IN HET RECHT GAAT HET ER NIET OM WIE GELIJK HEEFT MAAR OM WIE GELIJK KRIJGT
In het programma van Pauw en Witteman deed professor van Oostrom deze uitspraak naar aanleiding van een passage in zijn nieuwste boek over de Middeleeuwen. Daarin wordt uitgelegd, dat een advocaat zijn vakmanschap kan tonen, door leugens als waarheden voor te stellen. Onmiddellijk moest ik denken aan de uitspraak van de Raad van State in de bezwaarprocedure tegen het plan een wegverbinding tussen de Rondweg in Houten en de A12 bij NS station Bunnik aan te leggen. Dit Rijsbruggerwegtracé doorsnijdt het afwisselende landschap van stroomruggen met restgeulen van vroegere rivierlopen en de oeverwal van de huidige Kromme Rijn. Men vindt er akkers en grasland, boomgaarden en griendbossen doorsneden door fraaie bomenlanen. Het gebied maakt deel uit van de Nationale Landschappen Rivierengebied en Nieuwe Hollandse Waterlinie. De grens van het Romeinse rijk, de Limes loopt door het gebied en wordt door de nieuwe weg gekruist. De weg komt ten dele in een fossiele Rijnbedding te liggen en dat vraagt een verhoging van het weglichaam, zodat de weg geschikt blijft als evacuatieroute in geval van een overstroming die met een kans van één keer in de 1250 jaar kan voorkomen. In het politieke machtsspel tellen dit soort overwegingen niet. Het betere alternatief naar de aansluiting van Nieuwegein op de A27 kwam niet in aanmerking omdat Nieuwegein daar tegen was en die gemeente telt vier maal zo veel kiezers dan het kleine Bunnik. Een tracé parallel aan het spoor was ondenkbaar, want dan zou een deel van de golfbaan Mereveld verplaatst moeten worden. Zo’n golfbaan is natuurlijk veel belangrijker dan het woongenot van de Bunnikers plus landbouw en landschappelijke waarden.
Ik heb het proces tien jaar gevolgd en becommentarieerd. Ik was vaak verbijsterd. Daar is allereerst het volslagen gebrek aan integriteit bij de planologische bureaus, die plannen ontwierpen en milieueffectrapporten opstelden. Ik weet, dat de Raad van de gemeente Bunnik maar is opgehouden met het aanwijzen van fouten. Ze waren zo naïef te denken dat de Commissie voor de MER zulke waardeloze rapporten wel zou afkeuren, maar die kwalificeerde de fouten als verschillen van smaak. De eerder genoemde fossiele rivierbedding werd op een kaart in een van de vele rapporten gewoon weg gelaten en in een ander rapport werd over deze beddingen gezegd, dat ze in het landschap niet waarneembaar waren. Het hoogteverschil tussen oeverwal en restgeul is 1,5 tot 2 meter en dus duidelijk te herkennen in het landschap!!
In de milieueffectrapporten komen ook luchtverontreiniging en geluidsoverlast aan de orde. De wet schrijft voor hoe deze berekend moeten worden. In Bunnik bleek, dat de berekende luchtverontreiniging door de werkelijkheid verre overtroffen werd. Maar er werd nog een ander kunstje geflikt. Toen de berekeningen te hoog uit kwamen ging men het gemiddelde van het studiegebied berekenen en toen het nog te hoog bleek, maakte men het studiegebied groter, waardoor het gemiddelde daalde. Zo worden wij in Nederland bedrogen. Alles volgens de wet.
In het verweerschrift van de provincie werden allerlei ruimtelijke plannen aangehaald, waarin de weg al staat aangegeven. Als ik het goed begrijp, betekent dat in het vervolg, dat je elk provinciaal plan of structuurschema moet bestuderen om vervolgens bezwaar te maken tegen een weg, die vaak alleen maar indicatief wordt aangegeven. Beter zou zijn, dat zo’n provinciaal plan nooit een rechtsgrond oplevert en dat altijd pas een in werking gesteld bestemmingsplan rechtsgeldigheid oplevert. Het lijkt mij goed daar eens naar te kijken, wanneer de Wet op de Ruimtelijke Ordening weer eens gewijzigd wordt. Nu heerst er willekeur. Rijkswaterstaat ziet als een reële mogelijkheid om parallel aan de A27 een secundaire weg aan te leggen tussen Houten via Nieuwegein naar Vianen. Dat is in feite de Meerpaalvariant van de Bunnikse actiegroep. Dan besluiten lokale overheden, dat die weg er niet mag komen. Rijkswaterstaat bestudeert die variant vervolgens niet meer. Dan gebruikt de provincie dit als argument om niet te hoeven kiezen voor die variant. Naar mijn mening heeft Rijkswaterstaat nooit gesteld, dat dit geen reële mogelijkheid was. Integendeel. Rijkswaterstaat vond deze Meerpaalvariant strak langs de A27 gezien de ligging ten opzichte van Houten Zuid geografisch meer voor de hand liggen. Het zal mij niet verbazen als over enkele jaren die weg er toch komt, bijvoorbeeld als de bouwplannen oostelijk van Vianen toch doorgaan. Het nu gekozen Rijsbruggerwegtracé vindt Rijkswaterstaat nuttig zolang de A27 niet verbreed is. Miljoenen uitgeven voor een weg, die maar vier jaar van nut is.
Als oud-leraar aardrijkskunde heb ik heel wat werkstukken beoordeeld. In zo’n werkstuk kon oplossing van een ruimtelijk probleem een onderdeel zijn. Hoe mooier en doelmatiger de oplossing, hoe hoger het cijfer. Met je leerlingen streef je naar het beste resultaat. Hier ging het helemaal niet om de beste oplossing. Dan denk je: Waar zijn ze in godsnaam mee bezig? Wat zitten er voor beunhazen in die Provinciale Staten? Maar ze weten natuurlijk dondersgoed, dat het nu gekozen Rijsbruggerwegtracé zeker niet de beste oplossing is voor dit ruimtelijk probleem. En als er straks dodelijke ongelukken gebeuren als een invoegende auto naar de hoofdrijbaan wil, wijzen we dan naar de verantwoordelijken? Als straks een ongeluk gebeurt bij het waterwingebied en het gif komt bij de zandlaag waaruit water wordt gewonnen, gaat de verzekering dan de provincie aansprakelijk stellen? Als het fijnstof onevenredig veel kankergevallen oplevert in Bunnik, wie is dan verantwoordelijk?
Dan zegt de provincie, dat zij zich ook volgens de uitspraak van de Raad van State steeds heeft gehouden aan de wettelijke voorschriften. Dan wast de provincie haar handen in onschuld.
Jaargang 5, Nr. 254.