DE EU EN DE VERKIEZINGEN
Hoe stimuleer je als overheid de economie? Ga je volgens Keynes extra veel geld uitgeven en zo werk creëren of ga je bezuinigen om zo het bedrijfsleven te stimuleren veel te investeren en de consumptie op te peppen doordat de belastingen laag zijn, zoals wijlen Reagan praktiseerde? Elke Nederlandse partij zal hierin een keuze behoren te maken. De weg volgens Keynes is door Nederland zelf afgesloten door in de Europese Raad keiharde garanties te eisen, dat alle lidstaten zo snel mogelijk hun tekort onder de 3% van het BNP zouden brengen. Het kwam Rutte goed uit, want dan zou hij het VVD-programma van veel bezuinigen kunnen uitvoeren en de EU de schuld geven van de noodzaak te bezuinigen. Maar hij presenteerde de rekening vooral aan politiek en economisch zwakke groepen als mensen met een beperking, ouderen en uitkeringstrekkers. Dat kon Wilders niet aan zijn achterban verkopen en zo struikelde het kabinet. De oplossing moet gezocht worden in hervormingen en zo bezuinigen, dat niet juist zwakke groepen worden getroffen en de economie stimuleren door deze krachtig te vergroenen. Het zal mij benieuwen of dat de vijf of zes partijen lukt. Het GroenLinks-programma moet dit gedegen uitwerken.
Hoe moet onze houding tegenover de EU worde?. De huidige crisis heeft overduidelijk aangetoond dat de EU een duidelijke en krachtige leiding mist. Was die er wel geweest en had deze vroegtijdig en stevig ingegrepen en daarvoor al veel scherper het begrotingsbeleid van de lidstaten gecontroleerd, dan zou de crisis niet zo omvangrijk zijn geworden. Nu moest de Duitse Bondsrepubliek voor die krachtige leiding zorgen. Het kwam neer op een Duits dictaat, volop gesteund door Nederland, Finland, Oostenrijk en schoorvoetend door Frankrijk. De huidige aanpak strookt niet bepaald met de Franse traditie, waar de staat een belangrijke rol speelt en de eigen economie zoveel mogelijk beschermt.
Het is mooi, dat er nu toch een zekere consensus is ontstaan, maar wat heeft dat een moeite gekost. Er zullen ongetwijfeld nog heel wat crisissen volgen en elke keer zal dan weer oneindig lang overleg volgen om een moeizaam compromis te bereiken. Allerlei problemen in Europa (en de rest van de wereld) vragen om een duidelijk antwoord: krachtige regelgeving en scherpe controle op de uitvoering. Die uitvoering van de Europese regelgeving ligt nu nog bij de lidstaten en in eerste instantie de controle op de uitvoering ook. Daar ligt een duidelijke zwakte van de EU. Er gaat van alles mis.
De voorbereiding en de besluitvorming over die regelgeving gebeurt vooral door de Europese Raad. Eigenlijk zie je hier een vermenging van uitvoerende macht, die een beleid voorstelt en wetgevende macht, die de voorstellen goedkeurt. De verdere uitwerking gebeurt dan door de ambtenaren onder leiding van de Europese Commissie. De politieke opstelling van de Europese Raad wordt bepaald door de kleur van de afzonderlijke regeringen. In Europa is de meerderheid van de regeringen nu rechts en dus komt er een rechts beleid uit. De nationale opposities zijn in de Europese Raad niet vertegenwoordigd. Uit democratisch oogpunt gezien zou het rechtstreeks door alle Europeanen gekozen Europees Parlement een veel grotere zeggenschap moeten hebben. Vanuit het principe van de scheiding van machten zou de voorbereiding van de besluitvorming en de uitvoering van de besluiten veel meer bij de Europese Commissie moeten liggen. De toestand in de wereld vraagt om snelle en doortastende en democratisch verantwoorde besluitvorming. Allerlei praktijken van financiële machten en criminele organisaties moeten aan banden worden gelegd. Afzonderlijke landen zijn hiertoe niet in staat. Een ontwikkeling naar een federaal Europa is onontkoombaar.
Jaargang 5, Nr. 212.