WILLEN WIJ GEWETENLOZE AMBTENAREN?
Laat ik een ding voorop stellen: Ik ben voor de mogelijkheid, dat mensen van hetzelfde geslacht een huwelijk sluiten. Ik vind het geweldig als mensen, die elkaar liefhebben elkaar eeuwige trouw beloven, dat zij voor elkaar willen zorgen, er voor elkaar willen zijn in goede en in slechte tijden. Ik heb er geen moeite mee, dat ze hun gevoelens voor elkaar ook metterdaad tot uitdrukking brengen. En ik ben blij voor alle homo’s en lesbiennes, dat in enkele tientallen jaren het denken over hun geaardheid in Nederland zo sterk is veranderd en de meeste Nederlanders zeer tolerant zijn geworden waar het homoliefde betreft.
Dit alles neemt niet weg, dat er daarnaast ook nog veel homohaat bestaat en niet alleen bij Islamitische landgenoten. Er is nog steeds anti-homogeweld en het lijkt zelfs weer toe te nemen. Ik ben het ook volstrekt niet eens met de 44 zogenaamde weigerambtenaren. En tegelijk respecteer ik hun mening, namelijk dat het gedrag van homo’s en lesbiennes in strijd zou zijn met goddelijke wetten. Maar ik ben het daarin niet met hen eens. Ik begrijp daarom ook heel goed, dat zij als ambtenaar van de burgerlijke stand weigeren aan de registratie van zo’n huwelijk mee te werken. N.B. Een ambtenaar sluit niet een huwelijk of voltrekt het niet. Dat doen de twee die huwen. Een ambtenaar dwingen op straffe van ontslag vind ik het verkeerde middel om een goede doelstelling te bereiken Hij wordt gedwongen te kiezen tussen zijn geweten en zijn baan. Ik zie dat als gewetensdwang en die wijs ik af. Waarom? Deze dwang heeft als impliciete boodschap, dat de ambtenaar maar minder belang aan zijn geweten moet hechten. Als je naar je werk gaat, dan laat je je geweten maar thuis. En dat terwijl iedereen weet, dat je in je werk van alles kunt tegenkomen: diefstal, bedrog, belangenverstrengeling, omkoping, gemis aan integriteit, leugens tegenover de gemeenteraad, corruptie. Hadden die klokkenluiders hun geweten maar thuis moeten laten?
Een tweede risico is, dat je door dit gebrek aan tolerantie tegenover een overheidsdienaar de deur open zet voor allerlei andere vormen van intolerantie. Er zijn heel wat gedragingen en overtuigingen van medeburgers, waaraan wij ons flink kunnen ergeren. Dat is al eeuwen zo. We hebben geleerd om daar tolerant tegenover te staan, want zonder die tolerantie is het samenleven in ons vaderlandje niet goed mogelijk. De laatste jaren zie je die tolerantie minder worden. Voor minderheidsgroepen wordt het leven in Nederland er niet prettiger op. Dat merkt de Nederlander met een zwarte huid of met een Marokkaans uiterlijk. GroenLinks lijkt mij een partij, die pal staat voor tolerantie. Als liberale partij gunnen we iedereen zijn overtuiging.
Voor ambtenaren is er nog een andere reden. We mogen nooit uitsluiten, dat er wetten komen, waarmee velen het in geweten hardgrondig oneens zijn. Dan zou een overheidsdienaar een beroep moeten kunnen doen op gewetensbezwaren. Als GroenLinks nu die gewetensbezwaren van weigerambtenaren niet wil erkennen, dan hebben wij straks geen poot om op te staan als wij een beroep willen doen op gewetensbezwaren.
Nog zo’n beladen onderwerp, dat in het ontwerp programma aan de orde komt is abortus. Nu is het zo, dat abortus strafbaar is, maar als een arts een abortus uitvoert en zich daarbij aan strikte regels houdt, dan is hij niet strafbaar. Het lijkt mij voor de betreffende vrouw en voor de arts geen prettig idee, dat de boodschap is, dat zij weliswaar een strafbaar feit plegen, maar dat zij daarbij niet strafbaar zijn. Moeten we het dan omdraaien? Abortus is pas strafbaar als een arts zich niet aan de voorwaarden houdt. En dan volgt er ook nog het zinnetje, dat abortus uit het Wetboek van strafrecht moet. De bewijslast wordt nu bij justitie gelegd. Aantonen, dat een arts zich niet aan de voorwaarden heeft gehouden lijkt mij niet gemakkelijk en het vraagt de nodige opsporingscapaciteit. Maar het voornaamste bezwaar is de boodschap, dat abortus mag. Mag het oude wijf met de breinaald aan de gang? Het lijkt mij niet verstandig de wet te veranderen. Je moet altijd uitgaan van mogelijke kwade bedoelingen. Dat geldt trouwens ook bij euthanasie en hulp bij zelfdoding. Liberaal betekent niet, dat alles maar moet kunnen.
Jaargang 5, Nr. 219.
vooropgezet: ik heb nooit goed begrepen waarom de overheid een aparte rechtsvorm (het burgerlijk huwelijk) in stand houdt voor mensen die met elkaar willen leven en voor elkaar willen zorgen. en daarvoor ook nog een dure en enigszins potsierlijke procedure heeft ingericht. (hoewel ik voor dat laatste meer begrip kan opbrengen sinds de ceremonie tegen meerkosten op andere locaties kan plaatsvinden; zakelijk gebruik maken van de kennelijke voorkeur van mensen voor sommige locaties spreekt mij als econoom aan.
en al evenmin heb ik begrepen waarom homo’s zo graag die ceremonie willen. want daar lijkt het wat mij betreft meer op, dan dat ze zonodig de juridische status willen. het heeft iets van ‘camp’ en daar heb ik niet zo veel mee.
en ik begrijp er ook al niet al te veel van, dat mensen het een eer vinden als ambtenaar in zo’n ceremonie op te treden. (ik snap best dat het leuk kan zijn familitie of vrienden te trouwen, maar wildvreemden?).
maar met die dingen gegeven, heb ik moeite met weigerambtenaren. niet met diegenen, die al voor het ‘homohuwelijk’ mogelijk werd als ambtenaar van de burgerlijke stand optraden. voor hen bracht de nieuwe wettelijke regeling een wezenlijke verandering in hun functie, waarvan ik me kan voorstellen dat die gewetensbezwaren (diepgevoelde overtuigingsbezwaren of hoe je ze ook noemen wilt) oplevert die hen verhinderen de functie oprecht te vervullen. voor hen paste – net als voor alle werknemers die door factoren buiten hun invloedsfeer taken krijgen, waartegen zij deze bezwaren hebben, en voor gewetensbezwaarden tegen de militaire dienstplicht – een uitzonderingsregeling en die is/was er dan ook.
maar ik heb de indruk dat ambtenaren die na de openstelling van het burgerlijk huwelijk voor personen van hetzelfde geslacht zijn aangetreden ook een beroep op deze regeling doen. en dat kan de overheid niet accepteren: je neemt een functie aan met de volledige inhoud van dat moment, of je neemt hem niet aan. het op grond van gewetensbezwaren weigeren van sommige taken in een functie die je aanvaardde terwijl je wist dat die taken er onderdeel van uitmaakten, vind ik ongepast. en ik heb zelfs de indruk dat sommige weigerambtenaren de functie hebben aanvaard mede met de opzet de uitvoering van de gelijkberechtiging van paren van het zelfde geslacht te torpederen. dat kan en mag van een regeling voor weigerambtenaren niet de consequentie zijn
Het gaat mij ook vooral om die al voor het in werking treden van de wet ambtenaar van de burgerlijke stand waren. De vraag is overigens of je een hele bevolkingsgroep kunt uitsluiten van dit ambt, want ook uit die groep willen mensen in het huwelijk treden. Zij zullen het op prijs stellen dat een geloofsgenoot, die hen begrijpt de ceremonie leidt.
De burgerlijke stand is vooral vanwege erfrechtkwesties opgericht, toen de steden zo groot werden, dat niet iedereen meer wist, wie met wie samenleffde. De juridische aspecten zijn steeds meer geworden. Denk met name ook aan nabestaandenpensioen. Dat is in eerste instantie ook de reden, dat de homobelangenorganisaties geijverd hebben voor openstelling van het burgerlijk huwelijk voor paren van hetzelfde geslacht.
Elders op mijn website vindt u meer artikelen over homohuwelijk. Gebruik de zoekfunctie.