DE TARWEOOGST ALS ER GEEN BRANDSTOF MEER IS VOOR DE COMBINES
De moderne landbouw is uiterst energie-intensief en daardoor op termijn uitermate kwetsbaar. Kent u de plaatjes van enorme graanakkers, waar vijf of zes combines naast elkaar en een beetje achter elkaar de tarwe oogsten. Die wordt dan met vrachtauto’s naar reusachtige silo’s vervoerd en dan per trein naar de havens van Canada, de Verenigde Staten, Argentinië of Australië op weg naar Europa of andere gebieden, die zelf te weinig produceren. Maar voor de oogst is er al geploegd en geëgd, bemest, gezaaid en zo nodig gespoten. En alles kost energie, ook het produceren van al die machines en het maken van kunstmest en gewasbescher-mingsmiddelen. Denk ook aan de relatief lage kosten van het massatransport ook binnen Europa. Dan is het verbazingwek-kend, dat brood zo goedkoop is en tegelijk weet je hoe kwetsbaar wij zijn wat betreft dit basisvoedsel. Nu in het Middenwesten van de VS de graanoogst dreigt te mis-lukken, vliegen de graanprijzen omhoog.
We weten, dat de voorraden aardolie eindig zijn en we vragen ons af of peak-oil, het moment van de maximale wereld-aardoliewinning al gepasseerd is. De komende jaren zullen de olieprijzen zeker omhoog gaan en dus ook de voedsel-prijzen. Tenzij we ons tijdig onafhankelijk maken van benzine of diesel.
Zou dat kunnen? Zijn er accu’s van vol-doende capaciteit om landbouwwerktuigen op elektriciteit te laten werken of moeten we met de groene elektriciteit waterstof produceren als motorbrandstof? Kunnen windmolens in die graangebieden voldoen-de elektriciteit produceren of moet elke farm een zonnecentrale krijgen? Het ontwikkelen van dit alles gaat tientallen jaren duren. Het lijkt mij hoog tijd te worden om er nu aan te beginnen. Nederland zou op dit terrein al onderzoek kunnen doen, maar voor landen al Griekenland, Italië en Spanje ligt er een uitgelezen kans om iets geheel nieuws op de markt te brengen. Voor de vele akker-bouwproducten zijn aparte machines nodig. Kansen genoeg!
De Nederlandse tuinbouw was steeds erg energie-intensief. Er zijn heel wat kubieke meters goedkoop aardgas verstookt. Dat kon zo niet blijven doorgaan. Een eerste verandering was de warmte-kracht-combinatie. Er wordt elektriciteit en warmte geproduceerd. Zo gaat weinig energie verloren. De warmte werd gebruikt om ’s winters de kas te verwarmen en de elektriciteit om de kas dan te verlichten. Planten hebben licht nodig om te kunnen groeien. Folies op het glas van de kassen zorgden ervoor, dat de zonnewarmte wel instraalde, maar de uitstraling veel minder werd. Langzamerhand zijn de tuinbouw-kassen energieproducenten geworden in plaats van grootverbruikers. Onze tuinbouw is zo steeds duurzamer geworden.
In Nederland hebben we ook veel veehouderij. Veel veevoer komt uit het buitenland. Bij de sojaboon wordt eerst de olie eruit gewonnen en de rest wordt in het veevoer verwerkt. Maar vrijwel alle ingevoerd veevoer is van de energie-intensieve akkerbouw afkomstig. Daar begon ik deze column mee. Nederlandse veehouders produceren zelf ook veevoer, bijvoorbeeld snijmaïs, kuilgras en hooi. De productie vraagt weer veel energie. Als de koeien nooit in de wei komen is er meer energie nodig om gras te maaien en het is nog maar de vraag of de iets hogere melkopbrengst de extra energiekosten compenseert. Ik hoor al, dat een plaatselijke boer overweegt de koeien weer de wei in te sturen. Dat is ook een leuker gezicht voor de recreanten, die van ons mooie buitengebied komen genieten. Als je dan ziet hoe een koe, die gemolken wil worden zelf de melkinstallatie opzoekt, automatisch wordt herkend, van aange-past voer wordt voorzien, automatisch op de melkmachine wordt aangesloten en wordt afgekoppeld, dan begrijp je hoe energie-intensief moderne melkveehouderij is. Waarom geen windmolen bij je boerderij geplaatst? Veel boeren hebben er al een aardige bijverdienste in gevonden.
Wat mij steeds weer verbaast is, dat er nog zo weinig gebeurt om de landbouw wat betreft de energievoorziening duurzaam te maken. Dat het huidige kabinet er weinig aandacht voor had is niet verwonderlijk. VVD en PVV ontkennen gewoon, dat er iets aan de hand is. Ook het Europese landbouw-beleid heeft voor dit aspect nog te weinig aandacht. Het gaat vooral om het behoud van het landschap en om ruimte voor de natuur. Ik zou het best interessant vinden als die jonge boeren uit onze gemeente energie-collectieven opzetten met een of meer windmolens en bijvoorbeeld een mest-vergistingsinstallatie en op alle daken van schuren en stallen zonnepanelen. Ze kunnen er ook nog burgers bij betrekken, die willen investeren in een windmolen. Bunnik, een innovatieve gemeente. Wat een droom.
Jaargang 5, Nr.230.