MEERDERE INSPIRATIEBRONNEN
Anna Zeven schreef op de opiniepagina van de Volkskrant een stuk waarin ze stelde, dat GroenLinks een goed verhaal mist en een gemeenschappelijke ideologie. Dat maakt het moeilijk stante pede op vragen, uitdagingen of problemen te reageren. Je kunt je antwoord niet toetsen aan die gemeenschappelijke ideologie. Dick Pels en Pepijn Vloemans reageren daarop met een soort samenvatting van het GroenLinksprogramma en stellen, dat dit het goede verhaal is. Het probleem is meer, dat het moeilijk is dit gecompliceerde verhaal in simpele en tegelijk wervende bewoordingen aan het publiek duidelijk te maken. Daardoor vind je onze aanhang vooral onder het hoger opgeleide deel van de bevolking. Zoals ik al eerder constateerde is er een communicatieprobleem.
Ik denk, dat het bij een bijeenkomst van de Linker Wang was, dat Dick Pels ook al stelde, dat een gemeenschappelijke ideologie nodig was. Ik stelde toen, dat de leden van GroenLinks een grote verscheidenheid aan inspiratiebronnen kennen, maar dat we tot onze verwondering elkaar elke keer weer in tal van programmapunten weten te vinden. Al die subculturen binnen GroenLinks hebben kennelijk zoveel gemeenschappelijke waarden, dat we in de politiek samen kunnen optrekken. Het zou interessant zijn op zoek te gaan naar die gemeenschappelijke waarden, maar ook heel moeilijk, want elke subcultuur kent haar eigen “taal”. Dezelfde woorden en uitdrukkingen kunnen een geheel verschillende betekenis en gevoelsinhoud hebben.
Maar er is nog een ander probleem. Het verwondert mij niet, dat juist een jongere hierom vraagt. Veel jongeren hebben van huis uit en vanuit hun onderwijs geen duidelijk en expliciet waardensysteem meegekregen. Ik kan goed merken, dat veel jongvolwassenen een prima waardenopvoeding hebben gehad. Ze spelen hun maatschappelijk rol met verve. Tegelijk merk ik bij veel fijne mensen, hoe moeilijk het voor hen is inspirerend voor hun kinderen te zijn en hen een goede waardenopvoeding te geven. Ik hoor ze vaak zeggen, dat ze hun kinderen vrij willen laten en dat ze later hun eigen keus mogen maken. Ik vrees, dat dit vaak de keus wordt tussen niets en niets.
Welke persoonlijke inspiratiebronnen brengen al die GroenLinksers dan mee? Ik noem er enkele: het Calvinisme, Het Lutheranisme, de Remonstrantse Broederschap, de Doopsgezinden, de Rooms-katholieken, de Joden, de verschillende vormen van de Islam, het Hindoeïsme, het Boeddhisme, het Socialisme of Marxisme, het Pacifisme, het Secularisme, het Feminisme, de ideologie van homo’s en lesbiennes, de liefde voor de natuur, planten en dieren, het vegetarisme en veganisme. Ook al zou je uit al die verschillende waardenstelsels een gemeenschappelijke ideologie kunnen afleiden, dan zullen individuele GroenLinksers in concrete situaties toch weer aan hun eigen persoonlijke waardenstelsel toetsen. Ik vrees, dat het streven naar een gemeenschappelijk ideologie geen echte oplossing biedt.
Het is merkwaardig, dat Dick Pels en Pepijn Vloemans in hun stuk nergens het pacifisme als belangrijk element van het GroenLinkse denken noemen. Maar het is ook begrijpelijk, want het is al sinds 1989 een belangrijk discussiepunt geweest. Voor sommige houdt het absolute geweldloosheid in. De oplossing voor conflicten moet altijd door onderhandelen gevonden worden. Vredesbemiddelaars zijn daarbij wenselijk. Maar wat doe je als slechteriken niet willen onderhandelen? Ik vermoed, dat de afwijzing van kernwapens unaniem is. De rol van GroenLinks bij de uitzending van de politietrainingsmissie naar Kunduz heeft veel leden en kiezers van GroenLinks vervreemd. Alhoewel iedereen de kans op blijvend succes heel klein acht, kun je dat ook weer niet voor 100% uitsluiten.
Wat de kiezers niet begrepen hebben is, dat zowel die trainingsmissie als het Lenteakkoord even vele signalen waren, dat GroenLinks bereid was regeringsverantwoordelijkheid te dragen. De partij stemde in met zaken, waar men als oppositiepartij normaal fel tegen zou zijn. Dus zullen onze vier Kamerleden goed moeten nadenken of ze de komende jaren nog eens zo vriendelijk naar de nieuwe regering zullen zijn.
In volgende columns zal ik nader ingaan op de diepere achtergronden van het GroenLinksprogramma. Waarom is duurzaamheid zo belangrijk? Waarom een rechtvaardige verdeling van de welvaart? Wat is het belang van solidariteit?
Jaargang 5, Nr. 233,.