VRIJHEID VAN GODSDIENST IS ZO’N MENSENRECHT
Aanstaande maandag, 10 december 2018 is het zeventig jaar geleden, dat de Universele Verklaring van de Mensenrechten door een groot aantal landen werd ondertekend. Heel veel landen waren op dat moment nog niet onafhankelijk. De kritiek op deze verklaring is immers, dat het een typisch westerse opsomming van rechten is, zoals die in tal van grondwetten van Europese staten worden opgesomd. Ze passen in een christelijke democratische cultuur. Misschien dat daardoor juist in veel Afrikaanse en Aziatische staten die mensenrechten nogal veel worden geschonden.
Voor mij persoonlijk is het ook een belangrijke dag, want het is dan precies veertig jaar geleden, dat ik namens het toenmalige District Zeist van Scouting Nederland een motie toelichtte, waarin werd uitgesproken, dat juist niet naar de Wereldjamboree in Iran moet worden gegaan wegens de schending van de mensenrechten onder het regime van de Sjah. De motie werd verworpen. Een deel meende, dat men in zo’n land met een gerust hart voor de mensenrech-ten zou kunnen opkomen. De Jamboree van 1979 ging niet door. In Iran was de revolutie uitgebroken.
Een van die fundamentele rechten is de vrijheid van godsdienst. De internationale beweging Kerk in Nood brengt elke twee jaar een rapport uit over de situatie van de godsdienstvrijheid in de wereld. Het rapport, dat onlangs is verschenen vermeldt 31 landen. Daarnaast zijn er landen, waar de godsdienstvrijheid wordt gehandhaafd, maar toch wordt aangetast doordat er uit godsdienstige motieven aanslagen worden gepleegd op bijvoorbeeld kerken of moskeeën of op mensen, die door het dragen van een keppeltje als Jood herkenbaar zijn. Dit leidt ertoe, dat veel Joden zich niet langer veilig voelen en naar Israël emigreren.
Vaak is de antigodsdienstige houding mede bepaald door andere motieven. In India is dat bijvoorbeeld het nationalisme. Fanatieke Hindoenationalisten ple-gen aanslagen op kerken of moskeeën of doden of verwonden christenen of moslims. Europese missionarissen worden in India niet voor langere tijd toegelaten. In veel communistische landen werd de godsdienst verboden, omdat de staat geen andere macht naast de staat duldde. In China bestond lange tijd een ondergrondse katholieke kerk naast een door de regering gecontroleerde katholieke kerk. Onder de huidige paus Franciscus is het tot een overeenkomst gekomen, maar de ondergrondse katholieken vertrouwen die communisten voor geen cent. Vanuit een antikoloniale houding ziet men soms een afkeer van de religie van de kolonialisten.
In de Islamitische wereld zien we een sterke radicalisering optreden en daardoor neemt de vervolging of de discriminatie van Christenen, Joden en Sjiieten toe. Dat is bijvoorbeeld in Indonesië en Pakistan het geval. In Indonesië zijn missie en zending zeer actief geweest. Er zijn veel Rooms-Katholieken en protestanten. Ze worden flink gediscrimineerd en er zijn ook brandstichtingen. De situatie verslechtert voortdurend. In Pakistan is de blasfemiewet berucht. Als de profeet of de koran of Allah wordt beledigd, staan er strenge straffen op. Helaas wordt de wet bij gewone ruzies misbruikt door iemand van blasfemie te beschuldigen. Dat overkwam Asia Bibi. Met islamitische vrouwen werkte ze op het land. Zij bood de andere vrouwen water te drinken aan. Die weigerden, want het water was door het contact met de christin verontreinigd. Daar kwam ruzie van. Asia Bibi werd ervan beschuldigd de profeet te hebben beledigd en ter dood veroordeeld. Kort geleden werd ze door het Hooggerechtshof na negen jaar in de dodencel vrijgesproken. De fanatieke Islamisten reageerden woedend. De rechters zouden gedood moeten worden. De advocaat van Asia Bibi vluchtte naar Nederland. Asia Bibi verblijft op een veilige plek onder bewaking en wacht op vertrek naar een veilig buitenland. Haar dochters vrezen voor hun leven en verhuisden al vier keer naar een andere plek. Ook zij kunnen niet in Pakistan blijven. Hoe gaat dit aflopen?
Het rapport constateert bij velen een nogal onverschillige houding en veel politieke partijen hoor je hier nooit over. Wat doen de Nederlandse diplomaten? Blijft het bij stille diplomatie, omdat die effectiever is? Waarom weten we dat niet? Godsdienstvrijheid is een mensenrecht en een van de vrijheden in onze Grondwet. Daar zou ELKE politieke partij pal voor moeten staan. Ze lopen er niet bepaald mee te koop.
Jaargang 11, Nr. 542