Tijdens de inval van de Fransen in 1672 zijn ze in brand gestoken. Die Kromme Rijn was vroeger de hoofdtak van de Rijn en vormde de grens van het Romeinse Rijk. Eeuwenlang lag hier de Limes, de verdedigingslinie van de Romeinen met forten en wachttorens. Eeuwenlang oorlogsdreiging. Maar heel dichtbij liggen ook de forten en bunkers van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Je wordt steeds weer herinnerd aan al die oorlogen in onze geschiedenis. Daarom ben ik zo blij met ons Verenigd Europa en daarom steek ik op zondag 9 mei de blauwe Europese vlag uit met de twaalf sterren. Het zou zo mooi zijn als we dat in heel Europa massaal zouden doen. Samen de eenheid, de verbondenheid en de vrijheid vieren en samen zouden zingen: Alle Menschen werden Brüder”.

14^e Jaargang, Nr. 664.

EVOLUEEN MENSEN NOG STEEDS?

Ontwikkelt de mensheid zich nog steeds, zowel lichamelijk als geestelijk en hoe gaat dat dan in zijn werk? De evolutie was een proces, dat zich in de loop van honderden miljoenen jaren afspeelde. Pas heel laat in dat evolutieproces verscheen de mens op het toneel. Voor homo sapiens, de huidige mens waren er al mensachtigen. Die ontwikkeling van een nieuwe soort gebeurde vooral door een verandering in de erfelijke eigenschappen. Dat noemen we een mutatie. Die huidige mens is er nog maar kort in vergelijking met de ontwikkeling van mensachtige wezens. Er zou zich wellicht opnieuw een mutatie kunnen voordoen. Er zou een mens geboren kunnen worden van wie de erfelijke eigenschappen verschillen van de huidige mens. Voor zover ik weet heeft zoiets zich in historische tijden niet voorgedaan. Over die vorm van evolutie dacht ik niet na.

Mijn gedachte gingen in een andere richting. Ik vroeg mij af of de mensheid zich qua geestelijke eigenschappen tot een gemiddeld steeds hoger niveau ontwikkelt. Wij mensen bouwen voort op wat onze voorvaderen allemaal al hebben uitgevonden. Zo ontwikkelen wetenschappen steeds verder en komen we tot steeds diepere inzichten. Zijn we dan intelligenter geworden? Of zou een uit de geschiedenis bekende geleerde met de huidige opleiding ook tot zo’n diep inzicht kunnen komen? Intelligentie is niet alleen een kwestie van erfelijke eigenschappen, maar ook van opvoeding en scholing. Als je denkt aan de landbouw dan zien we, dat er door zaadselectie betere zaden met specifieke eigenschappen kunnen worden geteeld of paarden, runderen , varkens, schapen, geiten en kippen, die wat betreft bepaalde eigenschappen uitblinken.. Zo zie je, dat sommige geleerden of sommige kunstenaars of sommige sporters uitblinken, terwijl beide ouders ook al een hoog niveau op dit gebied hadden. Op deze manier kan ik mij voorstellen, dat het gemiddelde niveau bij wetenschappers of kunstenaars of sporters omhoog gaat en zo ook bij de mensheid als geheel.

Ik heb dat nog niet verteld, maar ik kwam op al deze gedachten toen ik mij afvroeg waardoor Pieter Omtzigt er wel in slaagde die hele kwestie van de kinderopvangtoeslagen te ontrafelen. Pieter is zeker zeer begaafd en heeft zijn aanleg heel goed ontwikkeld en hij heeft van allerlei mogelijkheden goed gebruik gemaakt, Het lijkt mij, dat er meer Kamerleden zijn, die dat zouden kunnen, maar ze doen het niet. Waarom niet? Ontbreekt hen de moed? Willen ze niet afwijken wegens de fractiediscipline? Staan ze teveel onder druk van de partijleider of het partijbestuur? Vinden ze hun carrière belangrijker dan opkomen voor de rechten van de benadeelde ouders? Allemaal plausibele redenen, maar intussen doen ze hun werk niet goed. Ze komen niet op voor hen, die hen gekozen hebben en die zij vertegenwoordigen. Het zou mij niet verwonderen als er in de nabije toekomst meer Kamerleden als Pieter verschijnen. Beter qua capaciteiten en beter qua taakopvatting. Is dat evolutie?

Als Kamerleden in de komende jaren in meerderheid evolueren tot echte volksvertegenwoordigers, dan stellen zij zich binnen de fracties onafhankelijker op. Niet het belang van de fractie of de partij komt op de eerste plaats, maar het belang van hun kiezers. Die kiezers gaven en geven immers massaal blijk van hun tevredenheid over Pieter Omtzigt. Ze gaven hem zeer veel voorkeursstemmen. Waar blijft dan de fractiediscipline? Het vraagt een andere manier van leiding geven. De kreet over “Nieuw leiderschap” komt dus niet zo maar uit de lucht vallen. Mijn rector op het Utrechtse NSC zei een keer: “We hebben onder ons personeel zoveel deskundigheden. Daar moeten we gebruik van maken”. Hij bemoeide zich zo weinig met onze aardrijkskundelessen, dat hij stomverbaasd was toen hij hoorde, dat wij er als sectie landelijk uitsprongen. Zo werd het NSC “Proefschool Nieuwe Media”.

Is er dus nog steeds evolutie? Ja, maar niet door verandering van erfelijke eigenschappen. Wel door selectie van wat goed werkt, wel door betere taakopvattingen. Wel door voortdurende ontwikkeling van de wetenschap, innovatie dus. Om in zo’n samenleving goed mee te kunnen draaien heb je veel te leren aan kennis, inzichten en vaardigheden. Om in zo’n samenleving leiding te kunnen geven heb je vertrouwen nodig in de teamleden en moeten die teamleden de voortdurende steun van hun leidinggevende kunnen ervaren. Dan is een van bovenaf opgelegde verandering vaak helemaal fout. Als leidinggevende moet je je teamleden steeds weten te inspireren hun werkwijze te verbeteren en de teamleden elkaar laten inspireren.

Herman Tjeenk Willink geef dat nu eens mee aan het nieuwe kabinet en aan alle fracties in de Tweede Kamer.

14^e Jaargang, Nr. 663.

WEINIG MOGELIJKHEDEN

Een blog biedt niet zoveel ruimte. Ik beperk het tot tussen de 500 en 1000 woorden. Vorige week kwam de andere kant van de medaille te weinig naar voren. In het bedrijfsleven en met name in Europa verandert wel iets. Er komt mee aandacht voor de ethische aspecten van de bedrijfsvoering. De grote wereldproblemen vragen ook van de bedrijven een reactie. Denk aan de relaties tussen de VS, de EU, Rusland en China. Er zijn wederzijdse handelsbetrekkingen en tegelijk ook veel onderling wantrouwen. Met de opwarming van het klimaat en het daardoor smelten van ijskappen en daardoor de zeespiegelstijging krijgt iedereen te maken, ook de bedrijven. Een wereldwijde pandemie zoals nu van Corona treft ook het bedrijfsleven. Je ziet samenwerkingsverbanden ontstaan. Wij als klein landje zien het allemaal gebeuren. Wat moeten we er mee?

Wij, de burgers reageren heel verschillend. Er zijn mensen, die het allemaal niet kunnen geloven. Ze denken, dat het allemaal bedrog is. Laten we maar gewoon onze gang gaan en normaal doen. Anderen worden door angst bevangen. Ze begrijpen het niet en weten daardoor ook niet hoe we zouden kunnen of zouden moeten reageren. Toch wordt van politieke partijen verwacht, dat ze een visie ontwikkelen op die grote wereldproblemen en op de betekenis daarvan voor ons land. Je moet over van alles verstand hebben. VVD en CDA willen vooral de eigen bevoorrechte positie van hun kiezers beschermen en zijn waarschijnlijk meer gericht op handhaving van de status quo. Alles moet bij het oude blijven. Linkse partijen willen vooral de ongelijkheid in de samenleving verminderen. De Partij voor de Dieren en GroenLinks schenken veel aandacht aan het milieu, waarbij GroenLinks aan veel meer aspecten denkt als de levende have, dus planten en dieren. Al die partijen met hun verschillende belangen moeten gaan samenwerken in een coalitie.

Waarschijnlijk zal de VVD keihard het premierschap van Mark Rutte willen handhaven. Dat maakt doorgaan met de huidige coalitie vrijwel onmogelijk. De ChristenUnie wil niet samen met die beroepsleugenaar. D66 heeft moeite met de CU wegens hun (mijns inziens terechte)  bezwaren tegen het niet meer strafbaar stellen van hulp bij zelfdoding. De huidige coalitie maakt dus weinig kans.

D66 wil niet alleen opboksen tegen de rechtse VVD en het vrijwel even rechtse CDA. VVD en D66 hebben samen 58 zetels. Met de acht van GroenLinks en de negen van de PvdA komen we tot 75 zetels. Er is dan een vijfde partij nodig voor een werkbare meerderheid. Kandidaten zijn wat mij betreft de SP en de Partij voor de Dieren en wellicht Volt. Het zou mooi zijn, maar een flink deel van de VVD aanhang zal er bezwaar tegen maken. Veel te links in hun ogen.

Een andere mogelijkheid VVD + CDA en PvdA + GroenLinks en D66 daartussen heeft steun van 90 Kamerleden. Het begint op een nationaal kabinet te lijken. De grote wereldproblemen vragen er eigenlijk om. En ook de Nederlandse vraagstukken op het gebied van zorg, onderwijs en veiligheid vergen een intense nationale samenwerking. Dan komen we er ook niet onderuit flinke offers van de welgestelde Nederlanders en van de goed lopende bedrijven te vragen. VVD-ers en CDA-ers staan niet bepaald bekend om hun offervaardigheid. Maar ze zijn vaak wel behoorlijk slim. Zulke goed ontwikkelde mensen zouden kunnen begrijpen, dat deze tijd van hen offers vraagt. We zijn benieuwd.

14e Jaargang, Nr. 662.

WAAR LIGT DE WERKELIJKE MACHT?

In theorie ligt de hoogste macht in het Koningsrijk der Nederlanden bij de gekozen volksvertegenwoordiging; bij de Tweede Kamer. De laatste jaren moesten coalities gevormd worden met meerdere partijen. Alle echte discussie werd dicht getimmerd door het sluiten van een coalitieakkoord  De oppositie kon volop goed doortimmerde kritiek leveren; het leverde geen enkel succes op, want de partijen van de coalitie hielden de gelederen gesloten en ze hadden een meerderheid. Dat hebben we geweten. Aan de tweedeling in de samenleving werd niets gedaan. Meer dan 400.000 kinderen leefden in armoede en kwamen op school terwijl ze nog geen ontbijt hadden gehad. Er waren duizenden daklozen in Nederland. Het minimumloon bleef maar laag. Het BNP per inwoner steeg, maar de meeste mensen zagen hun inkomen niet stijgen en de gepensioneerden zagen hun koopkracht elk jaar verder dalen. Zo bezien vormden de tien jaar Rutte geen succes.

Na de HBS, de Kweekschool en de Hoofdakte begon ik in 1956 aan de studie  Middelbare Akte Aardrijkskunde. We kregen college sociale geografie van Dr. R. Tamsma, later hoogleraar in Groningen. Ik weet nog goed, dat hij zo tussen neus en lippen opmerkte, dat allerlei overheidsmaatregelen niet zouden doorgaan als Philips het niet goed vond. Dat was een eerste signaal van de enorme politieke invloed achter de schermen van het bedrijfsleven. In 1967 verhuizen we naar Odijk en daar was de Stichting Sjaloom gevestigd. Haar uitgeverij publiceerde veel over de macht van de multinationals. Nu ruim vijf jaar geleden bracht Paus Franciscus zijn encycliek ‘Laudato si’ uit over het behoud van de schepping. Daarin vraagt hij zich af hoe het toch komt, dat al die grote bedrijven maar doorgaan met het vernietigen van het leven op onze woonplaneet. Hij constateert in die encycliek, dat er op wereldniveau een groep machtige financiers is van het internationale bedrijfsleven, die alle uitgaven aan schone productiemethoden zoveel mogelijk beperkt. Dat zou immers ten koste gaan van hun torenhoge winsten. En dan is er een Minister-President Mark Rutte, die in opdracht van zijn vroegere werkgever Unilever de dividendbelasting in Nederland wil afschaffen. Na heftig verzet gaat dat plan gelukkig niet door. In tien jaar premierschap heeft Mark Rutte er niets aan gedaan, dat Nederland een berucht belastingparadijs is en dat ten voordele van de rijken. Belastingontwijking is legaal via allerlei mazen in de wet. Belastingontwijking kost de overheden van allerlei landen elk jaar honderden miljarden aan inkomsten, beter gezegd het kost ons burgers zoveel geld. Allerlei nuttige zaken kunnen niet bekostigd worden en wij burgers moeten , bijvoorbeeld door een hogere BTW de inkomsten van de staat aanvullen.

Vooral onder Kok als premier werd er in Nederland volop gepolderd. Dat was de term voor het overleg tussen werkgevers en de vakbonden van werknemers. De loonstijging werd zo gematigd, zodat het concurrentieniveau van de Nederlandse economie op peil bleef. Onder Rutte merkten we niet veel meer van dat polderen. Naar het BNP per inwoner gemeten hoort Nederland bij de rijkste landen in de wereld. Toch is er die tweedeling. Zie boven. Toch is er een enorm gebrek aan betaalbare sociale huurwoningen. Toch wordt er geklaagd over het slechte onderhoudsniveau van bruggen en viaducten. Toch is er een veel te sterke luchtverontreiniging. Met name de stikstofverbindingen zijn berucht doordat ze bij natuurgebieden woningbouw tegenhouden. Politie, onderwijs en zorg wijzen op een te laag beloningsniveau, zodat er personeelstekorten ontstaan.

Dan is er een CDA parlementariër die met zijn studie economie donders goed door heeft wat er allemaal schort aan de inkomenspolitiek van de coalitie, maar ook heel fel onderzoek doet naar diverse misstanden. Hij ontdekte, dat vele duizenden mensen door de belastingdienst ten onrechte van fraude waren beschuldigd bij de kinderopvangtoeslag. Zij moesten ten onrechte duizenden euro’s zogenaamd terug betalen. Het kabinet onder premier Mark Rutte wist ervan, maar liet de belastingdienst met rust ten koste van duizenden burgers. Dat CDA-kamerlid werd door betrapte ambtenaren en bestuurders als een lastpost ervaren. Zij waren hem liever kwijt. Ik vind dat er nu eindelijk een bekwaam kamerlid is met uitzonderlijk goede prestaties en die moet dan weg. Mark Rutte, je zou door de grond moeten zakken van schaamte.

Pieter Omtzigt verdient bij de komende lintjesregen een zeer hoge onderscheiding als redder van democratische waarden in het Koninkrijk der Nederlanden.

14^e Jaargang, Nr. 661.

GODSDIENSTHAAT BIEDT KERKEN NAUWELIJKS RUIMTE

Bij veel mensen is het geheugen maar slecht. Als een van de Coronamaatregelen werd besloten bij bepaalde bijeenkomsten als een filmvoorstelling of een toneelstuk of een concert het aantal aanwezigen te beperken tot dertig. Vooral in grote zalen kon men de anderhalve meter regel gemakkelijk handhaven bij veel meer bezoekers. De zwakke punten zaten in het begin, de pauze en het einde. Dan bestond het risico, dat de mensen te dicht bij elkaar zouden komen. Dat zou de kans op besmetting vergroten.

Intussen verzocht de landelijke overheid de kerken eveneens maatregelen te nemen. Zorgvuldig werden de beschikbare plaatsen zo verdeeld, dat de afstand tussen mensen anderhalve meter bleef. Handen werden bij het binnen gaan gereinigd. En van alle aanwezigen waren naam een telefoonnummer bekend. Er was geen koorzang en de aanwezigen mochten niet met de paar voorzangers mee zingen. Bij het verlaten van de kerk ging niet iedereen tegelijk, maar schip na schip.  Een schip is een deel van de kerk met paden ertussen)  Iedereen werd verzocht afstand te bewaren en bij de uitgang snel te vertrekken. Er kwamen protesten. Waarom mochten de kerken wel met meer dan dertig mensen samenkomen. Dus werd besloten de dertig personen regel ook voor kerken te laten gelden. Er was geen medische noodzaak.

Voor gelovige mensen is kerkbezoek geen vorm van ontspanning en kunstgenot, maar een levensbehoefte. Velen konden maandenlang niet aan een kerkelijke viering deelnemen. In de Kromme Rijnstreek gingen zelfs alle katholieke kerken dicht en alleen in één kerk was een viering zonder publiek, die via internet was te zien en te horen. Vanaf Pasen komen er weer vieringen in alle kerken met maximaal dertig personen en je moet je daarvoor tevoren opgeven. Mocht er iemand besmet blijke, dan kunnen de andere aanwezigen gewaarschuwd worden.

Nu is met dertig mensen in een kerk met 1000 tot 2000 zitplaatsen tamelijk belachelijk. De orthodoxe christenen van de Bible Belt kregen het steeds moeilijker. Ze misten hun wekelijkse kerkdiensten enorm. Ze houden van hun kerkgemeenschap. Dat gevoel is nog sterker dan dat van een voetbalfan voor zijn favoriete club. Het lid zijn van een dergelijke orthodoxe kerk vervult jouw hele leven. Het is minstens zo sterk als een gezins- of familieband. De sterke verbondenheid met andere leden zorgde ervoor, dat het verlangen naar de wekelijkse kerkgang(en) algemeen bekend werd. Zo besloten meerdere kerken de kerkdiensten weer voor meer lidmaten open te stellen, maar met inachtneming van de anderhalve meter regel. Zo’n kerkdienst is veiliger dan het boodschappen doen in een supermarkt of naar je werk gaan.

Daaraan hebben allerlei onkerkelijke lieden met vaak een enorme hekel aan kerken geen boodschap. Dus worden er reporters op afgestuurd. De kerkleden hebben absoluut geen behoefte aan contact met journalisten, die er alleen maar op uit zijn kritische stukkies te schrijven. Zoals: Wat een enorm risico wordt hier gelopen. Hoeveel mensen kunnen elkaar hier besmetten en vervolgens weer anderen besmetten? Waarom zou voor kerken weer een uitzondering moeten worden gemaakt. Het is helemaal niet moeilijk allerlei geloofswaarheden en geloofsgebruiken en geboden en verboden belachelijk te maken. Aan zulke “zeikstukkies” hebben de kerkleden bepaald geen behoefte. Ze houden van hun kerk, zoals een kind houdt van zijn moeder. Het is alsof je moeder beledigd wordt. Zo worden de foute reacties van een enkel kerklid, alhoewel verwerpelijk toch enigszins begrijpelijk.

Het gedrag van die enkelingen wordt vervolgens scherp veroordeeld. Men heeft er geen oog voor, dat het geweld uitgelokt is. De betrokken journalisten moeten zich eens afvragen of zij die kerkelijke gemeenten wel met echt respect benaderd hebben. Alleen al het juist op zondag, de Dag des Here ,mensen bij hun kerkgang lastig vallen getuigt al van een gebrek aan fatsoen, gebrek aan respect en gebrek aan vakmanschap. Laat ze hun aangiften maar snel weer intrekken. Als er excuses gemaakt moeten worden, dan behoort dat door die “arme”  mishandelde stukkiesschrijvers te gebeuren. Daarnaast moeten ze bedenken, dat de enorme ophef, die ze ervan gemaakt hebben er veel zwaarder tegengeweld is uitgelokt.

14^e Jaargang, Nr. 659.

HET  GAAT DIEPER

Een kleinzoon belde mij op. Zoals gewoonlijk begon hij met te vragen hoe het met me ging. Ik antwoordde: “Ik lik mijn wonden!”  Eerst begreep hij me niet. Ik legde hem uit hoe pijnlijk het zetelverlies van GroenLinks voor mij was. Maar hij moest mijn vrouw spreken. Ik heb mij uiteraard afgevraagd wat de oorzaken zijn van deze pijnlijke uitslag. In de campagne werd heel sterk de nadruk gelegd op alle veranderingen, die volgens GroenLinks in Nederland nodig zijn. De mensen zitten nu juist te wachten op het einde van de Coronapandemie. Dat is de hoofdzaak.Zeur ons niet aan de kop over al die veranderingen. We zitten juist te wachten op de tijd, dat alles weer “normaal” is geworden.

Daarbij werd GroenLinks terecht gezien als de partij, die windenergie erg belangrijk vindt. Dat vinden de meeste mensen ook wel, maar niet in hun eigen omgeving.

Opnieuw werd GroenLinks het slachtoffer van het strategisch stemmen. D66 werd sterk gesteund, zodat deze partij in een volgend kabinet behoorlijk tegengas kan geven.  Dat legt bij D66 een enorme verantwoordelijkheid. Over maatregelen tegen de opwarming van het klimaat spreekt de VVD wel mooie woorden, maar de centen ervoor stellen ze niet beschikbaar.

De opkomst was deze keer erg hoog en dat werkt in het nadeel van GroenLinks. De partij heeft meer stemmen nodig voor een zetel.

Volt bleek een onverwachte stemmentrekker onder traditionele GroenLinksstemmers. Hun idee over een federaal Europa spreekt mij zeer aan. Voor mij is onduidelijk hoe ze staan tegenover de EU als middel om de te grote macht van het internationale bedrijfsleven te beteugelen.

GroenLinks neemt het op voor de zwaksten in onze samenleving, voor mensen met lage inkomens en weinig kennis en weinig macht. Ook voor planten en dieren, die zich niet kunnen verdedigen. Daarmee gaat GroenLinks dwars tegen de toenemende tendens om vooral op te komen voor je eigen belang. Iedereen moet maar zijn eigen boontjes doppen. De nieuwkomers in de Tweede Kamer hebben dat eigenlijk als uitgangspunt. Bij1 wil minder rassendiscriminatie. Volt wil een sterkere EU. Ja21 wil minder buitenlanders en BBB wil de belangen van de boeren behartigen. Ze zouden hun uitgangspunten ook binnen een brede volkspartij naar voren kunnen brengen, maar ze kiezen voor hun beperkte eigenbelang.

Waarom die eenzijdige nadruk op het eigenbelang en te weinig oog voor het algemeen belang? Ik heb de eigen ervaring, dat je met goede amendementen en andere actiemiddelen een partij als GroenLinks behoorlijk EU-minded kunt maken. De drie Europarlementariërs staan voor zon 12,5% van de stemmen, dus 18 zetels in de Tweede Kamer. GroenLinks heeft over allerlei thema’s duidelijke uitgangspunten. Het algemeen belang telt bij deze partij.  Kennelijk spreekt het de kiezers te weinig aan. In Duitsland zijn de “Grünen” in twee deelstaten de tweede partij geworden. Snappen de Duitsers het allemaal beter? Of hebben ze in hun collectieve geheugen veel meer kennis van wat extreem rechts aan ellende kan brengen?

Wat is er in Nederland de laatste vijftig jaar veranderd? Vroeger had vrijwel iedereen een sterke innerlijke overtuiging. Je was katholiek of protestant of humanist of socialist of pacifist en de grondslag van al die groepen was, dat je iets voor anderen moet over hebben. Naastenliefde was het eerste gebod en voor anderen heette dat solidariteit of menslievendheid. Onze samenleving is sterk geseculariseerd en geïndividualiseerd. Te veel mensen zien de ander niet meer staan. In tegendeel collectief gaat men anderen afwijzen, zelfs haten.  Vroeger had je als uitgangspunt in je leven, dat je niet leefde voor jezelf maar voor de ander. Dan zou je nooit zeggen, dat jouw leven “voltooid” was, want die ander was er nog steeds. Daar leefde je voor. Gelukkig zijn er nog steeds heel veel mensen, die veel voor de ander over hebben. Durf je dat nog hardop te zeggen? Ik ben er voor de ander. Elke keer als ik daar prachtige voorbeelden van zie wordt mijn pessimisme over de moderne samenleving wat getemperd. Het wordt tijd voor bezinning.

14^e Jaargang, Nr. 658.